ECDL. Użytkowanie komputerów. Moduł 2 - ebook

Czym jest Europejski Certyfikat Umiejętności Komputerowych?

Europejski Certyfikat Umiejętności Komputerowych (European Computer Driving Licence, w skrócie ECDL) jest akcją Stowarzyszenia Europejskich Profesjonalnych Towarzystw Informatycznych (Council of European Professional Informatics Societies, w skrócie CEPIS), która ma na celu ujednolicenie i sprawdzenie wiadomości z podstaw obsługi komputera. Podana wyżej polska nazwa zastąpiła od roku 2004 dosłowny przekład oryginalnej nazwy certyfikatu, czyli Europejskie Komputerowe Prawo Jazdy, gdyż określenie to wzbudzało sporo nieporozumień.

Problem oceny umiejętności informatycznych jest związany z postępującą komputeryzacją i wymaganiami ze strony pracodawców pod adresem potencjalnych pracowników. Dziś bowiem nie wystarcza umiejętność wykonywania czynności związanych z zapisywaniem dokumentu na dysku, czy też wprowadzaniem danych. Coraz bardziej liczą się praktyczne umiejętności korzystania z różnych programów komputerowych, usprawniających prace biurowe oraz wiedza pozwalająca na samodzielną pracę i stałe doskonalenie swoich umiejętności. Wiele z wspomnianych umiejętności można zdobyć w ramach kursów komputerowych, jednak liczne publikacje dotyczące nowoczesnego oprogramowania, częstsza niż niegdyś potrzeba kontaktu z komputerem, nie tylko w pracy, ale również we własnym domu, skłania wiele osób do samodzielnego zgłębiania wiedzy informatycznej. Powstaje jednak pytanie, w jaki sposób ocenić umiejętności zdobyte w tak różny sposób i kto ma to uczynić?

Inicjatywa wydawania tzw. Europejskiego Certyfikatu Umiejętności Komputerowych, czyli jednolitego w skali kraju certyfikatu zaświadczającego, że jego posiadacz ma podstawową wiedzę i umiejętności w zakresie obsługi komputera i potrafi je efektywnie wykorzystać w codziennej pracy, jest właśnie odpowiedzią na to pytanie. Pomysł certyfikatu ECDL zrodził się w Finlandii w 1992 roku, potem został z powodzeniem przeniesiony na grunt Zjednoczonej Europy, a od niedawna zdobywa Polskę. Począwszy od 1997 roku Polskie Towarzystwo Informatyczne przeprowadza egzaminy w naszym kraju i wydaje Europejskie

Certyfikaty Umiejętności Komputerowych zgodnie z europejskimi standardami i honorowane w całej Europie.

Aby otrzymać ECDL, trzeba w ciągu trzech lat zdać siedem egzaminów z następujących dziedzin: „Podstawy technik informatycznych i komunikacyjnych”, „Użytkowanie komputera”, „Przetwarzanie tekstów”, „Arkusze kalkulacyjne”, „Bazy danych”, „Grafika menedżerska i prezentacyjna”, „Przeglądanie stron internetowych i komunikacja”. Do tego zestawu dołączono w ostatnich latach trzy niezależne certyfikaty: „e−obywatel” zawierający podstawy wykorzystania komputera w społeczeństwie, „CAD” dotyczący komputerowo wspomaganego projektowania oraz „Webstarter” dla osób tworzących witryny internetowe.

Złożenie każdego egzaminu jest odnotowywane na Europejskiej Karcie Umiejętności Komputerowych. Po zdaniu ostatniego egzaminu zdający wysyła Kartę do Polskiego Biura ECDL, gdzie jest ona wymieniana na Europejski Certyfikat Umiejętności Komputerowych.

W celu ułatwienia chętnym zdobycia certyfikatu ECDL, Wydawnictwo Naukowe PWN/ MIKOM przygotowało serię książek, z których każda jest poświęcona jednemu z siedmiu wyżej wymienionych obszarów tematycznych egzaminu. Seria jest sygnowana przez Polskie Towarzystwo Informatyczne oraz Stowarzyszenie Europejskich Profesjonalnych Towarzystw Informatycznych.

Dostępne są zeszyty opisujące wszystkie moduły ECDL zgodnie z zasadami obowiązującymi w wersji 5.0 wymagań określanych przez stowarzyszenie. Komplet obejmuje siedem zeszytów, które można zakupić w księgarniach lub zamówić bezpośrednio w wydawnictwie.1. Podstawowe informacje o systemie MS Windows

1.1. Pojęcie i zadania systemu operacyjnego

Aby komputer mógł realizować stawiane mu zadania oraz aby wszystkie urządzenia wchodzące w skład systemu komputerowego mogły działać poprawnie, musi być on wyposażony w specjalny program, który nadzoruje (organizuje, zarządza) jego pracę. Szukając analogii między pracą komputera i człowieka, można znaleźć wiele podobieństw.

Układ nerwowy człowieka scala i koordynuje pracę wszystkich narządów oraz steruje czynnościami i zachowaniem się całego organizmu. Dzięki rozbudowanej w całym organizmie sieci receptorów, czyli czujników ustrojowych, organizm reaguje sprawnie i celowo na bodźce środowiska zewnętrznego i wewnętrznego, prowadząc do szybkiej i celowej odpowiedzi ruchowej oraz psychicznej.

Podobnie jest z komputerem. Bodźce zewnętrzne – wprowadzane na przykład za pomocą klawiatury lub myszy – trafiają do jego wnętrza, są analizowane (tłumaczone), a następnie wykonywane. Nadzorcą wszystkich urządzeń wchodzących w skład systemu komputerowego jest specjalny program, zwany systemem operacyjnym.

System operacyjny jest programem nadzorującym pracę wszystkich urządzeń systemu komputerowego: jednostki centralnej, pamięci operacyjnej, pamięci zewnętrznych (dysk twardy, CD−ROM, pendrive), klawiatury, myszy, monitora i karty graficznej, kart rozszerzających (np. karta muzyczna, karta sieciowa, karta telewizyjna), drukarki, skanera... i tworzy środowisko, w którym pracują inne programy, na przykład edytor tekstu, arkusz kalkulacyjny, przeglądarka internetowa, gra komputerowa. Pełni on następujące funkcje:

- zapewnia obsługę dialogu między użytkownikiem a komputerem;
- nadzoruje wymianę informacji pomiędzy poszczególnymi urządzeniami systemu komputerowego;
- organizuje zapis informacji (plików) na dysku;
- zarządza pamięcią operacyjną;
- ułatwia tworzenie i uruchamianie innych programów;
- sygnalizuje błędy.

System operacyjny mógłby się obyć bez niektórych urządzeń zewnętrznych, mógłby zarządzać też mniejszą pamięcią operacyjną. Musi natomiast mieć do swojej dyspozycji procesor, który (jak wspomniano w Module 1 poświęconym podstawom technik informacyjnych i komunikacyjnych) zajmuje się przetwarzaniem informacji.

System operacyjny to „dusza” komputera. Od systemu zależy, jak sprzęt działa i jak porozumiewa się z użytkownikiem. Bez systemu operacyjnego mamy do czynienia jedynie ze zbiorem urządzeń elektronicznych.

1.2. System MS Windows

Po włączeniu komputera i odczekaniu kilkunastu−kilkudziesięciu sekund, na ekranie pojawi się podstawowe okno programu. Jeśli będzie to pierwsze uruchomienie komputera (tuż po zainstalowaniu systemu), to wygląd okna będzie prezentował się tak, jak na rysunku 1. W przyszłości na pewno będziesz wprowadzał zmiany w wyglądzie pulpitu i zapewne będzie on bardziej podobny do rysunków 2 oraz 3, a być może będzie wyglądał jeszcze inaczej. Dodatkowe ikony na pulpicie wynikają z konkretnych potrzeb, instalacji dodatkowych programów oraz przyzwyczajeń użytkownika.

1.2.1. Pulpit w MS Windows XP

Pojęcie pulpitu na ekranie monitora jest oczywiście analogią do blatu biurka, na którym umieszczamy różnego typu pomoce potrzebne nam do pracy lub nauki. Pulpit jest pewną przestrzenią, na której umieszczone są obiekty będące programami, skrótami do tych programów, dokumentami itp. Można go również dowolnie zmieniać, wprowadzając różne kolory, obrazy i wzory.

Rysunek 1. Podstawowe okno systemu Windows XP

Rysunek 2. Przykładowy pulpit systemu Windows XP

Rysunek 3. W wyniku wprowadzonych zmian, pulpit Windows XP przyjął wygląd określany jako „klasyczny Windows”

Pulpit Jest to obszar zajmujący całą przestrzeń ekranu systemu Windows. Pełni on funkcję biurka, na którym rozmieszczone są ikony (zależnie od zainstalowanych elementów systemu oraz indywidualnych ustawień). Rozmieszczenie ikon na pulpicie może być dowolne – decyduje o tym użytkownik.

Ikony W trakcie instalacji systemu Windows XP z lewej strony pulpitu pojawią się najprawdopodobniej następujące ikony:

Mój komputer – umożliwia dostęp do urządzeń systemowych, takich jak dyski, pliki, foldery.

Moje dokumenty – jest to folder, w którym możemy przechowywać tworzone przez nas zasoby (foldery, pliki), do których chcemy mieć łatwy i szybki dostęp.

Kosz – jest to miejsce do przechowywania usuniętych plików i folderów. Do czasu jego opróżnienia nie są one usuwane z dysku, a jedynie znikają z tego miejsca, w którym były dotychczas (np.

z pulpitu). Wybrany element można usunąć z pulpitu, na przykład poprzez przeciągnięcie go myszą na ikonę kosza.

Moje miejsca sieciowe – umożliwia użytkownikom dostęp do wspólnych zasobów, takich jak pliki, foldery, drukarki. Jest to możliwe tylko wtedy, gdy komputer jest podłączony do sieci.

Outlook Express – w przypadku, gdy komputer jest połączony z Internetem, umożliwia nadawanie i odbieranie poczty elektronicznej.

Internet Explorer – jest pakietem programów umożliwiających korzystanie praktycznie ze wszystkich usług udostępnionych przez Internet.

Pasek zadań Jest to podstawowe narzędzie sterujące aplikacjami Windows. Znajdują się na nim przyciski reprezentujące zminimalizowane lub otwarte okna programów. Typową sytuacją jest umieszczenie na pasku zadań:

- układu klawiatury (Pl – polska, En – angielska);
- właściwości ekranu (rozdzielczość, liczba kolorów);
- głośnika umożliwiającego regulację głośności przy odtwarzaniu płyt CD lub korzystaniu z oprogramowania multimedialnego;
- zegara wskazującego aktualną godzinę;
- połączenia sieciowego;
- wskaźnika baterii (w przypadku komputera przenośnego);
- programu antywirusowego (jeśli jest zainstalowany).

Na pasku zadań zawsze znajduje się przycisk Start.

Jest to także podstawowy element systemu. Umożliwia on bezpośredni dostęp do wszystkich programów, dokumentów i poleceń systemu Windows XP.

Przytrzymanie wskaźnika myszy na dowolnym przycisku znajdującym się na pasku zadań spowoduje wyświetlenie dodatkowej informacji, na przykład w przypadku zegara będzie to bieżąca data, natomiast w przypadku monitora – właściwości wyświetlania obrazu (rozdzielczość oraz liczba kolorów).

Ikony na pulpicie możemy rozmieszczać w dowolny sposób. W tym celu:

- umieszczamy wskaźnik myszy na ikonie, której położenie chcemy zmienić, następnie naciskamy lewy klawisz myszy i przytrzymując go, przeciągamy ikonę w wybrane miejsce;
- zwalniamy klawisz myszy, aby umieścić ikonę w tym miejscu.

1.2.2. Uruchamianie programów za pomocą przycisku Start

Umieszczony na pasku zadań przycisk Start jest najważniejszym elementem systemu. Umożliwia bowiem dostęp do dowolnego programu oraz skorzystanie ze wszystkich zasobów dyskowych komputera. Wystarczy jedynie kliknąć lewym klawiszem myszy ten przycisk, aby wyświetlić menu (rys. 4), które można rozwijać dalej. Napis przy ikonie znajdującej się w górnej części menu Start oznacza nazwę użytkownika (tu: ZN – są to inicjały osoby piszącej te słowa).

Rysunek 4. Menu Start w widoku typowym dla XP

Na rysunkach 5 i 6 pokazano przykładowe rozwinięcie menu Start w wyglądzie typowym dla Windows XP oraz w wyglądzie klasycznym (podobnym do poprzednich wersji systemu).Przypisy

Plikiem nazywamy zbiór logicznie powiązanych informacji, przechowywanych w pamięci dyskowej. Plik identyfikowany jest przez nazwę. W rozumieniu tej definicji plikiem (lub zbiorem plików) na dysku jest gra komputerowa, edytor tekstu oraz stworzone przez nas dokumenty (listy, rysunki, tabele, wykresy, zbiory danych itd.) Więcej na temat plików dowiemy się w kolejnych rozdziałach.

Aby upewnić się, że dowolne rozmieszczanie ikon na ekranie jest możliwe, należy kliknąć prawym klawiszem myszy na wolnym obszarze pulpitu. Wówczas otworzy się tzw. menu podręczne (zwane także menu kontekstowym), w którym należy podświetlić polecenie Rozmieść ikony i w przypadku, gdy którakolwiek z opcji jest zaznaczona znakiem „√”, należy odwołać jej zaznaczenie lewym klawiszem myszy. W przeciwnym wypadku ikony na pulpicie mogą być porządkowane według wybranego kryterium, na przykład alfabetycznie według nazw, rozmiarów, daty utworzenia.