Problematyka ochrony polskiej granicy morskiej w latach 1945-1991 nie doczekała się dotychczas całościowego opracowania w postaci monografii, co było spowodowane ograniczeniem dostępu do materiałów badaczom tej dziedziny. Również autor niniejszego opracowania spotkał się z selektywnym i uznaniowym traktowaniem dostępu do niektórych archiwaliów.

Celem niniejszej pracy jest analiza i krytyczna ocena zakresu oddziaływania MON i MSW na funkcjonowanie jednostek ochraniających granicę morską, a także ustalenie ich roli w tworzeniu struktur organizacyjnych WOP i kształtowaniu systemu ochrony i obrony tej granicy państwa. Zamiarem autora było też ukazanie działalności jednostek WOP na tle ówczesnej sytuacji społeczno-politycznej w Polsce (Ze Wstępu).