Wspomnienia Walijczyka, który po ucieczce z niewoli walczyÅ‚ u boku Polaków

John Elwyn Jones trafiÅ‚ podczas II wojny Å›wiatowej do niemieckiego obozu jenieckiego na terenie dzisiejszej Polski. StÄ…d podejmowaÅ‚ kolejne próby ucieczki, z których dopiero piÄ…ta zakoÅ„czyÅ‚a siÄ™ sukcesem.

Autor opowiada o swoich przeżyciach językiem żywym i dynamicznym, przywodzącym na myśl powieść przygodową. Jako nieustraszony młody człowiek nie poddaje się. Uparcie dąży ku wolności. Pragnie walczyć w obronie bliskich mu wartości.

Szczególnie interesujÄ…cy jest obszerny wÄ…tek polski – romans i potajemne małżeÅ„stwo z PolkÄ…, decyzja o wstÄ…pieniu do Armii Krajowej, udziaÅ‚ w walkach pod Bichniowem, a wreszcie kolejne próby ucieczki zwieÅ„czone przedostaniem siÄ™ na szwedzki statek oraz powrót do Polski w latach osiemdziesiÄ…tych.

UciekaÅ‚em pięć razy to nie tylko wciÄ…gajÄ…ca historia osobista, ale jedyne w swoim rodzaju Å›wiadectwo zafascynowanego PolskÄ… Brytyjczyka, który przybliża wojenne losy Polaków swoim rodakom. Na koniec stawia im niewygodne pytanie: Co my, Brytyjczycy, tak naprawdÄ™ wiemy o cierpieniu i okrucieÅ„stwach II wojny Å›wiatowej?

W 1997 r. książka Jonesa zostaÅ‚a sfilmowana przez TVP w koprodukcji z walijskim kanaÅ‚em S4C. Miniserial Wojenna narzeczona byÅ‚ wielokrotnie emitowany na polskiej antenie. W roli Johna Elwyna wystÄ…piÅ‚ Huw Garmon, znany z nominowanego do Oscara filmu Hedd Wyn (1992). W marcu 2015 r. wystawiono w Walii adaptacjÄ™ teatralnÄ… książki, która w jÄ™zyku polskim ukazuje siÄ™ po raz pierwszy.

John Elwyn Jones (1921‒2008) urodziÅ‚ siÄ™ w Dolgellau na póÅ‚nocy Walii. W wieku osiemnastu lat wstÄ…piÅ‚ do Gwardii Walijskiej. W 1940 r. dostaÅ‚ siÄ™ do niewoli niemieckiej i trafiÅ‚ do obozu na terenie Polski. Tu wziÄ…Å‚ potajemny Å›lub z CecyliÄ… Grygier („CelinkÄ…”), która wkrótce zaginęła. Po udanej ucieczce walczyÅ‚ u boku Polaków, a nastÄ™pnie przez Szczecin przedostaÅ‚ siÄ™ do Szwecji i Wielkiej Brytanii, gdzie zostaÅ‚ odznaczony medalem DCM. W latach 1957−1964 sÅ‚użyÅ‚ w siÅ‚ach powietrznych, a po odejÅ›ciu na emeryturÄ™ pracowaÅ‚ jako nauczyciel w rodzinnym Dolgellau.

W latach siedemdziesiÄ…tych rozpoczÄ…Å‚ dziaÅ‚alność literacko-tÅ‚umaczeniowÄ…. PrzeÅ‚ożyÅ‚ na walijski m.in. nowele BolesÅ‚awa Prusa i Henryka Sienkiewicza, PopióÅ‚ i diament Jerzego Andrzejewskiego oraz wiersze Zbigniewa Herberta. SpisaÅ‚ również swoje wspomnienia wojenne.

Å»ycie dopisaÅ‚o do historii Jonesa niezwykÅ‚y epilog: w 1997 r., po wyemitowaniu opartego na UciekaÅ‚em pięć razy serialu, TVP otrzymaÅ‚a list od syna „Celinki”...

Nigdy nie miałem okazji spotkać ludzi bardziej lojalnych, odważnych i honorowych.

John Elwyn Jones o Polakach