Historia świata przez ścięte głowy opisana – ebook

Recenzja pochodzi z czasopisma Uważam Rze Historia:

Szokujące trofea

Z pewnością nie jest to łatwa lektura dla nazbyt wrażliwych czytelników. Ale dr Frances Larson z Oksfordu pokazuje w tej niezwykłej naukowej rozprawie złożoność omawianego przez siebie zagadnienia. Dowodzi, że „na przestrzeni wieków w różnych miejscach świata ścinanie głów było niemal codzienną praktyką. Od Tudorów w Tower of London i gilotyny rewolucyjnej Francji do rytuału »tsantsa« w Ameryce Południowej i łowców głów na Nowej Gwinei. (…) Podaje liczne przykłady dowodzące, że zwyczaje te dotyczyły nie tylko ludów prymitywnych, ale też wysoko rozwiniętych cywilizacji”. W przypadku tych drugich chodziło zazwyczaj albo o niezdrową fascynację, albo o zdobycie wiedzy, przeprowadzenie antropologicznych badań. Najbardziej jednak szokujące są przykłady kolekcjonowania czaszek: „Josiah Wilkinson lubił prezentować głowę Cromwella znajomym, których zapraszał do siebie na śniadanie. Raczył swych gości historyjkami o życiu Cromwella, jak i o pośmiertnych wędrówkach jego czaszki. Wilkinson był ostatnim z długiej linii makabrycznych żartownisiów, wykorzystujących jej siłę przyciągania”. Dziś może to szokować, ale – jak przekonuje autorka – „żyjemy w społeczeństwie, gdzie żywi rzadko stykają się z umarłymi; jednak na obszarach ogarniętych wojną, w szkołach medycznych i szpitalach czy nawet w muzeach nie brakuje martwych ciał”. Larson pokazuje nam także symbolikę dekapitacji i jej znaczenie w różnych kulturach i religiach, przytacza porażające anegdoty. Metodycznie udowadnia, że choć „zakonserwowane głowy” łamią społeczne tabu, wydają się czymś kuriozalnym, to są elementem opowieści o historii ludzkości.

Agnieszka Niemojewska

Ludzka głowa jest wyjątkowa. Niniejsza książka opowiada o głowach oddzielonych od ciała.

W naszej historii jest ich mnóstwo. Słowa “łowcy głów” budzą skojarzenie z egzotycznym, osobliwym i niebezpiecznym światem, odległym od cywilizacji; w rzeczywistości jednak ludzkie głowy nagminnie strącano z tułowi znacznie bliżej, niż mogłoby się nam wydawać. Mamy własne tradycje, godne prawdziwych łowców głów; przez wiele stuleci, ludzkie głowy trafiały do najrozmaitszych przybytków, na szafoty i do katedr, do prosektoriów i do galerii sztuki.

Nasze tradycje w tej dziedzinie są zakorzenione głęboko w historii i nadal żywe, choć dziś wiele się o tym nie mówi.

Przez wieki ludzkimi czaszkami dekorowano kościoły, obwieszano mury miejskie i eksponowano w muzeach – była widoczna w wielu miejscach publicznych. Niektóre z nich trafiały do prywatnych kolekcji osobliwości jako cenny artefakt o dużej wartości handlowej.

Larson przedstawia dziwną historię odciętej głowy i daje nam nowe spojrzenie na naszą historię.