Wstęp

Człowiek podczas pracy poddawany jest różnorodnym oddziaływaniom środowiska pracy, które wpływają bardziej lub mniej szkodliwie na jego zdrowie i zdolność do pracy. Pod pojęciem „bezpieczeństwo i higiena pracy” mieści się nie tylko ochrona zdrowia i życia pracownika, ale także ochrona ludzkiej zdolności do pracy. Ochrona zdrowia jest przedmiotem zainteresowania szeregu dyscyplin naukowych, a także administracji państwowej.

Bezpieczeństwo i higiena pracy (bhp) zakłada usuwanie lub co najmniej ograniczenie zagrożeń związanych z procesami technicznymi w środowisku pracy. Odnosi się to do: technologii, maszyn i urządzeń, szkodliwych gazów, par i pyłów, niebezpiecznego promieniowania i działania prądu elektrycznego, zbyt wysokiej lub zbyt niskiej temperatury, hałasu itp.

Technika bezpieczeństwa, która stanowi wiedzę o przeciwdziałaniu zagrożeniom, jest ściśle związana z różnymi dyscyplinami naukowymi, na przykład z chemią, fizyką, medycyną, fizjologią, psychologią, ergonomią itp.

W zakresie uregulowań prawnych do najwyższej rangi należy Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Jest to ustawa z dnia 2 kwietnia 1997 r. (DzU z dnia 16 lipca 1997 r., nr 78, poz. 483, z późn. zm.), która stanowi w art. 66 ust. 1, że:
Każdy ma prawo do bezpiecznych i higienicznych warunków pracy. Sposób realizacji tego prawa oraz obowiązki pracodawcy określa ustawa.

Art. 66 ust. 1 Konstytucji daje prawo uregulowania spraw dotyczących bezpieczeństwa
i higieny pracy w ustawie.
Ustawa z dnia z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy [1\ w dziale pierwszym rozdział 2 w art. 15 stanowi:
Art. 15. Pracodawca jest obowiązany zapewnić pracownikom bezpieczne i higieniczne warunki pracy.


Rozwinięcie i uszczegółowienie artykułu 15 zawarte jest w dziale dziesiątym Kodeksu pracy pt. „Bezpieczeństwo i higiena pracy”.

Spełnienie obowiązków pracodawcy w dziedzinie bhp jest konieczne dla bezpieczeństwa pracy, ochrony zdrowia i życia pracowników w zakładzie pracy, a na terenie budowy wszystkich wykonawców robót budowlanych. Za stan bhp w zakładzie pracy odpowiada bez wyjątku każdy pracodawca. Ta odpowiedzialność jest niezależna od prowadzonej działalności i od rodzaju pracy, a także podstawy prawnej, na jakiej zatrudniona jest osoba świadcząca pracę. Obowiązki pracodawcy w dziedzinie ochrony zdrowia i życia pracowników określają nie tylko przepisy Kodeksu pracy [1\ i aktów wykonawczych [5\÷[11\, ale także inne źródła pozakodeksowe np. [2\, [3\, [12\÷[17\.