Vademecum medycyny wewnętrznej

1 opinia

Format:

epub, mobi, ibuk

DODAJ DO ABONAMENTU

WYBIERZ RODZAJ DOSTĘPU

191,40  319,00

Format: epub, mobi

 

Dostęp online przez myIBUK

WYBIERZ DŁUGOŚĆ DOSTĘPU

Cena początkowa: 319,00 zł (-40%)

Najniższa cena z 30 dni: 191,40 zł  


191,40

w tym VAT

TA KSIĄŻKA JEST W ABONAMENCIE

Już od 24,90 zł miesięcznie za 5 ebooków!

WYBIERZ SWÓJ ABONAMENT

Vademecum medycyny wewnętrznej to oryginalna publikacja, niezbędna w każdym gabinecie lekarza internisty, medycyny rodzinnej i pediatry. To 1500 najlepszych stron dla lekarza praktyka. Rzetelna wiedza, przejrzysty układ i szybki dostęp do informacji. Vademecum zostało przygotowane przez doświadczonych specjalistów. Przeznaczone jest głównie dla lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej, pracujących w lecznictwie ambulatoryjnym, z pewnością jednak sięgną po nią również lekarze pracujący w szpitalach. Dla innych zainteresowanych czytelników książka może być źródłem wiedzy na tematy ogólnomedyczne.


Celem Vademecum jest dostarczenie w możliwie przystępny i zwięzły sposób wskazówek dotyczących: diagnostyki różnicowej najczęstszych objawów chorobowych, ogólnych zasad interpretacji wyników badań laboratoryjnych, profilaktyki, rozpoznania i leczenia najczęstszych chorób spotykanych w praktyce ambulatoryjnej oraz na oddziale internistycznym i geriatrycznym, zasad reanimacji i intensywnej terapii, konsultacji internistycznych na oddziałach zabiegowych, zasad dietetyki, odrębności rozpoznawania i leczenia chorób u osób w zaawansowanym wieku, opieki paliatywnej i hospicyjnej, farmakologii klinicznej, podstawowych zabiegów wykonywanych na oddziałach internistycznych i geriatrycznych, czy zasad epidemiologii.


Rok wydania2015
Liczba stron1488
KategoriaChoroby wewnętrzne
WydawcaPZWL Wydawnictwo Lekarskie
ISBN-13978-83-200-4941-1
Numer wydania1
Język publikacjipolski
Informacja o sprzedawcyePWN sp. z o.o.

Ciekawe propozycje

Spis treści

  Przedmowa IX
  Wykaz najważniejszych skrótów XLIII
  1. Wprowadzenie do medycyny klinicznej. Wybrane zagadnienia etyki lekarskiej Jan Duława    1
  1.1. Co to jest medycyna?    1
  1.2. Wymagania wobec lekarza    1
    1.2.1. Karta Lekarza    2
    1.2.2. Zasady współpracy lekarza z przemysłem    4
    1.2.3. Powiązania finansowe między lekarzami a przemysłem medycznym    5
  2. Postępowanie z pacjentem ambulatoryjnym Jan Duława    6
  2.1. Okresowe badania stanu zdrowia    6
    2.1.1. Okresowe badania stanu zdrowia osoby młodej    7
    2.1.2. Okresowe badania stanu zdrowia osoby w średnim wieku    7
    2.1.3. Okresowe badania stanu zdrowia u osób w starszym wieku    8
  2.2. Badania przesiewowe    8
    2.2.1. Rak sutka    9
    2.2.2. Rak jelita grubego i odbytnicy    9
    2.2.3. Rak szyjki macicy     10
    2.2.4. Pozostałe nowotwory    10
    2.2.5. Nadciśnienie tętnicze    11
    2.2.6. Dyslipidemia    11
    2.2.7. Cukrzyca    11
    2.2.8. Osteoporoza    12
    2.2.9. Inne schorzenia    12
  2.3. Informacje dotyczące stylu życia    13
  2.4. Trudny pacjent    15
  
  3. Główne czynniki warunkujące zdrowie i najważniejsze czynniki ryzyka chorób Jan Duława     17
  3.1. Wprowadzenie    17
  3.2. Prewencja pierwotna    17
  3.3. Palenie papierosów    18
    3.3.1. Rys historyczny    18
    3.3.2. Epidemiologia    19
    3.3.3. Interakcje dymu tytoniowego z lekami    21
    3.3.4. Papierosy o zmniejszonej zawartości substancji smolistych i nikotyny (tzw. light)    21
    3.3.5. Alternatywne sposoby palenia tytoniu    22
    3.3.6. Papieros elektroniczny (e-papieros)    22
    3.3.7. Zaprzestanie palenia    23
  3.4. Nadużywanie alkoholu    24
    3.4.1. Picie ryzykowne    24
    3.4.2. Picie szkodliwe    25
    3.4.3. Uzależnienie od alkoholu    25
    3.4.4. Epidemiologia    26
    3.4.5. Postępowanie z chorym nadużywającym alkoholu    26
    3.4.6. Choroby wywołane przez alkohol    27
    3.4.7. Podsumowanie    30
  3.5. Aktywność fizyczna    30
    3.5.1. Rodzaje wysiłku fizycznego i zalecenia dotyczące jego stosowania    31
    3.5.2. Korzyści zdrowotne wysiłku fizycznego    31
    3.5.3. Działania niepożądane wysiłku fizycznego    32
    3.5.4. Podsumowanie    32
  3.6. Ryzykowne zachowania seksualne    33
  
  4. Epidemiologia – podstawowe zagadnienia Jan E. Zejda 34
  4.1. Rola epidemiologii w naukach medycznych    34
    4.1.1. Definicja epidemiologii    34
    4.1.2. Zadania epidemiologii    34
    4.1.3. Podział epidemiologii    36
  4.2. Badania epidemiologiczne    36
    4.2.1. Epidemiologiczne badania opisowe    37
    4.2.2. Epidemiologiczne badania analityczne    39
  4.3. Ocena zależności przyczynowo-skutkowej w epidemiologii    43
  4.4. Epidemiologia kliniczna    43
  4.5. Dobra praktyka epidemiologiczna    46
  
  5. Diagnostyka różnicowa najważniejszych objawów podmiotowych i przedmiotowych Jan Duława, Anna Duława-Bułdak, Łukasz Bułdak    49
  5.1. Bóle głowy    50
    5.1.1. Określenie i epidemiologia    50
    5.1.2. Podział kliniczny bólów głowy    50
    5.1.3. Objawy i okoliczności alarmowe    51
    5.1.4. Objawy, okoliczności oraz choroby towarzyszące sugerujące bóle głowy o poważnym rokowaniu    51
    5.1.5. Uwagi końcowe    52
  5.2. Bóle w klatce piersiowej    52
    5.2.1. Przyczyny bólu w klatce piersiowej    53
    5.2.2. Uwagi końcowe    59
  5.3. Ból brzucha    60
    5.3.1. Najczęstsze przyczyny ostrego bólu brzucha    60
    5.3.2. Najczęstsze przyczyny przewlekłego bólu brzucha     60
    5.3.3. Uwagi ogólne    62
    5.3.4. Rozpoznanie różnicowe bólów brzucha    62
    5.3.5. Objawy współistniejące z bólem brzucha    65
    5.3.6. Badania laboratoryjne i obrazowe u chorego z bólem brzucha    65
    5.3.7. Uwagi końcowe    66
  5.4. Ból w okolicy lędźwiowej    66
    5.4.1. Przyczyny    67
    5.4.2. Objawy lub okoliczności alarmujące, sugerujące obecność choroby wymagającej pilnej interwencji lekarskiej    68
    5.4.3. Objawy lub okoliczności towarzyszące, ułatwiające rozpoznanie różnicowe    68
    5.4.4. Uwagi ogólne    69
    5.4.5. Podsumowanie    69
  5.5. Zawroty głowy i inne zaburzenia równowagi    69
    5.5.1. Schemat różnicowania zaburzeń równowagi    70
    5.5.2. Postępowanie    71
    5.5.3. Przyczyny zawrotów głowy z uwzględnieniem towarzyszących objawów alarmowych    71
    5.5.4. Cechy zawrotów głowy (vertigo) wskazujące na możliwe rozpoznania    71
    5.5.5. Objawy towarzyszące wskazujące na możliwe rozpoznania    72
    5.5.6. Okoliczności wskazujące na możliwe rozpoznania    72
    5.5.7. Objawy współistniejące z zaburzeniem równowagi (dysequilibrium) wskazujące na możliwe rozpoznanie    72
    5.5.8. Uczucie pustki w głowie (lightheadness)    73
    5.5.9. Schemat diagnostyczny układowych zawrotów głowy (vertigo)    73
    5.5.10. Uwagi końcowe    74
  5.6. Omdlenie    74
    5.6.1. Definicje    74
    5.6.2. Przyczyny    74
    5.6.3. Kolejność postępowania diagnostycznego    76
    5.6.4. Uwagi końcowe    77
  5.7. Gorączka    79
    5.7.1. Najczęstsze przyczyny gorączek – wskazówki ułatwiające rozpoznanie    80
    5.7.2. Uwagi końcowe    84
  5.8. Zmęczenie    84
    5.8.1. Rodzaje zmęczenia i jego przyczyny    84
    5.8.2. Objawy towarzyszące zmęczeniu    85
    5.8.3. Zespół przewlekłego zmęczenia    86
  5.9. Powiększenie węzłów chłonnych (limfadenopatia)    87
    5.9.1. Określenie    87
    5.9.2. Przyczyny    87
    5.9.3. Objawy alarmowe    88
    5.9.4. Objawy i okoliczności mogące naprowadzić na rozpoznanie    89
    5.9.5. Objawy towarzyszące, sugerujące rozpoznanie    89
    5.9.6. Elementy, które należy uwzględnić w badaniu fizykalnym węzłów chłonnych    90
    5.9.7. Uwagi końcowe    91
  5.10. Obrzęki    91
    5.10.1. Określenie    91
    5.10.2. Przyczyny    92
    5.10.3. Wstęp do rozpoznania różnicowego    93
    5.10.4. Ustalenie (wykluczenie) chorób zagrażających życiu     93
    5.10.5. Rozpoznanie różnicowe uwzględniające patofizjologię obrzęków    93
    5.10.6. Uwagi końcowe    98
  5.11. Duszności    99
    5.11.1. Etiologia    99
    5.11.2. Przyczyny duszności ostrej, wymagającej szybkiego wdrożenia leczenia    101
    5.11.3. Objawy lub okoliczności towarzyszące duszności, wskazujące na choroby zagrażające życiu    102
    5.11.4. Objawy lub okoliczności towarzyszące duszności przewlekłej wskazujące na możliwe rozpoznanie    103
    5.11.5. Uwagi końcowe    104
  5.12. Kaszel    104
    5.12.1. Najczęstsze przyczyny kaszlu przewlekłego    105
    5.12.2. Objawy alarmujące towarzyszące kaszlowi, które mogą sugerować chorobę zagrażającą życiu    106
    5.12.3. Objawy lub okoliczności towarzyszące przewlekłemu kaszlowi sugerujące rozpoznanie     106
    5.12.4. Uwagi końcowe    107
  5.13. Nudności i wymioty    107
    5.13.1. Przyczyny nudności i wymiotów    108
    5.13.2. Objawy alarmowe towarzyszące nudnościom i wymiotom, wskazujące na chorobę, która może stanowić zagrożenie życia    109
    5.13.3. Podstawowe zasady postępowania    109
    5.13.4. Objawy i okoliczności towarzyszące ułatwiające rozpoznanie przyczyn nudności i wymiotów    110
    5.13.5. Inne ważne okoliczności, które należy uwzględnić w rozpoznaniu różnicowym nudności i wymiotów    111
    5.13.6. Uwagi końcowe    111
  5.14. Zaparcia    111
    5.14.1. Definicje    111
    5.14.2. Przyczyny    112
    5.14.3. Diagnostyka różnicowa zaparć    114
    5.14.4. Uwagi końcowe    116
  5.15. Biegunka    116
    5.15.1. Określenie i epidemiologia    116
    5.15.2. Podział i etiologia     116
    5.15.3. Zasady postępowania z chorym z biegunką    118
    5.15.4. Uwagi końcowe    120
  5.16. Dysuria    120
    5.16.1. Przyczyny    121
    5.16.2. Objawy lub okoliczności towarzyszące, które mogą wskazywać na przyczynę dysurii    122
    5.16.3. Uwagi końcowe    123
  5.17. Zmniejszenie masy ciała    123
    5.17.1. Definicja    123
    5.17.2. Zamierzone zmniejszenie masy ciała    124
    5.17.3. Niezamierzone zmniejszenie masy ciała    124
    5.17.4. Objawy alarmowe u chorego z patologicznym zmniejszaniem masy ciała    126
    5.17.5. Okoliczności lub objawy towarzyszące zmniejszeniu masy ciała, które mogą sugerować rozpoznanie    126
    5.17.6. Uwagi końcowe, rokowanie    127
  5.18. Zwiększenie masy ciała    127
    5.18.1. Przyczyny    127
    5.18.2. Objawy wskazujące na możliwe przyczyny zwiększenia masy ciała    129
    5.18.3. Okoliczności ułatwiające określenie przyczyny zwiększenia masy ciała    129
    5.18.4. Objawy wskazujące na endokrynne przyczyny zwiększenia masy ciała    129
  
  6. Interpretacja podstawowych badań laboratoryjnych i testów diagnostycznych Jan Duława    131
  6.1. Wprowadzenie    131
  6.2. Pojęcie wyniku prawidłowego i nieprawidłowego    132
  6.3. Diagnostyka laboratoryjna chorób układu sercowo-naczyniowego    133
    6.3.1. Kinaza kreatynowa (CK)/kinaza fosfokreatynowa (CPK)    133
    6.3.2. Troponiny    134
    6.3.3. Peptydy natriuretyczne    135
  6.4. Monitorowanie leczenia przeciwzakrzepowego i rozpoznawanie żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej    136
    6.4.1. Czas protrombinowy (PT)    136
    6.4.2. Czas częściowej tromboplastyny po aktywacji (aPTT)     137
    6.4.3. Stężenie dimeru D     138
  6.5. Morfologia krwi obwodowej    138
    6.5.1. Erytrocyty (krwinki czerwone)     138
    6.5.2. Stężenie hemoglobiny    139
    6.5.3. Wartość hematokrytowa (hematokryt, Ht)    139
    6.5.4. Retikulocyty    139
    6.5.5. Leukocyty (krwinki białe)    140
    6.5.6. Trombocyty (krwinki płytkowe, płytki krwi)    142
  6.6. Gospodarka żelazowa    142
    6.6.1. Stężenie żelaza w surowicy    142
    6.6.2. Stężenie transferryny, całkowita zdolność wiązania żelaza (TIBC) i wysycenie transferryny    143
    6.6.3. Stężenie ferrytyny    144
  6.7. Białka krwi    144
    6.7.1. Rozdział elektroforetyczny białek krwi    144
    6.7.2. Białka ostrej fazy     146
  6.8. Badania laboratoryjne w zakresie gospodarki węglowodanowej     148
    6.8.1. Glukoza    148
    6.8.2. Hemoglobina glikowana (HbA1c)    150
    6.8.3. Fruktozamina (glikowana albumina)    151
    6.8.4. Peptyd C    151
  6.9. Gazometria i pulsoksymetria     151
    6.9.1. Gazometria    151
    6.9.2. Pulsoksymetria    153
  6.10. Badania enzymatyczne (określające aktywność osoczową enzymów)    153
    6.10.1. Aminotransferazy (transaminazy)    154
    6.10.2. Gamma-glutamylotranspeptydaza (GGTP)    155
    6.10.3. Fosfataza zasadowa (FZ)    156
    6.10.4. Dehydrogenaza mleczanowa (LDH)    158
    6.10.5. Amylaza    158
    6.10.6. Lipaza    159
    6.10.7. Fosfataza kwaśna (FK)    159
  6.11. Bilirubina    160
  6.12. Lipidy (tłuszczowce) krwi (cholesterol, triglicerydy)    161
    6.12.1. Cholesterol    162
    6.12.2. Triglicerydy (TG)     163
  6.13. Wskaźniki czynności nerek     164
    6.13.1. Stężenie kreatyniny w surowicy    164
    6.13.2. Szacowana wielkość przesączania kłębuszkowego (eGFR)    164
    6.13.3. Stężenie mocznika w surowicy     165
    6.13.4. Stężenie kwasu moczowego w surowicy    165
    6.13.5. Stężenie cystatyny C w surowicy    165
  6.14. Badanie ogólne moczu    165
    6.14.1. Sposób pobierania moczu    166
    6.14.2. Sposoby badania moczu    166
    6.14.3. Właściwości fizyczne moczu    166
  6.15. Podstawowe badania hormonalne    171
    6.15.1. Oś przysadkowo-tarczycowa     172
    6.15.2. Oś przysadkowo-nadnerczowa    173
    6.15.3. Układ renina–angiotensyna–aldosteron (RAA)    175
  7. Resuscytacja krążeniowo-oddechowa Hanna Misiołek, Radosław Marciniak, Przemysław Jałowiecki 177
  7.1. Epidemiologia oraz rys historyczny    177
  7.2. Resuscytacja krążeniowo-oddechowa osoby dorosłej    178
    7.2.1. Podstawowe definicje    178
    7.2.2. Nagłe zatrzymanie krążenia    179
    7.2.3. Podstawowe zabiegi resuscytacyjne (Basic Life Support, BLS)    180
    7.2.4. Zaawansowane zabiegi resuscytacyjne (Advanced Life Support, ALS)    185
    7.2.5. Rozstrzygające czynności przedłużania życia    189
  7.3. Algorytmy postępowania reanimacyjnego     190
  7.4. Etyczne aspekty resuscytacji     194
  7.5. Postępowanie w zadławieniu (foreign body airway obturation, FBAO)    195
  
  8. Kardiologia Mariusz Skowerski, Maciej Haberka, Zbigniew Gąsior, Andrzej Kułach, Romuald Twardowski, Ewa Jastrzębska-Maj    197
  8.1. Podstawy diagnostyki – Mariusz Skowerski    197
    8.1.1. Elektrokardiogram    197
    8.1.2. Badanie echokardiograficzne    202
    8.1.3. Koronarografia    203
  8.2. Miażdżyca – Mariusz Skowerski     205
  8.3. Choroba niedokrwienna serca (ChNS): stabilna, niestabilna, zawał i jego powikłania – Maciej Haberka, Zbigniew Gąsior    206
    8.3.1. Definicja i klasyfikacja    206
    8.3.2. Epidemiologia    208
    8.3.3. Etiologia, patofizjologia i przyczyny ChNS    208
    8.3.4. Stabilne zespoły wieńcowe    209
    8.3.5. Dławica piersiowa stabilna    209
    8.3.6. Dławica piersiowa mikronaczyniowa (sercowy zespół X)    217
    8.3.7. Dławica piersiowa związana z mostkiem mięśniowym     217
    8.3.8. Ostry zespół wieńcowy    218
    8.3.9. Dławica naczynioskurczowa (odmienna, Prinzmetala)     229
    8.3.10. Wstrząs kardiogenny    229
  8.4. Zaburzenia rytmu serca oraz zaburzenia przewodzenia i automatyzmu – Andrzej Kułach, Zbigniew Gąsior 231
    8.4.1. Nadkomorowe zaburzenia rytmu serca    232
    8.4.2. Komorowe zaburzenia rytmu serca    237
    8.4.3. Zaburzenia automatyzmu i przewodzenia    239
    8.4.4. Podstawy elektroterapii    241
  8.5. Stany zapalne – Romuald Twardowski    246
    8.5.1. Infekcyjne zapalenie wsierdzia     246
    8.5.2. Zapalenie mięśnia sercowego     250
    8.5.3. Zapalenie osierdzia     252
  8.6. Wady serca – Zbigniew Gąsior    254
    8.6.1. Wady zastawkowe serca    254
    8.6.2. Wady wrodzone serca    267
  8.7. Przewlekła niewydolność serca – Zbigniew Gąsior, Romuald Twardowski     273
    8.7.1. Definicja    273
    8.7.2. Epidemiologia i etiologia    273
    8.7.3. Patofizjologia    273
    8.7.4. Diagnostyka    273
    8.7.5. Leczenie    275
  8.8. Omdlenia i hipotensja – Ewa Jastrzębska-Maj 278
    8.8.1. Omdlenia    278
    8.8.2. Hipotensja    281
  8.9. Układ sercowo-naczyniowy w chorobach gruczołów dokrewnych – Ewa Jastrzębska-Maj282
    8.9.1. Choroby tarczycy     282
  8.10. Choroby serca a cukrzyca – Ewa Jastrzębska-Maj284
  8.11. Choroby serca w okresie ciąży – Ewa Jastrzębska-Maj    285
    8.11.1. Nadciśnienie tętnicze    287
    8.11.2. Wady i choroby serca    287
  
  9. Nadciśnienie tętnicze Michał Holecki, Dorota Strzałkowska, Jan Duława 290
  9.1. Wprowadzenie    290
  9.2. Nadciśnienie tętnicze pierwotne    290
    9.2.1. Definicja i klasyfikacja    290
    9.2.2. Epidemiologia    291
    9.2.3. Patogeneza    292
    9.2.4. Diagnostyka i rozpoznanie    293
    9.2.5. Przebieg i powikłania nadciśnienia tętniczego    295
    9.2.6. Leczenie chorych na nadciśnienie tętnicze pierwotne    297
  9.3. Nadciśnienie tętnicze wtórne     313
  
  10. Alergia Barbara Rogala    314
  10.1. Wprowadzenie    314
  10.2. Klasyczna klasyfikacja reakcji nadwrażliwości według Gella i Coombsa    315
    10.2.1. Reakcja typu natychmiastowego (typ I)    315
    10.2.2. Reakcja typu cytotoksycznego (typ II)    315
    10.2.3. Reakcja typu kompleksów immunologicznych (typ III)    315
    10.2.4. Reakcja typu komórkowego (typ IV)    316
  10.3. Metody diagnostyczne stosowane w praktyce alergologicznej    316
    10.3.1. Testy skórne    316
    10.3.2. Oznaczanie stężeń IgE, tryptazy, inhibitora C1q dopełniacza oraz składowych dopełniacza w surowicy krwi    317
    10.3.3. Narządowo swoiste próby prowokacyjne    319
    10.3.4. Próby prowokacyjne w alergii pokarmowej    320
    10.3.5. Próby prowokacyjne w alergii na leki    320
    10.3.6. Testy ekspozycyjne w pokrzywce przewlekłej i obrzęku naczynioruchowym    321
    10.3.7. Spirometria    321
    10.3.8. Rynomanometria     322
  10.4. Anafilaksja    323
    10.4.1. Patogeneza    323
    10.4.2. Przyczyny    323
    10.4.3. Leczenie    324
    10.4.4. Profilaktyka    324
  10.5. Alergiczny nieżyt nosa (ANN)    324
    10.5.1. Alergiczny nieżyt nosa okresowy    324
    10.5.2. Alergiczny nieżyt nosa przewlekły    325
    10.5.3. Leczenie    325
  10.6. Astma oskrzelowa    325
    10.6.1. Definicje    326
    10.6.2. Występowanie    326
    10.6.3. Przyczyny    326
    10.6.4. Leczenie    327
  10.7. Atopowe zapalenie skóry (AZS)    327
    10.7.1. Przyczyny    327
    10.7.2. Przebieg    328
    10.7.3. Badania dodatkowe     328
    10.7.4. Rokowanie    328
    10.7.5. Leczenie    328
  10.8. Pokrzywka    329
    10.8.1. Postaci pokrzywki     329
    10.8.2. Postępowanie diagnostyczne    330
    10.8.3. Leczenie    330
    10.8.4. Rokowanie    330
  10.9. Obrzęk angioneurotyczny (obrzęk naczynionerwowy)    331
    10.9.1. Rozpoznanie    331
    10.9.2. Leczenie    331
    10.9.3. Profilaktyka    331
  10.10. Alergiczne zapalenie pęcherzyków płucnych    332
    10.10.1. Czynniki etiologiczne    332
    10.10.2. Objawy    332
    10.10.3. Badania    332
    10.10.4. Leczenie    332
  10.11. Choroba posurowicza    332
    10.11.1. Przyczyny    333
    10.11.2. Objawy    333
    10.11.3. Badania laboratoryjne    333
    10.11.4. Leczenie    333
  10.12. Swoista immunoterapia alergenowa (sITA)    333
    10.12.1. Wskazania i przeciwwskazania    333
    10.12.2. Bezpieczeństwo    334
  10.13. Alergia na jad owadów błonkoskrzydłych .334
    10.13.1. Diagnostyka    335
    10.13.2. Profilaktyka    335
    10.13.3. Leczenie    336
  10.14. Podsumowanie    336
  
  11. Hematologia Grzegorz Helbig, Sławomira Kyrcz-Krzemień 338
  11.1. Niedokrwistości    338
    11.1.1. Definicja    338
    11.1.2. Etiopatogeneza    338
    11.1.3. Klasyfikacja niedokrwistości     339
    11.1.4. Obraz kliniczny    339
    11.1.5. Diagnostyka    340
  11.2. Niedokrwistość z niedoboru żelaza    340
    11.2.1. Definicja i epidemiologia    340
    11.2.2. Etiologia    340
    11.2.3. Diagnostyka    340
    11.2.4. Leczenie    341
  11.3. Niedokrwistości megaloblastyczne    341
    11.3.1. Definicja i epidemiologia    341
    11.3.2. Etiologia    341
    11.3.3. Diagnostyka    341
    11.3.4. Leczenie    341
  11.4. Niedokrwistość chorób przewlekłych    341
    11.4.1. Definicja i epidemiologia    341
    11.4.2. Etiologia    342
    11.4.3. Diagnostyka    342
    11.4.4. Leczenie    342
  11.5. Niedokrwistości hemolityczne    342
    11.5.1. Definicja i epidemiologia    342
    11.5.2. Etiologia    342
    11.5.3. Diagnostyka    343
    11.5.4. Leczenie    343
  11.6. Niedokrwistości aplastyczne    343
    11.6.1. Definicja i epidemiologia    343
    11.6.2. Etiologia    343
    11.6.3. Diagnostyka    344
    11.6.4. Leczenie    344
  11.7. Chłoniak Hodgkina (Hodgkin disease, HD)    344
    11.7.1. Definicja i epidemiologia    344
    11.7.2. Etiologia    345
    11.7.3. Obraz kliniczny    345
    11.7.4. Rozpoznanie    345
    11.7.5. Różnicowanie    346
    11.7.6. Schemat postępowania diagnostycznego    346
    11.7.7. Czynniki prognostyczne    347
    11.7.8. Leczenie    348
    11.7.9. Przebieg choroby i rokowanie    349
  11.8. Nowotwory limfoidalne    349
    11.8.1. Klasyfikacja nowotworów limfoidalnych    350
  11.9. Chłoniaki nieziarnicze (non-Hodgkin lymphomas, NHL)    350
    11.9.1. Definicja i epidemiologia    350
    11.9.2. Etiologia    350
    11.9.3. Chłoniaki o powolnym przebiegu    351
    11.9.4. Chłoniaki o przebiegu agresywnym    352
    11.9.5. Chłoniaki o przebiegu bardzo agresywnym    352
    11.9.6. Diagnostyka nowotworów układu chłonnego    354
    11.9.7. Czynniki prognostyczne i rokowanie    355
    11.9.8. Ogólne zasady leczenia chłoniaków nieziarniczych     355
  11.10. Zespoły mielodysplastyczne (myelodysplastic syndrome, MDS)     357
    11.10.1. Definicja i epidemiologia    357
    11.10.2. Etiologia    357
    11.10.3. Klasyfikacja MDS (WHO 2008)    357
    11.10.4. Kryteria diagnostyczne    358
    11.10.5. Systemy rokownicze    358
    11.10.6. Rozpoznanie różnicowe    358
    11.10.7. Leczenie    359
  11.11. Ostre białaczki (acute leukemias, AL)    360
    11.11.1. Definicja    360
    11.11.2. Obraz kliniczny    360
    11.11.3. Diagnostyka    360
  11.12. Ostre białaczki szpikowe (acute myeloid leukemias, AML)     361
    11.12.1. Epidemiologia    361
    11.12.2. Etiologia    361
    11.12.3. Podział ostrych białaczek szpikowych według WHO 2008 (wersja skrócona)    361
    11.12.4. Diagnostyka    362
    11.12.5. Czynniki prognostyczne w AML (według grupy brytyjskiej)    362
    11.12.6. Obraz kliniczny    363
  11.13. Ostre białaczki limfoblastyczne (acute lymphoblastic leukemias, ALL)    363
    11.13.1. Epidemiologia    363
    11.13.2. Etiologia    363
    11.13.3. Podział ostrych białaczek limfoblastycznych według WHO (wersja skrócona)    363
    11.13.4. Diagnostyka    364
    11.13.5. Czynniki prognostyczne w ALL    364
    11.13.6. Obraz kliniczny    365
  11.14. Leczenie ostrych białaczek     365
    11.14.1. Ogólne zasady leczenia ostrych białaczek    365
    11.14.2. Leczenie ostrych białaczek szpikowych    366
    11.14.3. Leczenie ostrych białaczek limfoblastycznych    367
  11.15. Przewlekła białaczka limfocytowa (chronic lymphocytic leukemia, CLL)    368
    11.15.1. Definicja i epidemiologia    368
    11.15.2. Etiologia    368
    11.15.3. Objawy kliniczne     368
    11.15.4. Kryteria diagnostyczne    369
    11.15.5. Stadia zaawansowania klinicznego    369
    11.15.6. Czynniki prognostyczne     370
    11.15.7. Leczenie    370
  11.16. Białaczka włochatokomórkowa (hairy cell leukemia, HCL)    371
    11.16.1. Definicja i epidemiologia    371
    11.16.2. Etiologia    371
    11.16.3. Obraz kliniczny    371
    11.16.4. Diagnostyka    372
    11.16.5. Leczenie    372
  11.17. Białaczka z dużych ziarnistych limfocytów T (T-cell large granular leukemia, T-LGL)    372
    11.17.1. Definicja i epidemiologia    372
    11.17.2. Etiologia    372
    11.17.3. Obraz kliniczny    372
    11.17.4. Diagnostyka    372
    11.17.5. Leczenie    372
  11.18. Szpiczak plazmocytowy (multiple myeloma, MM)    372
    11.18.1. Definicja i epidemiologia    372
    11.18.2. Etiologia    373
    11.18.3. Obraz kliniczny    373
    11.18.4. Kryteria diagnostyczne    373
    11.18.5. Badania diagnostyczne    374
    11.18.6. Czynniki prognostyczne    374
    11.18.7. Czynniki ryzyka cytogenetycznego    375
    11.18.8. Leczenie    375
  11.19. Nowotwory mieloproliferacyjne (myeloproliferative neoplasms, MPN)    375
    11.19.1. Wprowadzenie    375
    11.19.2. Klasyfikacja nowotworów mieloproliferacyjnych według WHO 2008    376
  11.20. Przewlekła białaczka szpikowa (chronic myeloid leukemia, CML)     376
    11.20.1. Wprowadzenie i epidemiologia     376
    11.20.2. Etiologia    376
    11.20.3. Obraz kliniczny    376
    11.20.4. Badania diagnostyczne – laboratoryjne    377
    11.20.5. Przebieg kliniczny    377
    11.20.6. Czynniki prognostyczne    378
    11.20.7. Kryteria odpowiedzi na leczenie    378
    11.20.8. Leczenie    379
  11.21. Nowotwory mieloproliferacyjne Filadelfia-ujemne .379
    11.21.1. Etiopatogeneza    379
    11.21.2. Czerwienica prawdziwa (polycythemia vera, PV)    380
    11.21.3. Nadpłytkowość samoistna (essential thrombocythemia, ET)    381
    11.21.4. Pierwotne włóknienie szpiku (primary myelofibrosis, PMF)    382
    11.21.5. Przewlekła białaczka neutrofilowa (chronic neutrophilic leukemia, CNL)    383
    11.21.6. Przewlekła białaczka eozynofilowa inaczej nieokreślona (chronic eosinophilic leukemia – not otherwise specified, CEL-NOS)    383
    11.21.7. Mastocytoza systemowa    384
    11.21.8. Nowotwory mieloproliferacyjne niesklasyfikowane     384
  11.22. Przeszczepianie komórek krwiotwórczych    384
    11.22.1. Układ zgodności tkankowej HLA    384
    11.22.2. Dobór dawcy rodzinnego    385
    11.22.3. Dobór dawcy niespokrewnionego    385
    11.22.4. Pozostałe kryteria doboru dawcy    385
    11.22.5. Procedura przeszczepienia komórek macierzystych     385
    11.22.6. Autologiczne przeszczepienie komórek krwiotwórczych (AHSCT)    386
    11.22.7. Allogeniczne przeszczepienie komórek krwiotwórczych (AlloHSCT)    387
    11.22.8. Przeciwwskazania do przeszczepienia komórek krwiotwórczych    388
    11.22.9. Powikłania po przeszczepieniu komórek krwiotwórczych    388
  11.23. Zaburzenia hemostazy    388
    11.23.1. Podstawowe testy diagnostyczne    388
    11.23.2. Interpretacja wyników badań układu krzepnięcia    389
  11.24. Choroba von Willebranda    390
    11.24.1. Wprowadzenie i epidemiologia     390
    11.24.2. Klasyfikacja    390
    11.24.3. Obraz kliniczny    390
    11.24.4. Leczenie    390
  11.25. Hemofilia A i B    390
    11.25.1. Wprowadzenie i epidemiologia     390
    11.25.2. Obraz kliniczny    390
    11.25.3. Leczenie    391
  11.26. Hemofilia nabyta (acquired haemophilia, AH)    391
    11.26.1. Wprowadzenie i epidemiologia     391
    11.26.2. Przyczyny    391
    11.26.3. Obraz kliniczny    391
    11.26.4. Badania diagnostyczne    392
    11.26.5. Leczenie    392
  11.27. Pierwotna małopłytkowość immunologiczna (immune thrombocytopenic purpura, ITP)    392
    11.27.1. Wprowadzenie i epidemiologia     392
    11.27.2. Objawy kliniczne     392
    11.27.3. Rozpoznanie    392
    11.27.4. Leczenie    393
  11.28. Trombofilia    393
    11.28.1. Wywiad i obraz kliniczny sugerujące trombofilię     393
    11.28.2. Przyczyny    393
    11.28.3. Profilaktyka i leczenie    394
  11.29. Leczenie przeciwkrzepliwe    394
    11.29.1. Heparyny    394
    11.29.2. Doustne antykoagulanty    394
    11.29.3. Nowe leki przeciwkrzepliwe     395
  
  12. Reumatologia i angiologia Eugeniusz Józef Kucharz396
  12.1. Wprowadzenie    396
  12.2. Podstawowe badania    396
  12.3. Układowe choroby tkanki łącznej    398
    12.3.1. Reumatoidalne zapalenie stawów    398
    12.3.2. Młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów    402
    12.3.3. Toczeń rumieniowaty układowy    405
    12.3.4. Twardzina układowa    411
    12.3.5. Idiopatyczna miopatia zapalna    414
    12.3.6. Zapalenia naczyń     416
  12.4. Spondyloartropatie seronegatywne    419
    12.4.1. Zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa    421
    12.4.2. Łuszczycowe zapalenie stawów    423
  12.5. Borelioza (choroba z Lyme)    426
  12.6. Choroby wywołane przez kryształy    427
    12.6.1. Dna moczanowa    427
    12.6.2. Dna rzekoma    431
  12.7. Objawy reumatyczne w przebiegu zakażenia wirusem HIV    432
  12.8. Zasady rehabilitacji chorych na choroby reumatyczne    432
  
  13. Endokrynologia Tomasz Bednarczuk, Iwona Bojar, Aneta Jańczyk, Edward Franek, Michał Holecki, Franciszek Kokot, Monika Puzianowska-Kuźnicka    434
  13.1. Choroby przysadki – Edward Franek, Franciszek Kokot 434
    13.1.1. Wstęp    434
    13.1.2. Niedoczynność przedniego płata przysadki    434
    13.1.3. Moczówka prosta    436
    13.1.4. Guzy przysadki    437
  13.2. Choroby tarczycy – Edward Franek    442
    13.2.1. Wstęp    442
    13.2.2. Diagnostyka chorób tarczycy     443
    13.2.3. Wole    444
    13.2.4. Wole proste    445
    13.2.5. Wole guzkowe (guzki tarczycy) nietoksyczne    446
    13.2.6. Wole guzkowe (guzki tarczycy) toksyczne    446
    13.2.7. Nadczynność tarczycy    446
    13.2.8. Niedoczynność tarczycy    450
    13.2.9. Zapalenia tarczycy    452
    13.2.10. Rak tarczycy    455
  13.3. Choroby przytarczyc – Michał Holecki     456
    13.3.1. Wstęp    456
    13.3.2. Nadczynność przytarczyc    457
    13.3.3. Niedoczynność przytarczyc    460
    13.3.4. Rzekoma niedoczynność przytarczyc    461
  13.4. Choroby nadnerczy – Tomasz Bednarczuk, Aneta Jańczyk    461
    13.4.1. Wstęp    461
    13.4.2. Pierwotna niedoczynność kory nadnerczy (pierwotna NKN)    462
    13.4.3. Zespół Cushinga    464
    13.4.4. Choroby nadnerczy z zaburzeniami wydzielania mineralokortykosteroidów    466
    13.4.5. Choroby spowodowane nadmiernym wydzielaniem androgenów    467
    13.4.6. Przypadkowo wykryty guz nadnercza (incydentaloma nadnercza)    468
    13.4.7. Rak kory nadnercza     470
    13.4.8. Guz chromochłonny (phaeochromocytoma)    471
  13.5. Męski układ rozrodczy – Iwona Bojar    473
    13.5.1. Wstęp    473
    13.5.2. Hipogonadyzm    473
    13.5.3. Ginekomastia    475
  13.6. Zaburzenia endokrynne w okresie ciąży – Iwona Bojar    477
    13.6.1. Ciąża a choroby przysadki    477
    13.6.2. Ciąża a choroby nadnerczy    479
    13.6.3. Ciąża a choroby tarczycy    481
  13.7. Guzy neuroendokrynne – Edward Franek    482
    13.7.1. Wstęp    482
    13.7.2. Guzy neuroendokrynne czynne hormonalnie    483
  13.8. Endokrynologia starzenia się – Monika Puzianowska-Kuźnicka    487
    13.8.1. Melatonina    487
    13.8.2. Hormon wzrostu (GH)    488
    13.8.3. Hormony tarczycy    488
    13.8.4. Parathormon, kalcytonina, witamina D    489
    13.8.5. Insulina    490
    13.8.6. Kortyzol    490
    13.8.7. DHEA i DHEAS     490
    13.8.8. Estrogeny    491
    13.8.9. Testosteron    491
  13.9. Otyłość – Michał Holecki    492
    13.9.1. Definicja i diagnostyka otyłości     492
    13.9.2. Epidemiologia otyłości    494
    13.9.3. Etiologia otyłości     495
    13.9.4. Główne powikłania otyłości    496
    13.9.5. Leczenie otyłości     497
  
  14. Zaburzenia przemiany materii – cukrzyca Władysław Grzeszczak 503
  14.1. Wprowadzenie    503
  14.2. Definicja cukrzycy    504
  14.3. Rozpoznanie cukrzycy    505
  14.4. Czynniki ryzyka rozwoju cukrzycy    505
  14.5. Badania, które należy wykonać w razie podejrzenia cukrzycy    506
  14.6. Nazewnictwo stanów hiperglikemicznych    506
  14.7. Różnicowanie między cukrzycą typu 1 i typu 2    507
  14.8. Cukrzyca typu LADA    507
  14.9. Cukrzyca monogenowa    508
  14.10. Patogeneza cukrzycy typu 1    509
  14.11. Patogeneza cukrzycy typu 2    510
  14.12. Zmiany czynnościowe i morfologiczne u chorych na cukrzycę     510
  14.13. Zapobieganie rozwojowi cukrzycy typu 1    511
  14.14. Zapobieganie rozwojowi cukrzycy typu 2    511
  14.15. Cele leczenia chorego na cukrzycę    513
  14.16. Kryteria wyrównania gospodarki węglowodanowej (po uwzględnieniu wyżej wymienionych uwag według Zaleceń PTD, 2015)    513
  14.17. Kryteria wyrównania gospodarki lipidowej (według Zaleceń PTD 2015)    514
  14.18. Kryteria wyrównania ciśnienia tętniczego (według Zaleceń PTD 2015)    514
  14.19. Elementy leczenia chorego na cukrzycę (według Zaleceń PTD 2015)    514
    14.19.1. Leczenie niefarmakologiczne cukrzycy    515
    14.19.2. Leczenie farmakologiczne    518
  14.20. Problem hipoglikemii u chorych na cukrzycę    540
  14.21. Postępowanie psychologiczne z chorymi na cukrzycę    542
  14.22. Ostre powikłania hiperglikemiczne    543
    14.22.1. Kwasica ketonowa    543
    14.22.2. Stan hiperglikemiczno-hipermolalny    545
    14.22.3. Kwasica mleczanowa    547
  14.23. Przewlekłe powikłania cukrzycy    548
    14.23.1. Retinopatia cukrzycowa    548
    14.23.2. Cukrzycowa choroba nerek    549
    14.23.3. Neuropatia cukrzycowa    554
    14.23.4. Zespół stopy cukrzycowej    556
    14.23.5. Powikłania sercowo-naczyniowe    558
  14.24. Zasady leczenia nadciśnienia tętniczego u chorych na cukrzycę    562
  14.25. Zaburzenia lipidowe u chorych na cukrzycę i ich leczenie     563
    14.25.1. Leczenie niefarmakologiczne dyslipidemii u chorych na cukrzycę    563
    14.25.2. Leczenie farmakologiczne dyslipidemii u chorych na cukrzycę    564
  14.26. Leczenie przeciwpłytkowe u chorych na cukrzycę    564
  14.27. Cukrzyca w okresie ciąży    565
    14.27.1. Antykoncepcja    565
    14.27.2. Model opieki nad ciężarną chorą na cukrzycę    565
    14.27.3. Kryteria rozpoznania i klasyfikacja hiperglikemii po raz pierwszy rozpoznanej w ciąży     566
    14.27.4. Wielodyscyplinarne, zintegrowane postępowanie w cukrzycy przedciążowej i hiperglikemii w okresie ciąży    567
  14.28. Zasady przygotowania chorego na cukrzycę do zabiegu chirurgicznego    569
    14.28.1. Postępowanie w okresie przed planowym zabiegiem chirurgicznym    569
    14.28.2. Postępowanie w dniu zabiegu chirurgicznego    570
    14.28.3. Postępowanie w okresie pooperacyjnym    570
    14.28.4. Zabiegi ze wskazań nagłych    571
  14.29. Szczepienia ochronne chorych na cukrzycę    571
  14.30. Leczenie chorych na cukrzycę powyżej 65. roku życia    571
    14.30.1. Leczenie farmakologiczne chorych na cukrzycę w wieku powyżej 65 lat    572
  14.31. Zalecenia dotyczące aktywności zawodowej chorych na cukrzycę (według PTD 2015)    573
  14.32. Opieka diabetologiczna w instytucjach penitencjarnych    573
  
  15. Nefrologia Jan Duława    575
  15.1. Przewlekła choroba nerek    575
    15.1.1. Określenia i epidemiologia    575
    15.1.2. Przyczyny    576
    15.1.3. Patogeneza    577
    15.1.4. Podstawowe zasady postępowania    577
    15.1.5. Zapobieganie progresji PChN     578
    15.1.6. PChN jako czynnik ryzyka chorób układu sercowo-naczyniowego    582
    15.1.7. Ostry zespół wieńcowy (OZW) u chorego na PChN     582
    15.1.8. Podstawowe zalecenia dietetyczne dla chorych na PChN    583
    15.1.9. Leczenie nerkozastępcze    584
  15.2. Ostre uszkodzenie/niewydolność nerek    586
    15.2.1. Definicja    586
    15.2.2. Epidemiologia    587
    15.2.3. Przyczyny i podział kliniczny AKI    587
    15.2.4. Czynniki ryzyka AKI    589
    15.2.5. Rozpoznanie    590
    15.2.6. Leczenie    592
  15.3. Choroby kłębuszków nerkowych (glomerulopatie)    594
    15.3.1. Zespoły kliniczne, pod jakimi występują choroby kłębuszków nerkowych    594
    15.3.2. Rozpoznanie różnicowe    597
    15.3.3. Zasady leczenia glomerulopatii     601
    15.3.4. Podsumowanie    602
  15.4. Cewkowo-śródmiąższowe zapalenie nerek (CŚZN)    603
    15.4.1. Ostre cewkowo-śródmiąższowe zapalenie nerek (OCŚZN)    603
    15.4.2. Przewlekłe cewkowo-śródmiąższowe zapalenie nerek (PCŚZN)    605
  15.5. Torbiele nerek    606
    15.5.1. Torbiele nerek proste    606
    15.5.2. Nabyta torbielowatość nerek     606
    15.5.3. Zwyrodnienie torbielowate nerek    607
    15.5.4. Leczenie    608
  15.6. Zakażenia układu moczowego    608
    15.6.1. Określenia    608
    15.6.2. Epidemiologia    608
    15.6.3. Podział kliniczny ZUM    609
    15.6.4. Etiologia ZUM    610
    15.6.5. Obraz kliniczny    611
  15.7. Kamica moczowa    616
    15.7.1. Epidemiologia    616
    15.7.2. Czynniki ryzyka kamicy moczowej    617
    15.7.3. Objawy kliniczne     617
    15.7.4. Badania dodatkowe     618
    15.7.5. Leczenie    618
  16. Zaburzenia gospodarki wodno-elektrolitowej i kwasowo-zasadowej Jan Duława, Michał Holecki, Anna Duława-Bułdak    620
  16.1. Uwagi ogólne    620
  16.2. Pojęcie molalności, molarności i efektywnej molalności    621
  16.3. Odwodnienie i hipowolemia     621
    16.3.1. Hipowolemia izotoniczna    622
    16.3.2. Hipowolemia hipotoniczna    623
    16.3.3. Hipowolemia hipertoniczna    623
  16.4. Stany przewodnienia    625
    16.4.1. Przewodnienie hipertoniczne i hipotoniczne    625
    16.4.2. Przewodnienie izotoniczne    626
  16.5. Zaburzenia gospodarki sodowej    627
    16.5.1. Uwagi ogólne    627
    16.5.2. Hiponatremia    628
    16.5.3. Hipernatremia    631
  16.6. Przemiana chloru    632
  16.7. Zaburzenia gospodarki potasowej    633
    16.7.1. Uwagi ogólne    633
    16.7.2. Hipokaliemia    634
    16.7.3. Hiperkaliemia    637
  16.8. Zaburzenia gospodarki wapniowej    639
    16.8.1. Uwagi ogólne    639
    16.8.2. Hiperkalcemia    640
    16.8.3. Hipokalcemia    643
  16.9. Zaburzenia gospodarki fosforowej    645
    16.9.1. Uwagi ogólne    645
    16.9.2. Hipofosfatemia    645
    16.9.3. Hiperfosfatemia    646
  16.10. Przemiana magnezu    647
    16.10.1. Hipomagnezemia     647
    16.10.2. Hipermagnezemia    648
  16.11. Zaburzenia gospodarki kwasowo-zasadowej    648
    16.11.1. Uwagi ogólne    648
    16.11.2. Rozpoznanie różnicowe zaburzeń gospodarki kwasowo-zasadowej    649
    16.11.3. Kwasice nieoddechowe (metaboliczne)    652
    16.11.4. Kwasica oddechowa    653
    16.11.5. Zasadowica nieoddechowa    654
    16.11.6. Zasadowica oddechowa    654
  
  17. Wybrane metaboliczne choroby kości Michał Holecki    656
  17.1. Osteoporoza    656
    17.1.1. Definicja i epidemiologia osteoporozy    656
    17.1.2. Podział osteoporozy     657
    17.1.3. Badania densytometryczne (pomiar BMD) metodą DXA w osteoporozie    659
    17.1.4. Diagnostyka osteoporozy    659
    17.1.5. Diagnostyka różnicowa osteoporozy    661
    17.1.6. Leczenie chorych na osteoporozę    661
  17.2. Osteomalacja    663
    17.2.1. Definicja i etiologia osteomalacji    663
    17.2.2. Obraz kliniczny osteomalacji     664
    17.2.3. Rozpoznanie osteomalacji    664
    17.2.4. Leczenie osteomalacji    665
  17.3. Osteodystrofia    665
    17.3.1. Definicja i rodzaje osteodystrofii    665
    17.3.2. Diagnostyka osteodystrofii    666
    17.3.3. Leczenie osteodystrofii    667
  
  18. Podstawy geriatrii Jan Szewieczek, Agnieszka Batko-Szwaczka, Andrzej Kurek, Marcin Sosnowski    668
  18.1. Wprowadzenie do zagadnień geriatrycznych – Jan Szewieczek     668
    18.1.1. Fizjologia i patofizjologia okresu starzenia    668
    18.1.2. Epidemiologia geriatryczna    669
    18.1.3. Symptomatologia i przebieg chorób w starszym wieku     670
    18.1.4. Diagnostyka geriatryczna    670
    18.1.5. Ogólne zasady postępowania geriatrycznego    674
    18.1.6. Powikłania jatrogenne    675
  18.2. Zespół słabości – Agnieszka Batko-Szwaczka 675
    18.2.1. Określenie    675
    18.2.2. Epidemiologia    676
    18.2.3. Etiologia i patogeneza    676
    18.2.4. Objawy i rozpoznanie    676
    18.2.5. Postępowanie    677
    18.2.6. Profilaktyka    678
  18.3. Majaczenie – Jan Szewieczek 678
    18.3.1. Określenie    678
    18.3.2. Epidemiologia    678
    18.3.3. Etiologia i patofizjologia    678
    18.3.4. Objawy i rozpoznanie    680
    18.3.5. Postępowanie    681
    18.3.6. Profilaktyka    683
  18.4. Zaburzenia równowagi i upadki – Andrzej Kurek, Marcin Sosnowski    684
    18.4.1. Określenie    684
    18.4.2. Epidemiologia    684
    18.4.3. Etiologia i patofizjologia    684
    18.4.4. Objawy i rozpoznanie    685
    18.4.5. Postępowanie    686
    18.4.6. Profilaktyka    686
  18.5. Nietrzymanie moczu – Jan Szewieczek     687
    18.5.1. Określenie    687
    18.5.2. Epidemiologia    687
    18.5.3. Etiologia i patogeneza    687
    18.5.4. Objawy i rozpoznanie    689
    18.5.5. Postępowanie    690
    18.5.6. Profilaktyka    692
  18.6. Nietrzymanie stolca – Jan Szewieczek    693
    18.6.1. Określenie    693
    18.6.2. Epidemiologia    693
    18.6.3. Etiologia i patofizjologia    693
    18.6.4. Objawy i rozpoznanie    694
    18.6.5. Postępowanie    695
    18.6.6. Profilaktyka    696
  18.7. Polipragmazja – Jan Szewieczek    697
    18.7.1. Określenie    697
    18.7.2. Epidemiologia    697
    18.7.3. Etiologia i patofizjologia    697
    18.7.4. Objawy i rozpoznanie    698
    18.7.5. Profilaktyka i postępowanie    699
  
  19. Choroby neurologiczne Grzegorz Opala, Maciej Świat, Ewa Krzystanek, Joanna Siuda, Agnieszka Gorzkowska, Magdalena Boczarska-Jedynak, Maria Flak    701
  19.1. Wprowadzenie – Grzegorz Opala    701
  19.2. Choroby naczyniowe mózgu – Maciej Świat    703
    19.2.1. Definicja    703
    19.2.2. Epidemiologia    704
    19.2.3. Etiologia i patofizjologia    704
    19.2.4. Objawy    704
    19.2.5. Postępowanie w ostrej fazie    706
    19.2.6. Profilaktyka    709
  19.3. Padaczka – Ewa Krzystanek    712
    19.3.1. Definicje    712
    19.3.2. Rodzaje napadów padaczkowych    713
    19.3.3. Epidemiologia    713
    19.3.4. Etiologia    713
    19.3.5. Diagnostyka    714
    19.3.6. Leczenie    717
    19.3.7. Problemy społeczne     717
    19.3.8. Podsumowanie    718
  19.4. Zaburzenia pamięci i otępienie – Joanna Siuda    718
    19.4.1. Fizjologiczne zmiany pamięci związane z wiekiem    718
    19.4.2. Otępienie    719
    19.4.3. Choroba Alzheimera    723
    19.4.4. Podsumowanie    725
  19.5. Parkinsonizm i drżenie – Agnieszka Gorzkowska    725
    19.5.1. Parkinsonizm    725
    19.5.2. Drżenie    728
  19.6. Stwardnienie rozsiane – Ewa Krzystanek 731
    19.6.1. Definicja    731
    19.6.2. Epidemiologia    731
    19.6.3. Etiopatogeneza    731
    19.6.4. Rozpoznanie    732
    19.6.5. Objawy choroby    732
    19.6.6. Różnicowanie    732
    19.6.7. Leczenie    733
    19.6.8. Problemy społeczne     733
    19.6.9. Podsumowanie    734
  19.7. Zaburzenia snu – Magdalena Boczarska-Jedynak    734
    19.7.1. Najczęstsze rodzaje zaburzeń snu    735
    19.7.2. Zespół bezdechów podczas snu (sleep apnea syndrome, SAS)    739
    19.7.3. Podsumowanie    740
  19.8. Choroby nerwowo-mięśniowe – Maria Flak740
    19.8.1. Miastenia rzekomoporaźna    740
    19.8.2. Zespół paraneoplastyczny Lamberta–Eatona    744
    19.8.3. Polineuropatie i neuropatie w chorobach wewnętrznych     744
  19.9. Encefalopatia Hashimoto – Ewa Krzystanek 749
    19.9.1. Definicja    749
    19.9.2. Etiologia    750
    19.9.3. Epidemiologia    750
    19.9.4. Objawy i przebieg    750
    19.9.5. Diagnostyka    750
    19.9.6. Leczenie    751
    19.9.7. Podsumowanie    751
  19.10. Paraneoplastyczne zespoły neurologiczne – Maria Flak    751
    19.10.1. Definicja    751
    19.10.2. Etiologia    751
    19.10.3. Objawy    753
    19.10.4. Leczenie    754
  
  20. Elementy psychiatrii w praktyce internistycznej Irena Krupka-Matuszczyk, Marek Krzystanek    755
  20.1. Wprowadzenie    755
  20.2. Epidemiologia schorzeń psychiatrycznych    756
  20.3. Czynniki wpływające na zdrowie psychiczne    756
  20.4. Zasady badania psychiatrycznego    757
  20.5. Główne zaburzenia psychiatryczne w praktyce lekarza podstawowej opieki zdrowotnej    758
    20.5.1. Zaburzenia depresyjne (F 32)    758
    20.5.2. Mania (F 30)    759
    20.5.3. Choroba afektywna dwubiegunowa (ChAD, F 31)     760
    20.5.4. Zaburzenia lękowe (F 40–F 48)    760
    20.5.5. Zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne (F 42)    761
    20.5.6. Reakcja na ciężki stres i zaburzenia adaptacyjne (F 43)    761
    20.5.7. Zaburzenia adaptacyjne (F 43.2)    762
    20.5.8. Ostra reakcja na stres (F 43.0)     762
    20.5.9. Zaburzenia dysocjacyjne (konwersyjne) (F 44)    762
    20.5.10. Zaburzenia psychiczne występujące pod postacią somatyczną (F 45)    763
  20.6. Postępowanie lekarskie z chorym wyniszczonym lub umierającym     763
  20.7. Przeżywanie żałoby (F 43.2)     764
  20.8. Terapia osoby uzależnionej od środków psychoaktywnych     766
    20.8.1. Ostre zatrucie alkoholem (F 10.0)    766
    20.8.2. Picie szkodliwe (F 10.1)    766
    20.8.3. Uzależnienie od alkoholu (F 10.2)    766
    20.8.4. Psychozy alkoholowe    766
    20.8.5. Zaburzenia psychiczne i zachowania spowodowane zażywaniem opiatów (F 11), kanabinoli (F 12), substancji halucynogennych (F 16), leków nasennych i uspokajających (F 13), paleniem papierosów (F 17), wdychaniem lotnych rozpuszczalników (F 18) oraz przyjmowaniem substancji niesklasyfikowanych (dopalaczy, pigułek gwałtu)     768
  20.9. Zaburzenia snu (G 47, F 51)     768
    20.9.1. Parasomnie    770
    20.9.2. Najczęściej rozpoznawane zaburzenia w czasie snu     771
    20.9.3. Terapia zaburzeń snu    771
  20.10. Zaburzenia psychosomatyczne    773
    20.10.1. Zaburzenia somatyzacyjne z somatyzacją (F 45.0)    774
    20.10.2. Zaburzenia występujące pod postacią somatyczną, niezróżnicowane (F 45.1)    774
    20.10.3. Zaburzenia hipochondryczne (F 45.2)    774
    20.10.4. Zaburzenia wegetatywne występujące pod postacią somatyczną (F 45.3)    775
    20.10.5. Uporczywe bóle psychogenne (F 45.4)    775
    20.10.6. Inne zaburzenia występujące pod postacią somatyczną (F 45.8)    775
  20.11. Psychiatria konsultacyjna    775
    20.11.1. Podstawowe zasady (kontaktu) badania pacjenta     776
    20.11.2. Zaburzenia psychiczne związane z występowaniem choroby somatycznej według ICD-10    776
  20.12. Zaburzenia psychotyczne (F 20–F 29)     777
    20.12.1. Zaburzenia schizofreniczne (F 20)    777
    20.12.2. Zaburzenia schizotypowe (F 21)    778
    20.12.3. Uporczywe zaburzenia urojeniowe (F 22)    778
    20.12.4. Ostre przemijające zaburzenia psychotyczne (F 23)    778
    20.12.5. Zaburzenia schizoafektywne (F 25)    778
  20.13. Zaburzenia lękowe i inne nerwicowe (F 40–F 44)    779
    20.13.1. Zaburzenia lękowe w postaci fobii    779
    20.13.2. Lęk paniczny    779
    20.13.3. Zaburzenia lękowe uogólnione     779
    20.13.4. Zaburzenie obsesyjno-kompulsyjne    779
    20.13.5. Zaburzenia adaptacyjne    779
    20.13.6. Zaburzenia dysocjacyjne    780
    20.13.7. Zaburzenia somatotroficzne (F 45)    780
  20.14. Zaburzenia behawioralne związane z zaburzeniami fizjologicznymi i czynnikami fizycznymi (F 50–F 54)    780
    20.14.1. Zaburzenia odżywiania    780
  20.15. Stany nagłe    780
    20.15.1. Samobójstwo i próba samobójcza    780
    20.15.2. Samouszkodzenie     784
    20.15.3. Pobudzenie i agresja w stosunku do otoczenia    784
  20.16. Otępienie – rodzaje i leczenie    786
    20.16.1. Zaburzenia psychiczne w otępieniu    787
    20.16.2. Przymglenie świadomości    788
    20.16.3. Majaczenie    788
    20.16.4. Zamroczenie (stan pomroczny)     789
    20.16.5. Zespół splątaniowy (splątanie)     789
    20.16.6. Psychozy paranoidalne    790
    20.16.7. Problemy społeczne w otępieniu osób w wieku podeszłym    790
  20.17. Bóle głowy w zaburzeniach psychicznych     792
  20.18. Podwójna diagnoza    793
  20.19. Leki psychotropowe stosowane w leczeniu zaburzeń psychicznych    795
    20.19.1. Leki przeciwpsychotyczne, neuroleptyki    795
    20.19.2. Leki przeciwdepresyjne, tymoleptyki    797
    20.19.3. Leki przeciwlękowe i nasenne    798
    20.19.4. Nadużycie leków     800
    20.19.5. Leki nasenne niebenzodiazepinowe    800
    20.19.6. Stabilizatory nastroju, leki normotymiczne    800
    20.19.7. Leki prokognitywne i nootropowe    801
    20.19.8. Środki psychostymulujące, pobudzające    801
    20.19.9. Pozafarmakologiczne metody terapii biologicznej     802
  
  21. Okulistyka Edward Wylęgała    803
  21.1. Anatomia stosowana narządu wzroku    803
  21.2. Badanie okulistyczne    804
  21.3. Wady refrakcji    807
  21.4. Suche oko    809
  21.5. Wytrzeszcz gałki ocznej    811
  21.6. Choroby powierzchni oka    813
  21.7. Choroby rogówki i spojówki     816
  21.8. Przeszczepienie rogówki    818
  21.9. Zaćma (cataracta)    818
  21.10. Jaskra    819
  21.11. Choroby błony naczyniowej    820
  21.12. Choroby siatkówki    821
  21.13. Choroby nerwu wzrokowego     827
  21.14. Stany nagłe w okulistyce    829
  
  22. Zatrucia w praktyce internistycznej Tomasz Kłopotowski    833
  22.1. Toksykologia kliniczna    833
    22.1.1. Wiadomości ogólne     833
    22.1.2. Toksykokinetyka    836
    22.1.3. Ogólne zasady rozpoznawania ostrych zatruć    841
    22.1.4. Toksydromy    841
    22.1.5. Badania toksykologiczne    844
    22.1.6. Ogólne zasady leczenia ostrych zatruć    844
  22.2. Toksykologia szczegółowa    853
    22.2.1. Zatrucia lekami    853
    22.2.2. Zatrucia alkoholami     870
    22.2.3. Zatrucia gazami    874
    22.2.4. Zatrucia narkotykami i substancjami psychoaktywnymi    880
    22.2.5. Zatrucia węglowodorami i wybranymi insektycydami    884
    22.2.6. Zatrucia grzybami     890
    22.2.7. Zatrucia roślinami i jadami zwierząt    894
  
  23. Choroby kobiece w praktyce internistycznej Andrzej Witek899
  23.1. Badanie ginekologiczne    899
    23.1.1. Wywiad ginekologiczno-położniczy    899
    23.1.2. Badanie przedmiotowe    900
  23.2. Zaburzenia cyklu miesiączkowego    900
    23.2.1. Brak miesiączki    901
    23.2.2. Obfite i nieregularne miesiączkowanie    901
    23.2.3. Krwawienia po menopauzie    904
    23.2.4. Bolesne miesiączkowanie    905
  23.3. Nowotwory łagodne narządu płciowego    906
    23.3.1. Polipy trzonu i szyjki macicy     906
    23.3.2. Mięśniaki macicy     906
  23.4. Zakażenia żeńskich narządów płciowych     907
    23.4.1. Choroby zapalne sromu (vulvitis)    909
    23.4.2. Zapalenie gruczołu przedsionkowego większego – zapalenie gruczołu Bartholina, ropień gruczołu Bartholina (abscessus glandulae Bartholini, abscessus glandulae vestibularis maioris)    910
    23.4.3. Zapalenie pochwy (colpitis)    911
    23.4.4. Zapalenie szyjki macicy (cervicitis)    915
    23.4.5. Zapalenie narządów miednicy mniejszej (pelvic inflammatory disease, PID)    916
  23.5. Endometrioza    920
    23.5.1. Objawy i przebieg kliniczny endometriozy    920
    23.5.2. Leczenie endometriozy    920
  23.6. Przekwitanie    921
    23.6.1. Postępowanie lecznicze    922
    23.6.2. Przeciwwskazania do stosowania HTZ    923
  23.7. Nowotwory narządu płciowego kobiety    924
    23.7.1. Nowotwory złośliwe trzonu macicy. Rak endometrium    924
    23.7.2. Rak szyjki macicy     926
    23.7.3. Nowotwory złośliwe jajnika    928
    23.7.4. Nowotwory jajowodu    930
    23.7.5. Rak sromu    931
    23.7.6. Nowotwory złośliwe pochwy     931
  23.8. Choroby sutka    932
    23.8.1. Stany zapalne gruczołu sutkowego    932
    23.8.2. Anomalie brodawki sutkowej     932
    23.8.3. Zmiany guzkowe gruczołu sutkowego    933
    23.8.4. Dysplazja gruczołu sutkowego (mastopathia fibrocystica, dysplasia fibrocystica mammae)    934
    23.8.5. Ból sutka (mastalgia, mastodynia), ból sutka występujący cyklicznie    934
    23.8.6. Rak gruczołu sutkowego    935
    23.8.7. Klasyfikacja histologiczna raka sutka    936
    23.8.8. Profilaktyka i czynniki rokownicze raka sutka    936
    23.8.9. Leczenie raka sutka     937
    23.8.10. Chemioterapia raka sutka    937
    23.8.11. Radioterapia w raku sutka    938
    23.8.12. Hormonoterapia w raku sutka    938
  23.9. Niepłodność    938
    23.9.1. Brak owulacji    939
    23.9.2. Niewydolność ciałka żółtego     940
    23.9.3. Zespół luteinizacji niepękniętego pęcherzyka    940
    23.9.4. Niepłodność jajnikowa    940
    23.9.5. Niepłodność jajowodowa    941
    23.9.6. Niepłodność maciczna    941
    23.9.7. Niepłodność szyjkowa    941
    23.9.8. Niepłodność immunologiczna    941
    23.9.9. Niepłodność na tle zaburzeń psychicznych i seksualnych     942
    23.9.10. Rozpoznanie różnicowe    942
  23.10. Metody kontroli płodności – antykoncepcja    942
    23.10.1. Metody naturalne     943
    23.10.2. Metody mechaniczne (barierowe)    944
    23.10.3. Metody chemiczne     945
    23.10.4. Wkładki wewnątrzmaciczne (IUD)    945
    23.10.5. Antykoncepcja hormonalna    946
    23.10.6. Antykoncepcja chirurgiczna    951
  23.11. Nietrzymanie moczu    951
    23.11.1. Klasyfikacja NTM     951
    23.11.2. Diagnostyka nietrzymania moczu    952
    23.11.3. Leczenie zachowawcze wysiłkowego nietrzymania moczu    954
    23.11.4. Leczenie chirurgiczne WNM     955
    23.11.5. Leczenie naglącego nietrzymania moczu    955
  
  24. Objawy laryngologiczne w praktyce internistycznej Maciej Misiołek    957
  24.1. Choroba refluksowa przełyku (gastroesophageal reflux disease, GERD)    957
  24.2. Zawroty głowy    959
  24.3. Nowotwory złośliwe układu krwiotwórczego    960
  24.4. Nowotwory złośliwe układu chłonnego     960
  24.5. Cukrzyca    961
  24.6. Niewydolność nerek    962
  
  25. Objawy stomatologiczne w praktyce internistycznej Marta Tanasiewicz    964
  25.1. Wprowadzenie    964
  25.2. Przebarwienia zębów i ich przyczyny miejscowe oraz ogólnoustrojowe    964
  25.3. Nadmiar fluoru i toksyczność związków fluoru    966
    25.3.1. Klasyfikacja fluorozy    968
  25.4. Zmiany patologiczne w obrębie błony śluzowej jamy ustnej     969
    25.4.1. Zapalenie kątów ust, zajady (cheilitis angularis, intertrigo commissurae labiorum)    969
    25.4.2. Owrzodzenia jamy ustnej (oral ulceration)    969
    25.4.3. Zespół pieczenia jamy ustnej (stomatodynia, burning mouth syndrome, oral dysaesthesia)    971
    25.4.4. Infekcje wirusowe bez owrzodzeń    971
    25.4.5. Ból w rejonie jamy ustnej i twarzy    972
    25.4.6. Reakcje alergiczne w obszarze jamy ustnej    974
    25.4.7. Białe wykwity w obrębie błon śluzowych jamy ustnej    975
    25.4.8. Choroby gruczołów ślinowych    976
    25.4.9. Zaburzenia barwnikowe błon śluzowych jamy ustnej     976
    25.4.10. Choroby i stany ogólnoustrojowe manifestujące się zmianami w obrębie błony śluzowej jamy ustnej    977
  25.5. Stany związane z upośledzeniem odporności i ich obraz kliniczny w jamie ustnej    978
    25.5.1. Znajomość zmian w jamie ustnej spowodowanych zakażeniem HIV    978
    25.5.2. Choroby układu krwiotwórczego i limforetykularnego     978
    25.6. Zmiany w przyzębiu    978
  
  26. Dermatologia Ligia Brzezińska-Wcisło, Anna Lis-Święty    981
  26.1. Badanie fizykalne skóry: najczęstsze zmiany skórne (definicje, rozpoznanie różnicowe) – Ligia Brzezińska-Wcisło     981
    26.1.1. Dermatologiczne badanie chorego – semiotyka    981
  26.2. Zmiany skórne jako objaw chorób internistycznych – Ligia Brzezińska-Wcisło    983
    26.2.1. Skórne zespoły paraneoplastyczne    983
    26.2.2. Najczęstsze nabyte skórne zespoły paraneoplastyczne    983
    26.2.3. Zmiany skórne w cukrzycy    985
    26.2.4. Zmiany skórne w chorobach tarczycy    986
    26.2.5. Zmiany skórne w chorobach układu moczowego     986
    26.2.6. Zmiany skórne w chorobach przewodu pokarmowego     987
  26.3. Najczęstsze choroby przenoszone drogą kontaktów płciowych (weneryczne) – Ligia Brzezińska-Wcisło 988
    26.3.1. Kiła    988
    26.3.2. Rzeżączka    991
    26.3.3. Inne choroby przenoszone drogą płciową    993
  26.4. Łysienie – Ligia Brzezińska-Wcisło    993
    26.4.1. Łysienie plackowate    994
    26.4.2. Łysienie rozlane    994
    26.4.3. Łysienie bliznowaciejące    995
    26.4.4. Łysienie rzekomoplackowate     996
    26.4.5. Łysienie androgenowe    996
    26.4.6. Samowyrywanie włosów nawykowe    997
    26.4.7. Nieprawidłowości struktury łodygi włosa    997
  26.5. Świąd skóry – rozpoznanie różnicowe – Anna Lis-Święty    998
  26.6. Najczęstsze choroby skóry – Anna Lis-Święty    999
    26.6.1. Choroby zakaźne skóry    999
    26.6.2. Dermatozy zapalne i o podłożu immunologicznym     1001
    26.6.3. Trądzik pospolity     1005
    26.6.4. Trądzik różowaty     1005
    26.6.5. Owrzodzenia żylne podudzi    1006
    26.6.6. Nowotwory skóry, stany przedrakowe i poprzedzające wystąpienie nowotworu    1006
  26.7. Leczenie miejscowe w dermatologii (zastosowanie maści, kremów itp.) – Anna Lis-Święty    1008
  26.8. Najczęstsze „błędy dermatologiczne” popełniane przez internistów – Anna Lis-Święty    1008
    26.8.1. Niekontrolowane stosowanie zewnętrznych preparatów kortykosteroidowych    1008
    26.8.2. Łupież różowy    1009
    26.8.3. Grzybica skóry gładkiej    1009
    26.8.4. Grzybica paznokci    1010
    26.8.5. Piodermia zgorzelinowa    1010
    26.8.6. Pierwotne chłoniaki skóry    1011
  
  27. Konsultacje internistyczne na oddziałach zabiegowych Mirosława Janowska    1012
  27.1. Wprowadzenie    1012
    27.1.1. Internistyczne powikłania zabiegów chirurgicznych    1013
  27.2. Czynniki ryzyka powikłań okołooperacyjnych    1014
    27.2.1. Czynniki ryzyka okołooperacyjnych powikłań sercowo-naczyniowych    1014
    27.2.2. Czynniki ryzyka okołooperacyjnych powikłań płucno-oskrzelowych    1015
    27.2.3. Czynniki ryzyka okołooperacyjnych powikłań krwotocznych    1018
    27.2.4. Czynniki ryzyka okołooperacyjnych powikłań nefrologicznych    1019
    27.2.5. Czynniki ryzyka okołooperacyjnych powikłań infekcyjnych    1019
  27.3. Postępowanie przedoperacyjne konsultanta internisty    1020
    27.3.1. Informacje ogólne     1020
    27.3.2. Badania dodatkowe przed zabiegiem chirurgicznym    1021
    27.3.3. Przygotowanie do zabiegu chirurgicznego chorego z niedokrwistością    1022
    27.3.4. Przygotowanie do zabiegu chirurgicznego chorego z zaburzeniami hemostazy    1023
    27.3.5. Przygotowanie do zabiegu chirurgicznego chorych na czerwienicę prawdziwą i nadpłytkowość samoistną    1024
    27.3.6. Postępowanie okołooperacyjne u chorych z przewlekłą niedoczynnością kory nadnerczy     1025
    27.3.7. Postępowanie okołooperacyjne w chorobach tarczycy    1026
    27.3.8. Postępowanie okołooperacyjne z chorymi na cukrzycę     1028
    27.3.9. Postępowanie okołooperacyjne z chorymi na nadciśnienie tętnicze    1029
    27.3.10. Postępowanie okołooperacyjne z chorymi z implantowanymi w sercu urządzeniami elektronicznymi    1031
    27.3.11. Postępowanie u chorych z okołooperacyjnymi bradyarytmiami i/lub blokami przewodzenia    1032
    27.3.12. Postępowanie okołooperacyjne u chorych w starszym wieku    1032
  27.4. Kwalifikacja internistyczna/kardiologiczna chorych z wadami zastawkowymi serca do zabiegów chirurgicznych innych niż kardiochirurgiczne     1033
    27.4.1. Postępowanie okołooperacyjne u chorych ze stenozą aortalną    1033
    27.4.2. Postępowanie okołooperacyjne u chorych ze zwężeniem lewego ujścia żylnego     1034
    27.4.3. Postępowanie okołooperacyjne u chorych z niedomykalnością zastawki mitralnej i/lub aortalnej    1034
    27.4.4. Profilaktyka infekcyjnego zapalenia wsierdzia w okresie okołooperacyjnym    1035
    27.4.5. Zawał serca w okresie okołooperacyjnym    1036
    27.4.6. Postępowanie okołooperacyjne u chorych na przewlekłą chorobę nerek    1036
    27.4.7. Postępowanie okołooperacyjne u chorych na przewlekłą niewydolność wątroby/marskość wątroby    1037
  27.5. Farmakologiczne strategie redukcji okołooperacyjnego ryzyka sercowo-naczyniowego    1039
    27.5.1. Leczenie przeciwpłytkowe w okresie okołooperacyjnym     1039
    27.5.2. Leczenie przeciwkrzepliwe w okresie okołooperacyjnym     1040
    27.5.3. Zastosowanie leków beta-adrenolitycznych w okresie okołooperacyjnym    1042
    27.5.4. Wpływ stosowania statyn na ryzyko okołooperacyjnych powikłań sercowo-naczyniowych    1043
    27.5.5. Stosowanie leków blokujących układ renina–angiotensyna–aldosteron w okresie okołooperacyjnym    1043
    27.5.6. Stosowanie leków moczopędnych w okresie okołooperacyjnym    1044
  28. Podstawy medycyny paliatywnej i opieki paliatywnej Jadwiga Pyszkowska    1045
  28.1. Definicja, cele, zasady i organizacja opieki paliatywnej    1045
  28.2. Zasady postępowania w medycynie paliatywnej    1048
  28.3. Leczenie objawowe chorych u kresu życia – wybrane problemy kliniczne    1049
    28.3.1. Ból przewlekły    1049
    28.3.2. Zaparcia    1054
    28.3.3. Sedacja w okresie umierania     1057
  28.4. Filozofia wsparcia egzystencjalnego w opiece paliatywnej    1057
  28.5. Aspekty bioetyczne w opiece paliatywnej    1058
  29. Technika najważniejszych zabiegów wykonywanych na oddziale chorób wewnętrznych i w ambulatorium Łukasz Bułdak, Anna Duława-Bułdak    1061
  29.1. Nakłucie jamy otrzewnej    1061
    29.1.1. Wskazania    1061
    29.1.2. Przeciwwskazania     1061
    29.1.3. Powikłania    1061
    29.1.4. Opis zabiegu    1062
    29.1.5. Analiza uzyskanego materiału     1062
  29.2. Nakłucie jamy opłucnej    1063
    29.2.1. Wskazania    1063
    29.2.2. Przeciwwskazania     1063
    29.2.3. Powikłania    1063
    29.2.4. Opis zabiegu    1064
    29.2.5. Analiza uzyskanego materiału     1064
    29.2.6. Różnicowanie wysięku i przesięku opłucnowego (kryteria Lighta)    1065
  29.3. Biopsja aspiracyjna szpiku kostnego    1065
    29.3.1. Wskazania    1065
    29.3.2. Przeciwwskazania     1065
    29.3.3. Powikłania    1065
    29.3.4. Opis zabiegu    1066
    29.3.5. Analiza uzyskanego materiału     1066
  29.4. Pobranie krwi tętniczej w celu wykonania gazometrii    1067
    29.4.1. Wskazania    1067
    29.4.2. Przeciwwskazania     1067
    29.4.3. Powikłania    1067
    29.4.4. Opis zabiegu    1067
    29.4.5. Analiza uzyskanego materiału     1068
  29.5. Sonda nosowo-żołądkowa    1068
    29.5.1. Wskazania    1068
    29.5.2. Przeciwwskazania     1068
    29.5.3. Powikłania    1069
    29.5.4. Opis zabiegu    1069
    29.5.5. Analiza uzyskanego materiału    1069
  29.6. Cewnikowanie pęcherza moczowego u mężczyzny    1070
    29.6.1. Wskazania    1070
    29.6.2. Przeciwwskazania     1070
    29.6.3. Powikłania    1070
    29.6.4. Opis zabiegu    1070
    29.6.5. Analiza uzyskanego materiału     1071
  29.7. Intubacja dotchawicza    1071
    29.7.1. Wskazania    1071
    29.7.2. Przeciwwskazania     1071
    29.7.3. Powikłania    1072
    29.7.4. Opis zabiegu    1072
    29.7.5. Analiza uzyskanego materiału     1073
  29.8. Wkłucie centralne    1073
    29.8.1. Wskazania    1073
    29.8.2. Przeciwwskazania     1073
    29.8.3. Powikłania    1073
    29.8.4. Opis zabiegu    1074
    29.8.5. Analiza uzyskanego materiału    1074
  
  30. Gastroenterologia Marek Hartleb, Ewa Nowakowska-Duława    1075
  30.1. Diagnostyka gastroenterologiczna – Ewa Nowakowska-Duława    1075
  30.2. Choroby przełyku – Ewa Nowakowska-Duława    1087
    30.2.1. Objawy    1087
    30.2.2. Diagnostyka    1087
    30.2.3. Zmiany na podłożu anatomicznym    1088
    30.2.4. Zaburzenia motoryki przełyku    1089
    30.2.5. Zapalenia przełyku     1091
    30.2.6. Nowotwory przełyku    1098
    30.2.7. Ciało obce w przełyku (corpus alienum oesophagi)     1100
    30.2.8. Oparzenie przełyku (combustio oesophagi, oesophagitis corrosiva)    1101
    30.2.9. Pourazowe uszkodzenia przełyku    1102
  30.3. Choroby żołądka – Ewa Nowakowska-Duława    1103
    30.3.1. Wprowadzenie    1103
    30.3.2. Zapalenie żołądka     1103
    30.3.3. Choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy (morbus ulcerosus ventriculi et duodeni)     1107
    30.3.4. Zespół Zollingera–Ellisona (syndroma Zollinger–Ellison)     1115
    30.3.5. Dyspepsja czynnościowa (non-ulcer dyspepsia, NUD)     1115
    30.3.6. Nowotwory żołądka    1116
  30.4. Choroby jelita cienkiego – Ewa Nowakowska-Duława    1126
    30.4.1. Wprowadzenie    1126
    30.4.2. Wady rozwojowe     1127
    30.4.3. Wrodzone zaburzenia wchłaniania    1128
    30.4.4. Wtórne zaburzenia trawienia i wchłaniania    1128
    30.4.5. Choroba trzewna     1129
    30.4.6. Zapalenia jelita cienkiego    1133
    30.4.7. Choroba Leśniowskiego–Crohna – zob. choroby jelita grubego    1138
    30.4.8. Nowotwory    1138
    30.4.9. Enteropatia z utratą białka    1141
    30.4.10. Niedokrwienna choroba jelit     1142
    30.4.11. Zespół krótkiego jelita    1143
    30.4.12. Zespół rozrostu bakteryjnego jelita cienkiego (small intestine bacterial overgrowth, SIBO)    1144
  30.5. Choroby jelita grubego – Ewa Nowakowska-Duława    1146
    30.5.1. Zaburzenia rozwojowe    1146
    30.5.2. Uchyłki, uchyłkowatość i choroba uchyłkowa jelita grubego (diverticula, diverticulosis coli)    1147
    30.5.3. Zaparcie (constipatio) (zob. też rozdz. 5.14)    1149
    30.5.4. Zespół jelita drażliwego (colon irritabile, irritable bowel syndrome, IBS)    1151
    30.5.5. Nieswoiste zapalne choroby jelit    1153
    30.5.6. Inne zapalenia jelita grubego     1166
    30.5.7. Endometrioza jelitowa (endometriosis)    1168
    30.5.8. Polipy i zespoły polipowatości jelita grubego    1168
    30.5.9. Rak jelita grubego (carcinoma coli, colorectal cancer, CRC)    1172
  30.6. Krwawienie z przewodu pokarmowego – Ewa Nowakowska-Duława    1176
    30.6.1. Wprowadzenie    1176
    30.6.2. Krwawienie z górnego odcinka przewodu pokarmowego    1176
    30.6.3. Krwawienie z dolnego i środkowego odcinka przewodu pokarmowego (dopp)    1179
  30.7. Choroby wątroby – Marek Hartleb    1182
    30.7.1. Marskość wątroby    1182
    30.7.2. Niealkoholowa choroba stłuszczeniowa wątroby     1197
    30.7.3. Alkoholowa choroba wątroby     1200
    30.7.4. Wirusowe zapalenie wątroby typu B (WZW typu B)    1205
    30.7.5. Wirusowe zapalenie wątroby typu C    1208
    30.7.6. Choroby autoimmunologiczne wątroby    1210
    30.7.7. Choroby naczyniowe wątroby    1214
    30.7.8. Wrodzona hemochromatoza    1216
    30.7.9. Choroba Wilsona     1219
    30.7.10. Ostra niewydolność wątroby     1221
  30.8. Choroby dróg żółciowych – Ewa Nowakowska-Duława1224
    30.8.1. Kamica żółciowa    1225
    30.8.2. Zapalenie pęcherzyka żółciowego i dróg żółciowych     1235
    30.8.3. Pierwotne stwardniające zapalenie dróg żółciowych    1238
    30.8.4. Nowotwory pęcherzyka żółciowego i dróg żółciowych     1240
    30.8.5. Wady i choroby wrodzone dróg żółciowych    1248
  30.9. Choroby trzustki – Ewa Nowakowska-Duława    1251
    30.9.1. Wprowadzenie    1251
    30.9.2. Zapalenie trzustki     1253
    30.9.3. Mukowiscydoza – włókniejące torbielowate zapalenie trzustki    1269
    30.9.4. Torbiele trzustki    1269
    30.9.5. Nowotwory trzustki    1271
  
  31. Choroby układu oddechowego Władysław Pierzchała    1280
  31.1. Podstawowe pojęcia i badania dodatkowe    1280
  31.2. Obturacyjny bezdech we śnie (OBS)    1281
    31.2.1. Definicja i epidemiologia    1281
    31.2.2. Czynniki ryzyka    1282
    31.2.3. Etiologia i patogeneza    1282
    31.2.4. Objawy, rozpoznanie i różnicowanie    1282
    31.2.5. Powikłania    1283
    31.2.6. Leczenie niefarmakologiczne     1283
  31.3. Zakażenia układu oddechowego    1284
    31.3.1. Zapalenie płuc    1284
    31.3.2. Ropień płuca    1290
    31.3.3. Ropniak opłucnej    1291
  31.4. Rozstrzenia oskrzeli    1292
    31.4.1. Definicja i etiologia     1292
    31.4.2. Patofizjologia    1293
    31.4.3. Objawy i rozpoznanie    1293
    31.4.4. Powikłania i wskazania    1294
    31.4.5. Leczenie    1294
  31.5. Gruźlica i inne mikobakteriozy    1294
    31.5.1. Gruźlica płuc    1294
    31.5.2. Gruźlica pozapłucna    1299
    31.5.3. Mikobakteriozy niegruźlicze    1301
  31.6. Choroby obturacyjne płuc    1302
    31.6.1. Astma oskrzelowa    1302
    31.6.2. Przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP)    1302
    31.6.3. Mukowiscydoza    1309
  31.7. Choroby restrykcyjne płuc     1311
    31.7.1. Choroby śródmiąższowe    1311
    31.7.2. Częste choroby śródmiąższowe     1314
  31.8. Pylice    1318
    31.8.1. Definicja, epidemiologia i etiologia    1318
    31.8.2. Czynniki i grupy ryzyka    1319
    31.8.3. Objawy, rozpoznanie, badania dodatkowe i powikłania     1319
    31.8.4. Najważniejsze pylice    1319
  31.9. Objawy płucne chorób układowych    1322
    31.9.1. Reumatoidalne zapalenie stawów    1322
    31.9.2. Twardzina układowa    1323
    31.9.3. Toczeń rumieniowaty układowy    1323
    31.9.4. Zespół Sjögrena    1324
    31.9.5. Zapalenie wielomięśniowe i skórno-mięśniowe .1324
    31.9.6. Mieszana choroba tkanki łącznej    1324
  31.10. Choroby naczyniowe    1325
    31.10.1. Zator tętnicy płucnej    1325
    31.10.2. Nadciśnienie płucne    1327
  31.11. Nowotwory płuca    1329
    31.11.1. Rak płuca    1329
    31.11.2. Międzybłoniak opłucnej    1332
    31.11.3. Przerzuty nowotworowe w płucach    1333
  31.12. Choroby opłucnej    1333
    31.12.1. Płyn w jamie opłucnej    1333
  31.13. Niefarmakologiczne, nieinwazyjne metody leczenia w chorobach układu oddechowego    1335
    31.13.1. Leczenie tlenem    1335
    31.13.2. Hiperbaryczne leczenie tlenem     1336
    31.13.3. Leczenie Heliosem (hel i tlen)     1336
    31.13.4. Aerozoloterapia    1337
    31.13.5. Wentylacja mechaniczna nieinwazyjna (non-invasive ventilation, NIV)    1337
    31.14. Rehabilitacja    1337
  32. Choroby zakaźne Anna Boroń-Kaczmarska, Monika Bociąga-Jasik, Maria Gańczak, Aleksander M. Garlicki, Lucjan Kępa, Maciej Kondrusik, Włodzimierz Mazur, Barbara Oczko-Grzesik, Sławomir A. Pancewicz, Barbara Sobala-Szczygieł, Alicja Wiercińska-Drapało     1339
  32.1. Podstawy epidemiologii chorób zakaźnych – Maria Gańczak    1339
    32.1.1. Wprowadzenie    1339
    32.1.2. Epidemiologia i główne cechy chorób zakaźnych     1341
    32.1.3. Kontrola chorób zakaźnych    1343
  32.2. Profilaktyka chorób zakaźnych – Maciej Kondrusik    1345
  32.3. Postępowanie po ekspozycji zawodowej – Anna Boroń-Kaczmarska    1348
    32.3.1. Ekspozycja zawodowa i choroba zawodowa    1348
    32.3.2. Profilaktyka przedekspozycyjna     1350
    32.3.3. Profilaktyka poekspozycyjna    1350
  32.4. Medycyna podróży – wybrane zagadnienia – Lucjan Kępa, Barbara Oczko-Grzesik    1352
    32.4.1. Wprowadzenie    1352
    32.4.2. Biegunka podróżnych    1356
    32.4.3. Leiszmanioza    1358
    32.4.4. Malaria (zimnica)     1359
    32.4.5. Gorączka u chorego po powrocie z tropiku    1365
  32.5. Szczególnie niebezpieczne choroby zakaźne – Alicja Wiercińska-Drapało    1366
    32.5.1. SARS (severe acute respiratory syndrome – zespół ostrej ciężkiej niewydolności oddechowej)    1367
    32.5.2. MERS (Middle East respiratory syndrome – bliskowschodni zespół niewydolności oddechowej)    1369
    32.5.3. Gorączka krwotoczna Ebola    1371
    32.5.4. Uwagi ogólne dotyczące postępowania w przypadku podejrzenia/rozpoznania choroby zakaźnej szczególnie niebezpiecznej – opracowane przez Główny Inspektorat Sanitarny (www.gis.gov.pl)    1373
  32.6. Zakażenie HIV i AIDS – Aleksander M. Garlicki, Monika Bociąga-Jasik    1374
    32.6.1. Informacje ogólne     1374
    32.6.2. Obraz kliniczny zakażenia HIV     1375
    32.6.3. Ostra choroba retrowirusowa    1375
    32.6.4. Przewlekła faza zakażenia HIV     1378
    32.6.5. Wybrane powikłania infekcyjne spotykane w przewlekłej fazie zakażenia HIV    1382
    32.6.6. Diagnostyka zakażenia HIV    1384
    32.6.7. Zasady rozpoczynania terapii antyretrowirusowej    1387
    32.6.8. Profilaktyka zakażeń oportunistycznych    1388
    32.6.9. Powikłania metaboliczne i działania niepożądane cART    1388
  32.7. Wirusowe zapalenie wątroby typu A (WZW typu A) – Barbara Sobala-Szczygieł    1389
    32.7.1. Etiologia    1389
    32.7.2. Patogeneza    1389
    32.7.3. Przebieg choroby     1390
    32.7.4. Diagnostyka    1391
    32.7.5. Leczenie    1391
    32.7.6. Zdrowienie    1392
    32.7.7. Diagnostyka różnicowa    1392
    32.7.8. Profilaktyka czynna WZW typu A    1392
    32.7.9. Profilaktyka bierna WZW typu A    1393
  32.8. Wirusowe zapalenie wątroby typu B (WZW typu B) – Anna Boroń-Kaczmarska    1394
    32.8.1. Wprowadzenie    1394
    32.8.2. Wirus zapalenia wątroby typu B (hepatitis B virus, HBV)    1394
    32.8.3. Epidemiologia zakażeń HBV    1395
    32.8.4. Patomechanizm uszkodzenia wątroby    1395
    32.8.5. Obraz kliniczny zakażenia HBV     1395
    32.8.6. Rozpoznawanie przewlekłego wirusowego zapalenia wątroby typu B    1399
    32.8.7. Leczenie przewlekłego wirusowego zapalenia wątroby typu B    1401
  32.9. Zakażenie wirusem zapalenia wątroby typu C – Włodzimierz Mazur    1402
    32.9.1. Definicja    1402
    32.9.2. Epidemiologia    1402
    32.9.3. Drogi przenoszenia     1403
    32.9.4. Etiologia    1404
    32.9.5. Patofizjologia    1405
    32.9.6. Przebieg naturalny i obraz kliniczny zakażenia HCV     1406
    32.9.7. Diagnostyka    1408
    32.9.8. Rozpoznanie i różnicowanie    1408
    32.9.9. Leczenie    1409
    32.9.10. Rokowanie    1410
    32.9.11. Profilaktyka i zapobieganie    1410
  32.10. Choroby przenoszone przez kleszcze    1411
    32.10.1. Borelioza z Lyme – Sławomir A. Pancewicz    1411
    32.10.2. Kleszczowe zapalenie mózgu (KZM) – Maciej Kondrusik    1420
    32.10.3. Wybrane riketsjozy przenoszone przez kleszcze – Lucjan Kępa, Barbara Oczko-Grzesik    1424
  32.11. Zasady racjonalnego stosowania antybiotyków – Anna Boroń-Kaczmarska    1426
    32.11.1. Wprowadzenie    1426
    32.11.2. Wskazania do antybiotykoterapii    1427
    32.11.3. Wybór antybiotyku     1427
  
  33. Interakcje lekowe Bogusław Okopień, Łukasz Bułdak, Marcin Basiak    1430
  33.1. Interakcje międzylekowe – Łukasz Bułdak, Marcin Basiak    1430
    33.1.1. Interakcje farmakodynamiczne     1432
    33.1.2. Interakcje farmakokinetyczne     1432
  33.2. Interakcje związane ze stylem życia – Marcin Basiak, Łukasz Bułdak    1434
    33.2.1. Dieta    1434
    33.2.2. Używki    1435
  33.3. Leki stosowane w chorobach układu krążenia – Łukasz Bułdak    1436
    33.3.1. Hipertensjologia    1436
    33.3.2. Digoksyna, amiodaron, dronedaron, werapamil    1438
    33.3.3. Leki hipolipemizujące    1439
    33.3.4. Leki przeciwzakrzepowe    1439
    33.3.5. Leki przeciwpłytkowe    1440
  33.4. Leki przeciwbakteryjne – Marcin Basiak 1441
    33.4.1. Interakcje antybiotyków β-laktamowych    1441
    33.4.2. Interakcje antybiotyków aminoglikozydowych    1442
    33.4.3. Tetracykliny    1442
    33.4.4. Interakcje makrolidów    1442
    33.4.5. Interakcje linkozamidów    1443
    33.4.6. Interakcje fluorochinolonów    1443
    33.4.7. Interakcje sulfonamidów i trimetoprimu    1444
    33.4.8. Interakcje nitroimidazoli    1444
  33.5. Leki przeciwzapalne, immunosupresyjne i immunomodulujące – Łukasz Bułdak    1445
  33.6. Podsumowanie – Łukasz Bułdak    1446
  Ilustracje barwne    1447
  Skorowidz    1467
RozwińZwiń