Psychologiczne aspekty menopauzy - ebook

Książka Eleonory Bielawskiej-Batorowicz jest syntezą wiedzy psychologicznej dotyczącej menopauzy. Autorka opisuje ewolucyjne wyjaśnienia tego zjawiska, przygląda się kulturowym i psychologicznym uwarunkowaniom doświadczenia menopauzy, analizuje związki przejścia menopauzalnego z depresją i obniżeniem sprawności procesów poznawczych, wreszcie wskazuje standardy prowadzenia interwencji psychologicznych skierowanych do kobiet w okresie menopauzy. Oddając tę książkę do rąk Czytelników, mam nadzieję, że zainteresuje ona zarówno tych, którzy naukowo i praktycznie zajmują się psychologią i medycyną, jak i osoby, które same doświadczają przejścia menopauzalnego lub obserwują je u swoich bliskich. Eleonora Bielawska-Batorowicz – psycholog, doktor habilitowany, profesor nadzwyczajny w Uniwersytecie Łódzkim, dyrektor Instytutu Psychologii, kierownik Zakładu Psychopatologii i Psychologii Klinicznej. Jej zainteresowania naukowe obejmują psychologię prokreacji, psychologię kliniczną i psychologię zdrowia. Prowadzi badania nad więzią rodziców z nienarodzonym dzieckiem, depresją po narodzinach dziecka u kobiet i mężczyzn, psychologicznymi aspektami leczenia niepłodności, psychologicznymi uwarunkowaniami doświadczeń związanych z menopauzą i andropauzą. Autorka monografii Psychologiczne aspekty prokreacji (2006), współautorka monografii Nutrition and Diet in Menopause (2013). Członek Polskiego Towarzystwa Psychologicznego, Society for Reproductive and Infant Psychology, Łódzkiego Towarzystwa Naukowego. Redaktor naczelna czasopisma Acta Universitatis Lodziensis Folia Psychologica oraz redaktor Nauk o Wychowaniu Czasopisma Interdyscyplinarnego, członek rad naukowych czasopism: Journal of Reproductive and Infant Psychology, International Journal of Fertility & Sterility, Health Psychology Report, Menopause Review (Przegląd Menopauzalny).

Wstęp

Rozdział 1. Menopauza – podstawowe pojęcia
1.1. Definicja i wyjaśnienia terminologiczne
1.2. Biologiczny mechanizm menopauzy
1.3. Wiek wystąpienia menopauzy – zróżnicowanie, uwarunkowania, skutki
1.3.1. Zróżnicowanie wieku wystąpienia menopauzy
1.3.2. Uwarunkowania wieku wystąpienia menopauzy
1.3.3. Wczesna i późna menopauza a zdrowie
1.4. Objawy menopauzalne i zróżnicowanie ich występowania
1.4.1. Objawy wazomotoryczne
1.4.2. Objawy psychiczne
1.4.3. Objawy somatyczne i związane z funkcjonowaniem seksualnym
1.4.4. Uniwersalność objawów menopauzalnych

Rozdział 2. Ewolucyjne koncepcje menopauzy
2.1. Czy menopauza występuje tylko u ludzi?
2.2. Adaptacyjne koncepcje menopauzy
2.2.1. Koncepcja matki/dobrej matki
2.2.2. Koncepcja babki
2.3. Menopauza jako skutek ludzkiej długowieczności
2.3.1. Menopauza jest widoczna, ponieważ ludzie długo żyją
2.3.2. Koncepcja patriarchy
2.3.3. Adaptacja biologiczna do długiego życia
2.4. Koncepcja doboru partnerek – odrębne wyjaśnienie pojawienia się menopauzy w toku ewolucji
2.5. Ewolucja a kwestia płodności mężczyzn
2.6. Weryfikacja ewolucyjnych koncepcji menopauzy
2.6.1. Weryfikacja koncepcji matki
2.6.2. Weryfikacja koncepcji babki
2.6.3. Weryfikacja koncepcji konfliktu reprodukcyjnego
2.7. Inne ewolucyjne aspekty menopauzy

Rozdział 3. Kultura a menopauza
3.1. Kultura a koncepcje menopauzy
3.1.1. Kultura a zdrowie
3.1.2. Kultura jako źródło koncepcji menopauzy i doświadczeń kobiet
3.2. Obszary oddziaływania kultury na doświadczenia związane z menopauzą
3.2.1. Interpretacja menopauzy i stosowana terminologia
3.2.2. Objawy menopauzalne i stosunek do menopauzy
3.2.3. Źródła wiedzy o menopauzie
3.2.4. Radzenie sobie z objawami menopauzalnymi
3.3. Rola przekazu społecznego dotyczącego menopauzy w kształtowaniu się postaw wobec tego zjawiska

Rozdział 4. Psychologiczne uwarunkowania objawów menopauzalnych

4.1. Wieloczynnikowy model menopauzy – psychologiczne uwarunkowania objawów menopauzalnych
4.2. Postawa wobec menopauzy a występowanie i intensywność objawów menopauzalnych
4.3. Indywidualne właściwości jako determinanty intensywności objawów menopauzalnych
4.4. Stres a objawy menopauzalne
4.5. Poznawcza koncepcja objawów menopauzalnych
4.6. Indywidulna koncepcja menopauzy a doświadczenia związane z okresem okołomenopauzalnym

Rozdział 5. Depresja i procesy poznawcze w okresie okołomenopauzalnym
5.1. Depresja
5.1.1. Menopauza a depresja
5.1.2. Koncepcje teoretyczne wyjaśniające depresję menopauzalną 126 5.1.2.1. Hipoteza biochemiczna
5.1.2.2. Hipoteza domina
5.1.2.3. Hipoteza psychospołeczna
5.1.2.4. Koncepcja psychoanalityczna
5.1.2.5. Koncepcje zintegrowane
5.1.3. Czynniki zwiększające ryzyko wystąpienia objawów depresyjnych w okresie okołomenopauzalnym
5.2. Procesy poznawcze.
5.2.1. Skargi na zmiany sprawności procesów poznawczych
5.2.2. Menopauza a zmiany procesów poznawczych – niejednoznaczne wyniki badań
5.2.3. Terapia hormonalna w okresie przejścia menopauzalnego a sprawność procesów poznawczych

Rozdział 6. Adaptacja do zmian w okresie przejścia menopauzalnego – interwencje psychologiczne
6.1. Rodzaje interwencji projektowanych z myślą o kobietach w okresie przejścia menopauzalnego
6.1.1. Interwencje edukacyjne
6.1.2. Interwencje ukierunkowane na kształtowanie zachowań prozdrowotnych
6.1.3. Interwencje wykorzystujące podejście poznawczo-behawioralne
6.2. Standardy badań nad efektywnością programów interwencyjnych adresowanych do kobiet w okresie przejścia menopauzalnego
6.3. Inne oddziaływania ukierunkowane na redukcję objawów menopauzalnych

Rozdział 7. Promocja zdrowia w okresie przejścia menopauzalnego i po menopauzie
7.1. Zdrowie a cykl życia
7.2. Koncepcja zdrowia menopauzalnego
7.3. Promocja zdrowia menopauzalnego

Bibliografia

Indeks nazwisk

Indeks rzeczowy

Spis rycin

Spis tabel

Spis ramek

O Autorce