Fizjoterapia w ortopedii - ebook

Podręcznik został przygotowany z założeniem, że korzystający z niego Czytelnik dysponuje wiedzą z zakresu: anatomii, fizjologii, patofizjologii, kinezjologii, diagnostyki obrazowej i fizjoterapii. Zawiera praktyczne wiadomości użyteczne w pracy z pacjentami z pierwotnymi dysfunkcjami narządu ruchu. Opisuje postępowanie w leczeniu najczęstszych chorób i najczęściej występujących obrażeń narządu ruchu.
Zawarta w podręczniku treść została przedstawiona w uporządkowany i przejrzysty sposób. Dodatkowym uzupełnieniem książki jest ponad 80 instruktażowych filmów zamieszczonych na stronie internetowej www.fizjoterapia.pzwl.pl.
Filmy przedstawiają testy kliniczne w podziale na poszczególne części ciała i patologie. Pokazują również badanie odruchów, wybrane testy czynnościowe stosowane w fizjoterapii oraz podstawową analizę chodu z wykorzystaniem powszechnie dostępnego sprzętu. Każdy test opatrzony jest komentarzem dotyczącym jego wykonania oraz wskazówkami pozwalającymi na uniknięcie ewentualnych błędów w trakcie testowania lub interpretacji wyników.

Wykaz autorów
Wykaz skrótów
Wstęp – Dariusz Białoszewski

CZĘŚĆ OGÓLNA
1. Zasady stosowania metod fizjoterapii w ortopedii i traumatologii narządu ruchu – Dariusz Białoszewski, Magdalena Czajkowska, Izabela Korabiewska, Anna Mosiołek, Edyta Smolis-Bąk
1.1. Fizykoterapia
1.2. Kinezyterapia
1.2.1. Zastosowanie kinezyterapii w leczeniu pacjentów ze schorzeniami narządu ruchu
1.2.2. Specyfika kinezyterapii po zabiegach chirurgicznych
1.3. Masaż
1.4. Terapia manualna
1.5. Metody specjalne
1.6. Metody relaksacyjne i arteterapia
1.7. Optymalizacja fizjoterapii – fizjoterapia skojarzona (FS) (fusion physiotherapy, FP)
Pytania sprawdzające
Piśmiennictwo

2. Podstawowe zasady celowanego postępowania fizjoterapeutycznego w wybranych zmianach patologicznych narządu ruchu – Dariusz Białoszewski, Magdalena Czajkowska, Anna Słupik, Izabela Korabiewska, Anna Mosiołek
2.1. Stłuczenia i krwiaki tkanek miękkich
2.2. Rany
2.3. Obrzęki pourazowe
2.4. Wysięki, przesięki i krwiaki śródstawowe
2.5. Skręcenia
2.6. Zwichnięcia
2.7. Złamania
2.8. Przykurcze stawów
2.9. Przykurcze mięśni (skrócenie mięśni lub przykurcz z nadmiernego napięcia)
2.10. Zaniki mięśni z nieczynności
2.11. Dysfunkcje powięzi
2.12. Dysfunkcje kaletek maziowych
2.13. Dysfunkcje ścięgien
2.14. Wybrane powikłania poprzeciążeniowe, pourazowe i jatrogenne
2.14.1. Wtórne dysfunkcje nerwów obwodowych – usidlenia i zespoły cieśni
2.14.2. Zespoły algodystroficzne (zespół Sudecka)
2.14.3. Odleżyny
2.14.4. Stany septyczne tkanek miękkich/septyczne zapalenia stawów
2.14.5. Artrofibroza
2.14.6. Zakrzepica żylna
2.14.7. Obrzęki limfatyczne
Pytania sprawdzające
Piśmiennictwo

3. Wybrane aspekty fizjoterapii narządu ruchu u pacjentów z wywiadem onkologicznym – Piotr Majcher, Rafał Sapuła
3.1. Uwagi ogólne dotyczące fizjoterapii narządu ruchu u pacjentów z wywiadem onkologicznym
3.2. Fizjoterapia pacjenta z wywiadem onkologicznym w okresie okołooperacyjnym43 3.3. Leczenie ambulatoryjne
3.4. Leczenie uzdrowiskowe
Pytania sprawdzające
Piśmiennictwo

4. Zasady stosowania ortez w fizjoterapii – Grzegorz Benke
4.1. Ortezy elastyczne
4.2. Ortezy kończyn dolnych
4.3. Ortezy kończyn górnych
4.4. Ortezy tułowia
Pytania sprawdzające
Piśmiennictwo

5. Zasady stosowania i przydatność dynamicznego plastrowania w leczeniu pacjentów z dysfunkcjami narządu ruchu – Zbigniew Śliwiński
5.1. Wybrane aspekty teoretyczne dynamicznego plastrowania – kinesiology tapingu
5.2. Testy przesiewowe stosowane w kinesio tapingu w celu określenia dysfunkcji i tzw. afektacji wybranych obszarów ciała
5.2.1. Testy przesiewowe dla górnej części ciała
5.2.2. Testy przesiewowe dla dolnej części ciała
Pytania sprawdzające
Piśmiennictwo

6. Wybrane aspekty rehabilitacji chodu – Anna Słupik
6.1. Ocena chodu
6.2. Wybrane metody reedukacji chodu
6.3. Nauka chodu z wykorzystaniem pomocy ortopedycznych i przyrządów
6.4. Znaczenie doboru obuwia i wkładek w reedukacji chodu
Pytania sprawdzające
Piśmiennictwo

7. Zasady stosowania leków dostępnych bez recepty w chorobach narządu ruchu – Paweł Krząścik
7.1. Skuteczność (profil działania)
7.1.1. Leki przeciwbólowe
7.1.2. Leki przeciwzapalne (NLPZ)
7.1.3. Inne leki stosowane w chorobach narządu ruchu
7.2. Bezpieczeństwo stosowania (działania niepożądane i toksyczne)
Pytania sprawdzające
Piśmiennictwo

8. Wybrane psychologiczne aspekty praktyczne pracy fizjoterapeuty w leczeniu pacjentów z dysfunkcjami narządu ruchu – Krzysztof Owczarek
8.1. Wprowadzenie
8.1.1. Postawa pacjentów wobec choroby
8.1.2. Temperament – typ układu nerwowego
8.1.3. Problematyka różnic indywidualnych
8.1.4. Podsumowanie
8.1.5. Wnioski
8.2. Asertywność
8.2.1. Zachowania agresywne
8.2.2. Zachowania bierne
8.2.3. Zachowania asertywne
8.2.4. Wybrane techniki asertywne
8.2.5. Asertywne krytykowanie i przyjmowanie ocen
8.2.6. Istota asertywnej komunikacji
8.3. Wybrane psychologiczne aspekty wzajemnej relacji fizjoterapeuta–pacjent
8.3.1. Dzieci
8.3.2. Osoby starsze
8.4. Pacjenci po urazie
8.5. Podsumowanie
Pytania sprawdzające
Piśmiennictwo

9. Fizjoterapia a niepełnosprawność narządu ruchu – Jakub Grzegorz Adamczyk
9.1. Amputacje
9.2. Urazy i uszkodzenia rdzenia kręgowego
9.3. Choroby i urazy ośrodkowego układu nerwowego
9.4. Inne schorzenia narządu ruchu
Pytania sprawdzające
Piśmiennictwo

10. Wybrane aspekty współpracy fizjoterapeuty z zespołem terapeutycznym i rola edukacyjna fizjoterapeuty – Monika Lewandowska
10.1. Współpraca w zespole terapeutycznym
10.2. Rola edukacyjna fizjoterapeuty
10.2.1. Rola edukacyjna fizjoterapeuty skierowana na osobę pacjenta
10.2.2. Rola edukacyjna fizjoterapeuty skierowana na samego siebie
Pytania sprawdzające
Piśmiennictwo

CZĘŚĆ SZCZEGÓŁOWA

11. Rozwojowe wady kręgosłupa i klatki piersiowej – Janusz Nowotny
11.1. Wady kręgosłupa
11.1.1. Postawa ciała
11.1.2. Nieprawidłowa postawa ciała
11.1.3. Wady postawy w płaszczyźnie strzałkowej
11.1.4. Boczne skrzywienia kręgosłupa
11.1.5. Diagnostyka wad postawy
11.1.6. Postępowanie korekcyjne
11.2. Wady klatki piersiowej
11.2.1. Klatka piersiowa lejkowata
11.2.2. Inne wady klatki piersiowej
Pytania sprawdzające
Piśmiennictwo

12. Kręgosłup – Jerzy Edward Kiwerski, Katarzyna Czerniewska
12.1. Charakterystyka czynnościowa
12.2. Wybrane sposoby funkcjonalnej oceny kręgosłupa
12.3. Zespoły przeciążeniowe
12.4. Najczęstsze choroby kręgosłupa
12.4.1. Zmiany przeciążeniowo-zwyrodnieniowe kręgosłupa szyjnego
12.4.2. Zmiany przeciążeniowo-zwyrodnieniowe kręgosłupa lędźwiowo-krzyżowego
12.4.3. Kręgozmyk
12.4.4. Choroba Scheuermanna
12.5. Urazowe uszkodzenia kręgosłupa
12.5.1. Rehabilitacja pacjentów po urazie rdzenia szyjnego
12.5.2. Rehabilitacja pacjentów po urazach niższego segmentu rdzenia kręgowego
12.6. Specyfika leczenia fizjoterapeutycznego pacjentów w wieku podeszłym z osteoporozą
Pytania sprawdzające
Piśmiennictwo

13. Obręcz barkowa i staw ramienny – Leszek Romanowski, Ewa Lisiewicz-Bręborowicz
13.1. Zespół ciasnoty podbarkowej, uszkodzenie pierścienia rotatorów
13.1.1. Anatomia, patofizjologia, rozpoznanie
13.1.2. Leczenie zachowawcze
13.1.3. Leczenie operacyjne
13.2. Bark zamrożony
13.2.1. Patofizjologia, rozpoznanie
13.2.2. Leczenie zachowawcze
13.2.3. Leczenie operacyjne
13.2.4. Postępowanie pooperacyjne
13.3. Zwichnięcie i niestabilność stawu ramiennego
13.3.1. Anatomia, patofizjologia, rozpoznanie
13.3.2. Leczenie zachowawcze
13.3.3. Leczenie operacyjne
13.3.4. Postępowanie pooperacyjne
13.4. Endoprotezoplastyka stawu ramiennego
13.4.1. Anatomia, wskazania, rodzaje endoprotez, powikłania
Pytania sprawdzające
Piśmiennictwo

14. Ramię i staw łokciowy – Stanisław Pomianowski, Szymon Pietruszka
14.1. Wstęp
14.2. Zespoły przeciążeniowe
14.2.1. Łokieć tenisisty a zespół bólowy przedziału bocznego stawu łokciowego
14.2.2. Łokiec golfisty
14.3. Choroby okolicy stawu łokciowego
14.3.1. Zespół Kiloha–Nevina
14.3.2. Zespół mięśnia nawrotnego obłego
14.3.3. Górny zespół cieśni nerwu łokciowego
14.4. Obrażenia ramienia i okolicy stawu łokciowego
14.4.1. Złamanie trzonu kości ramiennej + zespół cieśni nerwu promieniowego
14.4.2. Zwichnięcia stawu łokciowego
14.5. Złamanie dalszego końca kości ramiennej
14.6. Złamanie bliższego końca kości łokciowej
14.7. Złamanie bliższego końca kości promieniowej
14.8. Specyfika leczenia przykurczów pourazowych stawu łokciowego
Pytania sprawdzające
Piśmiennictwo

15. Przedramię i ręka – Leszek Romanowski, Ewa Lisiewicz-Bręborowicz
15.1. Neuropatie uciskowe nerwu łokciowego
15.2. Neuropatie uciskowe nerwu pośrodkowego
15.3. Neuropatie uciskowe nerwu promieniowego
15.4. Rola fizjoterapii w leczeniu neuropatii w obrębie przedramienia i ręki
15.5. Uszkodzenia ścięgien w obrębie przedramienia i ręki
15.5.1. Uszkodzenie ścięgien prostowników palców
15.5.2. Uszkodzenie ścięgien zginaczy nadgarstka i palców
15.5.3. Fizjoterapia w uszkodzeniach ścięgien w obrębie przedramienia i ręki
15.5.4. Tenoliza ścięgna
15.6. Złamania w obrębie przedramienia i ręki
15.6.1 Złamania dalszego końca kości promieniowej
15.6.2. Fizjoterapia w leczeniu złamań w obrębie przedramienia i ręki
Pytania sprawdzające
Piśmiennictwo

16. Obręcz biodrowa, staw biodrowy i udo – Jarosław Czubak, Agnieszka Stępień
16.1. Charakterystyka czynnościowa stawu biodrowego
16.2. Wybrane aspekty oceny funkcjonalnej
16.3. Wady rozwojowe stawu biodrowego
16.3.1. Rozwojowe przykurcze mięśni okolicy stawu biodrowego
16.4. Biodro koślawe, szpotawe i dysplastyczne
16.4.1. Biodro koślawe
16.4.2. Biodro szpotawe
16.4.3. Biodro dysplastyczne
16.5. Zespoły przeciążeniowe miednicy i okolicy stawu biodrowego
16.5.1. Entezopatie obręczy miednicznej i stawu biodrowego
16.5.2. Zapalenia przeciążeniowe kaletek maziowych okolicy stawu biodrowego
16.6. Choroby stawu biodrowego
16.6.1. Choroba Legga–Calvégo–Perthesa
16.6.2. Konflikt udowo-panewkowy
16.6.3. Choroba zwyrodnieniowa stawów z umiejscowieniem w stawie biodrowym – koksartroza
16.7. Obrażenia miednicy i stawu biodrowego
16.7.1. Uszkodzenia obrąbka stawu biodrowego
16.7.2. Złamania kości krzyżowej i miednicy
16.7.3. Złamanie bliższego końca kości udowej
16.7.4. Złamania trzonu kości udowej
Pytania sprawdzające
Piśmiennictwo

17. Staw kolanowy – Artur Stolarczyk, Magda Kamińska
17.1. Diagnostyka dysfunkcji stawu kolanowego
17.1.1. Badanie podmiotowe
17.1.2. Badanie przedmiotowe
17.1.3. Diagnostyka obrazowa – wskazania
17.1.4. Ocena funkcjonalna aktywności codziennej i sportowej
17.2. Wady rozwojowe i choroby wieku dziecięcego
17.2.1. Kolano koślawe i szpotawe
17.2.2. Kolano tyłowygięte
17.2.3. Choroba Osgooda–Schlattera
17.3. Obrażenia stawu kolanowego
17.3.1. Złamania
17.3.2. Uszkodzenia więzadłowe
17.3.3. Uszkodzenia łąkotek
17.3.4. Uszkodzenia chrząstki
17.3.5. Choroba zwyrodnieniowa stawu kolanowego
Pytania sprawdzające
Piśmiennictwo

18. Podudzie i stopa – Jarosław Czubak, Agnieszka Stępień
18.1. Charakterystyka czynnościowa
18.2. Wybrane sposoby oceny funkcjonalnej
18.3. Dziecięce wady rozwojowe
18.3.1. Stopa dziecięca płaska i płasko-koślawa
18.4. Stopa płaska statyczna u dorosłych
18.4.1. Badanie przedmiotowe
18.4.2. Leczenie
18.5. Stopa poprzecznie płaska
18.5.1. Leczenie
18.6. Paluch koślawy
18.6.1. Badania obrazowe
18.6.2. Leczenie
18.7. Zespoły przeciążeniowe
18.7.1. Przewlekłe zespoły przeciążeniowe ścięgna piętowego – achillodynia
18.7.2. Zespół kanału stępu
18.7.3. Zespół przeciążeniowy rozcięgna podeszwowego – tzw. ostroga piętowa
18.8. Choroby stopy
18.8.1. Choroba Haglunda–Severa
18.8.2. Paluch sztywny
18.9. Obrażenia podudzia i stopy
18.9.1. Skręcenia stawu skokowo-goleniowego
Pytania sprawdzające
Piśmiennictwo

Skorowidz