Przedmiotem książki nie jest ani sowietyzacja wsi biaÅ‚oruskiej, ani tez specyfikacja poskomunistycznej mentalnoÅ›ci - choć można jÄ… uważać za pracÄ™ sowietologicznÄ…. „KoÅ‚choźnicy” to analiza antropologiczna, dekonstruujÄ…ca potoczny stereotyp koÅ‚chozu jako instytucji nieodÅ‚Ä…cznej od fenomenu homo sovieticus. Daje ona wglÄ…d w dÅ‚ugie trwanie konstytutywnych dla tożsamoÅ›ci współczesnych koÅ‚choźników tradycyjnych kategorii kognitywnych i aksjologicznych, jakie przetrwaÅ‚y XX-wieczne paroksyzmy destrukcji: kolektywizacjÄ™, ateizacjÄ™, wojnÄ™ i ZagÅ‚adÄ™. Autorka „KoÅ‚choźników” nie opisuje biaÅ‚oruskiej wsi z perspektywy gabinetowej. Jej interpretacja jest plonem kilkunastu lat badaÅ„ terenowych, prowadzonych we wsiach chÅ‚opskich i okolicach szlacheckich na zachodniej i wschodniej BiaÅ‚orusi. W efekcie powstaÅ‚ zÅ‚ożony i zróżnicowany zbiorowy autoportret ich mieszkaÅ„ców, rekonstruowany z perspektywy wnÄ™trza badanej kultury, w dialogu z rozmówcami. Celem antropologicznych dociekać autorki jest bowiem zrozumienie, kim sÄ… biaÅ‚oruscy koÅ‚choźnicy we wÅ‚asnych oczach. RdzeÅ„ wizerunku wÅ‚asnego koÅ‚choźników, wpisanego w ich narracjÄ™ tożsamoÅ›ciowÄ…, to zrealizowany dziÄ™ki pracy na ziemi sakralny wzór dobrego gospodarza. Ich wspólnotowa tożsamość jest zaÅ› wypadkowÄ… funkcjonujÄ…cych w zbiorowej wyobraźni stereotypów pana i Å»yda - dwóch historycznych i symbolicznych partnerów spoÅ‚ecznych tradycyjnego chÅ‚opa. Zbiorowa tożsamość wsi biaÅ‚oruskiej w jej dzisiejszym wariancie koÅ‚choźniczym okazuje siÄ™ chÅ‚opskÄ… tożsamoÅ›ciÄ… postpaÅ„szczyźnianÄ…, która nosi w sobie Å›lady dawnej stanowej struktury spoÅ‚ecznej i jest nierozerwalnie zwiÄ…zana ze Å›wiatopoglÄ…dem mitycznym. PozostajÄ…c obojÄ™tna na nowoczesne projekty ideologiczne i polityczne, zachowujÄ…c wymiar uniwersalistyczny, skoncentrowany wokół relacji czÅ‚owieka z sacrum.