Rewolucja w myśli i praktyce politycznej

Publikacja książki, w wyważony i wieloaspektowy sposób analizującej fenomen rewolucji październikowej i przy okazji pochylającej się wnikliwie nad zjawiskiem rewolucji w ogóle, zasługuje – w moim przekonaniu – na najwyższe słowa uznania. Jest dowodem cywilnej i intelektualnej odwagi redaktora naukowego prof. Stanisława Bielenia, od lat konsekwentnie nawołującego do realistycznego, krytycznego, a zarazem trzeźwego podejścia w badaniu przeszłości i współczesności złożonych relacji polsko-rosyjskich, jak i szerzej – zjawisk i procesów determinujących stosunki międzynarodowe. Jest też odzwierciedleniem twórczej pasji i poszukiwań wielu badaczy, którzy problematykę rewolucji uznali za szczególnie istotną poznawczo wbrew mainstreamowym stereotypom, lekceważącym albo jednostronnie interpretującym tę problematykę. Książkę przeczytałem z wielkim zainteresowaniem. Przypomniała mi ona czasami dziś już nieco zapomniane zdarzenia i ich kulisy, teoretyczne spory towarzyszące kształtowaniu się refleksji nad istotą rewolucji i realnego socjalizmu. Dowiedziałem się wielu nieznanych lub mniej znanych mi wcześniej faktów i okoliczności związanych z rewolucją, zapoznałem się z nowymi dla mnie przemyśleniami i dorobkiem autorów, którzy nie byli dotąd przedmiotem moich własnych studiów. Zwróciłem uwagę na niektóre problemy dotąd wydające się marginalnymi. Zawarte w książce treści pobudzały i pobudzają nadal do myślenia, testowania swoich własnych przekonań i przeświadczeń, krytycznej weryfikacji uproszczonych sądów. Książka jest bardzo pod tym względem inspirująca; myślę, że nikt na poważnie interesujący się historią, rewolucją, kapitalizmem i socjalizmem nie powinien przejść wobec niej obojętnie. Wypełnia wyraźną lukę w polskiej współczesnej literaturze naukowej na temat rewolucji rosyjskiej, wyróżnia się wielopłaszczyznowym podejściem, unika na ogół politycznego zacietrzewienia tak charakterystycznego dla współczesnego, polskiego, także czasami i naukowego dyskursu.

Doc. dr Bohdan Kaczmarek