Poradnictwo psychologiczne dla osób w okresie średniej dorosłości

Oddawana do rąk czytelnika monografia dotyczy psychologicznych i społecznych skutków zmian hormonalnych doświadczanych w okresie średniej dorosłości – menopauzy, względnie dobrze znanej, i andropauzy, stosunkowo rzadziej będącej przedmiotem badań nauk społecznych. Główny nacisk położono na biologiczne aspekty andropauzy oraz społeczne i psychologiczne uwarunkowania doświadczeń w tym okresie, menopauzę traktując jako kontekst do porównań. Dotyczy to zarówno refleksji teoretycznej prowadzonej w pierwszej części monografii, jak i wyników badań własnych, przedstawionych w części drugiej.

Lidia Nowak stworzyła poradnik, w którym ujawnia klucz do przemiany osobistej i społecznej - asertywność. Autorka pokazuje, jak ewoluowało rozumienie asertywności i prezentuje trening zachowań asertywnych jako skuteczne narzędzie do budowania postaw obywatelskich, przywracania poczucia autonomii, godności. Dzięki osobistym opowieściom bibliotekarek poradnik staje się zapisem rzeczywistych sytuacji, podpowiada jak radzić sobie z codziennymi zachowaniami współpracowników i czytelników oraz jak budować pozytywne kontakty w relacjach zawodowych i rodzinnych. W swojej książce Lidia Nowak skupia się bardziej na uchwyceniu ducha asertywności, a mniej na technikach, wychodząc z założenia, że to nie znajomość technik czyni człowieka asertywnym, ale postawa. Lidia Nowak porusza także trudny temat mobbingu. W sumie blisko 200 stron pożytecznej podróży po krainie asertywności.

Asertywność z ludzką twarzą. Książka zawiera praktyczne zasady dobrej psychologii komunikacji między ludźmi. Jest owocem prowadzonych przez wiele lat kursów z psychologii komunikacji. Sprawdza się w rozwiązywaniu konfliktów małżeńskich i zawodowych.

Recenzowana praca jest rzadko dziś spotykaną wielostronną, krytyczną monografią jednego z najważniejszych konstruktów teoretycznych z zakresu nauk społecznych. (…) Należy mieć nadzieję, że wśród uważnych czytelników wywoła dyskusję przekraczającą ramy nauk społecznych, w tle całej pracy pojawia się bowiem trafna – choć nie całkiem przyjemna dla naukowców – konstatacja, że przywiązanie do własnych hipotez i do autorytetów bywa silniejsze niż rzetelna weryfikacja empiryczna owych hipotez.
prof. dr hab. Krystyna Skarżyńska
Książka jest wyrazem imponującego zamysłu autora – dokonania wiwisekcji pojęcia autorytaryzmu (…). Celem, a może po prostu konsekwencją tej wiwisekcji jest dotarcie do „istoty” pojęcia, „rozebranie” go na części składowe, a w rezultacie odarcie z negatywnej wartościowości, ulokowanie w szerszym kontekście społeczno-politycznym, a także identyfikacja głębszego ideologicznego tła popularności tego pojęcia w psychologii. (…) Ogółem dzieło świadczy o ogromnej kompetencji teoretycznej i metodologicznej Autora. Jest to z pewnością najbardziej obszerna praca dotycząca autorytaryzmu, jaka powstała w polskiej psychologii.
prof. dr hab. Maria Lewicka

Piotr Radkiewicz, doktor psychologii, adiunkt w Instytucie Studiów Społecznych Uniwersytetu Warszawskiego i w Instytucie Psychologii PAN. Prowadzi badania z zakresu: psychologii społecznej, psychologii politycznej i makropsychologii. Autor kilkudziesięciu artykułów opublikowanych w polskich i zagranicznych monografiach i czasopismach naukowych.  Wraz z Renatą Siemieńską jest redaktorem naukowym monografii Społeczeństwo w czasach zmiany (2009). 
 

Książka podejmuje rzadko poruszany w polskiej literaturze temat zagrożeń pozytywnej tożsamości społecznej. Zagrożenia tożsamości grupy wywołują wszelkie informacje świadczące, że jest ona gorsza od innych, np. słabsza lub mniej kompetentna. Może je spowodować zarówno porażka reprezentacji w zawodach piłkarskich, jak i wiadomość o zbrodniach dokonywanych przez dany naród na przedstawicielach innych nacji.
Autor przedstawia bogaty przegląd literatury oraz serię eksperymentów dotyczących mechanizmów reakcji na zagrożenie pozytywnej tożsamości. Pokazuje, że - wbrew powszechnym przekonaniom - ludzie nie zawsze reagują na takie zagrożenia uprzedzeniami i niechęcią do obcych.
Autor umiejętnie wiąże kontekst teoretyczny rozważań z kontekstem wyraźnie społecznym i to nie tym "książkowym" społecznym, ale z życia wziętym.
Prof. UW dr hab. Maria Lewicka

Jestem przekonany, że wydanie opiniowanej przeze mnie książki znacząco wzbogaci polską literaturę psychologiczną dotyczącą stereotypów i uprzedzeń. Autor nie dokonuje bowiem przeglądu powszechnie znanych badań, lecz przede wszystkim pokazuje własny oryginalny model.
Prof. dr hab. Dariusz Doliński

Zbiór esejów z różnych dziedzin psychologii, a także antropologii kulturowej, paleogeografii i geologii, socjologii, filozofii politycznej, filozofii religii, teologii, historii, orientalistyki, kulturoznawstwa, leksykografii, pedagogiki, genetyki i archeologii, inspirowanych teorią czynności Profesora Tadeusza Tomaszewskiego i powiązanym z nią modelem sytuacji. Autorzy pokazują, co współczesna nauka wnosi do rozumienia pojęcia sytuacji i co niemal pół wieku po ukazaniu się tekstu Profesora (Człowiek w sytuacji, PWN, 1975) możemy powiedzieć nowego o człowieku w wielości sytuacji, których jest on podmiotem.

Oddając do rąk Czytelnika tę monografię, chcemy zwrócić uwagę na jeszcze jeden, ważny aspekt: otóż w warunkach, gdy aktualność obowiązujących paradygmatów naukowych zmienia się sezonowo, propozycja Tadeusza Tomaszewskiego może być przykładem pożytku z trwałości ustaleń opartych na rzetelnej wiedzy. Możliwość odniesienia się do nich (czy to na zasadzie aprobaty, czy negacji) staje się argumentem na rzecz wartości tradycji w nauce.

[…] monografia […] pobudza ciekawość, ale i ją zaspokaja w dużym stopniu. Pozwala także stawiać nowe pytania, a w nauce sytuacje takie należą do najcenniejszych. Okazuje się też, […], że koncepcja czynności i związana z nią koncepcja sytuacji Tomaszewskiego pozostaje użytecznym narzędziem wyjaśniania […] nie tylko złożonych zjawisk psychologicznych, że jest heurystycznie płodna i pojemna, ponieważ wolna od zbędnego psychologizmu. Widać też, jakie dyscypliny naukowe mogłyby najwięcej wnieść, ale i najwięcej skorzystać z zastosowania pojęć teorii aktywności człowieka w sytuacji. (Z recenzji prof. dr hab. Zofii Ratajczak)

Eseje zebrane w tomie Człowiek w sytuacji tematycznie wzajemnie ze sobą korespondują, układają się w zróżnicowany dyskurs ukazujący, jak cenne we współczesnej humanistyce jest podejście wielodyscyplinarne. (Z recenzji prof. dr. hab. Adama Grzelińskiego)

*********

Humans in Situations – Not Only from a Psychologist’s Perspective. Studies Inspired by the Theory of Tadeusz Tomaszewski

A collection of essays from various fields of psychology, as well as cultural anthropology, paleogeography and geology, sociology, political philosophy, philosophy of religion, theology, history, oriental studies, cultural studies, lexicography, pedagogy, genetics and archeology – inspired by Professor Tadeusz Tomaszewski’s theory of activity and related to the underlying situational model. The authors demonstrate what contemporary science brings to the understanding of the concept of a situation, and now, nearly half a century after the publication of Professor Tomaszewski’s text (Humans in situation, PWN 1975) what new insights we have about a human being in the multiplicity of situations he or she finds themselves in.

*********

Prof. zw. dr hab. Barbara Bokus – psycholog, psycholingwista. Prowadzi badania dotyczące rozwoju kompetencji językowej i kompetencji komunikacyjnej człowieka. Szczególnie interesuje się dyskursem narracyjnym, procesami konstruowania wspólnego znaczenia w różnych układach interakcyjnych, metaforyczną konceptualizacją pojęć oraz rozumieniem wypowiedzi ironicznych przez dzieci i dorosłych. Inicjatorka i redaktor naczelna (w latach 1997–2014) czasopisma Psychology of Language and Communication (obecnie honorowa redaktor naczelna). Kierownik Katedry Psychologii Poznawczej na Wydziale Psychologii Uniwersytetu Warszawskiego. Profesor wizytujący w SWPS Uniwersytecie Humanistycznospołecznym. Współtwórca Międzywydziałowych Indywidualnych Studiów Humanistycznych (MISH) na Uniwersytecie Warszawskim, w latach 1994–2008 zastępca Dyrektora Kolegium MISH UW. Współtwórca Programu Akademia »Artes Liberales« (AAL). Kierownik Międzyuczelnianego Programu Interdyscyplinarnych Studiów Doktoranckich AAL. Członek Komitetu Psychologii Polskiej Akademii Nauk. W latach 2014–2018 prezes Zarządu Fundacji na Rzecz Rozwoju Polskiej Psychologii im. Tadeusza Tomaszewskiego. Członek Rady Konsultacyjnej International Pragmatics Association (IPrA). Autorka, współautorka i redaktor naukowy wielu książek i artykułów, zob. http://psych.uw.edu.pl/o-nas/pracownicy/prof-dr-hab-barbara-bokus/

Prof. zw. dr hab. Ewa Kosowska – filolog i kulturoznawca, członek Komitetu Nauk o Kulturze Polskiej Akademii Nauk, w latach 2013–2017 prezes Polskiego Towarzystwa Kulturoznawczego. Pracuje w Zakładzie Teorii i Historii Kultury w Instytucie Nauk o Kulturze i Studiów Interdyscyplinarnych na Uniwersytecie Śląskim w Katowicach. Uczestniczy w pracach rad naukowych czołowych polskich czasopism kulturoznawczych. Zajmuje się problemami z obszaru teorii i historii kultury, ze szczególnym uwzględnieniem możliwości wykorzystywania tekstu literackiego w badaniach antropologiczno-kulturowych. Autorka i redaktor naukowy kilkunastu książek oraz licznych artykułów. Opublikowała m.in.: Postać literacka jako tekst kultury. Rekonstrukcja antropologicznego modelu szlachcianki na podstawie „Potopu” Henryka Sienkiewicza (1990), Negocjacje i kompromisy. Antropologia polskości Henryka Sienkiewicza (2002), Antropologia literatury (2003), Antropologia kultury – antropologia literatury (red., 2005), Stąd do Teksasu (2006), Antropologia kultury – antropologia literatury. Na tropach koligacji (red., 2007), Wstyd w kulturze (red., 1998, 2008), Eurosarmata. O postawach i wyborach Henryka Sienkiewicza (2013), zob. http://inksi.us.edu.pl/struktura/pracownicy/ewa-kosowska/