POLECAMY
Autor:
Wydawca:
Format:
epub, mobi, ibuk
Podręcznik w nowatorski sposób omawia odpowiedzi na najważniejsze pytania, które stawia socjologia: o sposób istnienia społeczeństwa, z czego się ono składa i jak należy je badać.
Główne kierunki teoretyczne, które wykształciły się w obrębie socjologii, udzielały różnych odpowiedzi na te pytania, często czerpiąc inspiracje z wielu innych nauk: antropologii, psychologii czy filozofii polityki. Pogłębione omówienie tych najważniejszych orientacji teoretycznych socjologii, ich założeń, dylematów i słabości, jest pierwszym celem podręcznika
Choć zasadniczym rysem współczesnej refleksji socjologicznej jest jej humanistyczny charakter – to znaczy podkreślanie roli świadomego, refleksyjnego podmiotu realizującego działania społeczne – w dorobku socjologii nie brak także wątków naturalistycznych, akcentujących doniosłość czynnika materialnego lub cielesnego. Próba zwrócenie uwagi na pojawiające się w wielu klasycznych teoriach odwołania naturalistyczne to drugi z postawionych przed podręcznikiem celów.
Trzeci wreszcie cel, jaki przyświecał pracy nad książką, to przypomnienie niektórych, w znacznej mierze zapomnianych, koncepcji polskich autorów – nierzadko prekursorskich wobec późniejszych teorii autorów zachodnich, a dziś odkrywanych jako niezwykle inspirujące.
„Autorka odchodzi w swojej propozycji od dominujących ujęć podręczników socjologii koncentrujących się na opisie i wyjaśnianiu kluczowych pojęć używanych w ramach tej dyscypliny naukowej. Proponuje natomiast pogłębioną i całościową prezentację wybranych nurtów refleksji socjologicznej w kontekście szerszych rozważań filozoficzno-humanistycznych[…] W ten sposób czytelnik jest w stanie uchwycić i zrozumieć proces stopniowego wyłaniania się prezentowanych koncepcji, idei i kluczowych pojęć obecnych we współczesnej socjologii. Przyjęty swobodny i dygresyjny w wielu miejscach tok narracji […] pozwala odbiorcy na swobodne pokonywanie kolejnych stron książki i stanowi istotny walor estetyczny tekstu”.
Z recenzji prof. Pawła Starosty
Rok wydania | 2021 |
---|---|
Liczba stron | 370 |
Kategoria | Podstawy socjologii |
Wydawca | Wydawnictwo Naukowe PWN |
ISBN-13 | 978-83-01-21962-8 |
Numer wydania | 1 |
Język publikacji | polski |
Informacja o sprzedawcy | ePWN sp. z o.o. |
POLECAMY
Ciekawe propozycje
Spis treści
Wstęp | 9 |
1. Socjologia jako nauka 13 | |
Jak pisać o socjologii i po co | 13 |
Nazwa, tematyka, metoda – co tworzy daną dyscyplinę | 16 |
Geneza socjologii i granice jej prawomocności | 19 |
Funkcje i wymiar etyczny socjologii | 22 |
Dwa podstawowe paradygmaty: pozytywistyczny i humanistyczny | 24 |
2. Filozoficzne dylematy socjologii | 28 |
Po co socjologowi filozofia | 28 |
Najważniejsze rozróżnienia: realizm czy nominalizm, indywidualizm czy holizm | 30 |
Redukcjonizm, czyli wnioskowanie międzypoziomowe | 33 |
Manewry pod Trypolisem i co z tego wynika | 38 |
Człowiek w socjologii – dwie propozycje | 40 |
3. Refleksja presocjologiczna: od zaświatów ku doczesności | 42 |
Co poprzedzało myślenie socjologiczne | 42 |
Wkład Platona w refleksję socjologiczną | 45 |
Arystoteles jako protosocjolog | 48 |
Św. Augustyn o społeczeństwie ludzkim i boskim | 54 |
Św. Tomasz z Akwinu: między teocentryzmem a gospodarką rynkową | 57 |
4. Od Księcia do Lewiatana. Pytanie o prawo natury | 62 |
Nowożytna myśl przedsocjologiczna | 62 |
Immoralista Machiavelli | 63 |
Bodin i kwestia suwerenności | 68 |
Hobbes – państwo jako Lewiatan | 69 |
Locke przeciw władzy tyrana | 72 |
Wnioski dla socjologii | 75 |
De Tocqueville – przeciw centralizmowi administracyjnemu | 77 |
Monteskiusz – po co podział władz? | 78 |
Burke – o „fałszywych prawach człowieka” | 79 |
Rousseau – wynalazca „demokracji totalitarnej” | 81 |
5. Poddany – obywatel – człowiek. Pytanie o naturę ludzką | 85 |
Myśl prawnonaturalna – poza koncpcją teokratyczną i etatystyczną | 85 |
Vico – cykliczna wizja rozwoju społecznego | 87 |
Szkocka filozofia moralna: Hume i rola uczuć | 89 |
Szkocka filozofia moralna: Smith i społeczna ekonomia interakcji uczuciowych | 90 |
Smith o społeczeństwie: więzi współodczuwania, a nie wymiana rynkowa | 95 |
Propozycje francuskich materialistów: Holbach, Condorcet, Condillac i Diderot | 97 |
Mroczna wizja społeczeństwa – Markiz de Sade | 100 |
Dorobek myśli oświeceniowej – próba podsumowania | 104 |
6. Prekursorzy socjologii. Pytanie o naturę społeczeństwa 106 | |
Poczucie kryzysu jako przesłanka nowego myślenia o społeczeństwie | 106 |
Saint-Simon – piewca epoki industrialnej | 107 |
Comte – zarys nauki o społeczeństwie | 111 |
Spencer – społeczeństwo jako organizm, czyli od ewolucji do dysolucji i z powrotem | 116 |
Spencera uwagi o myśleniu socjologicznym | 120 |
Dorobek prekursorów: czcigodny zabytek czy inspirujące idee | 121 |
7. Marks i marksizm | 125 |
Marks w oczach sympatyków i krytyków | 125 |
Etapy rozwoju myśli Marksa: od antropologii do ekonomii politycznej | 128 |
Uhistorycznienie refleksji: formacje społeczno-ekonomiczne jako typy społeczeństw | 130 |
Struktura społeczna jako struktura klasowa | 132 |
Marksowska wizja kapitalizmu | 134 |
Społeczeństwo komunistyczne: przezwyciężenie „fałszywej świadomości” jako warunek zwycięstwa „obiektywnej konieczności” | 136 |
Marksizm „II Międzynarodówki” – „baza” czy „nadbudowa” motorem historii? | 138 |
Marksizm rewolucyjny | 141 |
Lukacs – filozoficzny namysł nad praktyką rewolucyjną | 143 |
Marksizm „gabinetowy”, czyli szkoły frankfurckiej krytyka rozumu instrumentalnego | 147 |
Marksizm „IV Miedzynarodówki”: krytyka „biurokratycznego kolektywizmu” i roli inteligencji | 152 |
Inspiracje marksistowskie dzisiaj? Naturalistyczne spojrzenie na społeczeństwo | 153 |
8. Psychologizm | 157 |
Człowiek kluczem do zrozumienia społeczeństwa: od „duszy zbiorowej” do „psychologii tłumu” | 157 |
Le Bon: tłum jako wyraz „rasy historycznej” i typologia tłumów | 159 |
Tarde – teoria naśladownictwa | 64 |
Instynktywizm McDougalla i Petrażyckiego | 166 |
Abramowskiego psychologia doświadczalna | 168 |
Freuda wizja natury ludzkiej | 170 |
Człowiek Freuda: między instynktami a kulturą | 172 |
Pareto: rezydua i derywacje | 174 |
Społeczeństwo według Pareto: „krążenie elit” i „działania pozalogiczne” | 176 |
Psychologizm – powrót do „jońskiego zauroczenia” i droga do „konsiliencji”? | 178 |
9. Socjologizm | 183 |
To, co społeczne jako klucz do społeczeństwa | 183 |
Gumplowicz – prekursor socjologizmu | 184 |
Durkheim – socjologista par exellence | 187 |
Durkheima rozumienie społeczeństwa | 191 |
Durkheima typologia więzi społecznych i problem zmiany społecznej | 194 |
Durkheima metoda badania społeczeństwa | 198 |
Obiektywizm poznania socjologicznego? | 202 |
10. Pozytywizm, neopozytywizm i postpozytywizm | 206 |
Pozytywizm w socjologii | 206 |
Neopozytywizm – projekt likwidacji wszelkiej metafizyki | 210 |
Neopozytywizm w socjologii | 212 |
Krytyka neopozytywizmu | 215 |
Neopozytywizm a praktyka badawcza w naukach przyrodniczych | 217 |
Postpozytywizm – szansa dla nauk społecznych? | 220 |
Na przykład: Latoura teoria ANT | 222 |
11. Przełom antypozytywistyczny | 225 |
Nowa orientacja i jej konteksty intelektualne | 225 |
Dilthey – ukonstytuowanie świata kultury i procedura rozumienia | 227 |
Weber i jego rozumienie rozumienia | 231 |
Od rozumienia do wyjaśniania: współczesne propozycje | 234 |
Znanieckiego koncepcja współczynnika humanistycznego | 236 |
Znanieckiego metoda indukcji analitycznej | 240 |
12. Socjologia humanistyczna | 243 |
Socjologia humanistyczna jako nowe podejście do rozumienia i badania społeczeństwa | 243 |
Webera aparatura pojęciowa socjologii: zachowania, typy idealne, racjonalność | 245 |
Obiektywność poznania społecznego według Webera | 248 |
Kulturalizm Znanieckiego | 252 |
Koncepcja Znanieckiego – dylematy i wątpliwości | 254 |
Znaniecki: koncepcje teoretyczne, metodologiczne i prace empiryczne | 258 |
Simmel – propozycja mikrosocjologii | 259 |
Simmla formy uspołecznienia | 260 |
Jak badać społeczeństwo – propozycje Simmla | 263 |
Tönnies: wspólnota i stowarzyszenie jako wyraz woli organicznej i arbitralnej | 267 |
Dorobek socjologii humanistycznej i jego współczesne znaczenie | 269 |
13. Socjologie interpretatywne | 272 |
Założenia i źródła inspiracji socjologii interpretatywnych | 272 |
Interakcjonizm symboliczny, czyli Mead zdezinterpretowany | 274 |
Podejście dramaturgiczne Goffmana | 278 |
Inspiracje fenomenologiczne w socjologii interpretatywnej | 280 |
Tak zwana socjologia fenomenologiczna Schütza | 283 |
Etnometodologia: poszukiwanie struktur myślenia potocznego | 287 |
Socjologie interpretatywne – droga do nowego idealizmu w naukach społecznych | 290 |
Filozofia fenomenologiczna, która czeka na odkrycie przez socjologów | 292 |
14. Funkcjonalizm, jego kontynuatorzy i krytycy | 297 |
Funkcjonalizm jako ogólna orientacja badawcza: główne idee i słabości | 297 |
Funkcjonalizm socjologiczny, czyli niepozbawione słabości wiekopomne dzieło Parsonsa | 300 |
Parsons w oczach współczesnych krytyków | 305 |
Teoria konfliktu Cosera – dys-funkcje jako eu-funkcje systemu społecznego | 308 |
Teoria wymiany Homansa, Blaua – kolejne korekty klasycznego funkcjonalizmu | 309 |
Neofunkcjonalizm Alexandra | 310 |
Funkcjonalizm radykalny Luhmanna | 312 |
Koncepcja Luhmanna na tle współczesnej cybernetyki i nauk biologicznych | 314 |
Silnik parowy Watta – co może podpowiedzieć socjologom? | 317 |
15. Socjologia współczesna | 322 |
Socjologia współczesna czy socjologie współczesne? | 322 |
Habermas i jego wielka (eklektyczna?) synteza | 323 |
Habermasa koncepcja działań komunikacyjnych | 325 |
Zarzuty wobec Habermasa teorii działania komunikacyjnego | 327 |
Foucaulta „historia systemów umysłowych” jako wkład w socjologię | 330 |
Strukturalizmy: Durkheima, de Saussure’a i Foucaulta | 331 |
Myślenie „archeologiczne” Foucaulta i pytanie o dyskurs | 335 |
Myślenie genealogiczne Foucaulta i pytanie o relacje: władza – człowiek | 337 |
Typologia historycznych form władzy – ku „biopolityce” i „rządzeniu żywymi” | 340 |
Koncepcja socjologii Bourdieu – centralne pojęcie habitusu | 343 |
Wkład Bourdieu we współczesną socjologię: „przemoc symboliczna”, „kapitał”, „logika pól”, „praxis” | 347 |
Zakończenie | 353 |
Bibliografia | 356 |