Inspiracją powstania książki była dysertacja doktorska obroniona w 2011 roku w Instytucie Archeologii Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Publikacja ta jest podsumowaniem kilkuletnich lat badań i zainteresowań autora pracy początkami wczesnego średniowiecza na Niżu Polskim. Przedstawia wyniki badań nad najwcześniejszym etapem rozwoju garncarstwa wczesnośredniowiecznego w strefie chełmińsko-dobrzyńskiej i zawiera wieloaspektową analizę materiału ceramicznego zebranego w toku wieloletnich badań prowadzonych przez badaczy ośrodka toruńskiego i innych placówek naukowych, zajmujących się tym obszarem. Zamieszczone w drugim tomie wykazy i zestawienia tabelaryczne, katalog opisowy, ryciny i tablice prezentujące analizowane materiały źródłowe są nierozerwalnym, tabelaryczno-graficznym uzupełnienie treści zawartych w pierwszym tomie monografii.