INNE EBOOKI AUTORA
Autor:
Wydawca:
Format:
pdf, ibuk
Prezentowana praca z jednej strony szczegółowo omawia relacje Federacji Rosyjskiej i Ukrainy, wykorzystując instrumentarium nauki o stosunkach międzynarodowych, w szczególności zaś podejścia badawcze zajmujące się problematyką zależności, z drugiej zaś ─ weryfikuje przydatność tych ostatnich do analizy współczesnych stosunków międzynarodowych. Ramy chronologiczne pracy obejmują zasadniczo lata 1991-2012, ze szczególnym uwzględnieniem okresu po "pomarańczowej rewolucji" na Ukrainie w 2004 roku.
Relacje ukraińsko-rosyjskie były niejednokrotnie przedmiotem zainteresowania politologów, niemniej do tej pory w Polsce na gruncie nauki o stosunkach międzynarodowych nie powstała rozprawa poświęcona wszechstronnej analizie zależności łączących oba państwa.
Mimo, że od rozpadu ZSRR minęło 20 lat, Ukraina wciąż pozostaje w istotnym stopniu zależna od Rosji. Zależność ta widoczna jest w sferze systemu politycznego, gospodarki, bezpieczeństwa i obrony, społeczeństwa, kultury oraz polityki zagranicznej. Istniejąca sytuacja jest następstwem uwarunkowań historycznych (długotrwała przynależność ziem ukraińskich do państwa rosyjskiego, a następnie radzieckiego), polityki Federacji Rosyjskiej oraz postawy samej Ukrainy. Uzależnienie od Rosji przynosi doraźne korzyści ukraińskim elitom politycznym i gospodarczym oraz w bardziej ograniczonym zakresie społeczeństwu. Jednocześnie jednak pociąga za sobą szereg niekorzystnych konsekwencji - utrudnia demokratyzację systemu politycznego, zreformowanie gospodarki i budowę nowoczesnego narodu, sprzyja utrwaleniu podziałów regionalnych i oddala perspektywę integracji Ukrainy z NATO i Unią Europejską.
Rok wydania | 2013 |
---|---|
Liczba stron | 505 |
Kategoria | Politologia |
Wydawca | Uniwersytet Warszawski |
ISBN-13 | 978-83-235-1070-3 |
Numer wydania | 1 |
Język publikacji | polski |
Informacja o sprzedawcy | ePWN sp. z o.o. |
INNE EBOOKI AUTORA
EBOOKI WYDAWCY
POLECAMY
Ciekawe propozycje
Spis treści
WYKAZ SKRÓTÓW | 9 |
WSTĘP | 11 |
ROZDZIAŁ I. RELACJA ZALEŻNOŚCI W NAUCE O STOSUNKACH MIĘDZYNARODOWYCH | 21 |
1. Pojęcie zależności | 21 |
2. Historyczne i współczesne formy zależności | 25 |
2.1. Okres przedwestfalski | 25 |
2.2. Okres kolonialny | 27 |
2.3. Okres „zimnej wojny” | 32 |
2.4. Okres współczesny | 33 |
3. Główne interpretacje badawcze relacji zależności | 37 |
3.1. Studia nad imperializmem | 38 |
3.2. Szkoła „dependencji” | 47 |
3.3. Koncepcja „systemu-świata” | 51 |
3.4. Perspektywa postkolonialna | 55 |
4. Autorski model relacji zależności | 63 |
4.1. Założenia ogólne | 63 |
4.2. Zależności w sferze systemu politycznego | 64 |
4.3. Zależności w sferze gospodarczej | 67 |
4.4. Zależności w sferze bezpieczeństwa i obrony | 69 |
4.5. Zależności w sferze społecznej | 72 |
4.6. Zależności w sferze kulturowo-ideologicznej | 74 |
4.7. Zależności w sferze polityki zagranicznej | 77 |
ROZDZIAŁ II. HISTORYCZNE UWARUNKOWANIA ZALEŻNOŚCI UKRAINY OD ROSJI | 79 |
1. Okres przedradziecki | 80 |
1.1. Ruś Kijowska jako pierwsze państwo wschodnich Słowian | 80 |
1.2. Kozaczyzna i jej przyłączenie do imperium rosyjskiego | 82 |
1.3. Przemiany w carskiej Rosji i powstanie nowoczesnego narodu ukraińskiego | 89 |
2. Ukraina w składzie ZSRR | 96 |
2.1. Ukraina w polityce władz radzieckich w latach 1917–1945 | 96 |
2.2. Ukraina w polityce władz radzieckich w okresie powojennym | 101 |
2.3. Ukraina na drodze do niepodległości | 108 |
ROZDZIAŁ III. ZALEŻNOŚCI W SFERZE SYSTEMU POLITYCZNEGO | 112 |
1. Podobieństwa ustrojowe pomiędzy Federacją Rosyjską i Ukrainą | 112 |
1.1. Dziedzictwo ustrojowe ZSRR | 112 |
1.2. Ewolucja systemu politycznego Federacji Rosyjskiej | 116 |
1.3. Ewolucja systemu politycznego Ukrainy | 119 |
1.4. Znaczenie podobieństw ustrojowych | 125 |
2. Główne podmioty ukraińskiego systemu politycznego wobec Rosji | 128 |
2.1. Prezydenci Ukrainy wobec Rosji | 128 |
2.2. Współczesne siły polityczne na Ukrainie wobec Rosji | 139 |
2.3. Ukraińskie grupy oligarchiczne wobec Rosji | 152 |
3. Ingerencje Federacji Rosyjskiej w życie polityczne Ukrainy | 162 |
3.1. Poparcie Federacji Rosyjskiej dla prezydenta Leonida Kuczmy | 162 |
3.2. Zaangażowanie Rosji w wybory prezydenckie w 2004 r. | 164 |
3.3. Rosyjskie działania przeciwko prezydentowi Wiktorowi Juszczence | 170 |
4. Wnioski | 173 |
ROZDZIAŁ IV. ZALEŻNOŚCI W SFERZE GOSPODARCZEJ | 176 |
1. Stosunki Ukrainy i Rosji w sektorze energetycznym | 179 |
1.1. Interesy Ukrainy i Rosji w sektorze energetycznym | 180 |
1.2. Kwestia warunków dostaw rosyjskiego gazu na Ukrainę | 184 |
1.3. Kwestia kontroli ukraińskiego sektora energetycznego | 189 |
1.4. Alternatywne szlaki transportu paliw z Azji do Europy | 193 |
2. Ukraińsko-rosyjska wymiana handlowa | 195 |
2.1. Wielkość i struktura wymiany handlowej | 196 |
2.2. Kwestia liberalizacji wymiany handlowej | 200 |
2.3. Wybrane problemy handlowe | 202 |
3. Rosyjskie inwestycje bezpośrednie na Ukrainie | 205 |
3.1. Wielkość rosyjskich inwestycji | 208 |
3.2. Główne obszary rosyjskich inwestycji | 211 |
3.3. Rosyjskie inwestycje na Ukrainie a dwustronne relacje polityczne | 214 |
4. Wnioski | 216 |
ROZDZIAŁ V. ZALEŻNOŚCI W SFERZE BEZPIECZEŃSTWA I OBRONY | 219 |
1. Poradziecka broń jądrowa na Ukrainie | 222 |
1.1. Nuklearne dziedzictwo ZSRR | 222 |
1.2. Polityka Ukrainy wobec poradzieckich arsenałów jądrowych | 223 |
1.3. Polityka Rosji wobec poradzieckich arsenałów jądrowych na Ukrainie | 226 |
1.4. Porozumienia z 1994 r. i ich znaczenie | 227 |
2. Rosyjska Flota Czarnomorska | 229 |
2.1. Znaczenie Floty Czarnomorskiej w polityce Rosji | 230 |
2.2. Kwestia podziału Floty Czarnomorskiej (1991–1997) | 232 |
2.3. Kwestia okresu stacjonowania Floty Czarnomorskiej (1997–2010) | 235 |
2.4. Konsekwencje stacjonowania Floty Czarnomorskiej dla Ukrainy | 238 |
3. Granica ukraińsko-rosyjska | 241 |
3.1. Specyfika granicy ukraińsko-rosyjskiej | 242 |
3.2. Problem potwierdzenia granicy | 244 |
3.3. Problem delimitacji i demarkacji granicy | 247 |
3.4. Problem granicy morskiej | 249 |
4. Współpraca w sferze przemysłu zbrojeniowego | 251 |
4.1. Potencjał przemysłu zbrojeniowego Rosji i Ukrainy | 251 |
4.2. Zakres i znaczenie współpracy dwustronnej | 254 |
4.3. Współpraca w sferze przemysłu zbrojeniowego a relacje polityczne | 257 |
4.4. Implikacje współpracy w sferze przemysłu zbrojeniowego | 260 |
5. Ukraina wobec konfliktu w Naddniestrzu | 261 |
5.1. Zarys konfliktu w Naddniestrzu | 262 |
5.2. Następstwa konfliktu w Naddniestrzu dla Ukrainy | 264 |
5.3. Polityka Ukrainy wobec konfliktu w Naddniestrzu | 266 |
6. Wnioski | 270 |
ROZDZIAŁ VI. ZALEŻNOŚCI W SFERZE SPOŁECZNEJ | 273 |
1. Społeczeństwo ukraińskie wobec Rosji | 275 |
1.1. Uwarunkowania postrzegania Rosji i stosunków ukraińsko-rosyjskich na Ukrainie | 275 |
1.2. Wizerunek Rosji na Ukrainie | 276 |
1.3. Ukraińska opinia publiczna wobec relacji bilateralnych z Rosją | 277 |
2. Mniejszość rosyjska na Ukrainie | 281 |
2.1. Sytuacja narodowościowa na Ukrainie | 281 |
2.2. Polityka narodowościowa władz ukraińskich | 283 |
2.3. Działalność polityczna mniejszości rosyjskiej | 285 |
2.4. Mniejszość rosyjska w polityce Rosji | 287 |
2.5. Społeczność rosyjska na Krymie | 288 |
3. Podziały regionalne na Ukrainie | 294 |
3.1. Regiony Ukrainy | 295 |
3.2. Wybrane wyznaczniki podziałów regionalnych | 298 |
3.3. Zróżnicowanie regionalne a polityka wewnętrzna na Ukrainie | 299 |
3.4. Podziały regionalne a stosunki ukraińsko-rosyjskie | 304 |
4. Ukraińcy w Rosji | 308 |
4.1. Charakterystyka ukraińskiej emigracji do RFSSR i Rosji | 308 |
4.2. Znaczenie diaspory w Rosji dla Ukrainy | 310 |
4.3. Polityka Rosji wobec społeczności ukraińskiej | 313 |
5. Wnioski | 317 |
ROZDZIAŁ VII. ZALEŻNOŚCI W SFERZE KULTUROWO-IDEOLOGICZNEJ | 320 |
1. Pozycja języka rosyjskiego na Ukrainie | 322 |
1.1. Sytuacja językowa na Ukrainie | 322 |
1.2. Polityka językowa władz ukraińskich | 325 |
1.3. Stanowisko Rosji wobec sytuacji językowej na Ukrainie | 331 |
1.4. Znaczenie debaty na temat statusu języka rosyjskiego | 332 |
2. Dziedzictwo radzieckiej historiografii | 334 |
2.1. Główne spory historiograficzne dotyczące dziejów Ukrainy i Rosji | 335 |
2.2. Znaczenie sporów historiograficznych na Ukrainie | 339 |
2.3. Ukraińska polityka historyczna a relacje z Rosją | 344 |
3. Działalność Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego i Ukraińskiego Kościoła Prawosławnego (Patriarchatu Moskiewskiego) | 350 |
3.1. Sytuacja religijna na Ukrainie | 350 |
3.2. RKP i UKP (PM) wobec sytuacji religijnej na Ukrainie | 353 |
3.3. RKP i UKP (PM) wobec sytuacji politycznej na Ukrainie | 356 |
3.4. RKP i UKP (PM) a relacje ukraińsko-rosyjskie | 358 |
4. Rosyjskie wpływy w systemie medialnym Ukrainy | 360 |
4.1. Charakterystyka systemu medialnego Ukrainy | 361 |
4.2. Uwarunkowania i przejawy rosyjskich wpływów w systemie medialnym Ukrainy | 362 |
4.3. Rosyjskie wpływy w prasie na Ukrainie | 365 |
4.4. Rosyjskie wpływy w telewizji na Ukrainie | 367 |
4.5. Rosyjskie wpływy w ukraińskim internecie | 372 |
5. Wnioski | 375 |
ROZDZIAŁ VIII. ZALEŻNOŚCI W SFERZE POLITYKI ZAGRANICZNEJ | 377 |
1. Rosja i Ukraina wobec wielostronnych struktur współpracy na obszarze poradzieckim | 379 |
1.1. Rosja i Ukraina wobec Wspólnoty Niepodległych Państw | 381 |
1.2. Rosja i Ukraina wobec Wspólnej Przestrzeni Gospodarczej | 385 |
1.3. Rosja i Ukraina wobec Unii Celnej Federacji Rosyjskiej, Białorusi i Kazachstanu | 387 |
1.4. Rosja i Ukraina wobec Organizacji na rzecz Demokracji i Rozwoju Gospodarczego – GUAM | 389 |
2. Rosja, Ukraina i państwa zachodnie | 392 |
2.1. Wizerunek Rosji i Ukrainy w państwach zachodnich | 393 |
2.2. Rosja, Ukraina i Sojusz Północnoatlantycki | 398 |
2.3. Rosja, Ukraina i Unia Europejska | 413 |
3. Wnioski | 426 |
ZAKOŃCZENIE | 428 |
BIBLIOGRAFIA | 434 |
SUMMARY | 470 |
РЕЗЮМЕ НА РУССКОМ ЯЗЫКЕ | 474 |
РЕЗЮМЕ УКРАЇНСЬКОЮ МОВОЮ | 479 |
SPIS TABEL | 483 |
SPIS WYKRESÓW | 485 |
INDEKS OSÓB | 487 |