Autorzy przybliżają procesy psychiczne nadające znaczenie i osobistą wagę informacjom zmysłowym docierającym do mózgu, pomagają na przykład zrozumieć, w jaki sposób łączymy następujące po sobie dźwięki w znajomą melodię, a w zbiorze kształtów i światłocieni odnajdujemy twarz bliskiej osoby. Zajmują się również procesami leżącymi u podłoża myślenia, podejmowania decyzji i rozwiązywania problemów. Analizując inteligencję, omawiają testy inteligencji, a także przedstawiają różne sprzeczne poglądy na temat tego, czym jest inteligencja, i co to oznacza, że iloraz inteligencji jest dziedziczony. Czytelnik poznaje ponadto różne stany świadomości: czuwanie, sen bez marzeń sennych, hipnozę, medytację oraz zmienione chemicznie stany występujące po zażyciu środków psychoaktywnych. Może się przekonać, że poza tymi stanami świadomości olbrzymia część pracy mózgu przebiega off-line – bez udziału świadomości. Dotyczy to tak powszednich zadań, jak wydobywanie informacji z pamięci (ile wynosi siedem razy dziewięć?) oraz ważnych operacji toczących się w głębokich strukturach mózgu, które kontrolują podstawowe funkcje biologiczne, takie jak ciśnienie krwi i temperatura ciała.