POLECAMY
Redakcja:
Wydawca:
Format:
epub, mobi, ibuk
W publikacji w sposób zwięzły scharakteryzowano patofizjologiczne podstawy oraz kliniczne aspekty procesów chorobowych, w przypadku których poszczególne grupy leków znajdują zastosowanie, a także mechanizmy działania tych leków.
W ich opisach uwzględniono wskazania, przeciwwskazania, dawkowanie oraz najważniejsze działania niepożądane.
W celu ułatwienia praktycznego wykorzystania farmaceutyków w terapii podano nazwy i dostępne postaci wybranych produktów handlowych, a także międzynarodowe nazwy substancji czynnych.
Rok wydania | 2015 |
---|---|
Liczba stron | 692 |
Kategoria | Farmakologia |
Wydawca | PZWL Wydawnictwo Lekarskie |
ISBN-13 | 978-83-200-5001-1 |
Numer wydania | 4 |
Język publikacji | polski |
Informacja o sprzedawcy | ePWN sp. z o.o. |
POLECAMY
Ciekawe propozycje
Spis treści
Przedmowa IV | |
1. Farmakologia ogólna – Waldemar Janiec, Leszek Śliwiński, Maria Pytlik | 1 |
2. Leki wpływające na autonomiczny układ nerwowy – Waldemar Janiec, Joanna Folwarczna, Ilona Kaczmarczyk-Sedlak | 18 |
2.1. Leki wpływające na przekazywanie bodźców we współczulnym układzie nerwowym | 19 |
2.1.1. Efekty pobudzenia układu współczulnego | 19 |
2.1.2. Transmisja synaptyczna we współczulnym układzie nerwowym | 19 |
2.1.3. Leki pobudzające układ współczulny | 22 |
2.1.3.1. Leki pobudzające receptory α-adrenergiczne | 22 |
2.1.3.2. Leki pobudzające receptory β-adrenergiczne | 25 |
2.1.3.3. Leki pobudzające receptory α- i β-adrenergiczne | 26 |
2.1.4. Leki hamujące układ współczulny | 28 |
2.1.4.1. Leki blokujące receptory α-adrenergiczne | 29 |
2.1.4.2. Leki blokujące receptory β-adrenergiczne | 30 |
2.1.4.3. Leki blokujące receptory α- i β-adrenergiczne | 33 |
2.1.4.4. Leki hamujące czynność presynaptycznych struktur w zakończeniach nerwów współczulnych | 34 |
2.2. Leki wpływające na przekazywanie bodźców w przywspółczulnym układzie nerwowym | 36 |
2.2.1. Efekty pobudzenia układu przywspółczulnego | 36 |
2.2.2. Transmisja synaptyczna w przywspółczulnym układzie nerwowym | 36 |
2.2.3. Leki pobudzające układ przywspółczulny | 38 |
2.2.3.1. Leki pobudzające bezpośrednio receptory cholinergiczne | 38 |
2.2.3.2. Inhibitory acetylocholinoesterazy | 39 |
2.2.4. Leki hamujące układ przywspółczulny | 40 |
2.3. Leki ganglioplegiczne | 43 |
3. Leki przeciwlękowe, przeciwpsychotyczne i przeciwdepresyjne – Urszula Cegieła, Waldemar Janiec, Maria Pytlik | 44 |
3.1. Leki przeciwlękowe | 44 |
3.1.1. Leki stosowane krótkotrwale w leczeniu zaburzeń lękowych | 45 |
3.1.1.1. Pochodne benzodiazepiny | 45 |
3.1.1.2. Pochodne azaspironu | 49 |
3.1.1.3. Inne leki stosowane krótkotrwale w leczeniu zaburzeń lękowych | 51 |
3.1.2. Leki stosowane długotrwale w leczeniu zaburzeń lękowych | 52 |
3.2. Leki przeciwpsychotyczne | 53 |
3.2.1. Neuroleptyki o budowie dwupierścieniowej | 57 |
3.2.1.1. Pochodne benzoizoksazolu | 57 |
3.2.1.2. Pochodne indolu | 58 |
3.2.1.3. Pochodne benzoizotiazolu i azapironu | 58 |
3.2.2. Neuroleptyki o budowie trójpierścieniowej | 59 |
3.2.2.1. Pochodne fenotiazyny | 59 |
3.2.2.2. Pochodne tioksantenu | 60 |
3.2.2.3. Pochodne azepiny, oksepiny i tiepiny | 60 |
3.2.3. Neuroleptyki o innej budowie | 63 |
3.2.3.1. Pochodne butyrofenonu | 63 |
3.2.3.2. Pochodne difenylobutyloaminy | 64 |
3.2.3.3. Pochodne benzamidu | 64 |
3.2.3.4. Pochodne piperazyny | 65 |
3.2.4. Cechy kliniczne neuroleptyków typowych i atypowych | 65 |
3.3. Leki przeciwdepresyjne | 67 |
3.3.1. Leki hamujące wychwyt zwrotny neuroprzekaźników | 70 |
3.3.1.1. Nieselektywne inhibitory wychwytu zwrotnego | 70 |
3.3.1.2. Selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI) | 74 |
3.3.1.3. Selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego noradrenaliny (SNRI) | 76 |
3.3.2. Leki hamujące wychwyt zwrotny neuroprzekaźników o działaniu receptorowym | 77 |
3.3.2.1. Inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny blokujące receptory serotoninergiczne | 77 |
3.3.2.2. Inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny modulujące aktywność receptorów serotoninergicznych | 78 |
3.3.2.3. Inhibitory wychwytu zwrotnego noradrenaliny blokujące receptory noradrenergiczne | 78 |
3.3.3. Leki o działaniu receptorowym | 78 |
3.3.4. Leki o atypowym mechanizmie działania | 80 |
3.3.5. Inhibitory oksydazy monoaminowej (IMAO) | 80 |
3.3.5.1. Nieselektywne inhibitory oksydazy monoaminowej | 80 |
3.3.5.2. Selektywne inhibitory oksydazy monoaminowej | 81 |
3.3.6. Leki normotymiczne | 82 |
4. Leki stosowane w leczeniu zespołu nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi (ADHD) i narkolepsji. Środki psychodysleptyczne – Urszula Cegieła, Waldemar Janiec, Maria Pytlik | 83 |
4.1. Leki stosowane w leczeniu ADHD | 83 |
4.1.1. Pochodne amfetaminy stosowane w leczeniu ADHD | 84 |
4.1.2. Pochodne propyloaminy stosowane w leczeniu ADHD | 84 |
4.1.3. Leki przeciwdepresyjne stosowane w leczeniu ADHD | 85 |
4.1.4. Leki pobudzające receptory α2-adrenergiczne w śródmózgowiu stosowane w leczeniu ADHD | 85 |
4.1.5. Leki neuroleptyczne stosowane w leczeniu ADHD | 85 |
4.2. Leki stosowane w leczeniu narkolepsji | 85 |
4.2.1. Pochodne amfetaminy stosowane w leczeniu narkolepsji | 85 |
4.2.2. Pochodne acetamidu stosowane w leczeniu narkolepsji | 85 |
4.2.3. Leki przeciwdepresyjne stosowane w leczeniu narkolepsji | 86 |
4.3. Środki psychodysleptyczne | 86 |
5. Leki nasenne i uspokajające – Waldemar Janiec, Urszula Cegieła, Maria Pytlik | 88 |
5.1. Leki nasenne | 88 |
5.1.1. Pochodne benzodiazepiny stosowane w leczeniu bezsenności | 88 |
5.1.2. Pochodne cyklopirolonu stosowane w leczeniu bezsenności | 89 |
5.1.3. Pochodne imidazolopirydyny stosowane w leczeniu bezsenności | 89 |
5.1.4. Pochodne pirazolopirymidyny stosowane w leczeniu bezsenności | 90 |
5.1.5. Pochodne tiazolu stosowane w leczeniu bezsenności | 90 |
5.1.6. Pochodne furanu i tryptofanu stosowane w leczeniu bezsenności | 91 |
5.1.7. Leki przeciwdepresyjne stosowane w leczeniu bezsenności | 91 |
5.2. Leki uspokajające | 91 |
6. Leki przeciwpadaczkowe – Waldemar Janiec, Urszula Cegieła, Maria Pytlik | 93 |
6.1. Leki blokujące kanały sodowe | 95 |
6.2. Leki blokujące kanały wapniowe | 97 |
6.3. Leki aktywujące kanały potasowe | 100 |
6.4. Leki aktywujące neuroprzekaźnictwo GABA-ergiczne | 100 |
6.5. Leki blokujące neuroprzekaźnictwo glutaminergiczne | 102 |
7. Leki stosowane w leczeniu choroby Parkinsona, Huntingtona i Alzheimera oraz otępienia naczyniopochodnego – Waldemar Janiec, Urszula Cegieła, Maria Pytlik | 105 |
7.1. Leki stosowane w leczeniu choroby Parkinsona | 105 |
7.1.1. Leki pobudzające przekaźnictwo dopaminergiczne | 108 |
7.1.1.1. Lewodopa i inhibitory metabolizmu lewodopy | 108 |
7.1.1.2. Inhibitory monoaminooksydazy typu B | 111 |
7.1.1.3. Leki pobudzające receptory dopaminergiczne | 111 |
7.1.1.4. Leki zwiększające uwalnianie dopaminy | 113 |
7.1.2. Leki hamujące przekaźnictwo cholinergiczne | 113 |
7.2. Leki stosowane w leczeniu choroby Huntingtona | 114 |
7.3. Leki stosowane w leczeniu otępienia w chorobie Alzheimera | 115 |
7.3.1. Inhibitory acetylocholinoesterazy stosowane w leczeniu otępienia w chorobie Alzheimera | 116 |
7.3.2. Inhibitory receptorów NMDA stosowane w leczeniu otępienia w chorobie Alzheimera | 117 |
7.4. Leki stosowane w leczeniu otępienia naczyniopochodnego | 118 |
8. Leki przeciwbólowe działające na receptory opioidowe – Waldemar Janiec, Urszula Cegieła, Maria Pytlik | 120 |
8.1. Narkotyczne leki przeciwbólowe | 123 |
8.1.1. Narkotyczne leki przeciwbólowe o działaniu agonistycznym | 123 |
8.1.1.1. Fenantrenowe alkaloidy opium i ich półsyntetyczne pochodne | 123 |
8.1.1.2. Syntetyczne leki przeciwbólowe | 126 |
8.1.2. Narkotyczne leki przeciwbólowe o działaniu agonistyczno-antagonistycznym | 128 |
8.2. Leki o antagonistycznym działaniu na receptory opioidowe | 129 |
8.3. Farmakoterapia bólu nowotworowego | 130 |
9. Środki znieczulenia ogólnego – Waldemar Janiec, Ewa Podwińska, Urszula Cegieła, Maria Pytlik | 132 |
9.1. Anestetyki dożylne | 133 |
9.2. Anestetyki wziewne | 134 |
9.3. Opioidowe leki przeciwbólowe | 136 |
9.4. Środki zwiotczające | 136 |
9.4.1. Środek znoszący działanie niedepolaryzujących środków zwiotczających – sugammadeks | 136 |
9.5. Sen farmakologiczny w urazach mózgu | 137 |
9.6. Środki stosowane do znieczulenia dordzeniowego | 138 |
10. Środki znieczulające miejscowo – Robert Janiec, Urszula Cegieła, Maria Pytlik | 139 |
10.1. Środki znieczulające miejscowo z grupy amidów | 139 |
10.1.1. Mechanizm znieczulającego działania związków amidowych | 140 |
10.1.2. Sposoby znieczulenia miejscowego | 140 |
10.1.3. Działania niepożądane | 141 |
10.1.4. Właściwości i zastosowanie środków znieczulających miejscowo z grupy amidów | 141 |
10.2. Analog ω-konopeptydu – zikonotid | 145 |
10.3. Inne środki znieczulające miejscowo | 145 |
10.4. Kokaina | 146 |
10.5. Środki znieczulające miejscowo o działaniu drażniącym | 146 |
11. Środki zwiotczające mięśnie szkieletowe – Waldemar Janiec, Maria Pytlik, Urszula Cegieła | 148 |
11.1. Środki zwiotczające mięśnie szkieletowe | 150 |
11.1.1. Środki hamujące przekaźnictwo w presynaptycznej części płytki motorycznej | 150 |
11.1.2. Środki blokujące przekaźnictwo nerwowo-mięśniowe w błonie postsynaptycznej płytki motorycznej | 151 |
11.1.2.1. Niedepolaryzujące środki zwiotczające mięśnie szkieletowe | 151 |
11.1.2.2. Depolaryzujące środki zwiotczające mięśnie | 153 |
11.2. Leki stosowane w stanach spastycznych mięśni | 154 |
11.2.1. Leki hamujące stany spastyczne mięśni szkieletowych, działające na poziomie ośrodkowego układu nerwowego i rdzenia kręgowego | 155 |
11.2.2. Leki hamujące stany spastyczne mięśni szkieletowych, działające na poziomie komórki mięśniowej | 156 |
12. Leki wpływające na czynność skurczową macicy w okresie porodu – Waldemar Janiec, Henryk Ireneusz Trzeciak, Joanna Folwarczna | 157 |
12.1. Leki tokolityczne | 158 |
12.1.1. Leki blokujące receptory oksytocyny | 158 |
12.1.1.1. Atosiban | 158 |
12.1.2. Leki pobudzające receptory β2-adrenergiczne | 159 |
12.1.2.1. Ritodryna | 159 |
12.1.2.2. Fenoterol | 160 |
12.1.3. Leki blokujące kanały wapniowe z grupy dihydropirydyny | 160 |
12.1.3.1. Nifedipina | 160 |
12.2. Leki tokotoniczne stosowane podczas porodu | 160 |
12.2.1. Leki stosowane w pierwszym okresie porodu (okresie preindukcji) | 160 |
12.2.1.1. Dinoproston | 160 |
12.2.2. Leki zwiększające kurczliwość macicy stosowane w drugim okresie porodu (okresie indukcji) | 161 |
12.2.2.1. Oksytocyna | 161 |
12.2.2.2. Prostaglandyny | 162 |
12.2.3. Leki stosowane w trzecim okresie porodu | 163 |
12.2.3.1. Oksytocyna | 163 |
12.2.3.2. Karbetocyna | 163 |
12.2.3.3. Metyloergometryna | 163 |
13. Leki moczopędne – Maria Pytlik, Waldemar Janiec, Urszula Cegieła | 165 |
13.1. Wstęp | 165 |
13.2. Podział leków moczopędnych | 167 |
13.2.1. Leki moczopędne działające na kanalik kręty bliższy | 167 |
13.2.2. Pętlowe leki moczopędne | 169 |
13.2.2.1. Pochodne sulfonamidowe | 169 |
13.2.2.2. Pochodne kwasu dichlorofenoksyoctowego | 170 |
13.2.3. Leki moczopędne działające na korowy odcinek kanalika krętego dalszego | 170 |
13.2.3.1. Tiazydy | 170 |
13.2.3.2. Leki moczopędne o działaniu podobnym do tiazydów | 174 |
13.2.4. Leki moczopędne działające na końcowe odcinki kanalików krętych dalszych i kanaliki zbiorcze (oszczędzające potas) | 175 |
13.2.4.1. Leki moczopędne działające antagonistycznie do aldosteronu | 175 |
13.2.4.2. Leki moczopędne blokujące kanały sodowe w końcowych odcinkach kanalików krętych dalszych i w kanalikach zbiorczych | 176 |
13.2.5. Leki moczopędne zwiększające przesączanie w kłębuszkach nerkowych | 176 |
13.2.5.1. Ksantynowe leki moczopędne | 176 |
13.2.5.2. Roślinne leki moczopędne | 177 |
13.2.6. Osmotyczne leki moczopędne | 177 |
13.3. Leki stosowane w zaburzeniach wodno-elektrolitowych spowodowanych nieprawidłowym wydzielaniem wazopresyny | 178 |
13.3.1. Akwaretyki stosowane w zespole niewłaściwego wydzielania hormonu antydiuretycznego (zespole SIADH) | 178 |
13.3.2. Leki stosowane w moczówce prostej | 179 |
13.4. Leki stosowane w zaburzeniach w oddawaniu moczu | 180 |
13.4.1. Leki stosowane w utrudnionym oddawaniu moczu z powodu rozrostu gruczołu krokowego (prostaty) | 180 |
13.4.2. Leki stosowane w nietrzymaniu moczu | 181 |
14. Leki wpływające na naczynia krwionośne – Waldemar Janiec, Maria Pytlik, Urszula Cegieła | 183 |
14.1. Leki stosowane w leczeniu nadciśnienia tętniczego | 183 |
14.1.1. Leki moczopędne stosowane w leczeniu nadciśnienia tętniczego | 185 |
14.1.2. Leki β-adrenolityczne stosowane w leczeniu nadciśnienia tętniczego | 185 |
14.1.3. Inhibitory enzymu konwertującego angiotensynę (ACE-I) | 187 |
14.1.4. Antagoniści receptora angiotensynowego ATl (sartany) | 191 |
14.1.5. Leki blokujące kanały wapniowe | 197 |
14.1.5.1. Kanały wapniowe zależne od potencjału błonowego | 197 |
14.1.5.2. Podział leków blokujących kanały wapniowe | 197 |
14.1.5.3. Leki wybiórczo blokujące kanały wapniowe typu L | 197 |
14.1.5.4. Leki blokujące niewybiórczo powolne kanały wapniowe | 201 |
14.1.6. Inhibitory reniny | 202 |
14.1.7. Leki o ośrodkowym działaniu hipotensyjnym | 202 |
14.1.7.1. Leki pobudzające receptory α2-adrenergiczne | 202 |
14.1.7.2. Leki hipotensyjne pobudzające receptory imidazolowe w ośrodkowym układzie nerwowym | 203 |
14.1.7.3. Metyldopa | 203 |
14.1.7.4. Rezerpina | 204 |
14.1.8. Leki hipotensyjne działające przez blokowanie receptorów α1-adrenergicznych | 204 |
14.1.9. Leki rozszerzające naczynia krwionośne w wyniku bezpośredniego wpływu na mięśnie gładkie | 205 |
14.1.9.1. Pochodne hydrazynoftalazyny | 205 |
14.1.9.2. Nitroprusydek sodu | 206 |
14.1.9.3. Fenoldopam | 206 |
14.1.10. Leki hipotensyjne otwierające kanały potasowe | 206 |
14.1.11. Inne leki hipotensyjne | 208 |
14.1.11.1. Postępowanie w leczeniu nadciśnienia tętniczego | 208 |
14.1.11.2. Leczenie hipotensyjne doraźne ze wskazań nagłych | 208 |
14.2. Leki stosowane w zaburzeniach ukrwienia obwodowego | 209 |
14.2.1. Analogi prostacykliny | 210 |
14.2.2. Analogi prostaglandyn | 210 |
14.2.3. Metyloksantyny | 210 |
14.2.4. Inne leki stosowane w zaburzeniach ukrwienia obwodowego | 211 |
14.3. Leki stosowane w zaburzeniach krążenia mózgowego | 211 |
14.3.1. Leki poprawiające ukrwienie ośrodkowego układu nerwowego przez blokowanie receptorów α-adrenergicznych | 212 |
14.3.2. Leki poprawiające ukrwienie ośrodkowego układu nerwowego przez blokowanie działania serotoniny | 212 |
14.3.3. Leki poprawiające ukrwienie ośrodkowego układu nerwowego przez niewybiórcze blokowanie kanałów wapniowych | 212 |
14.3.4. Leki poprawiające ukrwienie ośrodkowego układu nerwowego przez rozkurcz mięśni gładkich naczyń krwionośnych | 213 |
14.4. Leki stosowane w zaburzeniach erekcji | 213 |
14.5. Leki stosowane w leczeniu migreny | 215 |
14.5.1. Leki stosowane w ostrym napadzie migreny | 215 |
14.5.2. Leki stosowane w profilaktyce migreny | 217 |
14.6. Leki stosowane w chorobach naczyń żylnych | 217 |
14.7. Leki stosowane w obrzęku naczynioruchowym | 218 |
14.7.1. Inhibitor esterazy C1 (C1-INH) | 218 |
14.7.2. Leki blokujące receptor bradykininy typu B2 | 219 |
14.7.3. Leki blokujące działanie kalikreiny | 219 |
15. Leki przeciwarytmiczne – Waldemar Janiec, Leszek Śliwiński, Barbara Nowińska | 220 |
15.1. Wstęp | 220 |
15.1.1. Przebieg pobudzenia w układzie bodźcotwórczo-przewodzącym serca | 221 |
15.1.2. Przebieg potencjału czynnościowego w komórkach mięśnia komór | 222 |
15.1.3. Rola jonów Ca2+ w skurczu mięśnia sercowego | 222 |
15.1.4. Zaburzenia rytmu serca | 223 |
15.2. Leki przeciwarytmiczne grupy I – blokujące kanał sodowy | 224 |
15.2.1. Leki przeciwarytmiczne grupy IA | 225 |
15.2.2. Leki przeciwarytmiczne grupy IB | 225 |
15.2.3. Leki przeciwarytmiczne grupy IC | 226 |
15.3. Leki przeciwarytmiczne blokujące receptory adrenergiczne β (grupa II) | 227 |
15.3.1. Działania niepożądane leków przeciwarytmicznych grupy II | 228 |
15.4. Leki przeciwarytmiczne blokujące kanały potasowe (grupa III) | 229 |
15.4.1. Kanały potasowe w sercu | 229 |
15.4.2. Leki blokujące kanały potasowe w sercu | 229 |
15.5. Leki przeciwarytmiczne blokujące kanały wapniowe (grupa IV) | 230 |
15.6. Inne leki stosowane w leczeniu zaburzeń rytmu serca | 232 |
16. Leki stosowane w niewydolności mięśnia sercowego – Waldemar Janiec, Leszek Śliwiński, Barbara Nowińska | 234 |
16.1. Wstęp | 234 |
16.2. Leczenie przewlekłej niewydolności serca | 234 |
16.3. Podstawowe grupy leków stosowanych w leczeniu niewydolności serca | 235 |
16.3.1. Inhibitory konwertazy angiotensyny | 235 |
16.3.2. Leki blokujące receptor AT1 angiotensyny II stosowane w niewydolności mięśnia sercowego | 236 |
16.3.3. Leki moczopędne stosowane w niewydolności mięśnia sercowego | 236 |
16.3.4. Leki blokujące receptory β-adrenergiczne stosowane w niewydolności mięśnia sercowego | 237 |
16.3.5. Antagoniści aldosteronu stosowani w niewydolności mięśnia sercowego | 237 |
16.4. Leki zwiększające kurczliwość mięśnia sercowego (działające dodatnio inotropowo) | 237 |
16.4.1. Glikozydy nasercowe | 237 |
16.4.2. Inne leki zwiększające kurczliwość mięśnia sercowego | 239 |
16.5. Przedsionkowe peptydy natriuretyczne | 239 |
16.6. Leki kardioprotekcyjne (osłaniające mięsień sercowy) | 240 |
17. Leki zwiększające przepływ wieńcowy – Waldemar Janiec, Leszek Śliwiński, Barbara Nowińska | 241 |
17.1. Wstęp | 241 |
17.2. Azotany i azotyny | 242 |
17.3. Zastosowanie leków β-adrenolitycznych w chorobie wieńcowej | 244 |
17.4. Zastosowanie leków blokujących kanały wapniowe w chorobie wieńcowej | 245 |
17.4.1. Leki wybiórczo blokujące kanały wapniowe typu L stosowane w chorobie wieńcowej | 245 |
17.4.2. Leki niewybiórczo blokujące kanały wapniowe stosowane w chorobie wieńcowej | 245 |
17.5. Inne leki stosowane w chorobie niedokrwiennej serca | 246 |
17.5.1. Inhibitory enzymu konwertującego angiotensynę | 246 |
17.5.2. Leki osłaniające komórki mięśnia sercowego | 246 |
17.5.3. Leki otwierające kanały potasowe zależne od ATP (KATP) w sercu | 247 |
17.5.4. Leki selektywnie hamujące prąd rozrusznikowy | 247 |
18. Leki stosowane we wstrząsie – Waldemar Janiec, Maria Pytlik, Urszula Cegieła | 249 |
18.1. Wstęp | 249 |
18.2. Postępowanie we wstrząsie | 249 |
19. Leki wpływające na procesy krzepnięcia krwi i fibrynolizy – Waldemar Janiec, Barbara Nowińska, Leszek Śliwiński | 251 |
19.1. Leki hamujące krzepliwość krwi (antykoagulanty) | 252 |
19.1.1. Leki przeciwpłytkowe | 252 |
19.1.1.1. Leki hamujące aktywność cyklooksygenazy w płytkach krwi | 253 |
19.1.1.2. Leki hamujące aktywację płytek krwi przez ADP | 253 |
19.1.1.3. Leki hamujące agregację płytek krwi przez cAMP | 255 |
19.1.1.4. Leki hamujące aktywację płytek krwi przez trombinę | 256 |
19.1.1.5. Leki blokujące receptory płytkowe GP IIb/IIIa | 256 |
19.1.1.6. Leki hamujące wytwarzanie płytek krwi | 257 |
19.1.2. Leki hamujące aktywność trombiny | 258 |
19.1.2.1. Bezpośrednie inhibitory trombiny | 258 |
19.1.2.2. Pośrednie inhibitory trombiny | 259 |
19.1.3. Inhibitory czynnika Xa | 260 |
19.1.3.1. Inhibitory czynnika Xa działające przez antytrombinę | 260 |
19.1.3.2. Wybiórcze inhibitory czynnika Xa | 261 |
19.1.4. Aktywne białko C | 262 |
19.1.5. Antagoniści witaminy K | 262 |
19.1.6. Leki defibrynujące | 263 |
19.1.7. Środki hamujące krzepnięcie krwi stosowane in vitro | 263 |
19.2. Leki zwiększające fibrynolizę (fibrynolityczne/trombolityczne) | 264 |
19.2.1. Leki fibrynolityczne I generacji | 264 |
19.2.2. Leki fibrynolityczne II generacji | 265 |
19.2.3. Leki fibrynolityczne III generacji | 265 |
19.3. Leki zwiększające krzepliwość krwi | 266 |
19.3.1. Środki stosowane w niedoborach czynników krzepnięcia krwi | 266 |
19.3.1.1. Środki stosowane w pierwotnym niedoborze czynników krzepnięcia krwi | 266 |
19.3.1.2. Środki stosowane we wtórnym niedoborze czynników krzepnięcia krwi | 269 |
19.3.2. Leki stosowane w niedoborach płytek krwi | 269 |
19.3.3. Środki zwiększające krzepliwość krwi do stosowania miejscowego | 270 |
19.4. Leki hamujące fibrynolizę | 270 |
20. Leki wpływające na układ krwiotwórczy – Waldemar Janiec, Barbara Nowińska, Leszek Śliwiński | 272 |
20.1. Rekombinowane czynniki pobudzające wzrost kolonii komórek układu krwiotwórczego | 272 |
20.1.1. Rekombinowane czynniki pobudzające wytwarzanie i dojrzewanie erytrocytów | 272 |
20.1.2. Rekombinowane czynniki pobudzające wytwarzanie i dojrzewanie komórek układu granulocytów i/lub makrofagów | 275 |
20.1.3. Rekombinowane czynniki pobudzające wzrost megakariocytów | 277 |
20.2. Leki stosowane w niedokrwistościach niedoborowych | 277 |
20.2.1. Leki stosowane w niedokrwistościach z niedoboru żelaza | 277 |
20.2.2. Leki stosowane w niedokrwistościach megaloblastycznych | 278 |
20.2.2.1. Witamina B12 | 279 |
20.2.2.2. Kwas foliowy | 280 |
20.3. Inne leki wpływające na układ krwiotwórczy | 280 |
20.3.1. Leki służące do pozyskiwania komórek macierzystych przy przeszczepach szpiku | 280 |
21. Leki wpływające na układ oddechowy – Waldemar Janiec, Ilona Kaczmarczyk-Sedlak, Joanna Folwarczna | 281 |
21.1. Leki przeciwkaszlowe | 281 |
21.1.1. Leki przeciwkaszlowe o działaniu ośrodkowym | 281 |
21.1.1.1. Leki przeciwkaszlowe opioidowe | 281 |
21.1.1.2. Leki przeciwkaszlowe nieopioidowe działające ośrodkowo | 283 |
21.1.2. Leki przeciwkaszlowe działające obwodowo | 283 |
21.2. Leki wykrztuśne | 283 |
21.2.1. Leki wykrztuśne o drażniącym mechanizmie działania | 284 |
21.2.1.1. Leki działające wykrztuśnie przez drażnienie błony śluzowej oskrzeli | 284 |
21.2.1.2. Leki działające wykrztuśnie przez drażnienie błony śluzowej układu pokarmowego | 285 |
21.2.2. Solne środki wykrztuśne | 285 |
21.2.3. Leki o działaniu mukolitycznym | 286 |
21.2.4. Detergenty | 287 |
21.3. Leki stosowane w leczeniu nadciśnienia w krążeniu płucnym | 287 |
21.3.1. Pochodne prostacykliny | 287 |
21.3.2. Inhibitory fosfodiesterazy 5 | 288 |
21.3.3. Leki blokujące receptory endoteliny | 288 |
21.3.4. Stymulatory rozpuszczalnej cyklazy guanylanowej (sGC) | 289 |
21.4. Inne leki stosowane w schorzeniach układu oddechowego | 290 |
22. Leki stosowane w leczeniu dychawicy oskrzelowej (astmy), przewlekłej obturacyjnej choroby płuc (POChP) i idiopatycznego włóknienia płuc – Waldemar Janiec, Ilona Kaczmarczyk-Sedlak, Joanna Folwarczna | 291 |
22.1. Leki stosowane w leczeniu astmy | 291 |
22.1.1. Glikokortykosteroidy stosowane w postaci wziewnej | 292 |
22.1.2. Leki pobudzające receptory β2-adrenergiczne stosowane w dychawicy oskrzelowej | 295 |
22.1.3. Leki w postaci wziewnej zawierające glikokortykosteroidy oraz β2-adrenomimetyki stosowane w leczeniu astmy | 297 |
22.1.4. Kromony – kromoglikan disodowy i nedokromil sodu | 298 |
22.1.5. Antagoniści receptora leukotrienów i inhibitory syntezy leukotrienów stosowane w leczeniu astmy oskrzelowej | 298 |
22.1.6. Teofilina o przedłużonym działaniu podawana doustnie | 300 |
22.1.7. Przeciwciała anty IgE | 300 |
22.2. Leki stosowane w przewlekłej obturacyjnej chorobie płuc (POChP) | 301 |
22.2.1. Leki β2-adrenomimetyczne stosowane w leczeniu POChP | 302 |
22.2.1.1. β2-adrenomimetyki krótko działające | 302 |
22.2.1.2. β2-adrenomimetyki długo działające | 302 |
22.2.2. Leki cholinolityczne stosowane w POChP | 303 |
22.2.2.1. Leki cholinolityczne krótko działające | 303 |
22.2.2.2. Leki cholinolityczne długo działające | 304 |
22.2.3. Leki złożone, zawierające w jednym inhalatorze β2-adrenomimetyk i lek przeciwcholinergiczny | 305 |
22.2.4. Teofilina w postaci o przedłużonym uwalnianiu | 306 |
22.2.5. Glikokortykosteroidy w postaci wziewnej stosowane w leczeniu POChP | 306 |
22.2.6. Leki w postaci wziewnej zawierające glikokortykosteroidy oraz β2-adrenomimetyki | 307 |
22.2.7. Glikokortykosteroidy podawane doustnie | 307 |
22.2.8. Selektywne inhibitory fosfodiesterazy 4 (PDE4) | 307 |
22.3. Leki stosowane w leczeniu idiopatycznego włóknienia płuc | 307 |
23. Histamina i leki przeciwhistaminowe – Waldemar Janiec, Joanna Folwarczna, Ilona Kaczmarczyk-Sedlak | 309 |
23.1. Histamina | 309 |
23.2. Leki przeciwhistaminowe | 311 |
23.2.1. Leki przeciwhistaminowe I generacji | 311 |
23.2.2. Leki przeciwhistaminowe II generacji | 314 |
23.3. Leki hamujące degranulację komórek tucznych | 316 |
24. Niesteroidowe leki przeciwzapalne, przeciwbólowe, przeciwgorączkowe i przeciwreumatyczne oraz leki stosowane w fibromialgii, okresowych zespołach zależnych od kriopiryny i w miastenii – Waldemar Janiec, Leszek Śliwiński, Barbara Nowińska | 317 |
24.1. Wstęp | 317 |
24.1.1. Mechanizmy rozwoju stanu zapalnego | 317 |
24.1.2. Mechanizm działania niesteroidowych leków przeciwzapalnych | 318 |
24.1.3. Wpływ niesteroidowych leków przeciwzapalnych na syntezę prostaglandyn | 318 |
24.1.4. Przeciwagregacyjne działanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych | 319 |
24.1.5. Działania niepożądane niesteroidowych leków przeciwzapalnych | 319 |
24.2. Niesteroidowe leki przeciwzapalne | 319 |
24.2.1. Pochodne kwasu salicylowego | 320 |
24.2.2. Pochodne kwasu fenylooctowego | 321 |
24.2.3. Pochodne kwasu fenylopropionowego | 322 |
24.2.4. Pochodne kwasu fenamowego | 324 |
24.2.5. Pochodne kwasu piranokarboksylowego | 324 |
24.2.6. Pirolopirole | 324 |
24.2.7. Indole | 325 |
24.2.8. Pochodne pirazolonu | 325 |
24.2.9. Oksykamy | 325 |
24.2.10. Pochodne naftylobutanonu | 326 |
24.2.11. Chinazolinony | 326 |
24.2.12. Koksiby | 327 |
24.2.13. Inne niesteroidowe leki przeciwzapalne | 328 |
24.3. Leki przeciwreumatyczne | 329 |
24.3.1. Podział leków stosowanych w reumatoidalnym zapaleniu stawów | 329 |
24.3.2. Niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ) | 329 |
24.3.3. Leki modyfikujące przebieg reumatoidalnego zapalenia stawów | 330 |
24.3.3.1. Sulfasalazyna | 330 |
24.3.3.2. Penicylamina | 330 |
24.3.3.3. Pochodne 4-aminochinoliny | 330 |
24.3.4. Leki hamujące wytwarzanie cytokin | 331 |
24.3.4.1. Glikokortykosteroidy | 331 |
24.3.4.2. Metotreksat | 331 |
24.3.4.3. Leflunomid | 331 |
24.3.5. Leki hamujące działanie cytokin (antycytokiny) | 332 |
24.3.5.1. Leki hamujące działanie czynnika martwicy nowotworów (TNF) | 332 |
24.3.5.2. Leki działające antagonistycznie wobec receptorów interleukiny 1 | 334 |
24.3.5.3. Leki działające antagonistycznie wobec receptorów interleukiny 6 | 334 |
24.3.5.4. Leki hamujące aktywację cytotoksycznych limfocytów T | 335 |
24.4. Leki przeciwgorączkowe | 335 |
24.4.1. Mechanizmy regulacji temperatury ciała | 335 |
24.4.2. Kwas acetylosalicylowy | 336 |
24.4.3. Pochodne p-aminofenolu | 336 |
24.4.4. Pochodne pirazolonu | 337 |
24.5. Leki stosowane w fibromialgii | 338 |
24.5.1. Milnacipran | 338 |
24.6. Leki stosowane w okresowych zespołach zależnych od kriopiryny | 338 |
24.6.1. Kanakinumab | 339 |
24.6.2. Rilonacept | 339 |
24.7. Leki stosowane w miastenii | 339 |
24.7.1. Amifampridyna | 340 |
25. Leki wpływające na czynność układu pokarmowego – Waldemar Janiec, Joanna Folwarczna, Ilona Kaczmarczyk-Sedlak | 341 |
25.1. Leki stosowane w leczeniu choroby wrzodowej | 341 |
25.1.1. Leki zmniejszające wytwarzanie kwasu solnego | 341 |
25.1.1.1. Inhibitory pompy protonowej | 342 |
25.1.1.2. Antagoniści receptorów H2 | 344 |
25.1.1.3. Leki cholinolityczne stosowane w chorobie wrzodowej | 345 |
25.1.1.4. Analogi prostaglandyn stosowane w chorobie wrzodowej | 345 |
25.1.2. Środki zobojętniające | 345 |
25.1.3. Leki okrywające powierzchnię wrzodu trawiennego | 347 |
25.1.3.1. Koloidalne związki bizmutu | 347 |
25.1.3.2. Sukralfat | 347 |
25.1.4. Leki stosowane do eradykacji Helicobacter pylori | 348 |
25.2. Środki zwiększające wydzielanie soku żołądkowego lub jego kwaśność | 348 |
25.3. Leki przeciwwymiotne | 349 |
25.3.1. Leki przeciwwymiotne o działaniu antagonistycznym w stosunku do receptorów H1 | 350 |
25.3.2. Leki przeciwwymiotne o działaniu antagonistycznym w stosunku do receptorów muskarynowych | 350 |
25.3.3. Leki przeciwwymiotne o działaniu antagonistycznym w stosunku do receptorów serotoninergicznych 5-HT3 | 350 |
25.3.4. Leki przeciwwymiotne o działaniu antagonistycznym w stosunku do receptorów dopaminergicznych D2 | 351 |
25.3.5. Leki przeciwwymiotne o działaniu antagonistycznym w stosunku do receptorów dla substancji P (neurokininy 1) | 352 |
25.3.6. Leki przeciwwymiotne o działaniu agonistycznym w stosunku do receptorów kanabinoidowych CB1 | 352 |
25.3.7. Inne leki przeciwwymiotne | 353 |
25.4. Leki prokinetyczne | 353 |
25.5. Leki przeczyszczające | 355 |
25.5.1. Pęczniejące (masowe) leki przeczyszczające | 355 |
25.5.2. Osmotyczne leki przeczyszczające | 355 |
25.5.3. Leki przeczyszczające zmiękczające kał (poślizgowe środki przeczyszczające) | 357 |
25.5.4. Drażniące (kontaktowe, pobudzające perystaltykę) leki przeczyszczające | 357 |
25.5.5. Leki stosowane w zaparciach wywołanych narkotycznymi lekami przeciwbólowymi | 359 |
25.6. Leki przeciwbiegunkowe | 359 |
25.6.1. Leki łagodzące objawy biegunki | 360 |
25.7. Leki stosowane w zespole jelita drażliwego | 361 |
25.8. Leki stosowane w przewlekłych stanach zapalnych jelit | 361 |
25.9. Leki stosowane w zespole krótkiego jelita | 362 |
25.10. Leki zwiększające wydzielanie żółci | 363 |
25.10.1. Leki żółciotwórcze | 363 |
25.10.2. Leki żółciopędne | 363 |
25.11. Leki stosowane do rozpuszczania cholesterolowych kamieni żółciowych | 364 |
25.12. Leki działające spazmolitycznie na przewód pokarmowy | 364 |
25.13. Leki stosowane w uszkodzeniu miąższu wątroby | 365 |
25.14. Leki stosowane w niewydolności zewnątrzwydzielniczej trzustki | 366 |
25.15. Leki działające przeciwko wzdęciom przewodu pokarmowego | 366 |
26. Hormony podwzgórza i przysadki – Waldemar Janiec, Ilona Kaczmarczyk-Sedlak, Joanna Folwarczna | 368 |
26.1. Hormony podwzgórza | 368 |
26.2. Analogi hormonów podwzgórza | 368 |
26.2.1. Analogi gonadoliberyny | 368 |
26.2.1.1. Leki hamujące działanie gonadoliberyny | 369 |
26.2.2. Analogi tyreoliberyny | 370 |
26.2.3. Somatostatyna i jej syntetyczne analogi | 370 |
26.2.3.1. Analogi somatostatyny | 370 |
26.3. Hormony przysadki | 371 |
26.3.1. Hormon tyreotropowy | 371 |
26.3.2. Hormon adrenokortykotropowy | 372 |
26.3.3. Hormon wzrostu | 373 |
26.3.3.1. Insulinopodobne czynniki wzrostowe IGF-1 i IGF-2 (somatomedyny) | 373 |
26.3.3.2. Leki blokujące receptory hormonu wzrostu (somatotropiny) | 374 |
26.3.4. Prolaktyna | 375 |
26.3.4.1. Leki hamujące wydzielanie prolaktyny | 375 |
26.3.5. Oksytocyna | 376 |
26.3.6. Hormon antydiuretyczny | 376 |
27. Hormony tarczycy i leki stosowane w chorobach tarczycy – Waldemar Janiec, Ilona Kaczmarczyk-Sedlak, Joanna Folwarczna | 378 |
27.1. Trijodotyronina (T3) i tyroksyna (T4) | 378 |
27.2. Leki stosowane w niedoczynności tarczycy | 379 |
27.3. Leki stosowane w leczeniu nadczynności tarczycy | 379 |
27.3.1. Inhibitory wychwytu jodu | 380 |
27.3.2. Pochodne tiouracylu | 380 |
27.3.3. Pochodne tioimidazolu | 380 |
27.4. Preparaty jodu stosowane w chorobach tarczycy | 381 |
28. Hormony kory nadnerczy – Waldemar Janiec, Joanna Folwarczna, Ilona Kaczmarczyk-Sedlak | 382 |
28.1. Receptory dla hormonów kory nadnerczy | 382 |
28.2. Mineralokortykosteroidy | 383 |
28.3. Glikokortykosteroidy | 384 |
28.4. Nadnerczowe hormony płciowe | 388 |
28.5. Leki hamujące syntezę i działanie hormonów kory nadnerczy | 388 |
28.5.1. Leki hamujące syntezę hormonów kory nadnerczy | 388 |
28.5.2. Leki hamujące działanie hormonów kory nadnerczy | 389 |
29. Gonadotropiny i hormony płciowe – Joanna Folwarczna, Waldemar Janiec, Ilona Kaczmarczyk-Sedlak | 390 |
29.1. Gonadotropiny | 390 |
29.1.1 Gonadotropina FSH | 390 |
29.1.2. Gonadotropina LH | 391 |
29.1.3. Leki wykazujące działanie gonadotropin FSH i LH | 392 |
29.1.4. Leki hamujące wydzielanie gonadotropin w przysadce | 393 |
29.2. Żeńskie hormony płciowe | 393 |
29.2.1. Estrogeny | 393 |
29.2.1.1. Estrogeny naturalne | 393 |
29.2.1.2. Estrogeny syntetyczne | 395 |
29.2.1.3. Leki hamujące działanie estrogenów | 396 |
29.2.2. Progesteron i gestageny | 397 |
29.2.2.1. Progesteron | 397 |
29.2.2.2. Gestageny | 398 |
29.2.2.3. Leki hamujące działanie progesteronu | 402 |
29.2.3. Hormonalne środki antykoncepcyjne | 402 |
29.2.4. Hormonalna terapia zastępcza | 404 |
29.3. Męskie hormony płciowe | 405 |
29.3.1. Testosteron | 405 |
29.3.1.1. Testosteron i estry testosteronu | 406 |
29.3.1.2. Metylowe pochodne testosteronu | 406 |
29.3.2. Leki hamujące działanie androgenów | 406 |
29.3.3. Leki anaboliczne | 407 |
29.4. Leki o łącznym działaniu estrogenowym, gestagenowym i androgenowym | 408 |
30. Hormony trzustki i leki stosowane w leczeniu cukrzycy – Waldemar Janiec, Ilona Kaczmarczyk-Sedlak, Joanna Folwarczna | 409 |
30.1. Leki stosowane w leczeniu cukrzycy | 409 |
30.2. Insulina | 410 |
30.2.1. Produkty lecznicze insuliny | 411 |
30.2.1.1. Insuliny ludzkie niemodyfikowane | 412 |
30.2.1.2. Insuliny modyfikowane | 412 |
30.2.1.3. Analogi insuliny ludzkiej | 413 |
30.3. Nieinsulinowe leki przeciwcukrzycowe | 415 |
30.3.1. Pochodne biguanidu | 416 |
30.3.2. Glitazony (tiazolidynodiony) | 417 |
30.3.3. Pochodne sulfonylomocznika | 418 |
30.3.3.1. Pochodne sulfonylomocznika I generacji | 418 |
30.3.3.2. Pochodne sulfonylomocznika II generacji | 419 |
30.3.3.3. Pochodne sulfonylomocznika III generacji | 419 |
30.4. Meglitinidy (glinidy) | 420 |
30.4.1. Repaglinid | 420 |
30.4.2. Nateglinid | 421 |
30.5. Analogi inkretyn | 421 |
30.5.1. Liraglutyd | 421 |
30.5.2. Eksenatyd | 422 |
30.5.3. Albiglutyd | 422 |
30.6. Gliptyny (inhibitory dipeptydylopeptydazy 4) | 422 |
30.6.1. Sitagliptyna i wildagliptyna | 422 |
30.6.2. Saksagliptyna, linagliptyna i alogliptyna | 423 |
30.7. Gliminy | 423 |
30.8. Analogi amyliny uzupełniające działanie insuliny | 423 |
30.9. Inhibitory α-glukozydazy | 424 |
30.10. Flozyny (inhibitory kotransportera SGLT-2) | 425 |
30.11. Glukagon | 425 |
31. Leki wpływające na układ kostny – Waldemar Janiec, Joanna Folwarczna, Ilona Kaczmarczyk-Sedlak | 427 |
31.1. Procesy przebudowy kości | 427 |
31.2. Leki wpływające na procesy metaboliczne w kościach | 430 |
31.2.1 Parathormon | 430 |
31.2.1.1. Leki hamujące wydzielanie parathormonu (kalcymimetyki) | 431 |
31.2.2. Kalcytonina | 432 |
31.2.3. Witamina D3 | 433 |
31.2.4. Wpływ estrogenów na procesy metaboliczne w układzie kostnym | 435 |
31.2.4.1. Selektywne modulatory receptorów estrogenowych w leczeniu osteoporozy | 436 |
31.2.5. Bisfosfoniany | 436 |
31.2.6. Leki hamujące działanie RANKL | 440 |
31.2.7. Ranelinian strontu | 440 |
31.2.8. Fluorek sodu | 441 |
31.2.9 Białka morfogenetyczne kości | 442 |
31.2.10. Sole wapnia | 442 |
32. Leki wpływające na przemianę materii – Waldemar Janiec, Ilona Kaczmarczyk-Sedlak, Joanna Folwarczna | 445 |
32.1. Witaminy | 445 |
32.1.1. Witamina A | 445 |
32.1.1.1. β-Karoten | 446 |
32.1.1.2. Retinoidy | 447 |
32.1.2. Witamina D | 447 |
32.1.3. Witamina E | 447 |
32.1.4. Witaminy K | 448 |
32.1.5. Witamina F (wielonienasycone kwasy tłuszczowe) | 449 |
32.1.6. Witamina B1 | 449 |
32.1.7. Witamina B2 | 450 |
32.1.8. Kwas pantotenowy | 450 |
32.1.9. Witamina B6 | 451 |
32.1.10. Witamina B12 | 451 |
32.1.11. Witamina C | 451 |
32.1.12. Witamina P | 452 |
32.1.13. Witamina PP | 452 |
32.1.14. Witamina H | 453 |
32.1.15. Kwas foliowy | 453 |
32.1.16. Leczenie wielowitaminowe | 454 |
32.2. Leki wpływające na przemianę puryn | 454 |
32.2.1. Leki przerywające napady dny | 454 |
32.2.2. Leki hamujące wytwarzanie kwasu moczowego | 455 |
32.2.3. Leki zwiększające wydalanie kwasu moczowego z moczem | 456 |
32.2.4. Leki powodujące rozkład kwasu moczowego | 456 |
32.3. Leki wpływające na przemianę lipidów | 456 |
32.3.1. Leki o działaniu hipolipemicznym | 458 |
32.3.1.1. Leki wiążące kwasy żółciowe (sekwestranty kwasów żółciowych) | 458 |
32.3.1.2. Kwas nikotynowy i jego pochodne | 459 |
32.3.1.3. Statyny (inhibitory reduktazy hydroksymetyloglutarylo-CoA) | 459 |
32.3.1.4. Pochodne kwasu fibrynowego | 461 |
32.3.1.5. Inne leki o działaniu hipolipemicznym | 461 |
32.4. Leki stosowane w genetycznie uwarunkowanych niedoborach enzymów | 463 |
32.4.1. Leki stosowane w leczeniu choroby Gauchera | 463 |
32.4.2. Leki stosowane w leczeniu choroby Fabry’ego | 464 |
32.4.3. Leki stosowane w chorobie Pompego | 465 |
32.4.4. Leki stosowane w leczeniu mukopolisacharydoz | 465 |
32.4.4.1. Leki stosowane w leczeniu mukopolisacharydozy typu I (obejmującej zespoły: Hurler, Sheiego i Sheiego–Hurler) | 465 |
32.4.4.2. Leki stosowane w leczeniu mukopolisacharydozy typu II | 466 |
32.4.4.3. Leki stosowane w leczeniu mukopolisacharydozy typu IV (MPS IV) | 466 |
32.4.4.4. Leki stosowane w leczeniu mukopolisacharydozy typu VI | 466 |
32.4.5. Leki stosowane w leczeniu choroby Wilsona | 467 |
32.4.6. Leki stosowane w leczeniu tyrozynemii | 467 |
32.4.7. Leki stosowane w leczeniu fenyloketonurii | 468 |
32.4.8. Leki stosowane w leczeniu homocystynurii | 469 |
32.4.9. Leki stosowane w niedoborze karnityny | 469 |
32.4.10. Leki stosowane w leczeniu porfirii | 469 |
32.4.11. Leki stosowane w leczeniu hiperamonemii | 469 |
33. Leki układu immunologicznego (leki immunotropowe) – Waldemar Janiec, Maria Pytlik, Urszula Cegieła | 471 |
33.1. Immunoglobuliny | 472 |
33.1.1. Immunoglobuliny klasy A (IgA) | 473 |
33.1.2. Immunoglobuliny klasy D (IgD) | 473 |
33.1.3. Immunoglobuliny klasy E (IgE) | 473 |
33.1.4. Immunoglobuliny klasy G (IgG) | 473 |
33.1.5. Immunoglobuliny klasy M (IgM) | 473 |
33.1.6. Skład immunoglobulin we krwi | 474 |
33.1.7. Produkty lecznicze immunoglobulin | 474 |
33.1.7.1. Immunoglobuliny nieswoiste | 474 |
33.1.7.2. Immunoglobuliny swoiste skierowane przeciwko określonemu antygenowi | 475 |
33.1.7.3. Surowice immunizujące zawierające zwierzęce immunoglobuliny przeciwko określonym toksynom | 475 |
33.1.7.4. Przeciwciała monoklonalne | 475 |
33.2. Cytokiny | 479 |
33.2.1. Interleukiny | 479 |
33.2.1.1. Interleukina 2 (IL-2) | 479 |
33.2.2. Interferony | 481 |
33.2.2.1. Interferony α i β | 482 |
33.2.2.2. Interferony γ | 484 |
33.3. Leki immunosupresyjne | 484 |
33.3.1. Procesy immunologiczne warunkujące odrzucanie przeszczepu | 484 |
33.3.2. Glikokortykosteroidy | 486 |
33.3.3. Cyklosporyna | 487 |
33.3.4. Związki makrolidowe o działaniu immunosupresyjnym | 487 |
33.3.5. Cytostatyki stosowane jako leki immunosupresyjne | 489 |
33.3.6. Inne leki immunosupresyjne | 490 |
33.3.7. Przeciwciała monoklonalne stosowane do hamowania odrzucania przeszczepu oraz stosowane w leczeniu chorób autoimmunologicznych | 491 |
33.3.8. Leki immunotropowe stosowane w leczeniu stwardnienia rozsianego | 493 |
33.4. Szczepionki | 496 |
33.5. Środki stosowane do immunomodulacji | 504 |
33.5.1. Związki otrzymywane syntetycznie (nieswoiste immunostymulatory syntetyczne) | 504 |
33.5.2. Preparaty pochodzenia roślinnego stosowane do immunomodulacji | 504 |
34. Leki stosowane w leczeniu nowotworów – Urszula Cegieła, Waldemar Janiec, Maria Pytlik | 505 |
34.1. Leki cytostatyczne | 505 |
34.1.1. Leki alkilujące | 508 |
34.1.1.1. Pochodne iperytu azotowego | 509 |
34.1.1.2. Pochodne nitrozomocznika | 509 |
34.1.1.3. Estry kwasu sulfonowego | 510 |
34.1.1.4. Triazeny | 510 |
34.1.1.5. Nieorganiczne kompleksy platyny | 511 |
34.1.2. Antybiotyki przeciwnowotworowe | 512 |
34.1.3. Pochodne kamptotecyny | 514 |
34.1.4. Lignany | 515 |
34.1.5. Antymetabolity | 515 |
34.1.5.1. Antymetabolity puryn | 516 |
34.1.5.2. Antymetabolity pirymidyn | 517 |
34.1.5.3. Antyfoliany | 519 |
34.1.6. Hydroksykarbamid | 520 |
34.1.7. Alkaloidy | 520 |
34.1.8. Taksany | 521 |
34.1.9. Epotilony | 522 |
34.1.10. Halichondryny | 522 |
34.1.11. Enzymy | 523 |
34.2. Inhibitory kinaz tyrozynowych | 523 |
34.2.1. Inhibitory kinaz tyrozynowych ABL-BCR, PDGFR i c-KIT | 525 |
34.2.2. Inhibitory kinaz ABL-BCR i SRC | 525 |
34.2.3. Inhibitory kinaz VEGFR, PDGFR i c-KIT | 526 |
34.2.4. Inhibitory kinaz VEGFR, EGFR i RET | 526 |
34.2.5. Inhibitory kinazy ALK | 527 |
34.2.6. Inhibitory kinazy BRAF | 527 |
34.2.7. Inhibitory kinazy BTK | 527 |
34.2.8. Inhibitory kinazy EGFR | 528 |
34.2.9. Inhibitory kinaz JAK | 528 |
34.2.10. Inhibitory kinazy c-KIT | 528 |
34.2.11. Inhibitory kinazy VEGFR | 529 |
34.3. Przeciwciała monoklonalne | 529 |
34.3.1. Przeciwciała monoklonalne nieskoniugowane | 529 |
34.3.2. Przeciwciała monoklonalne skoniugowane | 532 |
34.4. Leki hormonalne | 533 |
34.4.1. Terapia hormonalna raka sutka u kobiet | 534 |
34.4.1.1. Analogi gonadoliberyny | 535 |
34.4.1.2. Inhibitory aromatazy | 535 |
34.4.1.3. Selektywne modulatory receptorów estrogenowych (SERM) | 536 |
34.4.2. Terapia hormonalna raka gruczołu krokowego | 536 |
34.4.2.1. Inhibitor biosyntezy androgenów | 537 |
34.4.2.2. Analogi gonadoliberyny | 537 |
34.4.2.3. Antagoniści gonadoliberyny | 537 |
34.4.2.4. Estrogeny stosowane w leczeniu raka gruczołu krokowego | 537 |
34.4.2.5. Antyandrogeny | 538 |
34.5. Inne leki stosowane w leczeniu nowotworów | 538 |
34.5.1. Inhibitory proteasomu | 539 |
34.5.2. Inhibitory deacetylaz histonów | 539 |
34.5.3. Inhibitory kinazy serynowo-treoninowej m-TOR | 540 |
34.5.4. Inhibitory szlaku sygnałowego Hedgehog | 540 |
34.5.5. Inhibitory polimerazy poli-ADP-rybozy | 541 |
34.5.6. Agoniści receptorów retinoidowych | 542 |
34.5.7. Białka fuzyjne | 542 |
34.5.8. Leki modyfikujące wytwarzanie cytokin | 543 |
34.5.9. Terapeutyczne produkty radiofarmaceutyczne | 544 |
35. Leki stosowane w zakażeniach i chorobach inwazyjnych – Waldemar Janiec, Barbara Nowińska, Leszek Śliwiński | 546 |
35.1. Leki stosowane w zakażeniach bakteryjnych | 547 |
35.1.1. Antybiotyki hamujące syntezę ściany komórkowej bakterii | 547 |
35.1.1.1. Antybiotyki β-laktamowe | 547 |
35.1.1.2. Antybiotyki glikopeptydowe, glikolipopeptydowe i glikolipodepsypeptydowe | 559 |
35.1.1.3. Antybiotyki peptydowe: amfomycyna i bacytracyna | 560 |
35.1.1.4. Fosfomycyna | 561 |
35.1.1.5 Cykloseryna | 561 |
35.1.2. Antybiotyki uszkadzające błony cytoplazmatyczne bakterii | 561 |
35.1.2.1. Polimyksyny | 561 |
35.1.2.2. Antybiotyki peptydowe: gramicydyna i tyrotrycyna | 562 |
35.1.2.3. Antybiotyki polienowe | 562 |
35.1.2.4. Daptomycyna | 562 |
35.1.3. Antybiotyki hamujące biosyntezę białek bakteryjnych | 562 |
35.1.3.1. Rifamycyny | 563 |
35.1.3.2. Antybiotyki aminoglikozydowe | 564 |
35.1.3.3. Tetracykliny | 566 |
35.1.3.4. Chloramfenikol | 568 |
35.1.3.5. Makrolidy | 569 |
35.1.3.6. Ketolidy | 571 |
35.1.3.7. Linkozamidy | 571 |
35.1.3.8. Streptograminy | 572 |
35.1.3.9. Fusydany | 573 |
35.1.3.10. Pleuromutyliny | 573 |
35.1.3.11. Mupirocyna | 573 |
35.1.4. Syntetyczne leki przeciwbakteryjne | 574 |
35.1.4.1. Sulfonamidy i ich połączenia | 574 |
35.1.4.2. Chinolony i fluorochinolony | 575 |
35.1.4.3. Pochodne oksazolidynonu | 577 |
35.1.4.4. Inne leki chemioterapeutyczne | 577 |
35.2. Leki stosowane w zakażeniach Mycobacterium | 578 |
35.2.1. Leki przeciwgruźlicze | 579 |
35.2.2. Leki przeciwtrądowe | 582 |
35.3. Leki stosowane w zakażeniach grzybiczych | 582 |
35.3.1. Antybiotyki przeciwgrzybicze | 582 |
35.3.1.1. Antybiotyki polienowe | 583 |
35.3.1.2. Antybiotyki o budowie spiranowej | 583 |
35.3.2. Syntetyczne leki przeciwgrzybicze | 584 |
35.3.2.1. Azole | 584 |
35.3.2.2. Pochodne alliloaminy | 586 |
35.3.2.3. Pochodne morfoliny | 586 |
35.3.2.4. Kandyny | 586 |
35.3.2.5. Inne leki przeciwgrzybicze | 587 |
35.3.3. Antyseptyki przeciwgrzybicze | 588 |
35.4. Leki stosowane w zakażeniach wirusami | 588 |
35.4.1. Leki hamujące wnikanie wirusów do komórek | 588 |
35.4.2. Leki hamujące uwalnianie genomu wirusowego | 590 |
35.4.3. Leki ingerujące w procesy replikacji wirusów wewnątrz zakażonych komórek | 590 |
35.4.3.1. Inhibitory polimerazy DNA | 590 |
35.4.3.2. Inhibitory odwrotnej transkryptazy | 593 |
35.4.3.3. Inhibitory integrazy | 597 |
35.4.3.4. Leki antysensowe | 597 |
35.4.3.5. Inhibitory proteazy | 597 |
35.4.3.6. Interferony | 599 |
35.4.4. Leki hamujące uwalnianie wirusów z zakażonych komórek | 599 |
35.4.5. Leki o innych mechanizmach działania | 600 |
35.5. Leki stosowane w zakażeniach pierwotniakami | 601 |
35.5.1. Leki stosowane w zimnicy (malarii) | 602 |
35.5.1.1. Chinina i pochodne 4-aminochinoliny | 602 |
35.5.1.2. Pochodne 8-aminochinoliny | 603 |
35.5.1.3. Pochodne diaminopirymidyny | 604 |
35.5.1.4. Pochodne fenantrenu i fluorenu | 604 |
35.5.1.5. Pochodne biguanidyny | 604 |
35.5.1.6. Pochodne naftochinonu | 604 |
35.5.1.7. Pochodne artemizyny | 605 |
35.5.2. Leki stosowane w zakażeniach świdrowcami (trypanosomozach) | 606 |
35.5.2.1. Leki stosowane w leczeniu trypanosomozy afrykańskiej | 606 |
35.5.2.2. Leki stosowane w leczeniu trypanosomozy amerykańskiej | 607 |
35.5.3. Leki stosowane w rzęsistkowicy | 607 |
35.5.3.1. Pochodne nitroimidazolu | 607 |
35.5.3.2. Leki o różnej budowie chemicznej | 608 |
35.5.4. Leki stosowane w pełzakowicy | 608 |
35.5.5. Leki stosowane w giardiazie (lambliozie) | 609 |
35.5.6. Leki stosowane w leiszmaniozach | 609 |
35.5.7. Leki stosowane w toksoplazmozie | 610 |
35.5.8. Leki stosowane w pneumocytozie | 610 |
35.6. Leki stosowane w zakażeniach organizmami wielokomórkowymi | 610 |
35.6.1. Leki stosowane w zakażeniach robakami obłymi | 610 |
35.6.2. Leki stosowane w zakażeniach robakami płaskimi | 611 |
35.7. Poszukiwania możliwości terapii chorób wywoływanych prionami | 612 |
36. Leki stosowane w okulistyce – Waldemar Janiec, Barbara Nowińska | 613 |
36.1. Leki stosowane w stanach zapalnych narządu wzroku wywołanych drobnoustrojami chorobotwórczymi | 613 |
36.1.1. Leki przeciwbakteryjne | 613 |
36.1.2. Leki przeciwwirusowe | 614 |
36.1.3. Leki przeciwgrzybicze | 615 |
36.1.4. Inne leki przeciwbakteryjne i leki ściągające | 615 |
36.2. Leki stosowane w nieinfekcyjnych stanach zapalnych narządu wzroku | 615 |
36.2.1. Kortykosteroidy i ich połączenia | 615 |
36.2.2. Niesteroidowe leki przeciwzapalne | 616 |
36.2.3. Leki przeciwhistaminowe i przeciwalergiczne | 617 |
36.2.4. Leki pobudzające receptory α-adrenergiczne | 617 |
36.3. Leki stosowane w jaskrze | 617 |
36.3.1. Leki stosowane miejscowo w leczeniu jaskry | 618 |
36.3.1.1. Leki cholinomimetyczne | 618 |
36.3.1.2. Leki sympatykomimetyczne | 618 |
36.3.1.3. Leki sympatykolityczne i adrenolityczne | 619 |
36.3.1.4. Inne leki stosowane miejscowo | 620 |
36.3.2. Leki stosowane ogólnie w leczeniu jaskry | 621 |
36.3.3. Leki stosowane w chirurgii jaskry | 621 |
36.4. Leki stosowane w zaćmie | 622 |
36.5. Leki stosowane w związanym z wiekiem zwyrodnieniu plamki (AMD) | 622 |
36.5.1. Metody leczenia wysiękowej postaci AMD | 622 |
36.5.2. Leki wywierające działanie antagonistyczne do VEGF (anty-VEGFy) | 623 |
36.5.3. Możliwości prewencji i terapii AMD | 624 |
36.6. Leki stosowane w leczeniu schorzeń pogranicza szklistkowo-siatkówkowego | 624 |
36.7. Środki stosowane w zespole „suchego oka” | 625 |
36.8. Leki stosowane w leczeniu cystynozy | 625 |
36.9. Leki (środki) stosowane w diagnostyce chorób oka | 626 |
36.9.1. Środki znieczulające miejscowo | 626 |
36.9.2. Leki rozszerzające źrenicę i porażające mięsień rzęskowy | 626 |
37. Leki dermatologiczne – Joanna Folwarczna, Waldemar Janiec | 627 |
37.1. Leki stosowane w stanach zapalnych skóry | 627 |
37.1.1. Glikokortykosteroidy stosowane miejscowo w chorobach skóry | 627 |
37.1.2. Inhibitory kalcyneuryny | 630 |
37.1.3. Środki o działaniu ściągającym | 630 |
37.1.4. Środki o działaniu adsorpcyjnym | 631 |
37.1.5. Środki osłaniające | 631 |
37.1.6. Inne środki przeciwzapalne | 631 |
37.2. Leki stosowane w zakażeniach skóry | 632 |
37.2.1. Leki przeciwbakteryjne | 632 |
37.2.1.1. Środki odkażające i antyseptyczne | 632 |
37.2.1.2. Antybiotyki i inne chemioterapeutyki stosowane miejscowo | 636 |
37.2.2. Leki przeciwwirusowe | 636 |
37.2.3. Leki przeciwgrzybicze | 636 |
37.2.4. Leki przeciwpasożytnicze | 636 |
37.3. Leki stosowane pomocniczo w leczeniu trudno gojących się ran i owrzodzeń | 637 |
37.4. Leki stosowane w nadmiernym rogowaceniu naskórka (środki keratolityczne) | 638 |
37.5. Leki stosowane w świądzie skóry | 638 |
37.6. Leki stosowane w łuszczycy | 639 |
37.6.1. Środki o właściwościach fototoksycznych | 639 |
37.6.2. Retinoidy | 639 |
37.6.3. Analogi witaminy 1,25-(OH)2D3 | 640 |
37.6.4. Środki redukujące | 640 |
37.7. Leki stosowane w trądziku pospolitym | 640 |
37.8. Leki stosowane w trądziku różowatym | 641 |
37.9. Leki stosowane przeciwko wypadaniu włosów | 642 |
37.10. Środki chroniące przed promieniowaniem słonecznym | 642 |
37.11. Środki o działaniu drażniącym skórę | 643 |
37.12. Środki żrące i przyżegające | 644 |
Skorowidz | 645 |