Książka Jerzego Ciecieląga nakreśla szeroką panoramę dziejów ludu wybranego w kluczowym dla niego okresie Drugiej Świątyni, kiedy to pojawiają się aż dwa nowe oblicza judaizmu: najpierw judaizm normatywny lub międzytestamentalny, a później judaizm rabiniczny, kiedy to religia żydowska staje się z religii ofiarnej religią słowa. Pod koniec tego okresu pojawia się również chrześcijaństwo. W okresie tym zmienia się również kilkakrotnie sytuacja polityczna Żydów, którzy znaleźli się pod panowaniem państwa babilońskiego, Persji Achemenidów, imperium Aleksandra Wielkiego, Egiptu ptolemejskiego, monarchii Seleucydów, rodzimej dynastii hasmonejskiej, wreszcie imperium rzymskiego. Była to też epoka kluczowa dla ostatecznego powstania ksiąg biblijnych, a sam naród żydowski stał się wówczas w pełni ukształtowana jednostką etniczną. Poczynając od niewoli babilońskiej, poprzez okres perski, hellenistyczny i grecko-rzymski czytelnik może poznać źródła pisane i archeologiczne pozwalające na rekonstrukcje historii Żydów, zagłębić się w kwestie społeczne, administracyjne, życie codzienne i gospodarcze, wreszcie zaznajomić się z religią, jej instytucjami i kultem, choć ich obraz – ze względu na źródła – jest czasem tylko fragmentaryczny. Osobne miejsce zajmuje zarys historyczny, często również niepełny, bowiem jego całkowitą rekonstrukcję uniemożliwia brak źródeł. Swoje miejsce znalazła też w książce diaspora żydowska; możemy poznać jej genezę, życie lokalnych wspólnot, istotę synagogi jako instytucji społeczno-religijnej, kontakty Żydów z sąsiadami.