Czy diabeł mieszka na Kremlu? - ebook

Czyny – doniosłe, słowa – spiżowe,
wola – nieugięta

Rozmowa z dr. Maciejem Szaszkiewiczem

.

Rosjanom podoba się, gdy ich państwo jest agresywne. Nie powinniśmy jednak relatywizować zła. Zniszczenia, śmierci, przemocy, bólu, cierpienia, bezradności, strachu, rozpaczy nie da się uznać za zjawiska czy stany emocjonalne o charakterze pozytywnym. Każdy, kto sprawia, że na świecie jest ich więcej – czyni zło.

Rosyjscy żołnierze na Krymie i w Donbasie? Taki sprzęt można kupić w każdym sklepie. Wojska wzdłuż granicy z Ukrainą? Przecież to tylko ćwiczenia.

Czyż wspaniałym potwierdzeniem wielkości władcy nie byłoby przywrócenie Kijowa Rosji?

Napadłem na Ukrainę. Jak to „napadłem”? Ja wyzwalam Ukraińców, wskazuję im właściwą drogę.

Psychopata jest szczególnie wyczulony na oznaki słabości. Jeżeli je dostrzeże, to bezwzględnie wykorzysta: poniży, stłamsi, podporządkuje, nie cofnie się przed niczym. Będzie parł naprzód i wymierzał ciosy, dopóki coś lub ktoś go nie zatrzyma.

Opór Ukraińców sprawił, że rzeczywistość okazała się niezgodna z wizją stworzoną przez jego umysł. Stąd najpierw gniewne tyrady, a potem zniknięcie. Dopiero po ponad miesiącu dokonała się reorientacja planów i pojawił się nowy scenariusz działań w Ukrainie.

.

DR MACIEJ SZASZKIEWICZ

Psycholog, wykładowca akademicki, były adiunkt w Zakładzie Psychologii Sądowej Instytutu Ekspertyz Sądowych w Krakowie, profiler.

.

Gdy umawialiśmy się na rozmowę i wspomniałem, że książka ma nosić tytuł Czy diabeł mieszka na Kremlu?, zapytał pan: „Na pewno konieczny jest znak zapytania?”. Nie powinniśmy go stawiać?

Od razu muszę zastrzec, że w świecie rzeczywistym, który potrafię sobie wyobrazić, nie ma diabłów ani aniołów. Dla mnie diabeł to symbol, przenośnia. Kwintesencja zła. A Władimir Putin i jego czyny to właśnie uosobienie zła. Mało tego: on jest diabłem do potęgi. Nie tylko sam popełnia złe uczynki. Dzięki swojej pozycji w służbę złu zaprzągł całą potęgę państwa. Wystarczy spojrzeć na okropności, których dopuszczają się rosyjscy żołnierze w Ukrainie. To Putin ich tam wysłał. Człowiek, którego całą działalność publiczną cechuje destrukcja – z etycznego punktu widzenia jego czyny są po prostu złe. Trudno mi wskazać coś, co miało pozytywny skutek, było konstruktywne czy dobroczynne.

Rosjanie mogliby powiedzieć inaczej.

Oczywiście. Rosjanom podoba się, gdy ich państwo jest agresywne. Nie powinniśmy jednak relatywizować zła. Zniszczenia, śmierci, przemocy, bólu, cierpienia, bezradności, strachu, rozpaczy nie da się uznać za zjawiska czy stany emocjonalne o charakterze pozytywnym. Każdy, kto sprawia, że na świecie jest ich więcej – czyni zło. I nie ma znaczenia, że czyjaś subiektywna ocena może być inna. Trzeba też pamiętać, że są ludzie, którzy nie odróżniają dobra od zła.

Psychopaci?

Tak. Dziś mówi się raczej o osobowości dyssocjalnej. Ale ja jestem ze starej szkoły. Posługujmy się więc terminem „psychopata”.

Putin jest psychopatą?

Moim zdaniem to podręcznikowy przykład bardzo silnej osobowości psychopatycznej.

Dlaczego?

Widać u niego cały wachlarz cech charakteryzujących psychopatów. Najważniejszą z nich jest upośledzenie warstwy emocjonalnej, które skutkuje zaburzonym sposobem myślenia i odczuwania. Naszą psychikę możemy umownie podzielić na sfery emocjonalną i intelektualną. Psychopata może mieć nieprzeciętny intelekt i jednocześnie być całkowicie odciętym od uczuć, co sprawia fundamentalną trudność w uświadamianiu sobie oraz wyrażaniu emocji. To niezwykle ułatwia psychopacie realizację własnych celów. Człowiek z prawidłową psychiką, podejmując określone działania, bierze pod uwagę emocje i reakcje innych ludzi. Uwzględnia rozmaite konteksty, waży racje, stara się przewidzieć konsekwencje swoich decyzji. Psychopata jest pozbawiony tego bagażu. Nie ma trosk i skrupułów właściwych dla większości ludzi. Nie zna poczucia winy, nie odczuwa wyrzutów sumienia, nie kwestionuje swojego postępowania. Cokolwiek postanowi i cokolwiek zrobi – jest słuszne. Uczucia innych są mu całkowicie obojętne, bo obca jest mu empatia.

Pamięta pan zatonięcie atomowego okrętu podwodnego Kursk?

Tak, to był 2000 rok, początek prezydentury Putina. Wiadomość o katastrofie Rosjanie trzymali w tajemnicy, podali ją dopiero dwa dni później. Początkowo Rosjanie prowadzili akcję ratunkową na własną rękę, wyjątkowo nieudolnie. Z ofertą pomocy wystąpili Brytyjczycy, Norwegowie oraz Amerykanie. Można było uratować marynarzy, którzy przeżyli wybuch. Ale Putin powiedział: nie, oni mają umrzeć. Kreml poprosił o wsparcie dopiero po pięciu dniach. Gdy Norwegowie dotarli do wnętrza Kurska, okazało się, że nikt nie przeżył. Do dziś pamiętam, jak wyglądało spotkanie Putina ze zrozpaczonymi rodzinami marynarzy. Mówił, że ma poczucie winy, ale całym sobą wyrażał, że w ogóle nie czuje się winny. Nie widać było po nim krzty smutku, współczucia czy szacunku dla ludzi, którzy stracili najbliższych. Nic. Zimna, kamienna twarz. To nie była poza. On taki jest. Po prostu nie czuł żalu. I nie rozumiał żalu ludzi, z którymi się spotkał. Komuś takiemu łatwo wywoływać wojny, posyłać ludzi na śmierć.

Psychopata nie dostrzega, że wyrządza komuś krzywdę?

Nie tylko nie dostrzega. W ogóle nie rozumie tego mechanizmu. Inni ludzie w umyśle psychopaty to tylko obrazy. Figury. Nie postrzega ich jak istoty czujące. Mają znaczenie o tyle, o ile służą mu do realizacji celów lub przeszkadzają w ich osiągnięciu. Obraz można wymazać, figurę usunąć z szachownicy. Zabójstwa przeciwników politycznych i krytyków Putina to klasyczne przykłady takiego sposobu myślenia i działania. Jest człowiek, który stwarza problem. Trucizna lub kula... i już go nie ma. Dobra robota – myśli psychopata.

------------------------------------------------------------------------

Zapraszamy do zakupu pełnej wersji książki

------------------------------------------------------------------------