Oddział lekkiej nieregularnej jazdy powstały w początkach XVII w. podczas wojny z Moskwą, a nazwany od nazwiska pierwszego dowódcy Aleksandra Józefa Lisowskiego – lisowczykami, przyciągał w okresie swego krótkiego istnienia uwagę ówczesnych mieszkańców Rzeczpospolitej.
W niniejszej publikacji przedstawiono znamienne wahania opinii publicznej, która stawiała osławionej także poza polskimi granicami jeździe pomniki, by później z nie mniejszym zaangażowaniem je niszczyć. Lisowczycy przestali istnieć w 1625 r., pozostawiając po sobie legendę oddziału znakomitej lekkiej jazdy, walczącego przeciwko wszystkim wrogom Rzeczpospolitej.