Niewiele jest w naszym kraju instytucji równie zasłużonych dla dialogu polsko- i chrześcijańsko-żydowskiego jak „Tygodnik Powszechny”.

Wydanie specjalne pisma, przygotowane z okazji 65. rocznicy jego powstania pod prowokacyjnym tytułem „Żydownik Powszechny” stanowi tego dobitne świadectwo.


W tej antologii najważniejszych tekstów „Tygodnika” poświęconych tematyce Zagłady i polskiego stosunku do niej, antysemityzmu oraz relacji między katolicyzmem i judaizmem, nie zabrakło oczywiście pomnikowego eseju Jana Błońskiego „Biedni Polacy patrzą na getto”, są jednak także i inne pamiętne teksty - pióra Władysława Bartoszewskiego, Jerzego Turowicza, ks. Stanisława Musiała, kard. Stanisława Dziwisza, Marka Edelmana, Czesława Miłosza czy Jana Tomasza Grossa.


Teksty wielokrotnie dyskutowane, tłumaczone na inne języki i wyróżniane najważniejszymi nagrodami dziennikarskimi, z odwagą podejmujące problemy trudne i dotykające ciemnych kart polskiej przeszłości, ale także świadczące o dokonującym się z czasem uzdrowieniu. Symbolicznym skrótem drogi, którą przez ponad pół wieku przeszło polskie społeczeństwo w swoim stosunku do Żydów, są teksty otwierające i zamykające wydanie: pisany na gorąco po pogromie kieleckim w 1946 r. artykuł Stefanii Skwarczyńskiej oraz opowiadanie o Jezusie z Nazaretu, pióra wybitnego izraelskiego pisarza Etgara Kereta, opublikowane przez „TP” w numerze bożonarodzeniowym w 2009 r. – jeśli dziś, mimo tragicznej przeszłości, możliwe są normalne stosunki polsko-żydowskie, możliwa jest współpraca i przyjaźń Kereta z katolickim tygodnikiem z Polski, to w dużej mierze dzięki tym historycznym publikacjom.


Cytat z wprowadzenia księdza Adma Bonieckiego:

„Jak (hipotetyczne) żydowskie pochodzenie Jana Pawła II zostało przez wielu poczytane za (hipotetyczną) zniewagę >>Naszego Papieża<<, tak zapewne autor i propagatorzy określenia >>Żydownik<< byli przekonani, że jest to epitet obraźliwy. Gdy tymczasem… owszem, >>Tygodnik<< od początku, jak żadne inne katolickie pismo w Polsce, zajmował się Żydami. Ale jak się zajmował!”.


Spis treści:

  • KS. ADAM BONIECKI Introduction
  • TP The Kielce Murder
  • STEFANIA SKWARCZYŃSKA In tenebris lux
  • JERZY TUROWICZ Anti-Semitism
  • WŁADYSŁAW BARTOSZEWSKi Poles Aiding Jews, 1939– 1944
  • ANTONI SŁONIMSKI He is my brother
  • MARCIN KRÓL What I Remember
  • JAN BŁOŃSKI The Poor Poles Look at the Ghetto
  • JAN DAROWSKI Post mortem
  • CZESŁAW MIŁOSZ Bitter poem
  • MAREK EDELMAN None of this matters
  • MAREK EDELMAN Life is the most important thing
  • JERZY TUROWICZ For the last time, I hope
  • KS. STANISŁAW MUSIAŁ SJ Black is Black
  • KS. STANISŁAW MUSIAŁ SJ Clenched Fists Against
  • ABP HENRYK MUSZYŃSKI A Poor Christian Looks at Jedwabne
  • KS. ADAM BONIECKI Suddenly a voice came...
  • KS. ADAM BONIECKI Jewish Tears
  • JAN TOMASZ GROSS Collective Oblivion
  • ZUZANNA RADZIK Basements Continue to Rot
  • JÓZEFA HENNELOWA A Contribution to Judaism Day
  • KARD. STANISŁAW DZIWISZ Neighbours, Brothers...
  • JAN HARTMAN I just want to be myself
  • ETGAR KERET Christmas card