WczesnÄ… jesieniÄ… 401 r. p.n.e. zaciężne wojsko greckie, liczÄ…ce ponad 10 tysiÄ™cy żoÅ‚nierzy – hoplitów i peltastów – rozpoczęło odwrót spod Babilonu w Å›rodkowej Mezopotamii, kierujÄ…c siÄ™ ku ziemiom ojczystym. Jak do tego doszÅ‚o, że grecka armia znalazÅ‚a siÄ™ w samym centrum potężnego perskiego imperium Achemenidów? Dlaczego Grecy podjÄ™li decyzjÄ™ o odwrocie? Czy zdoÅ‚ali przedrzeć siÄ™ – zimÄ… – przez wyżyny i góry Armenii, przez tereny wrogiego im mocarstwa i krainy póÅ‚dzikich a czÄ™sto nieznanych im plemion? Czy dotarli do rodzimych miast nad Morzem Egejskim? DokÅ‚adnÄ… relacjÄ™ z caÅ‚ej wyprawy, absolutnie wyjÄ…tkowej w dotychczasowych dziejach, spisaÅ‚ i przekazaÅ‚ potomnoÅ›ci Ksenofont, syn Gryllosa, AteÅ„czyk – najpierw zwykÅ‚y żoÅ‚nierz, a z czasem jeden z wodzów „wyprawy 10 tysiÄ™cy Greków” – gdy po latach osiadÅ‚ w majÄ…tku ziemskim na Peloponezie i  poÅ›wiÄ™ciÅ‚ siÄ™ pisarstwu, gÅ‚ównie o tematyce historycznej, politycznej i filozoficznej. Wyprawa Cyrusa, znana też historykom jako Anabaza, to jego najwybitniejsze dzieÅ‚o. WartoÅ›ciowe zarówno ze wzglÄ™dów literackich, jak i poznawczych. Możemy dziÄ™ki niemu Å›ledzić losy caÅ‚ej ekspedycji, przyglÄ…dać siÄ™ od Å›rodka funkcjonowaniu greckiej armii, obserwować zachowania hoplitów, a także dowiedzieć siÄ™ o istnieniu i obyczajach ludów żyjÄ…cych na peryferiach ówczesnego cywilizowanego Å›wiata – ludów, przez których ziemie ta armia wÄ™drowaÅ‚a i z którymi staczaÅ‚a walki o przetrwanie. Już w starożytnoÅ›ci Wyprawa Cyrusa byÅ‚a wysoko ceniona: wzorowaÅ‚ siÄ™ na niej Flawiusz Arrian, styl Ksenofonta wychwalali Plutarch i Kwintylian, a dzieÅ‚a ateÅ„skiego historyka miaÅ‚ podobno zawsze przy sobie wódz rzymski Scypion AfrykaÅ„ski – uczyÅ‚ siÄ™ z nich prowadzenia wojen. ZasÅ‚użonym uznaniem historyków oraz popularnoÅ›ciÄ… wÅ›ród czytelników Anabaza cieszy siÄ™ do dziÅ›. NowÄ… edycjÄ™ książki uzupeÅ‚niajÄ… ilustracje, mapa ukazujÄ…ca trasÄ™ caÅ‚ej wyprawy, a także indeksy: imion oraz nazw etnicznych i geograficznych.