W 1618 roku Święte Cesarstwo Rzymskie, rządzone przez Habsburgów i obejmujące ziemie niemieckie z przyległościami, pogrążyło się w konflikcie religijnym pomiędzy protestantami i katolikami. Trwał on aż 30 lat i przyłączyły się do niego inne kraje europejskie, takie jak Dania, Szwecja czy Francja. Sytuacja wojenna zmieniała się jak w kalejdoskopie, a strony to odnosiły sukcesy, to cofały się pod naporem przeciwników. W 1630 roku do wojny przystąpiła Szwecja, którą władał król Gustaw II Adolf, wybitny wódz. Jego armia przetoczyła się przez Niemcy, zadając klęski wojskom habsburskim, brutalnie pustosząc i grabiąc. Cesarz wysłał przeciwko szwedzkiemu „bogowi wojny” swego najlepszego dowódcę, księcia Wallensteina. Wojska spotkały się 16 listopada 1632 roku pod Lützen w Saksonii. W zażartym, wielogodzinnym boju górę wzięli Szwedzi i niemieccy protestanci, ale było to pyrrusowe zwycięstwo, gdyż Gustaw II Adolf poległ. Mimo to tzw. szwedzka faza wojny trzydziestoletniej trwała jeszcze prawie trzy lata, do pokoju w Pradze z 1635 roku.

Te wydarzenia zajmująco opisuje wybitny historyk wojskowości nowożytnej, prof. Marek Wagner.