W tomie IV Systemu prawa pracy przedstawione zostały zagadnienia dotyczące pozaumownych stosunków pracy. W kolejnych częściach szczegółowo omówiono stosunki pracy nawiązywane na podstawie powołania, wyboru i mianowania. Są to akty prawne kreujące nie tylko zatrudnienie pracownicze, ale również stosunki organizacyjne wykraczające poza obszar prawa pracy. Wymagało to uwzględnienia w prowadzonych rozważaniach również punktu widzenia innych dziedzin prawa, a zwłaszcza prawa administracyjnego.
Struktura opracowania jest wyznaczona tym, że poszczególne pozaumowne stosunki zatrudnienia pracowniczego mają zróżnicowany rodowód oraz w różnym stopniu odbiegają od tego, co jest charakterystyczne dla umowy o pracę. Odrębnie zatem dla każdej z podstaw tych stosunków pracy zostały zaprezentowane takie kwestie, jak:
? ich geneza i historia,
? zakres zastosowania,
? sposób nawiązania,
? zmiana i rozwiązanie,
? odrębności dotyczące uprawnień,
? odrębności dotyczące obowiązków i odpowiedzialności,
? charakter prawny.
Omówiono również źródła regulacji prawnej, odrębności dotyczące procedury rozstrzygania sporów z pozaumownych stosunków pracy oraz odrębności, jakie w odniesieniu do tych stosunków występują w zakresie zbiorowego prawa pracy.
Autorami poszczególnych rozdziałów są osoby z różnych ośrodków naukowych z całego kraju, które w swym dotychczasowym dorobku szczególnie wiele miejsca poświęciły kwestiom pozaumownych stosunków pracy, co gwarantuje, że przedstawione w opracowaniu rozważania cechuje odpowiedni poziom wnikliwości i profesjonalizmu.
Książka przeznaczona jest przede wszystkim dla przedstawicieli nauki prawa pracy. Może się okazać szczególnie przydatna w dyskusji o przyszłości prawa pracy, która pozostaje w związku z działalnością Komisji przygotowującej nowy kodeks pracy. Powinna jednak być przydatna także dla praktyków, a zwłaszcza sędziów, adwokatów, radców prawnych i pracowników działów HR. Należy żywić nadzieję, że będzie także wykorzystywana w dydaktyce prawniczej.