Powieść osnuta wokół wątków autobiograficznych. Powstała po rozwodzie Elizy Orzeszkowej z mężem i sprzedaży majątku, kiedy to pisarka osobiście doświadczyła trudnej sytuacji finansowej. Próby znalezienia pracy i samodzielnego utrzymania się przekonały ją o istnieniu silnych stereotypów kulturowych i ograniczeń społecznych otaczających kobiety.
Wyrosła z tych doświadczeń „Marta” odbiła się szerokich echem wśród społeczeństwa polskiego. Powieść opowiada historię kobiety, młodej wdowy z małym dzieckiem, która próbuje odnaleźć się w zupełnie nowej dla siebie sytuacji. Sytuacji ta wymusza weryfikację dotychczas przyjętych zasad, panujących reguł społecznych i narzuconych wzorców zachowań – nieprzystających do obecnego stanu rzeczy. Bohaterka rzuca wyzwanie światowi mężczyzn, uprzedzeń, ograniczeń i stereotypów. Czy wychodzi z tego obronną ręką?