O AUTORZE:

Dariusz Krajewski (urodzony w 1985 r.) - jest niezależnym analitykiem. Interesuje się zagadnieniami związanymi z szeroko pojętą problematyką stosunków międzynarodowych, w tym kwestiami bezpieczeństwa międzynarodowego, terroryzmu oraz polityki zagranicznej USA i państw rejonu bliskowschodniego. Publikował między innymi na łamach "Stosunków Międzynarodowych" i "EKRANów". Jest autorem książki "Stosunki USA i Iranu za prezydentury Mahmouda Ahmadinejada. Analiza sfery doktrynalnej irańskiej polityki zagranicznej". Swoją dysertację doktorską zamierza poświęcić irańskiemu programowi nuklearnemu.

 

Polityka zagraniczna Stanów Zjednoczonych, a także sposoby jej realizacji, to bezsprzecznie jedne z najczęściej dyskutowanych aspektów z zakresu stosunków międzynarodowych czy szerzej, nauk politycznych. Jednakże mimo licznych opracowań i monografii poświęconych tejże tematyce, wydaje się, iż zbyt mało uwagi zwraca się na kwestie jej wykonania. Niniejsza praca jest próbą przyjrzenia się zmianom zachodzącym w polityce zagranicznej Waszyngtonu po 1989 roku ze szczególnym uwzględnieniem polityki unilateralizmu

i multilateralizmu. Podjęcie tej problematyki ma na celu wypełnienie luki w literaturze przedmiotu, do tej pory nie omawiającej wnikliwie ewolucji doktryny unilateralizmu w epoce pozimnowojennej.

Mianem unilateralizmu określać się zwykło w naukach politycznych sposób prowadzenia polityki polegający na samodzielnym działaniu danego podmiotu państwowego na arenie międzynarodowej. Pojęcie multilateralizmu jest natomiast przeciwieństwem działania w pojedynkę i oznacza przedsiębranie akcji w ramach systemu sojuszy międzypaństwowych i międzynarodowych organizacji. Stany Zjednoczone, podobnie jak i inni aktorzy sceny stosunków międzynarodowych, w różnych okresach swojej historii realizowały cele swojej polityki zagranicznej za pomocą polityki unilateralnej, jak i multilateralnej.

W niniejszej pracy stawiana jest teza, iż w okresie po 1989 roku polityka działań jednostronnych dominowała nad rozwiązaniami multilateralnymi, co stanowiło o przewartościowaniach w polityce zagranicznej Białego Domu, które nastąpiły po rozpadzie bipolarnego świata zimnowojennego. Nacisk kładziony jest na szczegółową analizę polityki zagranicznej trzech prezydentów Stanów Zjednoczonych epoki pozimnowojennej – George'a H.W. Busha, Williama Clintona i George'a W. Busha. Zwraca się szczególną uwagę na przyczyny popularności unilateralizmu wśród osób odpowiedzialnych za tworzenie zrębów polityki zagranicznej i jej wykonanie.

Zdaje się, iż nie sposób zrozumieć polityki zagranicznej i postępowania Białego Domu i prezydentów w nim zasiadających bez wnikliwiej analizy problematyki działań unilateralnych i multilateralnych. Nie wolno zapominać bowiem, że samodzielne działania Stanów Zjednoczonych na arenie międzynarodowej, co udowadnia się w niniejszej pracy, są częstą praktyką służącą realizacji polityki zagranicznej kraju. Wielopłaszczyznowe podejście do tejże problematyki pozwala nie tylko przyjrzeć się zmianom dokonującym się w tym obszarze po 1989 roku, ale umożliwi też zrozumienie mechanizmów tworzenia i realizacji polityki mocarstwa.