Poezje zebrane. Tom 1. Sad rozstajny. Łąka - ebook

PIEŚNI MIMOWOLNE

WIECZOREM

Mrok się gęstwi po sadzie, ziemny powiał chłód,

Zda się, iż dal zbłąkana podchodzi do wrót…

Wiatr się zsunął ze strzechy na gałęzie drzew –

Czy on we mnie tak śpiewa? Widzę poprzez śpiew,

Jak księżyc wschodzi nad borem!

W podwórzu, dokąd zajrzał spoza ciemnych brzóz,

Rozwidniła się studnia i samotny wóz,

Między szprychy znienacka oświetlonych kół

Duch, drogi nieznający, na nocleg się wsnuł

Wieczorem, późnym wieczorem.

Przez szyby moich okien, zapatrzonych w staw,

Blask upada i tli się wśród wilgotnych traw.

W dłoni mojej zerwany doumiera wrzos.

Jakże dziwno wymówić własne imię w głos

Wieczorem, późnym wieczorem!…

Cień mój, co we dnie kładł się na złocisty łan,

Nocą pragnie zapełnić pustkę moich ścian.

Do szyb, znikąd zjawione, lgną puszyste ćmy –

Staw posrebrniał i widzi inaczej, niż my,

Jak księżyc wschodzi nad borem…

RÓŻA

Czym purpurowe maki

Na ciemną rzucał drogę?

Sen miałem, ale – jaki? –

Przypomnieć już nie mogę.

Twojeż to były usta?

Mojeż to były dłonie?

Głąb sadu mego – pusta,

We wrotach – księżyc płonie.

Dni się za dniami dłużą,

Noce – w jeziorach witam…

Kiedy ty kwitniesz, różo?

„Ja nigdy nie zakwitam…”

„Ja nigdy nie zakwitam…”

Twój że to głos, o, różo?

Słowo po słowie chwytam,

Dni się za dniami dłużą…

NOC ZIMOWA

Skrzeń tajemnica,

Rozzłoceń mus!

We mgle księżyca

Jarzy się mróz!

Okruchy śniegu

Siecią swych fal

Zasnuły w biegu

Bezbronną dal.

Gmatwając loty,

Tamując dech –

Obsiadły płoty,

Jak siwy mech.

Do szyb się garną,

Jak białe ćmy,

Tchnąc w izbę parną:

„To – my! To – my!”

Z karczmy, w zakrzepły

Rozwartej świat,

Dym bucha ciepły,

I blask i czad!

Zaprzepaszczony

W ciemni bez dróg –

Drzewom przez szrony

Złoci się – Bóg.

Sad wśród topieli

Śniegowych głusz

W śmierci się bieli

Bez róż – bez zórz!

W swej pysze pawiej,

Łez tłumiąc znój,

Wśród śnieżnych zawiej

Sen kroczy mój…

USTA I OCZY

Znam tyle twoich pieszczot! Lecz gdy dzień na zmroczu

Błyśnie gwiazdą, wspominam tę jedną – bez słów,

Co każe ci ustami szukać moich oczu…

Tak mnie żegnasz zazwyczaj, nim powrócę znów.

Czemu właśnie w tej chwili, gdy odejść mi pora,

Pieścisz oczy, nim spojrzą w czar lasów i łąk?…

Bywa tak: świt się budzi od strony jeziora,

Nagląc nas do rozplotu snem zagrzanych rąk…

O szyby – jeszcze chłodne – uderza pozłotą

Nagły z nieba na ziemię świateł zlot i spust –

Usta twe – na mych oczach! Co chcesz tą pieszczotą

Powiedzieć? Mów – lecz zmyślnych nie odrywaj ust!

W SŁOŃCU

Jastrzębi śledząc lot,

Jezioro ciszę wdycha.

Zwiesza się poza płot

Spylona rozwalicha.

W kałuży, śladem kół

Porysowanej w żłoby,

Tkwi obłok, brzozy pół

I gęsi rdzawe dzioby.

Od sztachet, snując kurz

Na trawy i na chwasty,

Słońcem pocięty wzdłuż

Upada cień pasiasty…

Trzeba mi grodzić sad,

Trzeba mi zboże młócić!

Przyszedłem na ten świat

I nie chcę go porzucić!…

NIEBO PRZYĆMIONE

Niebo przyćmione, niebo wieczorne

Samochcąc płynie przez moje oczy…

Piersi bezsenne i bezoporne

Pieszczota zmierzchu nuży i tłoczy.

O, teraz snuć się cieniem po gaju,

Ducha wśród sosen w szkarłat rozjarzyć,

U twojej wrótni, na twym rozstaju

Samemu sobie – snem się wydarzyć!

Na skroń kalinom, ujrzanym w dali,

Paść złotym kurzem w purpur pożodze –

I nie odróżnić ust twych korali

Od owych kalin na owej drodze!

I nie odróżnić twoich warkoczy

Od brzóz, weśnionych w głębie jeziorne…

Samochcąc płynie przez moje oczy

Niebo przyćmione, niebo wieczorne…

W POŁUDNIE

Wzdłuż chat, ponad strzechami

Południa żar zawzięty

Widomie drga i mami

Niepochwytnymi pręty…

Wpośród zielonych muraw

Schną rosy ciemne ślady,

Samotnej studni żuraw

Patrzy w dalekie sady.

Na przeciwległe wzgórze

Głóg wpełzły i berberys

Poprzez słoneczne kurze

Gałęzi rzuca przerys.

Południe samo siebie

Roztrwania w oman senny…

Niebem prześwieca w niebie

Przezroczy księżyc dzienny.

Znienacka w drzew gęstwinie

Wiśnia się płoni smagle –

O, teraz, w tej godzinie

Pokochać – kogoś – nagle!…

Ten znój z błękitem w zmowie

Dech piersiom tak utrudnia!

Zachciało się mej głowie

Śnić miłość wśród południa!

NADAREMNOŚĆ

W znoju słońca mozolnie razem z ciszą dzwoni

Rozgrzanych płotów chrust.

Pocałunek sam siebie składa mi na skroni,

Sam – bez pomocy ust…

Z rozwalonej stodoły brzmi niebu przez szpary

Jaskółek płacz i śmiech –

Do pokoju, spłowiałe wzdymając kotary,

Wrywa się wiosny dech!

Boże, coś pod mym oknem na czarną godzinę

Wonny rozkwiecił bez,

Przebacz, że wbrew twej wiedzy i przed czasem ginę

Z woli mych własnych łez!…

O ZMIERZCHU

Słońce zgasło. O, jakże zwinne są i młode

Zmierzchy czerwca, nim w północ głuchą się przesilą!

Po wargach twoich dłonią, kształt czującą, wiodę,

Jak po koralach, morzu wydartych przed chwilą…

Spleć stopy, przymknij oczy – i nazwij to cudem,

Żeśmy razem, dalecy od dziennego znoju!

Jakże łatwo zwiać szczęście, z takim oto trudem

Rozniecone w ciemnościach twojego pokoju!

Łatwiej, niż rozpleść złotą warkocza zawiłość,

Niepojętą dla zmierzchów, co zgadnąć nie mogą,

Czemu te słowa: cisza i wieczór i miłość –

Napełniają mi serce zabobonną trwogą?…

Czemu ciebie, poległą snem na mej rozpaczy,

Pieszczę tak, jakby w szczęścia przepychu dostatnim

Każdy mój pocałunek miał być już – ostatnim…

Słońce zgasło… O, błagam, nie całuj inaczej!…

SZMER WIOSEŁ

Szmer wioseł dwojga w gęstwinie fal –

I szmer – i słońce – i śpiew – i dal!

Tak właśnie trzeba i tylko tak:

Płynąć wbrew ziemi – niebu na wspak!

Perły, korale skradzione dnu

Rzucać w głębinę własnego snu –

I nasłuchiwać – o, złudo złud! –

Czyli uderzą z jękiem o spód?…

Łódź się odbija w fali na wznak –

Tak właśnie trzeba i tylko tak!

Dwoistą łodzią i tu i tam

Płyń jednocześnie, po dwakroć sam!

Dwoistą łodzią w bezmiary płyń,

Podwójnie kochaj, podwójnie giń!

Czworo masz wioseł, dwa stery masz,

Ku własnej twarzy schyloną twarz –

Jakbyś wypłynął z dwu różnych snów,

Aby w tym jednym spotkać się znów!…

Jakbyś zaprzysiągł noce i dnie

Temu jednemu! Mój śnie, mój śnie!…

ZMORY WIOSENNE

Biegnie dziewczyna lasem. Zieleni się jej czas…

Oto jej włos rozwiany, a oto – szum i las!

Od mrowisk słońce dymi we złotych kurzach – mgłach,

A piersi jej rozpiera majowy, cudny strach!

Śnił się jej dzisiaj w nocy wilkołak w głębi kniej,

I dwaj rycerze zbrojni i aniołowie trzej!

Śnił się jej śpiew i pląsy i wszelki ptak i zwierz!

I miecz i krew i ogień! Sen zbiegła wzdłuż i wszerz!…

A teraz biegnie w jawę, przez las na lasu skraj –

A za nią – Maj drapieżny! Spójrz tylko – tygrys-maj!…

Dziewczyna płonie gniewem… zaciska białą pięść…

A wkoło pachną kwiaty… Szczęść, Boże, kwiatom szczęść!

A wkoło pachną kwiaty, słońcem się dławi zdrój!

Purpura – zieleń – złoto! Rozkwitów szał i bój!

Grzmi wiosna! Tętnią żary! Krwawią się gardła róż!

O szczęście, szczęście, szczęście! Dziś albo nigdy już!…

Dziewczyno, hej, dziewczyno! Zieleni się nam czas!…

Kochałem nieraz – ongi – i dzisiaj jeszcze raz…

Dziewczyno, byłem z tobą w snu jarach, w głębi kniej –

Jam – dwaj rycerze zbrojni i aniołowie trzej!…

Jam – śpiew i pląs zawrotny! Jam wszelki ptak i zwierz!

Ja – miecz i krew i ogień! Sen zbiegłem wzdłuż i wszerz…

Sen zbiegłem, goniąc ciebie, twój wierny tygrys-maj!…

Ja jestem las ten cały – las cały aż po skraj!

ZMIERZCH MAJOWY

Zmierzchu majowy, purpurą się ściel!

Z jabłonnych kwiatów – czar tobie i biel!…

W jedną się falę stapiają bez fal –

Ze światłem – smutek, a ze smutkiem – dal.

Ten Maj w niebiosach, zwieczorniały Maj!

Przypomnij wszystko – i zrozum – i łkaj…

Wiem, że ty teraz pochyliłeś skroń

W okno, rozwarte na światłość, na woń.

I wzrok wytężasz poza życia kres

Aż do utraty oddechu i łez –

Aż do wchłonięcia oddali i cisz,

Aż do niewiedzy, dla kogo tak śnisz?

Aż do pytania, dlaczego w ten znój

Świat zda się obcy, choć bliski, choć twój?

I czemu zorzy purpurowy czas

Do trwóg przynagla i ciebie i nas?

I czemu trzeba ku zbłaganiu zórz

Poczwórnych dłoni i aż dwojga dusz?…