Hydraulika i pneumatyka - ebook

OD AUTORA

Przekazuję w Państwa ręce nową książkę, zbiór zadań zawierający zadania z hydrauliki i pneumatyki. Książka oparta jest na wcześniejszym zbiorze „Hydraulika Siłowa. Zbiór zadań z rozwiązaniami". Nowy zbiór jest poszerzony o dodatkowe zadania z hydrauliki oraz dwa nowe rozdziały zawierające zadania z pneumatyki. Każde zadanie ma odpowiedź oraz rozwiązanie. Adresatami publikacji są studenci kierunków, których programy studiów przewidują przedmioty związane z hydrostatyką lub pneumatyką. Książka ma im pomóc zrozumieć działanie układów hydrauliki siłowej i pneumatyki oraz zachęcić (a nie zniechęcić) do dalszej nauki i pogłębiania wiedzy w tych fascynujących dziedzinach. Adresuję ją także do inżynierów, którzy w swojej codziennej pracy spotkają się z dyscypliną, jaką jest hydraulika siłowa, i chcieliby przypomnieć sobie jej zasadnicze zagadnienia oraz sposób prowadzenia podstawowych obliczeń. Książka koncentruje się na podstawach i jest napisana prostym językiem, co ma na celu zwiększenie jej przystępności. Podczas pracy w roli nauczyciela akademickiego zauważyłem, że to problemy w zrozumieniu podstawowych i – jak by się mogło wydawać – oczywistych zagadnień często stoją na przeszkodzie w zrozumieniu zasad działania układów hydrostatycznych lub pneumatycznych. Do każdego zadania zamieściłem odpowiedź oraz rozwiązanie, które w sposób skrótowy wyjaśnia tok rozumowania prowadzący do uzyskania wyniku. Ma to umożliwić indywidualną naukę przy rozwiązywaniu zadań. Ze względu na formułę oraz objętość książki nie było możliwe pełne opisanie każdego z zagadnień teoretycznych. Rozwiązania mają być jedynie podpowiedzią i pomocą w chwili zwątpienia, nie mają jednak na celu zastąpienia podręcznika teoretycznego. Na końcu książki znajdują się materiały pomocnicze oraz wzory wykorzystane w zadaniach, razem z przykładem zadania, w którym dany wzór został użyty. W przypadku trudności z rozwiązaniem któregoś z zadań lub wątpliwości, możliwy jest kontakt z autorem: [email protected]ĘKOWANIA

Dziękuję wszystkim osobom, które miały wkład w powstanie drugiego wydania tego zbioru zadań.

W szczególności chciałbym podziękować kolegom z Wydziału Mechanicznego Politechniki Krakowskiej: Panu prof. dr. inż. Januszowi Pobędzy, Panu prof. dr. hab. inż. Andrzejowi Sobczykowi oraz Panu dr. inż. Pawłowi Walczakowi. Za rady dotyczące poszerzenia materiału zawartego w książce oraz podzielnie się doświadczeniami z pracy z książką.

Chciałbym również podziękować Panu prof. dr. hab. inż Pawłowi Śliwińskiemu z Wydziału Mechanicznego Politechniki Gdańskiej oraz Panu dr. inż. Jerzemu Stojkowi z Wydziału Inżynierii Mechanicznej i Robotyki Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie za uwagi dotyczące nowych zadań. A także Pani mgr Paulinie Kulicie za pomoc w opracowaniu rozdziału 12.

Dziękuję Panu mgr. inż. Łukaszowi Sielickiemu za bezcenne uwagi dotyczące materiału zawartego w pierwszym wydaniu książki.

Bardzo dziękuję Panu dr. inż. Mirosławowi Wójcikowi oraz firmie PONAR WADOWICE za udostępnienie materiałów i pomoc w opracowaniu książki.

Na końcu chciałbym podziękować wydawnictwu PWN, a w szczególności Panu mgr. Adamowi Filutowskiemu i Pani mgr Marii Kasperskiej za pomoc w redagowaniu tekstu oraz za profesjonalną i bardzo sympatyczną współpracę.INDEKS WAŻNIEJSZYCH OZNACZEŃ

Oznaczenie

Wielkość

Jednostki

Podstawowe SI

Również stosowane

_A_

powierzchnia

m²

mm²

_a_

przyśpieszenie

m²/s

_b_

krytyczny stosunek ciśnień

–

_B_

moduł sprężystości objętościowej

Pa

_c_

stała

–

–

wsp. korekcyjny ładowania akumulatora

–

–

ciepło właściwe

stała zaworu

–

–

_C_

przewodność dźwiękowa

–

_d, D_

średnica

m

mm

_E_

energia

J

_F_

siła

N

kN

częstotliwość drgań własnych

Hz

_g_

przyśpieszenie ziemskie

m/s²

_h_

wysokość

m

mm

_I_

natężenie prądu elektrycznego

A

_I_

moment bezwładności

_i_

przełożenie

–

–

_k_

wsp. kontrakcji zaworu

–

–

współczynnik sprężystości

temperaturowy wsp. korekcyjny

–

–

_l_

długość

m

km, mm

_m_

masa

kg

_M_

moment obrotowy

Nm

_n_

prędkość obrotowa

obr/min obr/min

prędkość obrotowa wału silnika elektr.

obr/min

prędkość obrotowa wału pompy

obr/min

prędkość obrotowa wału silnika

obr/min

_p_

ciśnienie

Pa

bar, kPa, MPa, PSI

_P_

moc

W

kW, KM

ciśnienie atmosferyczne

Pa

hPa

ciśnienie na wylocie pompy

Pa

moc teoretyczna

W

moc wejściowa

W

moc wyjściowa

W

_Q_

natężenie przepływu

_r_

promień

m

mm, cm

_Re_

liczba Reynoldsa

–

_s_

odcinek

m

_t_

czas

s

h

_T_

temperatura

K

C

_u_

wsp. przenikania ciepła

_v_

prędkość

_V_

objętość

l,

__

objętość robocza pompy

objętość robocza silnika

_W_

praca

J

_X_

nastawa wydajności

–

–

różnica ciśnień

Pa

współczynnik filtracji

wsp. rozszerzalności cieplnej

1/K

współczynnik strat miejscowych

–

sprawność

–

sprawność hydromechaniczna

–

sprawność teoretyczna

–

sprawność objętościowa

–

współczynnik strat liniowych

lepkość dynamiczna

gęstość

lepkość kinematyczna

m/s²

cSt

prędkość kątowa

rad/s

częstość drgań własnych

rad/sCzęściej stosowane indeksy dolne

----- -------------------------------------
_a_ atmosferyczny
abs absolutny (bezwzględny)
ak akumulatora
_c_ całkowity
_e_ elektryczny
_h_ hydrauliczny
hm hydromechaniczny
_L_ przecieku
_m_ silnika hydraulicznego, mechaniczny
max wartość maksymalna
min wartość minimalna
_n_ wartość nominalna
_o_ oleju
_p_ pompy
pm pompa-silnik
_s_ siłownika
sr średnie
str straty
_t_ zbiornika, tarcia
th teoretyczny
_v_ objętościowy
we wejściowy
wy wyjściowy
_z_ zaworu
zb zaworu bezpieczeństwa
zp zaworu przelewowego
----- -------------------------------------

Przykład:

– teoretyczne natężenie przepływu z pompy

– sprawność objętościowa silnika hydraulicznego1
POJĘCIA PODSTAWOWE — GĘSTOŚĆ, CIŚNIENIE HYDROSTATYCZNE, SIŁA I CIŚNIENIE, JEDNOSTKI, ENERGIA, MOC, PRACA

1.1. Na rysunku 1.1 przedstawiono trzy zbiorniki wypełnione tym samym olejem do podanej wysokości. Zbiorniki te są odkryte, a na powierzchnię oleju działa ciśnienie atmosferyczne hPa. Temperatura powietrza wynosi C. Wymiary zbiorników (w metrach) zostały przedstawione na rysunku. W którym zbiorniku ciśnienie cieczy przy dnie będzie najwyższe?

Rys. 1.1.

1.2. Oblicz ciśnienie względne panujące na dnie zbiorników (rys. 1.1_a_, _b_ i _c_), jeżeli wypełnione są odpowiednio wodą ( , m), olejem ( , m), benzyną ( , m).

1.3. Oblicz wysokość słupa wody (o gęstości ) w zbiorniku przedstawionym na rysunku 1.2.

Zbiornik jest szczelnie zamknięty od góry. Ponad powierzchnią cieczy w zbiorniku znajduje się próżnia. Natomiast jego dolna część jest otwarta i zanurzona w cieczy, która ma bezpośredni kontakt z atmosferą (pod ciśnieniem hPa).

1.4. Na rysunku 1.3 przedstawiono zbiornik oleju, do którego są przyłączone dwie pompy. Ze względu na brak miejsca jedną z pomp umieszczono ponad zbiornikiem. Oblicz (względne oraz bezwzględne) ciśnienia hydrostatyczne oleju u wlotu do obu pomp. Pomiń opory przepływu w rurach prowadzących do pomp. Szczegółowe dane: gęstość oleju , ciśnienie atm. hPa, wymiary: m, m, m, lepkość oleju cSt.

Rys. 1.2.

Rys. 1.3.

1.5. Właściciel motocykla posiada manometr wyskalowany w MPa. W instrukcji obsługi motocykla podano, że tylne koło tego pojazdu powinno być napompowane do ciśnienia bar. Jaką wartość wskaże manometr przy właściwym ciśnieniu powietrza w tylnym kole?

1.6. Przelicz podane wielkości na odpowiadające im wartości w Pa, m, , , m, :

bar, l, mm, , , , , .

1.7. Na rysunku 1.4 przedstawiono dwa siłowniki hydrauliczne. Dolne komory obu siłowników są wypełnione olejem i połączone ze sobą przewodem hydraulicznym. Dzięki temu olej może pomiędzy nimi swobodnie przepływać. Siłowniki są obciążone ładunkami o masach kg i kg. Średnice tłoków wynoszą odpowiednio mm oraz mm. Ciśnienie atmosferyczne hPa. Tłoki siłowników pozostają w spoczynku. Pomiń straty (przecieki, tarcie).

W którym siłowniku będzie wyższe ciśnienie?

Rys. 1.4.

1.8. Na rysunku 1.5 przedstawiono siłowniki hydrauliczne z różnie ukształtowanymi tłokami. Ciśnienie oleju we wszystkich siłownikach jest identyczne. Tłoki pozostają w spoczynku i są obciążone siłami _F_. Która z sił _F_ ma największą wartość? Wymiary: mm, mm, mm, mm, mm, mm, mm.

Rys. 1.5.

1.9. Zbiornik oleju pewnego systemu hydraulicznego ma kształt prostopadłościanu o wymiarach podstawy oraz wysokości 60 cm. Przed uruchomieniem systemu zbiornik należy napełnić olejem o gęstości i lepkości cSt do wysokości mm (od dna zbiornika). Ciśnienie atmosferyczne hPa.

a) Oblicz potrzebną objętość oleju w litrach.

b) Oblicz masę oleju, który znajdzie się w zbiorniku.

1.10. Siłownik hydrauliczny przedstawiony na rys. 1.6_a_ ma unieść ciężar o masie kg z jednostajną prędkością na wysokość m.

Ciśnienie bar, ciśnienie (względne).

Rys. 1.6.

a) Oblicz moc potrzebną do wykonania tej operacji (pomijając straty).

b) Jaką pracę wykona siłownik przy uniesieniu ciężaru na wysokość _h_?

1.11. Silnik hydrauliczny jest sprzężony z bębnem wciągarki używanej do wciągania ładunku o masie kg z jednostajną prędkością (rys. 1.6_b_).

a) Jaką moc musi oddawać silnik hydrauliczny (pomijając straty), aby unieść ładunek z taką prędkością? Średnica bębna wciągarki mm, moment bezwładności bębna , ciśnienie oleju w układzie bar.

b) Ile energii należy zużyć, aby unieść ładunek cztery razy na wysokość m?

1.12. Na rysunku 1.7 przedstawiono uproszczony schemat hydrauliczny łuparki do drewna. Mechanizm działania łuparki polega na wysuwaniu tłoczyska siłownika hydraulicznego, które dociska drewno do ostrza. W zależności od kształtu ostrza klocek drewna pęka na dwie lub więcej części.

Rys. 1.7.

a) Jaka musi być minimalna moc silnika elektrycznego (pomijając wszelkie straty), aby drewno było łupane z naciskiem równym maks. 1,2 t, na odcinku mm, w czasie s? Założenia dotyczące układu hydraulicznego: ciśnienie oleju bar, jeden siłownik o średnicy roboczej mm, lepkość oleju cSt.

b) Oblicz potrzebną minimalną moc wejściową, gdy sprawność całkowita układu wynosi 70%.Rozwiązania

1.1. Ciśnienie hydrostatyczne _p_ jest wywołane naciskiem słupa cieczy. Ciśnienie to jest zależne od wysokości słupa cieczy _h_ nad wybranym punktem, gęstości cieczy i przyspieszenia ziemskiego _g_ oddziałującego na ciecz (grawitacji).

&={\rm m}\cdot {{\rm kg}\o... ... {\rm m}\over {\rm s}^{2} } ={{\rm N}\over {\rm m}^{2} } ={\rm Pa} \endalign $]

Jak widać, przy jednakowej gęstości cieczy we wszystkich zbiornikach ciśnienie hydrostatyczne na dnie zbiornika zależy jedynie od wysokości słupa tej cieczy. Nie zależy ono od ilości (objętości) cieczy znajdującej się ponad dnem zbiornika ani od kształtu zbiornika (wielkości powierzchni lustra cieczy, powierzchni dna).

1.2. Wysokość _h_ jest jednakowa we wszystkich trzech przypadkach, tak samo jak przyspieszenie ziemskie . Zmienia się jedynie gęstość cieczy. Korzystając ze wzoru użytego w zad. 1.1, obliczamy kolejno:

Są to ciśnienia względne, a więc mierzone względem ciśnienia otoczenia (w tym przypadku ciśnienia atmosferycznego, które przyjmujemy jako równe zeru). W obliczeniach układów hydraulicznych najczęściej przyjmujemy ciśnienie atmosferyczne równe zeru.

By obliczyć ciśnienie bezwzględne (względem próżni), należałoby dodać do wyników wartość ciśnienia atmosferycznego oddziałującego na powierzchnię cieczy.

1.3. W poprzednich zadaniach zbiorniki były odkryte. Na powierzchnię cieczy w zbiorniku oddziaływało ciśnienie atmosferyczne powietrza. W tym przypadku zbiornik jest szczelnie zamknięty od góry, a przestrzeń nad powierzchnią cieczy wypełnia próżnia. Wiemy, że panujące tam ciśnienie bezwzględne wynosi zero, natomiast bezwzględne ciśnienie atmosferyczne na zewnątrz zbiornika 1013 hPa.

Zbiornik jest od spodu otwarty i płytko zanurzony w cieczy (patrz rys. 1.2). Ciecz ze zbiornika nie wypływa, lecz tworzy słup o pewnej wysokości _h_. Dzieje się tak, ponieważ ciśnienie atmosferyczne oddziałuje na powierzchnię cieczy otaczającą podstawę zbiornika i „wciska” ciecz do zbiornika przez otwarte dno. Tak samo jak popijane przez słomkę napoje.

Ciśnienie wewnątrz zbiornika (próżnia) ma względem ciśnienia atmosferycznego wartość ujemną równą hPa (ciśnienie względne), dlatego nazywane jest podciśnieniem.

Naszym zadaniem jest znalezienie wysokości słupa cieczy _h_ (odległości pomiędzy powierzchnią cieczy wewnątrz zbiornika a powierzchnią cieczy otaczającej zbiornik).

Wiemy już, że ciśnienie hydrostatyczne zależy między innymi od wysokości słupa cieczy. W tym przypadku znamy ciśnienie hydrostatyczne _p_ u wlotu do zbiornika (musi być ono równe ciśnieniu atmosferycznemu) oraz na powierzchni cieczy wewnątrz zbiornika (wynosi zero).

Korzystając ze wzoru z zad. 1.1, obliczamy wysokość słupa cieczy:

Warto zapamiętać!

Ciśnienie atmosferyczne (podciśnienie w zbiorniku) jest w stanie wytworzyć słup wody o wysokości ok. 10 m. Oznacza to, że wytwarzając próżnię, można zassać wodę (np. ze studni) właśnie do wysokości 10 m. Przy większych różnicach poziomów konieczne są inne rozwiązania.

1.4. Ciśnienia u wlotów do obu pomp zależą od ich położenia względem powierzchni oleju w zbiorniku. Ten poziom przyjmujemy jako poziom zerowy (obliczamy ciśnienie względne). Im niżej pod powierzchnią znajdzie się pompa, tym wyższe ciśnienie, wysokość słupa cieczy będzie rosnąć. Odwrotnie, im wyższe położenie pompy, tym ciśnienie będzie niższe, ponieważ wysokość słupa cieczy maleje. Ponad powierzchnią zbiornika ma wartość ujemną (względem ciśnienia atmosferycznego).

Korzystając z danych przedstawionych na rysunku 1.3, obliczamy te odległości dla obu pomp:

Ciśnienie hydrostatyczne powstałe na skutek oddziaływania słupa cieczy:

Ciśnienia bezwzględne (absolutne) u wlotu do obu pomp to suma ciśnienia atmosferycznego oddziałującego na olej w zbiorniku oraz ciśnienia hydrostatycznego (odpowiednio oraz ) powstałego na skutek różnicy poziomów pomiędzy powierzchnią oleju a pompami:

Ciśnienie panujące u wlotu do pompy jest mniejsze od ciśnienia atmosferycznego. Wiele pomp ma określone minimalne ciśnienie oleju u wlotu, np. 0,8 bar. W tym przypadku ciśnienie byłoby za niskie, nawet przy zerowych stratach ciśnienia powodowanych przez przepływ oleju. Najprawdopodobniej doprowadziłoby to do kawitacji i zniszczenia pompy. W rzeczywistości należy wziąć pod uwagę również spadki ciśnienia oleju w przewodzie ssawnym pompy, co dodatkowo pogarsza sytuację.

Warto zapamiętać!

Niewłaściwe położenie pompy względem zbiornika może spowodować poważne konsekwencje w funkcjonowaniu układu.

1.5. Ciśnienie 2,5 bar, wyrażone w MPa będzie w przybliżeniu równe: 0,25 MPa.

1.6. Dane obliczeniowe bardzo często nie są podane w jednostkach podstawowych układu SI. Dlatego należy być ostrożnym i zawsze sprawdzać, czy wartość użyta do obliczeń jest podana we właściwych jednostkach.

Ciśnienie:

Bar nie należy do jednostek SI, ale jest powszechnie stosowany w katalogach komponentów hydrauliki siłowej, obliczeniach i na manometrach.

Warto zapamiętać!

1 bar ≈ 100 kPa

Prędkość:

Ponieważ jesteśmy przyzwyczajeni do określania prędkości w , prędkość podana w tych jednostkach jest dla nas łatwiejsza do wyobrażenia. Należy jednak pamiętać o właściwych jednostkach użytych w obliczeniach.

Warto zapamiętać!

10 km/h ≈ 3 m/s

Natężenie przepływu:

Natężenie przepływu najczęściej podaje się w litrach na minutę ( ), a nie w metrach sześciennych na sekundę ( ). Podobnie jak w poprzednich przykładach należy pamiętać, aby nie stosować tych wartości bezmyślnie.

1.7. Ponieważ siłowniki pozostają w spoczynku, a ich komory robocze są ze sobą połączone, ciśnienie w nich musi mieć jednakową wartość.

1.8. Ponieważ średnice siłowników i ciśnienia oleju _p_ są jednakowe, również siły _F_ są jednakowe. Kształt tłoka nie ma znaczenia, liczy się jedynie powierzchnia robocza jego przekroju _A_.

Kształt tłoka 1 może sprawiać wrażenie, że wartość siły jest inna od wartości siły . Ciśnienie oddziałuje na tłok prostopadle do jego ścianek, a więc w tym przypadku nie pionowo i w górę (w kierunku działania siły), lecz pod kątem, do wnętrza tłoka (rys. 1.8). Jednak po obliczeniu powierzchni stożka i składowej działającej prostopadle w kierunku ruchu otrzymamy siłę równą sile .

Rys. 1.8.

Rys. 1.9.

Podobnie w przypadku tłoka 3. Tu olej znajduje się wewnątrz tłoka i oddziałuje na jego dno w kierunku przeciwnym do siły . Jednak olej pod tłokiem oddziałuje na jednakową powierzchnię z takim samym ciśnieniem i przeciwnym zwrotem (rys. 1.9). Przez co, również w tym przypadku (jak też w pozostałych), kształt tłoka nie zmienia wartości siły .

1.9. a) Objętość oleju będzie równa objętości części zbiornika wypełnionej przez olej. Jej wymiary to cm. Dlatego objętość oleju jest równa 112,5 l.

b) Znając gęstość oleju i jego objętość, obliczamy masę oleju w zbiorniku.

1.10. a) Moc to prędkość wykonywania pracy. Podczas unoszenia ładunku pracę wykonuje siła równa ciężarowi ładunku (pomijamy straty i zakładamy stałą wartość siły).

Taką moc musi dostarczyć układ hydrauliczny do ładunku, aby go unieść. Szczegóły budowy układu nie mają wpływu na moc niezbędną do uniesienia ładunku. Zależy ona od samego ładunku i parametrów jego podnoszenia. Natomiast moc dostarczona do układu hydraulicznego zależy już od jego budowy i generowanych w nim strat. b) Praca wykonana przy podnoszeniu ładunku z siłą _F_ na wysokość _h_:

1.11. a) W tym przypadku mamy do czynienia z ruchem obrotowym. Praca wykonywana jest przez moment obrotowy dostarczany przez silnik hydrauliczny. Wielkość momentu zależy od siły i ramienia, na jakim ta siła oddziałuje na wał silnika (promień bębna wciągarki _r_).

Praca jest wykonywana z prędkością kątową równą prędkości kątowej wału silnika hydraulicznego i bębna wciągarki. Istnieje związek pomiędzy prędkością kątową wciągarki a prędkością liniową, z jaką wciągana jest lina.

Korzystamy ze wzoru na moc w ruchu obrotowym jednostajnym:

b) Energia zużyta przy podniesieniu ładunku będzie równa energii potencjalnej, jaką nabędzie ładunek.

Ponieważ masa ładunku, wysokość i prędkość podnoszenia są identyczne jak w zad. 1.10, również niezbędna moc oraz wykonana praca muszą odpowiadać tym obliczonym w zad. 1.10 (pomijamy wszelkie straty). -

1.12. By wyznaczyć moc , którą silnik elektryczny dostarczy do układu, musimy poznać moc dostarczaną przez układ do obciążenia oraz straty powstałe po drodze (patrz rys. 1.10). Układ nie może pobrać mocy większej od swojego zapotrzebowania.

Dlatego przy wstępnym określeniu zapotrzebowania na moc i założeniu zerowych strat w układzie hydraulicznym szczegóły budowy i wielkości elementów układu hydraulicznego nie mają znaczenia. To obciążenie układu i moc dostarczana przez układ do tego obciążenia determinują moc dostarczaną do układu. Moc dostarczana do układu nie znika. Przybiera jedynie inną postać i jest przenoszona przez układ lub tracona na skutek strat w poszczególnych elementach układu (rys. 1.11).

Rys. 1.10.

Moc wejściowa dostarczana jest do układu w formie energii elektrycznej:

– to moc elektryczna dostarczana do silnika elektrycznego;

– pomiędzy silnikiem a pompą znajduje się wał, który przekazuje moc mechaniczną od silnika do pompy;

– pompa przekształca energię mechaniczną w energię hydrauliczną; moc z pompy dostarczana jest do siłownika właśnie w postaci mocy hydraulicznej ;

– w siłowniku energia hydrauliczna jest zamieniana z powrotem w energię mechaniczną .

Moc wyjściowa z układu to moc mechaniczna siłownika . Jeżeli zakładamy brak strat, jest ona równa mocy wejściowej .

Rys. 1.11.

Załóżmy, że układ przesuwa pewien element z mocą równą 5 kW, a moc tracona w układzie hydraulicznym to 1 kW. Napędzanie układu (pompy) silnikiem elektrycznym o mocy 2 kW nie zda egzaminu, ponieważ obciążenie tego silnika będzie za duże. Natomiast użycie silnika elektrycznego o mocy 15 kW nie oznacza, że taką moc będzie on oddawał do układu. Odda dokładnie tyle, ile będzie potrzebował nasz układ ( ). Czyli taki silnik byłby przewymiarowany dla naszego układu i jego użycie byłoby nieekonomiczne, ponieważ odda jedynie małą część swojej mocy nominalnej.

a)Jak wspomniano, przy założeniu zerowych strat w układzie hydraulicznym moc wejściowa do układu będzie równa mocy wyjściowej . Dlatego szczegóły budowy układu hydraulicznego nie są konieczne do jej wyznaczenia. Moc będzie jedynie zmieniać swą postać, natomiast jej wartość pozostanie stała.

Poszukiwana moc silnika elektrycznego musi być co najmniej równa mocy mechanicznej potrzebnej do rozłupania drewna przy podanych w zadaniu założeniach. Możemy ją łatwo obliczyć, znając siłę _F_ i prędkość _v_, z jaką rozłupywane będzie drewno:

, siła _F_ jest równa sile ciężkości, która działałaby na ładunek o masie :

Po podstawieniu do wzoru:

b) Sprawność układu równa 0,7 oznacza, że tylko 70% mocy pobieranej przez układ hydrauliczny z silnika elektrycznego jest dostarczana do ładunku jako moc . Brakująca część, a więc 30% jest tracona bezpowrotnie w układzie na skutek strat.

A zatem do układu należy dostarczyć odpowiednio wyższą moc, aby sam układ zadziałał na łupany klocek z odpowiednią mocą. Przy sprawności układu na poziomie 70%:

Warto zapamiętać!

Właśnie sprawność układu równą 0,7 można przyjąć do wstępnych, przybliżonych obliczeń mocy układu. Wielkość ta musi być oczywiście zweryfikowana w toku późniejszych obliczeń.