Medycyna Rodzinna

6 ocen

Format:

epub, mobi, ibuk

DODAJ DO ABONAMENTU

WYBIERZ RODZAJ DOSTĘPU

188,30  269,00

Format: epub, mobi

 

Dostęp online przez myIBUK

WYBIERZ DŁUGOŚĆ DOSTĘPU

Cena początkowa: 269,00 zł (-30%)

Najniższa cena z 30 dni: 188,30 zł  


188,30

w tym VAT

TA KSIĄŻKA JEST W ABONAMENCIE

Już od 24,90 zł miesięcznie za 5 ebooków!

WYBIERZ SWÓJ ABONAMENT

Znakomicie napisany podręcznik dla lekarzy rodzinnych doczekał się trzeciego wydania.
Pierwsze rozdziały nowego, zaktualizowanego wydania MEDYCYNY RODZINNEJ poświęcone zostały organizacji opieki zdrowotnej oraz relacji lekarz–pacjent. Ponieważ opieka lekarza medycyny rodzinnej obejmuje cały okres życia człowieka, od okresu prenatalnego aż po wiek senioralny, rozdziały te odnoszą się do chorego w jego środowisku społecznym i rodzinnym. W dalszej części książki omówiono zagadnienia z zakresu diagnostyki i terapii najczęstszych zaburzeń spotykanych w codziennej praktyce lekarza rodzinnego. W rozdziałach tych szczególną uwagę zwrócono na badania podmiotowe, tzn. wywiad, czyli rozmowę z chorym lub jego opiekunami. Teksty wzbogacono licznymi rycinami, tabelami i przykładami z praktyki klinicznej. Podręcznik zyskał bardziej poręczą dla czytelnika formę.
Publikacja ta, rekomendowana przez Kolegium Lekarzy Rodzinnych w Polsce, stanowi cenne źródło wiedzy dla specjalistów medycyny rodzinnej, a przede wszystkim dla lekarzy specjalizujących się w tej dziedzinie oraz studentów medycyny.


Rok wydania2017
Liczba stron1200
KategoriaChoroby wewnętrzne
WydawcaPZWL Wydawnictwo Lekarskie
ISBN-13978-83-200-5334-0
Numer wydania3
Język publikacjipolski
Informacja o sprzedawcyePWN sp. z o.o.

Ciekawe propozycje

Spis treści

  Przedmowa XII
  
  1. Podstawy medycyny rodzinnej     1
  
  1.1. Zarys historii podstawowej opieki zdrowotnej w Polsce – Maciej Godycki-Ćwirko, Adam Windak, Katarzyna Kosiek     1
  1.1.1. Ewolucja lecznictwa otwartego do918 roku     1
  1.1.2. Lecznictwo otwarte w latach 1918–1939     2
  1.1.3. Otwarta opieka zdrowotna w latach 1945–1989     3
  1.1.4. Rozwój koncepcji instytucji lekarza rodzinnego w Polsce     4
  
  1.2. Pryncypia medycyny rodzinnejAdam Windak, Maciej Godycki-Ćwirko     6
  1.2.1. Koncepcja wszechstronnej medycyny     6
  1.2.2. Kompetencje lekarza rodzinnego     8
  1.2.3. Sześć podstawowych zasad dyscypliny     10
  Pytania kontrolne     11
  
  2. Lekarz rodzinny w systemie opieki zdrowotnej     13
  
  2.1. Uwarunkowania stanu zdrowia – Jacek R. Łuczak     13
  2.1.1. Stan zdrowia społeczeństwa polskiego     13
  2.1.2. Czynniki warunkujące stan zdrowia     15
  2.1.3. Rola lekarza rodzinnego w kształtowaniu stanu zdrowia społeczeństwa     19
  
  2.2. Współpraca z władzami regionu oraz innymi środowiskami zawodowymi – Jarosław Pinkas, Agnieszka Jankowska-Zduńczyk     21
  2.2.1. Zasady organizacji opieki społecznej w Polsce     21
  2.2.2. Rola lekarza rodzinnego w zakresie komunikowania pacjenta z placówkami pomocy społecznej    26
  2.2.3. Współpraca lekarza rodzinnego z samorządem terytorialnym     27
  Pytania kontrolne     28
  
  3. Przygotowanie lekarza rodzinnego     29
  
  3.1. Charakterystyka specjalizacji – Witold Lukas, Elżbieta Mizgała-Izworska     29
  3.1.1. Struktura programu specjalizacji     29
  3.1.2. Rola kierownika specjalizacji     31
  
  3.2. Kształcenie w praktyce lekarza rodzinnego – Witold Lukas, Zbigniew J. Król     32
  3.2.1. Cele kształcenia     32
  3.2.2. Zalecane zasady doboru lekarza rodzinnego-nauczyciela do szkoleń w praktyce     33
  3.2.3. Sposób doboru lekarza rodzinnego-nauczyciela oraz rezydenta-ucznia     34
  3.2.4. Lista podstawowych cech i zasad funkcjonowania praktyki lekarza rodzinnego     38
  3.2.5. Lista zagadnień związanych z organizacją praktyki lekarza rodzinnego i zarządzaniem nią     39
  3.2.6. Lista praktycznych umiejętności dotyczących opieki nad pacjentem     40
  3.2.7. Zasady praktycznego kształcenia rezydenta     41
  Pytania kontrolne     42
  Piśmiennictwo     42
  
  4. Charakterystyka praktyki lekarza rodzinnego     43
  
  4.1. Organizacja praktyki lekarza rodzinnego i zarządzanie nią – Maciej Godycki-Ćwirko, Katarzyna Kosiek     43
  4.1.1. Praktyka     43
  4.1.2. Osoby     43
  4.1.3. Rzeczy     47
  4.1.4. Finanse     50
  4.1.5. Informacja     51
  4.1.6. Czas     52
  4.1.7. Opieka     54
  
  4.2. Akredytacja jakości praktyk lekarzy rodzinnych – Jan Leszek Wolańczyk     56
  4.2.1. Co to jest akredytacja jakości?     56
  4.2.2. Akredytacja jakości na świecie     57
  4.2.3. Dlaczego taka akredytacja, a nie ISO     58
  4.2.4. Krótka historia programu akredytacji w Polsce     58
  4.2.5. Standardy akredytacyjne     60
  4.2.6. Wizytatorzy     64
  4.2.7. Procedury akredytacyjne     65
  Pytania kontrolne     67
  Piśmiennictwo     67
  
  5. Opieka lekarza rodzinnego nad pacjentem w kontekście rodziny     69
  
  5.1. Rola rodziny w zdrowiu i chorobie – Bogusława Franek     69
  5.1.1. Systemowe rozumienie rodziny     69
  5.1.2. Cykl życia rodziny     70
  5.1.3. Wpływ rodziny na proces chorowania     71
  5.1.4. Wpływ choroby przewlekłej na sytuację rodziny     72
  
  5.2. Badania przesiewowe – Sławomir Chlabicz     73
  5.2.1. Charakterystyka badań przesiewowych     73
  5.2.2. Programy badań przesiewowych i ich rodzaje     74
  5.2.3. Pożądane cechy testów przesiewowych     75
  5.2.4. Kryteria oceny testu przesiewowego     75
  5.2.5. Korzyści i ryzyko związane z zastosowaniem badań przesiewowych     76
  5.2.6. Testy przesiewowe do wykrywania schorzeń u dzieci i młodzieży     77
  5.2.7. Testy przesiewowe u kobiet w ciąży     78
  5.2.8. Testy przesiewowe do wykrywania chorób nowotworowych u osób dorosłych     78
  5.2.9. Testy przesiewowe u osób dorosłych do wykrywania chorób nienowotworowych     80
  
  5.3. Orzecznictwo lekarskie – Konstanty Radziwiłł     81
  5.3.1. Informacje ogólne     81
  5.3.2. Orzekanie w sprawach dotyczących ubezpieczenia społecznego     82
  5.3.3. Orzekanie w sprawach dotyczących zatrudnienia i nauki     84
  5.3.4. Orzekanie w sprawach dotyczących kierowania pojazdami     85
  5.3.5. Orzekanie na potrzeby sądów     85
  5.3.6. Orzekanie w pozostałych sprawach     86
  Piśmiennictwo     86
  
  5.4. Opieka nad dzieckiemAgnieszka Jankowska-Zduńczyk     86
  5.4.1. Definicja     86
  5.4.2. Charakterystyka populacji dzieci     87
  5.4.3. Opieka nad dzieckiem     89
  5.4.4. Profilaktyka     90
  Piśmiennictwo     92
  
  5.5. Osoba niepełnosprawna – Małgorzata Prędka     93
  5.5.1. Definicje i orzecznictwo     93
  5.5.2. Rola rodziny w postępowaniu z osobą niepełnosprawną     95
  5.5.3. Rehabilitacja zawodowa     95
  5.5.4. Rehabilitacja społeczna     96
  5.5.5. Rehabilitacja lecznicza     96
  5.5.6. Rola lekarza w postępowaniu z osobą niepełnosprawną     96
  5.5.7. Podsumowanie     97
  Pytania kontrolne     97
  
  6. Jakość opieki medycznej     99
  
  6.1. Jakość opieki – Tomasz Tomasik, Adam Windak     99
  6.1.1. Podstawowe pojęcia i definicje     99
  6.1.2. Cykl poprawy jakości     100
  6.1.3. Metody zapewnienia jakości     105
  6.1.4. Ustawiczny rozwój zawodowy lekarzy rodzinnych     108
  Pytania kontrolne     109
  Piśmiennictwo     109
  
  6.2. Elementy EBM – Roman Topór-Mądry, Tomasz Bochenek     110
  6.2.1. Co to jest EBM?     110
  6.2.2. Praktykowanie EBM     110
  6.2.3. Metodyka EBM     111
  6.2.4. Podsumowanie EBM     119
  Pytania kontrolne     120
  
  6.3. Farmakoekonomika i ocena technologii medycznych – Tomasz Bochenek, Roman Topór-Mądry     120
  6.3.1. Farmakoekonomika     120
  6.3.2. Rodzaje kosztów     121
  6.3.3. Rodzaje analiz farmakoekonomicznych     121
  6.3.4. Analizy farmakoekonomiczne „krok po kroku”     123
  6.3.5. Praktyczne zastosowania analiz farmakoekonomicznych i HTA     125
  Pytania kontrolne     126
  Piśmiennictwo     126
  
  7. Psychologia na potrzeby lekarza rodzinnego – Ewa Wojtyna     127
  
  7.1. Wybrane problemy i zaburzenia psychiczne w okresie adolescencji     127
  7.1.1. Wprowadzenie     127
  7.1.2. Wybrane psychologiczne aspekty dojrzewania     128
  7.1.3. Adolescent w systemie rodzinnym – implikacje dla lekarza rodzinnego     129
  7.1.4. Wybrane problemy i zaburzenia psychiczne – rola lekarza rodzinnego w diagnozie i leczeniu     132
  
  7.2. Wybrane problemy i zaburzenia psychiczne w okresie dorosłości     138
  7.2.1. Psychologiczny aspekt wyzwań okresu dorosłości     138
  7.2.2. Zaburzenia związane ze stresem i zaburzenia depresyjno-lękowe     139
  7.2.3. Nadużywanie substancji psychoaktywnych, leczniczych i suplementów     144
  7.2.4. Zachowania zdrowotne     146
  7.2.5. Objawy psychiczne jako skutek problemów somatycznych i efekt zażywanych leków     147
  7.2.6. Korzyści wtórne z choroby     147
  Pytania kontrolne     148
  Piśmiennictwo     148
  
  8. Etyka w praktyce lekarza rodzinnego – Maciej Godycki-Ćwirko, Witold Lukas     149
  
  8.1. Wartości, zasady i postawy etyczne     149
  
  8.2. Tajemnica lekarska     151
  
  8.3. Prawa i odpowiedzialność pacjenta     151
  8.3.1. Prawa pacjenta     151
  8.3.2. Odpowiedzialność pacjenta     153
  Pytania kontrolne     153
  
  9. Informatyzacja w podstawowej opiece zdrowotnej – Rafał Kacorzyk     155
  
  9.1. Wprowadzenie     155
  
  9.2. Informatyzacja praktyki podstawowej opieki zdrowotnej     155
  
  9.3. Ochrona danych osobowych     157
  
  9.4. Telemedycyna     158
  
  9.5. Narzędzia informatyczne wspierające lekarza     159
  Pytania kontrolne     160
  Piśmiennictwo     160
  
  10. Stany zagrożenia życia w praktyce lekarza rodzinnego – Wojciech Gaszyński     161
  
  10.1. Reanimacja i resuscytacja     161
  10.1.1. Definicje     161
  
  10.2. Resuscytacja krążeniowo-oddechowa     161
  10.2.1. Podstawowe zabiegi podtrzymywania życia (ABC)     161
  10.2.2. Utrzymanie drożności górnych dróg oddechowych     162
  10.2.3. Rozpoczęcie sztucznego oddychania     162
  10.2.4. Błędy i niebezpieczeństwa związane z wentylacją     164
  
  10.3. Podjęcie masażu serca – uciskanie klatki piersiowej     165
  10.3.1. Pośredni masaż serca     165
  
  10.4. Defibrylacje (mechaniczna i elektryczna)     166
  10.4.1. Postępowanie w przypadku resuscytacji dzieci poniżej 8. roku życia (pediatric basic life support, BLS-P)     168
  
  10.5. Wytyczne Polskiej i Europejskiej Rady Resuscytacji     169
  10.5.1. A (airway) – utrzymywanie drożności górnych dróg oddechowych     169
  10.5.2. B (breathing) – rozpoczęcie sztucznego oddychania     169
  10.5.3. C (circulation) – podjęcie masażu serca     169
  10.5.4. D (drugs) – farmakoterapia     170
  10.5.5. E (electrocardiography) – elektrokardiografia     172
  10.5.6. F (fibrillation) – defibrylacja     172
  10.5.7. Czynniki mogące zwiększać szanse przeżycia pacjenta     173
  
  10.6. Ostra duszność krtaniowa     173
  
  10.7. Farmakoterapia w niestabilnej chorobie niedokrwiennej serca i zawale mięśnia sercowego     175
  10.7.1. Farmakoterapia w niestabilnej chorobie niedokrwiennej serca     175
  10.7.2. Farmakoterapia w zawale mięśnia sercowego (MONA)     175
  10.7.3. Leki stosowane w niestabilnej chorobie niedokrwiennej i zawale mięśnia sercowego     175
  
  10.8. Wyposażenie gabinetu lekarza rodzinnego w zakresie resuscytacji krążeniowo-oddechowej    176
  10.8.1. Sprzęt     176
  10.8.2. Leki     176
  Pytania kontrolne     176
  
  11. Choroby serca i nadciśnienie – Jan Henryk Goch, Aleksander Goch     177
  
  11.1. Choroba niedokrwienna serca     177
  11.1.1. Informacje ogólne     177
  11.1.2. Podział kliniczny choroby niedokrwiennej serca     178
  11.1.3. Diagnostyka i leczenie stabilnej dławicy piersiowej     179
  11.1.4. Ostry zespół wieńcowy z uniesieniem odcinka ST – zawał serca z uniesieniem ST (STEMI)     180
  11.1.5. Ostry zespół wieńcowy bez uniesienia odcinka ST – zawał serca bez uniesienia ST (NSTEMI)     181
  11.1.6. Niestabilna dusznica bolesna     182
  11.1.7. Zawał prawej komory serca     182
  11.1.8. Powikłania ostrych zespołów wieńcowych     182
  11.1.9. Postępowanie po przebyciu ostrego zespołu wieńcowego     188
  
  11.2. Diagnostyka różnicowa bólów w klatce piersiowej     188
  11.2.1. Rozwarstwienie aorty (tętniak rozwarstwiający aorty) typu A (rozwarstwienie obejmuje aortę wstępującą) i B (rozwarstwienie nie obejmuje aorty wstępującej)     188
  11.2.2. Zapalenia osierdzia     188
  11.2.3. Bóle opłucnowe     189
  11.2.4. Zatorowość płucna     189
  11.2.5. Bóle mięśniowo-stawowe     189
  11.2.6. Choroba refluksowa przełyku     189
  11.2.7. Choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy     190
  11.2.8. Choroby wątroby i dróg żółciowych     190
  
  11.3. Zapalenie mięśnia sercowego i wsierdzia     190
  11.3.1. Gorączka reumatyczna     190
  11.3.2. Pierwotne zapalenie mięśnia sercowego     190
  11.3.3. Infekcyjne zapalenie wsierdzia (IZW)     191
  
  11.4. Kardiomiopatie     192
  11.4.1. Kardiomiopatie pierwotne     192
  11.4.2. Kardiomiopatie wtórne     194
  
  11.5. Wady serca     194
  11.5.1. Wrodzone wady serca     194
  11.5.2. Nabyte wady serca     195
  
  11.6. Zaburzenia rytmu i przewodzenia     198
  11.6.1. Zaburzenia rytmu     198
  11.6.2. Zaburzenia przewodzenia     204
  
  11.7. Choroby osierdzia     204
  11.7.1. Ostre zapalenie osierdzia     204
  11.7.2. Zaciskające zapalenie osierdzia     205
  11.7.3. Tamponada serca     205
  
  11.8. Choroby serca u kobiet w ciąży     205
  
  11.9. Niewydolność serca     206
  
  11.10. Nadciśnienie tętnicze     208
  11.10.1. Nadciśnienie tętnicze pierwotne     208
  11.10.2. Nadciśnienie tętnicze wtórne     211
  11.10.3. Leczenie nadciśnienia tętniczego     213
  Pytania kontrolne     220
  
  12. Choroby układu oddechowego oraz problemy alergologiczne w praktyce lekarza rodzinnego     221
  
  12.1. Zakażenia układu oddechowego – Iwona Grzelewska-Rzymowska     221
  12.1.1. Zapalenie płuc (pneumonia)     221
  12.1.2. Ostre zapalenie oskrzeli     228
  
  12.2. Przewlekła obturacyjna choroba płuc – Paweł Górski, Iwona Grzelewska-Rzymowska     229
  12.2.1. Fenotypy przewlekłej obturacyjnej choroby płuc     233
  12.2.2. Przewlekła obturacyjna choroba płuc jako choroba wielonarządowa     233
  12.2.3. Całościowa, zindywidualizowana ocena POChP     234
  12.2.4. Postępowanie lecznicze     236
  12.2.5. Zaostrzenia przewlekłej obturacyjnej choroby płuc     243
  Pytania kontrolne (do podrozdz. 12.1 i 12.2)     244
  
  12.3. Astma – Paweł Górski, Iwona Grzelewska-Rzymowska     244
  12.3.1. Fenotypy astmy     247
  12.3.2. Ocena stopnia ciężkości astmy     248
  12.3.3. Ocena kontroli astmy     248
  12.3.4. Długotrwałe leczenie astmy     249
  12.3.5. Astma ciężka (oporna na leczenie)     252
  12.3.6. Zaostrzenia astmy     253
  12.3.7. Astma z nadwrażliwością na ASA (aspirynę) i inne niesteroidowe leki przeciwzapalne     254
  12.3.8. Astma a ciąża     254
  12.3.9. Zespół nakładania astma–POChP     255
  Pytania kontrolne     256
  
  12.4. Ostry napad astmy – Paweł Górski     256
  Pytania kontrolne     258
  
  12.5. Wstrząs anafilaktyczny – Paweł Górski     258
  Pytania kontrolne     259
  
  12.6. Odma opłucnowa – Adam Antczak, Adam Białas, Paweł Górski     259
  12.6.1. Odma pourazowa     259
  12.6.2. Odma samoistna     259
  Pytania kontrolne     260
  
  12.7. Rak płuca – Iwona Grzelewska-Rzymowska     261
  Pytania kontrolne     267
  
  12.8. Choroby śródmiąższowe płuc – Wojciech J. Piotrowski     267
  12.8.1. Wybrane choroby śródmiąższowe     269
  12.8.2. Zadania lekarza rodzinnego     273
  Pytania kontrolne     273
  
  12.9. Alergiczny nieżyt nosa – Piotr Kuna, Marta Kołacińska-Flont     273
  
  12.10. Atopowe i kontaktowe zapalenie skóry – Piotr Kuna, Marta Kołacińska-Flont     279
  
  12.11. Pokrzywki i obrzęk naczynioruchowy – Piotr Kuna, Marta Kołacińska-Flont     283
  Pytania kontrolne (do podrozdz. 12.9–12.11)     286
  
  12.12. Obturacyjny bezdech senny w praktyce lekarza rodzinnego – Maciej Król, Dariusz Nowak     286
  Pytania kontrolne     289
  
  13. Podstawy onkologii – Piotr Potemski     291
  
  13.1. Profilaktyka pierwotna i wtórna     292
  13.1.1. Profilaktyka pierwotna     292
  13.1.2. Profilaktyka wtórna     293
  
  13.2. Najczęstsze objawy wskazujące na konieczność wdrożenia diagnostyki w kierunku choroby nowotworowej     294
  13.2.1. Nieprawidłowe krwawienia     294
  13.2.2. Niegojące się owrzodzenia skóry lub błon śluzowych     294
  13.2.3. Zmiany barwnikowe, które zmieniają swój wygląd lub powiększają się     294
  13.2.4. Chrypka     294
  13.2.5. Kaszel     294
  13.2.6. Niedokrwistość     295
  13.2.7. Zaburzenia czynności przewodu pokarmowego     295
  13.2.8. Objawy dyspeptyczne     295
  13.2.9. Zaburzenia połykania     295
  13.2.10. Objawy dysuryczne     295
  13.2.11. Utrata ciężaru ciała, przewlekła gorączka, osłabienie     295
  13.2.12. Ból     295
  13.2.13. Guz     295
  
  13.3. Zasady postępowania w wybranych objawach i stanach towarzyszących chorobie nowotworowej     295
  13.3.1. Ból     296
  13.3.2. Duszność     300
  13.3.3. Gorączka     300
  13.3.4. Infekcje     300
  13.3.5. Krwawienie     301
  13.3.6. Niedokrwistość     301
  13.3.7. Biegunka     301
  13.3.8. Obrzęki     302
  13.3.9. Powikłania zakrzepowo-zatorowe     302
  13.3.10. Oliguria     302
  13.3.11. Niedrożność przewodu pokarmowego     302
  13.3.12. Stany psychiatryczne     303
  13.3.13. Zespół ciasnoty śródczaszkowej (obrzęk mózgu)     303
  13.3.14. Zespół żyły głównej górnej     303
  13.3.15. Hiperkalcemia     303
  
  13.4. Postępowanie u chorych z wybranymi objawami niepożądanymi leczenia przeciwnowotworowego     303
  13.4.1. Powikłania hematologiczne     303
  13.4.2. Nudności i wymioty     304
  13.4.3. Zapalenie błon śluzowych jamy ustnej i przewodu pokarmowego     304
  13.4.4. Uszkodzenie układu krążenia     305
  
  13.5. Badania kontrolne po zakończonym leczeniu onkologicznym     305
  13.5.1. Rak piersi     305
  13.5.2. Rak jelita grubego     305
  13.5.3. Rak płuca     305
  13.5.4. Rak gruczołu krokowego     305
  Pytania kontrolne     306
  
  14. Choroby układu pokarmowego w praktyce lekarza rodzinnego – Maciej Gonciarz, Zbigniew Gonciarz     307
  
  14.1. Objawy chorobowe ze strony górnego odcinka przewodu pokarmowego     307
  14.1.1. Zgaga (łac. pyrosis)     307
  14.1.2. Choroba refluksowa (GERD)     307
  14.1.3. Dysfagia     307
  14.1.4. Zaburzenia motoryki przełyku     308
  14.1.5. Zakażenie bakteriami Helicobacter pylori     309
  14.1.6. Profilaktyka uszkodzeń przewodu pokarmowego wywołanych niesteroidowymi lekami przeciwzapalnymi (NLPZ)     309
  14.1.7. Rak przełyku     310
  14.1.8. Zapalenia żołądka     310
  14.1.9. Wrzód trawienny żołądka i dwunastnicy     311
  14.1.10. Rak żołądka     312
  
  14.2. Choroby jelita cienkiego     312
  14.2.1. Choroba trzewna (celiakia)     312
  14.2.2. Wrażliwość na gluten niezwiązana z celiakią     313
  14.2.3. Alergie pokarmowe i nietolerancje pokarmowe     313
  14.2.4. Niedokrwienie jelit     313
  14.2.5. Zespół przerostu flory bakteryjnej jelita cienkiego     314
  14.2.6. Guzy jelita cienkiego     314
  
  14.3. Objawy chorobowe ze strony dolnego odcinka przewodu pokarmowego     314
  14.3.1. Biegunka     314
  14.3.2. Choroby czynnościowe jelit     315
  14.3.3. Choroby jelita grubego     315
  
  14.4. Choroby wątroby     320
  14.4.1. Interpretacja laboratoryjnych testów wątrobowych     320
  14.4.2. Ocena zdolności syntetyzujących hepatocytów     321
  14.4.3. Badania wskazujące na etiologię chorób wątroby     321
  14.4.4. Zapalenia wątroby     322
  14.4.5. Metaboliczne choroby wątroby     324
  14.4.6. Alkoholowe choroby wątroby     325
  14.4.7. Niealkoholowe stłuszczeniowe choroby wątroby (non-alcoholic fatty liver disease, NAFLD)     326
  14.4.8. Autoimmunologiczne choroby wątroby     326
  14.4.9. Polekowe uszkodzenia wątroby (drug induced liver injury, DILI)     328
  14.4.10. Marskość wątroby     328
  14.4.11. Choroby naczyniowe wątroby     331
  14.4.12. Zmiany ogniskowe wątroby     332
  14.4.13. Pierwotne nowotwory złośliwe wątroby     333
  
  14.5. Choroby dróg żółciowych     334
  14.5.1. Kamica żółciowa     334
  14.5.2. Kamica pęcherzyka żółciowego     334
  14.5.3. Ostre zapalenie pęcherzyka żółciowego     335
  14.5.4. Przewlekłe zapalenie pęcherzyka żółciowego     335
  14.5.5. Kamica przewodowa     335
  
  14.6. Choroby trzustki     336
  14.6.1. Ostre zapalenie trzustki (OZT)     336
  14.6.2. Przewlekłe zapalenie trzustki (PZT)     337
  14.6.3. Autoimmunologiczne zapalenie trzustki (AZT)     337
  14.6.4. Rak trzustki     337
  Pytania kontrolne     338
  
  15. Problemy pediatryczne w praktyce lekarza rodzinnego     339
  
  15.1. Opieka nad noworodkiem – Urszula Godula-Stuglik     339
  15.1.1. Pielęgnacja skóry i kikuta pępowiny     340
  15.1.2. Odrębności badania przedmiotowego noworodka     341
  15.1.3. Żywienie noworodka     343
  15.1.4. Szczepienia u noworodków – obowiązki lekarza rodzinnego     347
  15.1.5. Najczęstsze problemy zdrowotne noworodka     347
  15.1.6. Noworodek matki HIV (+)     354
  15.1.7. Postępowanie z noworodkiem z letalną wadą rozwojową (zgodnie z zasadami Deklaracji Helsińskiej i Dyrektywą Unii Europejskiej)     355
  15.1.8. Wizyta patronażowa     355
  
  15.2. Wybrane aspekty relacji lekarz–rodzice–dziecko – Witold Lukas, Aleksandra Oleksiak     356
  15.2.1. Podejmowanie decyzji o udaniu się do lekarza     358
  15.2.2. Wzajemne oddziaływanie – budowanie kontaktu     360
  15.2.3. Definiowanie problemu zdrowotnego pacjenta     363
  15.2.4. Wyjaśnienie sytuacji zdrowotnej pacjenta     366
  15.2.5. Ustalenie zakresu zgodności poglądów i planu działania (sformułowanie zaleceń lekarskich)     366
  
  15.3. Ocena rozwoju psychoruchowego niemowlęcia i małego dziecka – Witold Lukas, Elżbieta Mizgała-Izworska     367
  15.3.1. Podstawowe prawa rozwoju dziecka     367
  15.3.2. Metody oceny rozwoju psychoruchowego dostępne w praktyce lekarza rodzinnego     368
  15.3.3. Czynniki wpływające negatywnie na prawidłową ocenę rozwoju psychoruchowego     368
  15.3.4. Funkcjonalna diagnostyka rozwojowa jako ocena kompleksowa rozwoju dziecka     369
  15.3.5. Badanie niemowlęcia według Vojty     375
  
  15.4. Ocena rozwoju fizycznego i psychicznego dziecka w wieku od 3 do 18 lat – Maria Rybakowa     379
  15.4.1. Wskaźniki prawidłowego wzrastania i dojrzewania     379
  15.4.2. Rozwój psychiczny w okresie wczesnego dzieciństwa, szkolnym i pokwitania – metody oceny     397
  
  15.5. Żywienie dzieci zdrowych – Janusz Książyk     398
  15.5.1. Żywienie dzieci w 1. roku życia     398
  15.5.2. Żywienie dzieci w 2.–3. roku życia     400
  Piśmiennictwo     401
  
  15.6. Prewencja w wieku rozwojowym – Witold Lukas     403
  15.6.1. Zapobieganie krzywicy     403
  15.6.2. Zapobieganie próchnicy     408
  15.6.3. Profilaktyczne badanie lekarskie populacji w wieku rozwojowym – Mirosław Ruciński     412
  Piśmiennictwo     418
  
  15.7. Szczepienia ochronne w praktyce lekarza rodzinnego – Honorata Błaszczyk     418
  15.7.1. Podstawy prawne wykonywania szczepień ochronnych     418
  15.7.2. Organizacja punktu szczepień     420
  15.7.3. Ogólne zasady wykonywania szczepień     421
  15.7.4. Realizacja szczepień ochronnych w sytuacjach szczególnych     423
  15.7.5. Objawy niepożądane i przeciwwskazania do szczepień     425
  Piśmiennictwo     426
  
  15.8. Częstość występowania chorób wieku dziecięcego – Urszula Godula-Stuglik     427
  15.8.1. Ostre epizody w codziennej praktyce ambulatoryjnej     427
  15.8.2. Wybrane choroby uwarunkowane genetycznie i choroby metaboliczne     431
  15.8.3. Choroby przewlekłe     433
  
  15.9. Dziecko z gorączką – codzienny gość w poradni i szpitalnym oddziale ratunkowym – Jacek Grygalewicz     438
  15.9.1. Gorączka – definicja i charakter zjawiska     438
  15.9.2. Pirogeneza     438
  15.9.3. Gorączka u dzieci – występowanie     440
  15.9.4. Stan gorączkowy – komponenty     440
  15.9.5. Bardzo wysoka gorączka i hipertermia     440
  15.9.6. Gorączka: granica bezpieczeństwa     441
  15.9.7. Gorączka jako sojusznik     441
  15.9.8. Postępowanie przeciwgorączkowe     441
  15.9.9. Miejsca i sposoby mierzenia ciepłoty ciała u dzieci     443
  15.9.10. Gorączka niejasnego pochodzenia u dzieci (fever of unknown origin, FUO; fever without source, FWS)     443
  15.9.11. Gorączki okresowe     445
  Piśmiennictwo     446
  
  15.10. Symptomatologia i leczenie chorób układu oddechowego – Andrzej Radzikowski, Aleksandra Banaszkiewicz     447
  15.10.1. Patofizjologia i leczenie objawowe zakażeń dróg oddechowych     447
  15.10.2. Podstawy racjonalnej antybiotykoterapii w zakażeniach dróg oddechowych     453
  
  15.11. Symptomatologia najczęściej występujących chorób układu pokarmowego – Jerzy Socha     461
  15.11.1. Wymioty     461
  15.11.2. Bóle brzucha     461
  15.11.3. Biegunka     463
  15.11.4. Nieswoiste zapalenie jelit     464
  15.11.5. Zaparcia     465
  15.11.6. Żółtaczka     465
  15.11.7. Ostra i przewlekła niewydolność wątroby     467
  15.11.8. Niedożywienie     467
  
  15.12. Diagnostyka i leczenie chorób układu krążenia w wieku rozwojowym – Lesław Szydłowski, Maria Popczyńska-Marek     469
  15.12.1. Fizjologiczne odrębności układu krążenia w wieku rozwojowym     469
  15.12.2. Symptomatologia wad i chorób serca     472
  15.12.3. Badania pomocnicze w podstawowej diagnostyce układu krążenia     473
  15.12.4. Postępowanie doraźne w stanach naglących pochodzenia kardiogennego     478
  15.12.5. Udział i rola lekarza rodzinnego w kompleksowym leczeniu wad i chorób serca u dzieci     484
  
  15.13. Wybrane problemy z zakresu hematologii – Danuta Sońta-Jakimczyk     486
  15.13.1. Podział niedokrwistości     486
  15.13.2. Podstawowe badania laboratoryjne     486
  15.13.3. Niedokrwistości niedoborowe     486
  15.13.4. Zwiększony rozpad krwinek czerwonych (niedokrwistość hemolityczna)     488
  15.13.5. Sferocytoza wrodzona     488
  15.13.6. Hemoglobinopatie     488
  15.13.7. Skazy krwotoczne     489
  15.13.8. Białaczki i chłoniaki złośliwe     493
  15.13.9. Powiększone węzły chłonne     495
  
  15.14. Wybrane problemy endokrynologiczne – Maria Rybakowa     497
  15.14.1. Opóźnione wzrastanie     498
  15.14.2. Choroby tarczycy u dzieci i młodocianych     501
  15.14.3. Zaburzenia odżywiania     504
  15.14.4. Wrodzony przerost nadnerczy     508
  15.14.5. Choroba i zespół Cushinga     509
  
  15.15. Reumatologia wieku rozwojowego – Lidia Rutkowska-Sak     510
  15.15.1. Gorączka reumatyczna     510
  15.15.2. Młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów (MIZS)     511
  15.15.3. Młodzieńcze zapalenie skórno-mięśniowe (MZSM)     514
  15.15.4. Toczeń rumieniowaty układowy (TRU)     515
  15.15.5. Twardzina     516
  15.15.6. Zapalenia naczyń     517
  Piśmiennictwo     519
  
  15.16. Pediatria metaboliczna na potrzeby lekarza rodzinnego – Ewa Pronicka     519
  15.16.1. Rola i zasady konsultacji metabolicznej w pracy lekarza rodzinnego     522
  15.16.2. Formy konsultacji metabolicznej     524
  15.16.3. Szczegółowa symptomatologia wad metabolizmu     525
  
  15.17. Problemy nastolatków i młodocianych w praktyce lekarza rodzinnego – Maria Rybakowa     527
  15.17.1. Układ hormonalny w okresie pokwitania i dojrzewania     528
  15.17.2. Konstytucyjne opóźnienie wzrostu i rozwoju     529
  15.17.3. Zaburzenia miesiączkowania u dziewcząt     530
  15.17.4. Hirsutyzm     531
  15.17.5. Ginekomastia     531
  15.17.6. Psychospołeczne zaburzenia wieku młodzieńczego i ich profilaktyka     531
  
  15.18. Wybrane zagadnienia z nefrologii dziecięcej w praktyce lekarza rodzinnego – Danuta Zwolińska     533
  15.18.1. Podstawowe badania w diagnostyce chorób układu moczowego     533
  15.18.2. Wskaźniki funkcji nerek     536
  15.18.3. Diagnostyka radiologiczna chorób układu moczowego     536
  15.18.4. Zakażenie układu moczowego u dzieci     537
  15.18.5. Kamica układu moczowego     545
  15.18.6. Moczenie nocne     548
  15.18.7. Kłębuszkowe zapalenie nerek (KZN)     554
  15.18.8. Ostre kłębuszkowe zapalenie nerek (OKZN)     554
  15.18.9. Nefropatia IgA     555
  15.18.10. Zewnątrzwłośniczkowe kłębuszkowe zapalenie nerek     556
  15.18.11. Błoniaste kłębuszkowe zapalenie nerek (nefropatia błoniasta)     557
  15.18.12. Błoniastorozplemowe kłębuszkowe zapalenie nerek (mezangiokapilarne kłębuszkowe zapalenie nerek)     558
  15.18.13. Zespół nerczycowy (ZN)     559
  15.18.14. Ostre uszkodzenie nerek (acute kidney injury, AKI)     563
  15.18.15. Przewlekła choroba nerek (PChN)     567
  Piśmiennictwo     569
  
  15.19. Wady postawy. Skrzywienia kręgosłupa – Ireneusz M. Kowalski     570
  Piśmiennictwo     586
  
  15.20. Problemy chirurgii dziecięcej – Józef Dzielicki, Wojciech Korlacki     587
  15.20.1. Rany     587
  15.20.2. Zakażenia tkanek miękkich     590
  15.20.3. Złamania kości     592
  15.20.4. Stłuczenia, skręcenia i zwichnięcia     593
  15.20.5. Oparzenia     594
  15.20.6. Obrażenia i schorzenia chirurgiczne w obrębie głowy     596
  15.20.7. Schorzenia chirurgiczne w obrębie szyi     598
  15.20.8. Urazy, wady rozwojowe i schorzenia klatki piersiowej     599
  15.20.9. Urazy i schorzenia chirurgiczne jamy brzusznej     604
  15.20.10. Pojęcia „ostrego brzucha” i „ostrej moszny”     608
  15.20.11. Wady zewnętrznych narządów płciowych     608
  15.20.12. Podstawowe zasady znieczulania     610
  15.20.13. Współpraca z oddziałem chirurgii jednego dnia     611
  15.20.14. Chirurgia małoinwazyjna     612
  
  15.21. Najczęstsze choroby zakaźne – Urszula Godula-Stuglik     613
  15.21.1. Choroby wysypkowe     613
  15.21.2. Inne choroby zakaźne     618
  15.21.3. Choroby odzwierzęce     621
  
  15.22. Problemy HIV i AIDS u dzieci i młodzieży – Magdalena Marczyńska, Małgorzata Szczepańska-Putz     625
  15.22.1. Drogi zakażenia HIV     625
  15.22.2. Przebieg zakażenia wertykalnego HIV u dzieci     626
  15.22.3. Diagnostyka dzieci matek HIV-dodatnich     626
  15.22.4. Klasyfikacja zakażenia HIV u dzieci     627
  15.22.5. Zasady leczenia zakażenia HIV     628
  15.22.6. Profilaktyka zakażeń oportunistycznych     629
  15.22.7. Program szczepień ochronnych     630
  Pytania kontrolne     631
  
  16. Problemy położnictwa i ginekologii w praktyce lekarza rodzinnego – Jacek Suzin, Wiesław Tyliński, Grzegorz Surkont, Edyta Wlaźlak, Maria Szubert, Katarzyna Kowalczyk-Amico     633
  
  16.1. Fizjologia układu rozrodczego     633
  16.1.1. Anatomia żeńskich narządów płciowych     633
  16.1.2. Cykl miesiączkowy     633
  16.1.3. Zapłodnienie     635
  16.1.4. Menopauza     635
  16.1.5. Badanie ginekologiczne     636
  
  16.2. Stany nagłe w ginekologii     637
  16.2.1. Nieprawidłowe krwawienia z dróg rodnych     637
  16.2.2. Stany zapalne żeńskich narządów płciowych     639
  16.2.3. Bóle podbrzusza     644
  
  16.3. Uroginekologia     645
  16.3.1. Dolegliwości w obrębie pęcherza moczowego i cewki moczowej     646
  16.3.2. Leczenie wysiłkowego nietrzymania moczu i pęcherza nadreaktywnego     647
  16.3.3. Inne postacie nietrzymania moczu     650
  16.3.4. Zaburzenia statyki     650
  16.3.5. Skierowanie pacjentki z dolegliwościami uroginekologicznymi do specjalisty z dziedziny uroginekologii     651
  
  16.4. Ciąża i stany nagłe w położnictwie     651
  16.4.1. Określanie długości trwania ciąży i spodziewanego terminu porodu     654
  16.4.2. Zmiany ogólnoustrojowe w przebiegu ciąży     655
  16.4.3. Ogólne zalecenia dla ciężarnych     656
  16.4.4. Poród     656
  16.4.5. Połóg     657
  16.4.6. Patologia połogu     658
  16.4.7. Stany nagłe w położnictwie     659
  
  16.5. Leczenie hormonalne w ginekologii     660
  16.5.1. Antykoncepcja     660
  16.5.2. Menopauza     670
  16.5.3. Leczenie hormonalne z innych wskazań     673
  
  16.6. Niepłodność     673
  16.6.1. Przyczyny niepłodności     673
  16.6.2. Metody umożliwiające ocenę owulacji     675
  16.6.3. Badanie nasienia     675
  16.6.4. Metody stosowane w medycynie rozrodu     676
  
  16.7. Onkologia ginekologiczna     676
  16.7.1. Rak sromu     676
  16.7.2. Rak pochwy     677
  16.7.3. Rak szyjki macicy     678
  16.7.4. Rak endometrium     679
  16.7.5. Rak jajnika     680
  16.7.6. Rozrosty i nowotwory trofoblastu     682
  Pytania kontrolne     683
  
  17. Cukrzyca – Józef Drzewoski     685
  
  17.1. Patogeneza cukrzycy     686
  
  17.2. Główne czynniki sprzyjające rozwojowi T2DM     688
  
  17.3. Insulinooporność     689
  
  17.4. Osłabienie czynności i redukcja masy komórek β     690
  
  17.5. Rola lekarza medycyny rodzinnej w zapobieganiu stanom hiperglikemicznym (prediabetes i cukrzyca) oraz ich leczeniu     691
  17.5.1. Kryteria rozpoznania cukrzycy     691
  17.5.2. Leczenie zaburzeń gospodarki węglowodanowej     693
  
  17.6. Podsumowanie     696
  Pytania kontrolne     697
  
  18. Podstawy otorynolaryngologii dla dorosłych i dzieci – red. J. Bożydar Latkowski     699
  
  18.1. Wybrane choroby uszu oraz współistniejące uszkodzenia słuchu i układu równowagi – J. Bożydar Latkowski, Alina Morawiec-Sztandera     699
  
  18.1.1. Narząd słuchu     699
  18.1.2. Układ równowagi     708
  
  18.2. Częste choroby nosa, gardła i krtani oraz stany zakłócające ich sprawność – J. Bożydar Latkowski, Jerzy Kopczyński     712
  18.2.1. Nos i zatoki przynosowe     712
  18.2.2. Gardło     719
  18.2.3. Krtań     723
  
  18.3. Otorynolaryngologia dziecięca – Anna Zakrzewska     726
  18.3.1. Stany nagłe w otolaryngologii dziecięcej     726
  18.3.2. Najczęstsze choroby laryngologiczne u dzieci     728
  Pytania kontrolne     732
  
  19. Choroby reumatyczne w praktyce lekarza rodzinnego – Irena Zimmermann-Górska     733
  
  19.1. Uogólnione choroby tkanki łącznej     733
  19.1.1. Reumatoidalne zapalenie stawów     733
  19.1.2. Młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów     736
  19.1.3. Toczeń rumieniowaty układowy     736
  19.1.4. Twardzina układowa     737
  19.1.5. Zapalenie wielomięśniowe     737
  19.1.6. Zespół antyfosfolipidowy     738
  19.1.7. Polimialgia reumatyczna     738
  19.1.8. Zespół Sjögrena     739
  19.1.9. Rumień guzowaty     740
  
  19.2. Spondyloartropatie     740
  19.2.1. Zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa     740
  19.2.2. Łuszczycowe zapalenie stawów     743
  19.2.3. Reaktywne zapalenie stawów     744
  
  19.3. Zapalenia stawów spowodowane bezpośrednio zakażeniem bakteryjnym     745
  
  19.4. Zapalenie stawów wywoływane przez kryształy     746
  19.4.1. Dna moczanowa     747
  
  19.5. Choroba zwyrodnieniowa stawów     749
  
  19.6. Osteoporoza     751
  
  19.7. Choroby reumatyczne a ciąża     753
  19.7.1. Reumatoidalne zapalenie stawów     753
  19.7.2. Toczeń rumieniowaty układowy     753
  19.7.3. Zespół antyfosfolipidowy     753
  19.7.4. Leczenie farmakologiczne chorób reumatycznych w okresie ciąży i karmienia piersią     753
  Pytania kontrolne     754
  
  20. Problemy neurologiczne w praktyce lekarza rodzinnego – Antoni Prusiński     755
  
  20.1. Diagnostyka najczęstszych objawów i zaburzeń neurologicznych     755
  20.1.1. Bóle głowy     755
  20.1.2. Zawroty głowy     757
  20.1.3. Bóle barku     758
  20.1.4. Bóle okolicy lędźwiowo-krzyżowej     758
  20.1.5. Zaburzenia czynności ruchowych     758
  20.1.6. Zaburzenia przytomności     759
  20.1.7. Zaburzenia mowy     760
  20.1.8. Zaburzenia snu     761
  
  20.2. Krótki przegląd ważniejszych jednostek chorobowych i zespołów w neurologii     762
  20.2.1. Choroby naczyniowe mózgu     762
  20.2.2. Urazy mózgu     765
  20.2.3. Guzy mózgu     766
  20.2.4. Zatrucia układu nerwowego     767
  20.2.5. Wybrane choroby zwyrodnieniowe i metaboliczne     767
  20.2.6. Stwardnienie rozsiane     768
  20.2.7. Padaczka     769
  20.2.8. Migrena i inne samoistne bóle głowy     770
  20.2.9. Uszkodzenia pojedynczych nerwów (mononeuropatie)     772
  20.2.10. Bólowe zespoły korzeniowe     772
  20.2.11. Polineuropatie     773
  20.2.12. Choroby mięśni i nerwowo-mięśniowe     774
  20.2.13. Zaburzenia neurologiczne w chorobach ogólnoustrojowych i narządów wewnętrznych     775
  Pytania kontrolne     776
  
  21. Problemy chirurgiczne i choroby naczyń w praktyce lekarza rodzinnego – Ryszard Markert     777
  
  21.1. Ostre zapalenie wyrostka robaczkowego     777
  
  21.2. Kamica żółciowa     778
  
  21.3. Żółtaczka jako objaw     779
  21.3.1. Żółtaczka mechaniczna     779
  21.3.2. Wirusowe zapalenie wątroby     779
  
  21.4. Ostre zapalenie trzustki     780
  
  21.5. Niedrożność jelit     781
  21.5.1. Niedrożność wysoka     781
  21.5.2. Niedrożność niska     781
  
  21.6. Uwięźnięcie przepukliny zewnętrznej     782
  21.6.1. Przepuklina pachwinowa i udowa     782
  21.6.2. Przepuklina pępkowa     783
  
  21.7. Choroby sutka     783
  21.7.1. Rak sutka     783
  21.7.2. Zapalenie i ropień sutka     784
  
  21.8. Choroby naczyń     784
  21.8.1. Choroby układu tętniczego     785
  21.8.2. Choroby układu żylnego     787
  
  21.9. Proktologia     789
  
  21.10. Chirurgia ambulatoryjna     791
  21.10.1. Zakażenia skóry i tkanki podskórnej     791
  21.10.2. Kończyna górna     792
  21.10.3. Kaszak     795
  21.10.4. Brodawki skórne     796
  21.10.5. Rak skóry     796
  21.10.6. Kończyna dolna     796
  Pytania kontrolne     798
  
  22. Podstawowe problemy rehabilitacji w praktyce lekarza rodzinnego     799
  
  22.1. Metody lecznicze stosowane w rehabilitacji medycznej – Jolanta Kujawa, Jolanta Taczała, Agnieszka Zawadzka, Kamila Gworys     799
  22.1.1. Kinezyterapia     800
  22.1.2. Metody neurofizjologiczne     803
  22.1.3. Fizykoterapia     804
  22.1.4. Masaż leczniczy     806
  
  22.2. Wybrane zagadnienia z rehabilitacji medycznej – Jolanta Kujawa, Jolanta Taczała, Agnieszka Zawadzka, Kamila Gworys     807
  22.2.1. Rehabilitacja w przypadku chorób i zaburzeń wieku rozwojowego     807
  22.2.2. Rehabilitacja osób starszych     810
  22.2.3. Rehabilitacja kardiologiczna     812
  22.2.4. Rehabilitacja osób z chorobami układu oddechowego     813
  22.2.5. Rehabilitacja osób z chorobami reumatycznymi     816
  Pytania kontrolne     819
  Piśmiennictwo (do podrozdz. 22.1 i 22.2)     820
  
  22.3. Rehabilitacja głosu u chorych po laryngektomii całkowitej – Alina Morawiec-Sztandera     820
  Pytania kontrolne     822
  
  22.4. Rehabilitacja słuchu – Elżbieta Malenda-Modzelewska, J. Bożydar Latkowski     822
  22.4.1. Zasada rehabilitacji głuchot (metoda klasyczna)     825
  Pytania kontrolne     826
  
  23. Problemy osób starszych w praktyce lekarza rodzinnego – Krzysztof Socha, Tomasz Kostka     827
  
  23.1. Starzenie się człowieka     827
  23.1.1. Chorobowość osób starszych     828
  23.1.2. Całościowa ocena geriatryczna     829
  
  23.2. Wybrane geriatryczne jednostki i stany chorobowe     830
  23.2.1. Upadki     830
  23.2.2. Zespół słabości (zespół kruchości, frailty syndrome)     831
  23.2.3. Otępienie     832
  23.2.4. Nietrzymanie moczu     834
  23.2.5. Nietrzymanie stolca     835
  23.2.6. Odleżyny     836
  23.2.7. Odmienny obraz kliniczny chorób u osób starszych     838
  Pytania kontrolne     840
  Piśmiennictwo     840
  
  24. Podstawy farmakologii klinicznej – Józef Drzewoski, Agnieszka Śliwińska     843
  Pytania kontrolne     847
  
  25. Choroby układu krwiotwórczego w praktyce lekarza rodzinnego – Tadeusz Robak, Krzysztof Chojnowski, Piotr Smolewski, Halina Urbańska-Ryś, Agata Wrzesień-Kuś     849
  
  25.1. Najczęściej występujące niedokrwistości     849
  25.1.1. Niedokrwistość z niedoboru żelaza     851
  25.1.2. Niedokrwistości megaloblastyczne     852
  25.1.3. Niedokrwistości hemolityczne     853
  25.1.4. Niedokrwistość aplastyczna     854
  
  25.2. Skazy krwotoczne     855
  25.2.1. Naczyniowe skazy krwotoczne     855
  25.2.2. Skazy krwotoczne małopłytkowe     857
  25.2.3. Skazy krwotoczne osoczowe     860
  
  25.3. Ostre białaczki     863
  
  25.4. Przewlekłe nowotwory mieloproliferacyjne     868
  25.4.1. Przewlekła białaczka szpikowa (CML)     869
  25.4.2. Czerwienica prawdziwa (PV)     870
  25.4.3. Nadpłytkowość samoistna (ET)     871
  25.4.4. Pierwotna mielofibroza (PMF)     872
  
  25.5. Chłoniaki złośliwe     873
  25.5.1. Chłoniaki nie-Hodgkina (NHL)     874
  25.5.2. Chłoniak Hodgkina     876
  25.5.3. Przewlekła białaczka limfocytowa     878
  25.5.4. Szpiczak mnogi     879
  Pytania kontrolne     881
  
  26. Choroby układu endokrynnego i choroby metaboliczne w praktyce lekarza rodzinnego     883
  
  26.1. Choroby tarczycy – Jolanta Kunert-Radek     883
  26.1.1. Badania diagnostyczne w chorobach tarczycy     883
  26.1.2. Nadczynność tarczycy     886
  26.1.3. Niedoczynność tarczycy     889
  26.1.4. Wole obojętne rozlane i guzkowe     891
  26.1.5. Rak tarczycy     892
  26.1.6. Zapalenia tarczycy     894
  26.1.7. Incydentaloma tarczycy     895
  Pytania kontrolne     896
  
  26.2. Choroby przysadki – Jolanta Kunert-Radek     896
  26.2.1. Układ podwzgórzowo-przysadkowy – nadrzędna rola w układzie endokrynnym     896
  26.2.2. Nadczynność przysadki     897
  26.2.3. Niedoczynność przysadki     901
  26.2.4. Incydentaloma przysadki     902
  Pytania kontrolne     903
  Piśmiennictwo     903
  
  26.3. Choroby kory nadnerczy – Henryk Stępień     903
  26.3.1. Regulacja czynności hormonalnej kory nadnerczy     903
  26.3.2. Niedoczynność kory nadnerczy     904
  26.3.3. Nadczynność kory nadnerczy     907
  26.3.4. Wskazania i przeciwwskazania do kortykoterapii     910
  26.3.5. Rakowiak     913
  Pytania kontrolne     915
  
  26.4. Pierwotna nadczynność gruczołów przytarczycznych – Jan Komorowski     915
  26.4.1. Nadczynność przytarczyc     915
  26.4.2. Niedoczynność przytarczyc     917
  26.4.3. Hipokalcemia     917
  Pytania kontrolne     918
  
  26.5. Otyłość i jadłowstręt psychiczny – Jan Komorowski     918
  26.5.1. Otyłość     918
  26.5.2. Jadłowstręt psychiczny     921
  Pytania kontrolne     923
  
  27. Podstawy chorób narządu ruchu     925
  
  27.1. Wady wrodzone narządu ruchu – Marek Synder     925
  27.1.1. Braki i ubytki kończyny     925
  27.1.2. Przerosty kończyn     925
  27.1.3. Wrodzony zrost promieniowo-łokciowy     925
  27.1.4. Rozwojowa (zwana dawniej wrodzoną) dysplazja stawu biodrowego (developmental dysplasia of the hip, DDH)     926
  
  27.2. Wady wrodzone klatki piersiowej – Marek Synder     927
  27.2.1. Wrodzone wysokie ustawienie łopatki (tzw. choroba Sprengla)     927
  27.2.2. Klatka piersiowa lejkowata     927
  27.2.3. Klatka piersiowa kurza (pectus carinatum)     928
  27.2.4. Wrodzony kręcz szyi (torticollis)     928
  
  27.3. Wady postawy – Marek Synder     928
  27.3.1. Plecy okrągłe     929
  27.3.2. Boczne skrzywienie kręgosłupa, tzw. skolioza     929
  27.3.3. Zaburzenia statyki     930
  
  27.4. Zmiany zwyrodnieniowe stawów – Marek Synder     931
  27.4.1. Zmiany zwyrodnieniowe stawu biodrowego     931
  27.4.2. Zmiany zwyrodnieniowe stawu kolanowego     932
  27.4.3. Zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa     933
  27.4.4. Zmiany zwyrodnieniowe stawu ramiennego     933
  
  27.5. Postępowanie po urazach narządu ruchu – Andrzej Grzegorzewski     933
  27.5.1. Postępowanie u pacjentów z opatrunkiem gipsowym     934
  27.5.2. Postępowanie po urazach więzadłowo-torebkowych     934
  
  27.6. Zmiany przeciążeniowe narządu ruchu – Andrzej Grzegorzewski     935
  Pytania kontrolne     936
  
  28. Choroba zwyrodnieniowa kręgosłupa – zespoły bólowe – Andrzej Radek, Maciej Radek     937
  
  28.1. Rola krążka międzykręgowego i jego patologia     937
  
  28.2. Diagnostyka chorób zwyrodnieniowych kręgosłupa     937
  
  28.3. Procesy chorobowe krążka międzykręgowego     938
  
  28.4. Leczenie     940
  Pytania kontrolne     941
  
  29. Problemy urologiczne w praktyce lekarza rodzinnego – Andrzej Prelich     943
  
  29.1. Krwiomocz     943
  29.2. Tamponada pęcherza moczowego     944
  29.3. Ostre zapalenie pęcherza moczowego     944
  29.4. Zatrzymanie moczu     945
  29.5. Ostre zapalenie gruczołu krokowego     946
  29.6. Kolka nerkowa     946
  29.7. Zakażone wodonercze     947
  29.8. Zapalenie najądrza i jądra     947
  29.9. Skręt jądra     947
  29.10. Zgorzel Fourniera     948
  29.11. Guzy jądra     948
  29.12. Rak stercza     949
  29.13. Parafimoza (zadzierzgnięcie napletka)     949
  29.14. Uraz nerki     950
  29.15. Uraz pęcherza moczowego     950
  29.16. Uraz cewki moczowej     950
  29.17. Urazy moszny i jąder     951
  Pytania kontrolne     951
  Piśmiennictwo     951
  
  30. Podstawowe problemy dermatologii w praktyce lekarza rodzinnego     953
  
  30.1. Zakażenia bakteryjne – Anna Woźniacka, Anna Sysa-Jędrzejowska     953
  30.1.1. Zapalenie mieszków włosowych (folliculitis)     953
  30.1.2. Czyrak (furunculus)     953
  30.1.3. Róża (erysipelas)     954
  30.1.4. Liszajec zakaźny (impetigo contagiosa)     954
  30.1.5. Niesztowica (ecthyma)     955
  
  30.2. Gruźlica – Anna Woźniacka, Anna Sysa-Jędrzejowska     955
  30.2.1. Gruźlica toczniowa (tuberculosis luposa)     955
  
  30.3. Grzybice skóry – Anna Woźniacka, Anna Sysa-Jędrzejowska     955
  30.3.1. Grzybica skóry gładkiej (tinea cutis glabrae)     955
  30.3.2. Grzybica stóp (tinea pedis)     956
  30.3.3. Grzybica paznokci (tinea unguium)     956
  30.3.4. Łupież pstry (pityriasis versicolor)     957
  
  30.4. Zakażenia pasożytnicze – Anna Woźniacka, Anna Sysa-Jędrzejowska     957
  30.4.1. Świerzb (scabies)     957
  30.4.2. Wszawica głowowa (pediculosis capillitii)     957
  
  30.5. Choroby wirusowe – Anna Woźniacka, Anna Sysa-Jędrzejowska     958
  30.5.1. Półpasiec (zoster)     958
  30.5.2. Opryszczka zwykła (herpes simplex)     958
  30.5.3. Brodawki zwykłe (verrucae vulgares)     959
  
  30.6. Rumienie – Anna Woźniacka, Anna Sysa-Jędrzejowska     960
  30.6.1. Rumień wielopostaciowy wysiękowy (erythema exsudativum multiforme)     960
  30.6.2. Toksyczna nekroliza naskórka (toxic epidermal necrolysis, syndroma Lyell – zespół Lyella)     960
  30.6.3. Rumień guzowaty (erythema nodosum)     961
  
  30.7. Atopowe zapalenie skóry     961
  
  30.8. Łuszczyca zwyczajna (psoriasis vulgaris) – Anna Woźniacka, Anna Sysa-Jędrzejowska     961
  
  30.9. Choroby pęcherzowe – Anna Woźniacka, Anna Sysa-Jędrzejowska     962
  30.9.1. Pęcherzyca (pemphigus)     962
  30.9.2. Pemfigoid     963
  30.9.3. Opryszczkowate zapalenie skóry (dermatitis herpetiformis, morbus Duhring – choroba Dühringa)     963
  
  30.10. Choroby tkanki łącznej – Anna Woźniacka, Anna Sysa-Jędrzejowska     964
  30.10.1. Zmiany skórne w przebiegu tocznia rumieniowatego     964
  30.10.2. Zmiany skórne w przebiegu zapalenia skórno-mięśniowego     965
  30.10.3. Twardzina układowa (systemic sclerosis)     965
  30.10.4. Twardzina ograniczona (morphea, sclerodermia circumscripta)     966
  
  30.11. Owrzodzenie goleni     967
  
  30.12. Trądzik – Anna Woźniacka, Anna Sysa-Jędrzejowska     967
  
  30.13. Nowotwory skóry – Anna Woźniacka, Anna Sysa-Jędrzejowska     968
  30.13.1. Rak podstawnokomórkowy (basal cell carcinoma, BCC)     968
  30.13.2. Rak kolczystokomórkowy (carcinoma spinocellulare)     968
  30.13.3. Czerniak złośliwy (melanoma malignum)     969
  Pytania kontrolne (do podrozdz. 30.1–30.13)     969
  
  30.14. Choroby przenoszone drogą płciową – Jolanta Dorota Torzecka     970
  30.14.1. Kiła (lues, syphilis)     970
  30.14.2. Rzeżączka (gonorrhoea)     971
  30.14.3. Nierzeżączkowe zapalenie cewki moczowej     973
  Pytania kontrolne     974
  
  31. Niektóre postacie grzybic – Piotr Kurnatowski, Anna J. Kurnatowska     975
  
  31.1. Grzybice układu oddechowego     975
  31.1.1. Grzybice nosa i zatok przynosowych     975
  31.1.2. Grzybice krtani     976
  31.1.3. Grzybice dolnych dróg oddechowych     977
  
  31.2. Grzybice układu pokarmowego     980
  31.2.1. Grzybice jamy ustnej i gardła     980
  31.2.2. Grzybice przełyku, żołądka i jelit     982
  
  31.3. Grzybice wieloogniskowe i uogólnione     983
  Pytania kontrolne     985
  Piśmiennictwo     985
  
  32. Podstawowe choroby jamy ustnej – Anna J. Kurnatowska, Piotr Kurnatowski     987
  
  32.1. Choroby jamy ustnej przebiegające z zanikiem błony śluzowej     987
  32.1.1. Zapalenie kątów ust (zajady)     987
  32.1.2. Zapalenie jamy ustnej protetyczne (stomatopatia protetyczna)     987
  32.1.3. Zapalenie jamy ustnej w przebiegu cukrzycy     988
  
  32.2. Choroby jamy ustnej przebiegające z wytwarzaniem aft     988
  
  32.3. Zapalenie jamy ustnej ze zmianami martwiczo-wrzodziejącymi     989
  32.3.1. Zapalenie jamy ustnej białaczkowe     989
  
  32.4. Zmiany w jamie ustnej w przebiegu AIDS     989
  
  32.5. Stomatodynia (pieczenie jamy ustnej)     990
  
  32.6. Ropień okołozębowy (ropień przyzębny)     991
  
  32.7. Stany przedrakowe     991
  
  32.8. Zapalenie jamy ustnej uczuleniowe (kontaktowa alergia, alergiczne zapalenie błony śluzowej)     992
  
  32.9. Cuchnienie z ust (cuchnący oddech, halitosis, przykry zapach z ust)     994
  
  32.10. Zaburzenia czynności stawów skroniowo-żuchwowych (artropatia skroniowo-żuchwowa, dysfunkcja skroniowo-żuchwowa, mioartropatia, zespół Costena)     994
  Pytania kontrolne     995
  Piśmiennictwo     995
  
  33. Podstawy nefrologii – Michał Nowicki     997
  
  33.1. Przewlekła choroba nerek     997
  
  33.2. Ostre uszkodzenie nerek (acute kidney injury, AKI)     1001
  
  33.3. Kłębuszkowe choroby nerek, diagnostyka białkomoczu i krwinkomoczu     1002
  
  33.4. Nefropatie cewkowo-śródmiąższowe (śródmiąższowe zapalenia nerek, ŚZN)     1006
  
  33.5. Wrodzone choroby nerek     1007
  
  33.6. Zmiany metabolizmu leków w chorobach nerek, nefrotoksyczność leków     1008
  Pytania kontrolne     1011
  Piśmiennictwo     1011
  
  34. Problemy psychiatryczne i zachowania samobójcze w praktyce lekarza rodzinnego – Antoni Florkowski     1013
  
  34.1. Stany zagrożenia życia w psychiatrii     1013
  34.1.1. Zachowania samobójcze     1013
  34.1.2. Zachowania agresywne     1016
  34.1.3. Majaczenie     1017
  34.1.4. Złośliwy zespół neuroleptyczny     1018
  34.1.5. Ostra katatonia     1019
  34.1.6. Zespół serotoninowy     1020
  
  34.2. Wybrane choroby i zaburzenia psychiczne przewlekłe     1021
  34.2.1. Depresja     1021
  34.2.2. Zaburzenia afektywne dwubiegunowe     1026
  34.2.3. Schizofrenia i inne psychozy urojeniowe     1027
  34.2.4. Procesy otępienne i wybrane zagadnienia psychiatrii wieku podeszłego     1033
  34.2.5. Zaburzenia lękowe i związane ze stresem     1035
  34.2.6. Zaburzenia psychiczne spowodowane piciem alkoholu     1039
  34.2.7. Zaburzenia psychiczne spowodowane nadużywaniem benzodiazepin (BZD)     1042
  34.2.8. Zaburzenia psychiczne spowodowane nadużywaniem środków odurzających     1042
  Pytania kontrolne     1044
  Piśmiennictwo     1044
  
  35. Choroby zakaźne w praktyce lekarza rodzinnego – Anna Piekarska     1047
  
  35.1. Wirusowe zapalenia wątroby (WZW)     1047
  35.1.1. Ostre wirusowe zapalenie wątroby     1047
  35.1.2. Przewlekłe wirusowe zapalenie wątroby (PZW)     1048
  35.1.3. Pozapalna marskość wątroby oraz rak wątrobowokomórkowy     1048
  35.1.4. Przewlekłe wirusowe zapalenie wątroby typu B – postępowanie     1049
  35.1.5. Przewlekłe wirusowe zapalenie wątroby typu C – postępowanie     1049
  35.1.6. Immunoprofilaktyka WZW     1050
  
  35.2. Zakażenia przewodu pokarmowego     1050
  35.2.1. Zakażenia wirusowe     1050
  35.2.2. Zakażenia bakteryjne     1051
  
  35.3. Neuroinfekcje     1051
  
  35.4. Zakażenia przenoszone przez kleszcze     1053
  35.4.1. Borelioza z Lyme     1053
  35.4.2. Kleszczowe zapalenie mózgu     1054
  
  35.5. Zakażenia skóry i tkanki podskórnej     1055
  
  35.6. Zakażenie HIV/AIDS     1055
  
  35.7. Grypa     1057
  
  35.8. Gruźlica     1058
  
  35.9. Choroby wysypkowe     1059
  35.9.1. Ospa wietrzna i półpasiec     1059
  35.9.2. Różyczka     1060
  35.9.3. Odra     1061
  35.9.4. Płonica     1061
  35.9.5. Rumień zakaźny     1061
  35.9.6. Mononukleoza zakaźna     1062
  35.9.7. Zmiany skórne w przebiegu zespołu rozsianego wykrzepiania wewnątrznaczyniowego     1062
  
  35.10. Zakażenia związane z podróżowaniem do strefy tropikalnej     1063
  35.10.1. Postępowanie przed wyjazdem     1063
  35.10.2. Postępowanie po powrocie     1064
  Pytania kontrolne     1065
  
  36. Okulistyka w praktyce lekarza rodzinnego – Mirosława Grałek     1067
  
  36.1. Odcinek przedni oka     1067
  36.1.1. Choroby aparatu ochronnego i dróg łzowych     1067
  36.1.2. Zapalenie rogówki (keratitis)     1070
  36.1.3. Zapalenie błony naczyniowej (uveitis)     1070
  36.1.4. Choroby soczewki     1071
  
  36.2. Odcinek tylny oka (siatkówka i nerw wzrokowy)     1072
  36.2.1. Obraz prawidłowy     1072
  36.2.2. Choroby siatkówki i nerwu wzrokowego     1072
  36.2.3. Jaskra (glaucoma)     1075
  
  36.3. Inne choroby narządu wzroku     1075
  36.3.1. Urazy oka (trauma oculi)     1075
  36.3.2. Nowotwory złośliwe     1076
  36.3.3. Wady refrakcji     1076
  36.3.4. Zaburzenia mięśni okoruchowych     1077
  Pytania kontrolne     1077
  
  37. Wybrane zagadnienia toksykologii klinicznej – Lech Panasiuk     1079
  
  37.1. Zatrucia lekami     1079
  
  37.2. Zatrucia alkoholami i glikolami     1081
  
  37.3. Zatrucie tlenkiem węgla     1084
  
  37.4. Zatrucia grzybami     1085
  
  37.5. Zatrucia substancjami żrącymi     1087
  
  37.6. Zatrucia narkotykami i środkami halucynogennymi     1088
  
  37.7. Zatrucia „pigułkami gwałtu” i dopalaczami     1090
  Pytania kontrolne     1092
  
  38. Wybrane zagadnienia medycyny sportowej dla lekarzy rodzinnych – Anna Jegier     1093
  
  38.1. Wpływ regularnej aktywności fizycznej na organizm człowieka     1093
  38.1.1. Układ krążenia osoby wytrenowanej, serce sportowca     1093
  38.1.2. Wpływ aktywności fizycznej na układ ruchu     1096
  
  38.2. Zasady orzekania o udziale w sporcie dzieci i młodzieży     1098
  
  38.3. Wydolność fizyczna organizmu podstawą programowania obciążeń treningowych     1102
  
  38.4. Medyczne aspekty sportu dzieci i młodzieży     1103
  
  38.5. Sportowe urazy i uszkodzenia układu ruchu     1104
  38.5.1. Entezopatie     1105
  38.5.2. Zapalenia ścięgien     1106
  38.5.3. Złamania zmęczeniowe     1107
  38.5.4. Jałowe martwice kości     1107
  38.5.5. Zespoły ciasnoty przedziałów powięziowych     1107
  38.5.6. Ostre urazy     1107
  
  38.6. Zalecenia aktywności fizycznej w promocji zdrowia i prewencji pierwotnej chorób przewlekłych dla osób dorosłych     1108
  Pytania kontrolne     1111
  Piśmiennictwo     1111
  
  Skorowidz     1113
RozwińZwiń