Praca naukowa o kulturze intelektualnej i artystycznej dwudziestolecia międzywojennego. Sylwetki twórców bodaj najważniejszego periodyku społeczno-kulturalnego w Polsce, powstanie pisma i jego dzieje, prowadzone polemiki i tematy poruszane na łamach „Wiadomości..." zostały pokazane szeroko, interesująco i w rozmaitych aspektach. Małgorzata Szpakowska podkreśla, jak wiele w latach 20. i 30. XX wieku pismo czyniło dla modernizacji kraju, z jaką determinacją walczyło z ciemnotą, antysemityzmem, klerykalizmem, dyskryminacją kobiet, zajmując z biegiem czasu stanowisko coraz bardziej opozycyjne wobec rządów sanacji. Rozprawa o „Wiadomościach Literackich" jest inspirującą i dającą do myślenia pracą historyczną, która jednocześnie rzuca światło na wiele zjawisk, mających swe przedłużenia we współczesności. Omawiając poszczególne przedsięwzięcia redakcji, autorka rekonstruuje etos przedwojennej liberalnej inteligencji, zwłaszcza tej jej części, która najbardziej angażowała się w sprawy społeczne. Tak właśnie jak ludzie nadający ton „Wiadomościom" - Antoni Słonimski, Tadeusz Boy-Żeleński, Julian Tuwim.

 

Małgorzata Szpakowska waży słowa, myśli formułuje jasno, a sądy jej cechuje umiar, choć na pewno nie letniość. Ta książka jest aktualna i bardzo potrzebna, mówi o przeszłości, a jednocześnie stanowi głos w dyskusjach de publicis, jakie dziś prowadzimy.

profesor Andrzej Stanisław Kowalczyk

 

„Wiadomości Literackie" po dziś dzień uchodzą za jeden z najlepszych, jeśli wręcz nie najlepszy, polski tygodnik społeczno-kulturalny. Na opinię tę składa się aprobata dla treści, funkcji pełnionych przez pismo oraz kwestii formalnych. Tygodnik stanowił novum w segmencie pism tego rodzaju, stał się inspiracją dla wydawców niepodzielających przekonań światopoglądowych „Wiadomości", stworzył nową, w zasadzie nieistniejącą do czasu jego powstania, jakość pomiędzy pismem a jego audytorium czytelniczym. Te opinie [...] mogłyby przełożyć się na poświęconą mu literaturę. Tak się nie stało z kilku powodów. W Polsce Ludowej można było co prawda pisywać o „Wiadomościach Literackich", ale wykluczona była refleksja niepowierzchowna, to znaczy analizująca wszelkie obszary zainteresowań pisma. Inną przyczyną wymuszonej ostrożności była osoba redaktora i pomysłodawcy pisma. Mieczysław Grydzewski działał po wojnie w Londynie jako redaktor antykomunistycznych „Wiadomości". Kolejnym z powodów, dla których o „Wiadomościach Literackich" pamiętano coraz mniej, był upływ czasu spychający je do kategorii czasu przeszłego dokonanego i karzący traktować bardziej jako źródło do dziejów kultury międzywojnia niż samoistny przedmiot badań. Trudno zatem nie przyklasnąć pomysłowi książki o piśmie, której napisania podjęła się Małgorzata Szpakowska. [...] Rzecz jest dobrze napisana i tak też się czyta.

profesor Rafał Habielski

 

Publikacja dofinansowana ze środków Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego.