Ebook Starożytny Egipt. Anatomia cywilizacji mobi,epub

czerwona szarfa o zwieszających się z przodu końcach. Zarówno przepaska biodrowa, jak i szarfa zdobione są dużymi rombami. Istnieją mocne podstawy archeologiczne, aby interpretować kolor i dekorację obu części stroju jako przedstawienie wzoru z niezliczonych barwnych paciorków naszytych na płótnie. Wg: M. Bietak, Melanges Gamal Eddin Mokhtar I, Caire 1985, pl. IIIa. Z prawej: Wapienna stela grobowa z Gebelein (Museum of Fine Arts, Boston ), wys. 37 cm. Hieroglify identyfikują właściciela (1) jako Nubijczyka (Nehesy). W rękach trzyma on łuk i pęk strzał; kropki wzdłuż krawędzi włosów oznaczają, że były one mocno kręcone (podobnie jak u postaci nr 4). Również i on nosi szarfę zawiązaną na przepasce biodrowej. Z tyłu stoi jego żona (2), przed nim zaś syn (3), którego szarfa opatrzona jest frędzlami. Za synem przedstawiono nubijską kobietę (4), być może córkę, oraz dwa psy, wyżej (5) służący wyciąga rękę z czarą wypełnioną napojem. Barwa skóry postaci (1) i (3) jest ciemniejsza niż służącego (5), przypuszczalnie Egipcjanina. Obie kobiety mają żółty kolor skóry. Zapisane hieroglifami imiona trudno odczytać, lecz wydaje się, że są one częściowo egipskie. Wg: Fischer, ,,Kush 9", 1961, 57. W czasach Nowego Państwa kampanie wojenne poza granicami prowadzono bardziej intensywnie i prawdopodobnie na większą skalę. Relacje z bitew pełne są chełpliwych opisów masakrowania wrogów i przerażenia wzbudzanego przez ataki faraona. Jednak ci, których wzięto do niewoli, natychmiast stawali się zyskiem, starannie policzonym i wysyłanym do Egiptu, aby przejść na własność faraona lub świątyni (co wychodziło na to samo) albo też ludzi, których król nagradzał za dzielność, obdarowując ich jeńcami. Jeden ze świątynnych tekstów opisuje Ramzesa II jako króla, który ,,przenosi Nubię do Delty, a Azjatów do Nubii. Umieścił Beduinów (Szasu) w kraju zachodu i osadził Libijczyków (Czemehu) w górach (na wschodzie)".26 Podobne stwierdzenie można znaleźć w odniesieniu do Ramzesa III i Libijczyków, którzy po wzięciu w niewolę ,,musieli przekroczyć Nil, zostali przewiezieni do Egiptu i rozmieszczeni tam jako wojska zwycięskiego króla".27 Przynajmniej początkowo jeńcy mogli być trzymani w odrębnych obozach. Na dwu stelach ze świątyni grobowej Totmesa IV zanotowano założenie osiedli dla pojmanych przez króla w palestyńskim mieście Gezer oraz w nubijskiej krainie Kusz. Syn władcy, Amenhotep III, otoczył swą świątynię grobową osiedlami Hurytów (Palestyńczyków?), a nazwa miejscowa w Memfis, ,,pole Hetytów", być może wywodziła się od podobnego Chwaląc się swymi osiągnięciami, Ramzes III dodaje wymowne szczegóły losu pojmanych grup: ,,Ustanowiłem ich przywódców w twierdzach noszących moje imię. Wyznaczyłem wśród nich dowódców łuczników, przywódców plemion, zostali napiętnowani - jako niewolnicy - kartuszem z moim imieniem, tak samo potraktowano ich żony i dzieci".29 Aby ocenić, jaki wpływ miał ten proces na populację Egiptu, trzeba określić jego skalę, chociaż do liczb zaczerpniętych ze starożytnych tekstów nie można odnosić się z zaufaniem. Wspomnieliśmy już o 1554 ,,Azjatach" pojmanych podczas jednej z wypraw w Średnim Państwie. Papirus Harrisa I wylicza następujące darowizny złożone przez Ramzesa III: świątyni Amona syryjskie i nubijskie osiedla z 2607 ludźmi, świątyni Re 2093 wojowników walczących na rydwanach i innych (wśród nich Aperu, lud palestyński), świątyni Ptaha 205 Syryjczyków i Nubijczyków, a także ogólną darowiznę 971 Libijczyków (Maszwasz), którzy mieli pilnować Oczywiście nie możemy sprawdzić wiarygodności tych liczb. Nie wydają się one jednak zaniżone, biorąc pod uwagę, że zamierzeniem tekstu było odnotowanie osiągnięć niedawno zmarłego władcy. Chociaż trudno je uznać za przygniatające, trzeba je porównać ze stosunkowo niewielką populacją starożytnego Egiptu. W większej skali, podczas wojen libijskich, Merenptah szczyci się zagarnięciem w głównej grupie około (tekst jest uszkodzony) 9376 O wiele większe liczby podaje stela z Memfis, mówiąca o drugiej wyprawie palestyńskiej Amenhotepa II: 100 000, w tym 36 300 Hurytów. Chociaż nazywa się ich ,,łupem Jego Wysokości", liczby te wydają się na tyle nieproporcjonalne, że wzbudzają podejrzenie, iż mogą to być raczej domysły co do całkowitej liczebności wymienionych ludów. Jeżeli wszystkich sprowadzono by do Egiptu i tu osiedlono, spowodowałoby to ogromne problemy z ich rozmieszczeniem i zaopatrzeniem - trzeba wziąć pod uwagę, że podana liczba to około jednej trzydziestej populacji Egiptu w owym czasie, oszacowanej na 1 Rzadki przypadek zachowania się danych liczbowych z dużo wcześniejszych czasów pochodzi z kampanii nubijskiej Snofru z IV dynastii, zanotowanej na Kamieniu z Palermo: 7000 jeńców oraz 200 000 owi