W niniejszym zbiorze prezentowane są przykładowe formy pracy duszpasterstw środowiskowych na terenie archidiecezji krakowskiej w XX w. Kolejne artykuły opracowane zostały zasadniczo przez historyków i dlatego, co zrozumiałe, pominięto w nich kwestie teologiczne, pastoralne i kanoniczne. Ten wymiar aktywności duszpasterstw specjalistycznych działających w archidiecezji krakowskiej w XX w. czeka jeszcze na opracowanie.

Celem pracy było ukazanie działań duszpasterskich jako elementu dziedzictwa archidiecezji krakowskiej - archidiecezji, która wydała i ukształtowała Jana Pawła II.

Książka mieści się w serii Kościół w okowach, zawierającej prace omawiające represje komunistyczne wobec Kościołapolskiego, starającego się wypełnić swoją misję w powojennej rzeczywistości.