Na obszarze każdego państwa występują mniejszości narodowe. Niektóre z nich mają charakter autochtoniczny, będący najczęściej rezultatem przesuwania granic państwowych, niektóre zaś - napływowy. Monografię rozpoczynają rozważania dotyczące mniejszości narodowych w świetle teoretycznej refleksji polityczno-prawnej i autochtonicznego charakteru ludności polskiej na Litwie, Białorusi, Ukrainie iw Czechach oraz tych mniejszości w Polsce. W latach dziewięćdziesiątych XX w. Polska zawarła dwustronne traktaty o przyjaźni m.in. z Litwą, Białorusią, Ukrainą oraz Czeską i Słowacką Republiką Federacyjną. Traktaty zawierają normy regulujące prawa mniejszości polskiej w tych państwach oraz na zasadzie wzajemności prawa tych mniejszości zamieszkujących w Polsce. Upływ blisko 20 lat od zawarcia traktatów uzasadnia przeprowadzenie analizy realizacji ich postanowień w praktyce. I temu zagadnieniu poświęcona jest książka.