Monografia jest podsumowaniem ostatniej dekady prac badawczych autora w dziedzinie sztucznej inteligencji, a szczególnie metod inteligencji rojowej (ang. Swarm Intelligence). Przedstawiono w niej nowe metaheurystyki powstałe w wyniku wprowadzenia teorii Skierowanych Liczb Rozmytych Witolda Kosińskiego do metod rojowych. W pracy znajdują się też całkiem nowe metody optymalizacji, które opracowano pod kierunkiem autora, czerpiąc bezpośrednie inspiracje z przyrody. Jeden z rozdziałów monografii poświęcony został skierowanym liczbom rozmytym, gdzie w szczególności zaprezentowano rezultaty oryginalnych badań podstawowych, którymi kierował autor w laboratorium AIRlab.