INNE EBOOKI AUTORA
Wydawca:
Format:
epub, mobi, pdf, ibuk
Prezentowana monografia stanowi pierwszą w polskiej historiografii próbę całościowego omówienia pożarów i ich następstw w Rzeczpospolitej Obojga Narodów od XVI do XVIII wieku. Opierając się na bardzo zróżnicowanych i rozproszonych źródłach rękopiśmiennych i drukowanych oraz starszej i nowszej literaturze przedmiotu, Andrzej Karpiński omawia kolejno: przyczyny wczesnonowożytnych miejskich pożarów (wojna, podpalenie, wyładowania atmosferyczne, nieostrożne obchodzenie się z ogniem), ich liczbę, rozmiary, czas trwania i częstotliwość, największe klęski ognia w wybranych kilkunastu wielkich i średnich ośrodkach miejskich, wreszcie – skutki demograficzne, ekonomiczne, społeczne, urbanistyczno-architektoniczne i polityczne pożóg. Elżbieta Nowosielska opisuje rozwój ówczesnego ustawodawstwa przeciwpożarowego oraz próby zabezpieczenia się i gaszenia XVI-XVIII-wiecznych pożarów. Rozprawę opatrzono obszerną bibliografią, licznymi szczegółowymi zestawieniami i tabelami, ilustracjami, streszczeniem anglojęzycznym oraz indeksami.
Monografia razem z katalogiem "Pożary w miastach Rzeczypospolitej w XVI-XVIII wieku i ich następstwa ekonomiczne, społeczne i kulturowe. Katalog" (WUW, Warszawa 2020), w którym opisano blisko 5000 klęsk ognia, stanowią pierwsze kompleksowe opracowanie zagadnienia pożarów w nowożytnej Polsce.
Baza materiałowa opracowania jest doprawdy imponująca. Autorzy co prawda narzekają na brak precyzji źródeł, na ich niekiedy niedostępność czy brak zachowania, ale to, co udało się zgromadzić, budzi respekt. Kwerenda objęła archiwa i biblioteki polskie, litewskie, białoruskie i ukraińskie i była niezmiernie pracochłonna, gdyż informacje o pożarach i walce z ogniem przechowały się w źródłach bardzo różnej proweniencji. Warto podkreślić obfite wykorzystanie rozmaitych utworów literatury pięknej, okazuje się, że pożary i ich zwalczanie są bardzo »literackim« tematem w piśmiennictwie.
Z recenzji prof. Wojciecha Iwańczaka
******
Fires in the Towns of the Kingdom of Poland in the 16th to 18th Centuries and Their Economic, Social and Cultural Consequences
The monograph discusses the causes for early modern urban fires (wars, arson, lightning discharges, human carelessness), their number, extent, duration and frequency. It also refers to the biggest fire disasters in a dozen or so big and middle towns, their demographic, economic, social, political and architectural consequences as well as to fire safety regulations and attempts to prevent and extinguish fires.
Rok wydania | 2021 |
---|---|
Liczba stron | 534 |
Kategoria | Nowożytność |
Wydawca | Uniwersytet Warszawski |
ISBN-13 | 978-83-235-4378-7 |
Numer wydania | 1 |
Język publikacji | polski |
Informacja o sprzedawcy | ePWN sp. z o.o. |
INNE EBOOKI AUTORA
POLECAMY
Ciekawe propozycje
Spis treści
Wstęp (Andrzej Karpiński) | 7 |
ROZDZIAŁ 1. Przyczyny pożarów (Andrzej Karpiński) 15 | |
1.1. Czynniki sprzyjające pożarom | 17 |
1.1.1. Budownictwo miejskie | 18 |
1.1.2. Dachy | 22 |
1.1.3. Zabudowa miejska | 24 |
1.1.4. Kominy i paleniska | 26 |
1.1.5. Składowanie łatwopalnych materiałów | 30 |
1.1.6. Oświetlenie | 31 |
1.1.7. Lokalizacja miejskich przedsiębiorstw korzystających z ognia | 33 |
1.1.8. Wodociągi miejskie i studnie | 34 |
1.1.9. Warunki klimatyczne | 35 |
1.2. Bezpośrednie przyczyny pożarów | 37 |
1.2.1. Działania wojenne i łupieżcze najazdy | 37 |
1.2.2. Celowe podpalenia | 57 |
1.2.3. Pożary piorunowe | 85 |
1.2.4. Nieostrożne obchodzenie się z ogniem | 90 |
1.3. Pożar jako kara Boska | 114 |
ROZDZIAŁ 2. Przebieg klęsk (Andrzej Karpiński) 119 | |
2.1. Liczba pożarów | 119 |
2.2. Skala pożarów | 128 |
2.3. Częstotliwość pożarów, czas ich trwania, pożary dzienne i nocne | 144 |
2.4. Walka z pożarem | 160 |
2.5. Największe pożary w wybranych miastach Rzeczypospolitej w XVI–XVIII w. | 172 |
ROZDZIAŁ 3. Następstwa XVI–XVIII-wiecznych pożarów | |
w miastach Korony i Litwy (Andrzej Karpiński) 240 | |
3.1. Demograficzne skutki pożarów | 240 |
3.2. Ekonomiczne skutki pożarów | 253 |
3.3. Społeczno-religijne następstwa pożarów | 293 |
3.4. Następstwa pożarów w urbanistyce, architekturze, sztuce i literaturze | 310 |
3.5. Polityczne następstwa pożarów | 319 |
ROZDZIAŁ 4. Ochrona przeciwpożarowa (Elżbieta Nowosielska) 322 | |
4.1. Rozporządzenia prawne | 322 |
4.2. Cechy | 326 |
4.3. Materiały budowlane | 329 |
4.4. Kominy | 334 |
4.5. Kominiarze | 339 |
4.6. Dostęp do wody | 344 |
4.7. Usunięcie niebezpiecznych zakładów poza miasto | 346 |
4.8. Ostrożność z ogniem | 348 |
4.9. Materiały wybuchowe | 351 |
4.10. Poszerzanie ulic | 352 |
4.11. Tytoń | 354 |
4.12. Sprzęt przeciwpożarowy | 356 |
4.13. Ostrzeganie o pożarze | 370 |
4.14. Przebieg akcji gaśniczej | 375 |
4.15. Metody nadprzyrodzone | 384 |
4.16. Podsumowanie | 388 |
Zakończenie (Andrzej Karpiński) | 390 |
Aneks 1 (Andrzej Karpiński) | 401 |
Bibliografia (Andrzej Karpiński) | 424 |
Summary | 505 |
Spis ilustracji | 512 |
Spis tabel | 514 |
Spis zestawień | 515 |
Indeks miejscowości i rejonów geograficznych | 516 |
Indeks rzeczowy | 528 |