INNE EBOOKI AUTORA
Autor:
Wydawca:
Format:
epub, mobi, pdf, ibuk
Książka jest antropologiczną analizą buntów chłopskich w czasach pańszczyźnianych (XVI-XIX wiek). Autor omawia przejawy chłopskiego oporu, wykorzystując do tego badania tzw. historii oddolnej (history from below), tradycje badań subaltern studies oraz koncepcję „broni podporządkowanych”. Wychodzi z założenia, że żaden bunt nie wybucha w próżni, zawsze jest poprzedzony tworzeniem się swoistej subkultury oporu, ma także własną logikę i cele oparte na tej subkulturze. Autor analizuje również sposoby i taktyki oporu ukrytego, anonimowego oraz strategie maskowania oporu.
Książka Michała Rauszera podejmuje temat, który rzeczywiście, jak zaznacza to na wstępie sam Autor, przeżywa ostatnio pewien renesans, jest ona bowiem badaniem wpisującym się w coś na kształt „ludowej historii Polski”, a więc dociekań, które za przedmiot biorą sobie nie tyle znane, „wielkie” i „oficjalne” fakty z historii naszego państwa – a więc powstania, wojny, sojusze, dynastie itp. – co raczej kondycje i losy grup podporządkowanych – czy też klas niższych – polskiego społeczeństwa. (…) Michał Rauszer poddał namysłowi nie tylko praktyczno-instytucjonalny, ale też społeczno-kulturowy aspekt szlacheckiej dominacji, a analiza owa może służyć za miarodajny przykład intelektualnego kunsztu Autora, odróżnia bowiem trzy formy owej dominacji – materialną, statusu i ideologiczną – każdej poświęcając osobno należytą jej uwagę. Główny temat książki, a więc opór stawiany przez podporządkowanych szlacheckiej władzy, opisano i przeanalizowano drobiazgowo, ale jednocześnie zachowując syntetyczny obraz całości. Autor omawia więc najróżniejsze taktyki oporu, tak indywidualnego, jak i zbiorowego, wskazując na ich zakorzenienie w systemie moralnej ekonomii chłopstwa.
Z recenzji dr hab. Jana Sowy
******
The Power of Subjugated
The books is an anthropological analysis of peasant rebellions in the times of serfdom between the 16th and 19th centuries. The author discusses the manifestations of serf rebellions, using the so called history from below research, subaltern studies and the idea of “subjugated arms”.
Rok wydania | 2021 |
---|---|
Liczba stron | 416 |
Kategoria | Nowożytność |
Wydawca | Uniwersytet Warszawski |
ISBN-13 | 978-83-235-4791-4 |
Numer wydania | 1 |
Informacja o sprzedawcy | ePWN sp. z o.o. |
INNE EBOOKI AUTORA
POLECAMY
Ciekawe propozycje
Spis treści
Wstęp 11 | |
1. Punkty odniesienia | 16 |
2. Bunt, opór i „dysydenckie subkultury” | 18 |
3. Badania nad chłopskimi buntami w kontekście polskim | 21 |
4. Paradygmaty badań nad chłopskimi buntami | 24 |
5. Chłopi jako lud? | 25 |
6. Lud i klasa | 27 |
7. Systemowa przemoc | 30 |
8. Antropologia oporu | 31 |
9. Struktura pracy | 35 |
CZĘŚĆ I | |
Rozdział 1. Formy oporu podporządkowanych 41 | |
1.1. Bunty chłopskie jako reakcja | 44 |
1.2. Podstawy chłopskiego działania | 45 |
1.3. Formy kolektywnego oporu | 47 |
1.4. Anonimowość oporu | 50 |
1.5. Chłopskie oddziały zbrojne | 52 |
1.6. Chłopski lojalizm i naiwny monarchizm | 53 |
1.7. Legalność oporu | 56 |
1.8. Metodologia badań oporu | 58 |
Rozdział 2. Dominacja i broń podporządkowanych 60 | |
2.1. Infrapolityka i broń podporządkowanych | 61 |
2.2. Dwa rodzaje stosunków podporządkowania | 62 |
2.3. Charakter paternalizmu | 64 |
2.4. Kultura ludowa jako odwrotność paternalizmu | 65 |
2.5. Nieoznaczoność w hegemonii i przemoc | 67 |
2.6. Publiczny protokół–ukryty protokół | 68 |
2.7. Ukryty protokół jako podstawa oporu | 71 |
2.8. Kultury ukrytego protokołu | 73 |
2.9. Ukryty protokół jako sfera wartości | 75 |
2.10. Ukryty protokół i zachowanie | 77 |
Rozdział 3. Taktyki oporu 79 | |
3.1. Kolektywizm pragmatyczny | 83 |
3.2. Sieci, plotka i koordynacja | 85 |
3.3. Moralna ekonomia chłopskich buntów | 87 |
3.4. Tłum i moralna ekonomia | 90 |
3.5. Moralna podstawa oporu | 94 |
3.6. Plotka–komunikacja–wartości | 96 |
3.7. Logika tłumu | 99 |
3.8. Głupota i walka klas | 102 |
Rozdział 4. Pańszczyzna i wewnętrzna kolonizacja 107 | |
4.1. Kolonizacja jako nierównowaga | 107 |
4.2. Teoria kolonizacji wewnętrznej | 109 |
4.3 Precedensy | 111 |
4.4. Kolonizacja wewnętrzna jako pojęcie antropologiczne | 113 |
4.5. Od kryzysu XIV wieku do rewolucji cen | 114 |
4.6. W stronę wewnętrznej kolonizacji | 117 |
4.7. Kolonizacja wewnętrzna i „wtórne poddaństwo” | 119 |
4.8. Ekonomia wewnętrznej kolonizacji | 123 |
4.9. Folwark jako przedsiębiorstwo? | 124 |
4.10. Monopole | 126 |
4.11. Kolonizacja wewnętrzna i pańszczyzna | 128 |
4.12. Na czym polegała pańszczyzna? | 130 |
Rozdział 5. Kultury wewnętrznej kolonizacji 136 | |
5.1. Niewolnictwo, poddaństwo, pańszczyzna | 138 |
5.2. Chłopi i niewolnicy | 140 |
5.3. Nie czyń się, Chamie, Jafetem | 142 |
5.4. Ideologia sarmatyzmu | 146 |
5.5. Dystynkcje protorasowe i sarmatyzm | 147 |
5.6. Dystynkcje estetyczne | 149 |
5.7. Naród szlachecki | 152 |
CZĘŚĆ II | |
Rozdział 1. Kulturowe praktyki kontrhegemoniczne 161 | |
1.1. Kultura folkloru | 162 |
1.2. Folklor i hegemonia | 165 |
1.3. Zażyłość kulturowa i ukryty protokół | 167 |
1.4. Dialektyka drwiny | 169 |
1.5. Sowizdrzał i sprytny chłop | 173 |
1.6. Klasowa mądrość i głupota | 176 |
1.7. Spryt chłopa | 178 |
1.8. Nadprzyrodzona broń w walce z dworem | 179 |
1.9. Czary jako walka klas | 180 |
1.10. Pieśni antypańszczyźniane | 185 |
1.11. Obrzędy i rebelie | 192 |
1.12. Świat na opak jako forma wyobraźni politycznej | 196 |
Rozdział 2. Codzienne formy chłopskiego oporu 200 | |
2.1. Zbiegostwo chłopów | 201 |
2.2. Zbiegostwo jako forma oporu | 202 |
2.3. Przyczyny zbiegostwa | 204 |
2.4. Struktura ucieczek | 204 |
2.5. Polityka zbiegostwa | 206 |
2.6. Łańcuch intymnych skierowań | 207 |
2.7. Zbiegostwo i kolektywizm pragmatyczny | 208 |
2.8. Moralna ekonomia sporów metrycznych | 209 |
2.9. Opór metryczny | 211 |
2.10. Spory o wymiar pracy i działki osadników | 212 |
2.11. Pierwszy polski terrorysta mierniczy | 213 |
2.12. Performatyka oporu | 214 |
2.13. Nigdy nie widziałem chłopa biegnącego | 216 |
2.14. Dodatek: opór i kapitalizm | 221 |
Rozdział 3. Od codziennego oporu do strajku chłopskiego 224 | |
3.1. Fomentatorzy i „Mojżesze ludu” | 225 |
3.2. Przywódcy i struktura buntu | 226 |
3.3. Burzyciele pokoju z Poręby | 228 |
3.4. Spory sądowe | 231 |
3.5. Procesy | 232 |
3.6. Strajk chłopów w starostwie libuskim | 237 |
3.7. Organizacja oporu | 239 |
3.8. Bunt i pacyfikacja | 240 |
Rozdział 4. Figura społecznego bandyty 244 | |
4.1. Zbójnictwo na ziemiach polskich | 245 |
4.2. Zbójnicy społeczni a państwo | 247 |
4.3. Zbójnictwo i pańszczyzna | 248 |
4.4. Zbójnictwo a społeczność | 249 |
4.5. Tradycje chłopskiego oporu i zbójnictwo | 250 |
4.6. Reakcje na zbójnictwo | 253 |
4.7. Znaczenie mitu zbójnika | 255 |
4.8. Nadprzyrodzone moce zbójników | 257 |
4.9. Zbójnik jako ludowy wzorzec bohatera | 259 |
4.10. Mit zbójnika i ukryty protokół | 260 |
4.11. Moralna ekonomia zbójnictwa | 261 |
4.12. Polityka pamięci chłopów i utopia | 263 |
Rozdział 5. Chłopskie bunty: dwa modele 266 | |
5.1. Rola uniwersalistycznych ideologii w buntach chłopskich | 267 |
5.2. Model lokalnego powstania: pierwsza bitwa pod Nowym Targiem | 270 |
5.3. Druga bitwa pod Nowym Targiem | 276 |
5.4. Klasa i ur-nacjonalizm | 278 |
5.5. Stabilizacja systemów politycznych w XVII wieku | 280 |
5.6. Konfl ikt kolonialny? | 283 |
5.7. Proces kolonizacji | 284 |
5.8. Kozacy | 286 |
5.9. Drugi model: uniwersalistyczne podstawy buntu chłopskiego i ur-nacjonalizm | 287 |
5.10. Powstanie ludowe i powstanie Chmielnickiego | 289 |
5.11. Ustrój autonomii Chmielnickiego i sprawa chłopska | 294 |
5.12. Polityka chłopskich buntów | 295 |
Rozdział 6. Kapłan ludowej rewolucji 298 | |
6.1. Wikary z Wilkołazu | 299 |
6.2. Organizacja i rewolucja | 301 |
6.3. Pańszczyzna w Kongresówce | 304 |
6.4. Polska ludowa Ściegiennego | 306 |
6.5. Przekroczenie paradygmatu klasowego | 308 |
6.6. W stronę rewolucji ludowej | 310 |
6.7. Listy z nieba | 312 |
6.8. Ludowa propaganda | 315 |
6.9. Chrystus rewolucjonistą? | 316 |
6.10. Edukacja do solidarności | 318 |
6.11. Chrześcijanin z karabinem? | 319 |
Rozdział 7. Rewolucja, czyli zapusty chłopskie 323 | |
7.1. W stronę nowoczesnej monarchii | 324 |
7.2. Struktura relacji | 328 |
7.3. Polak w surducie, chłop w siermiędze | 329 |
7.4. Pańszczyzna jako akt wiary | 331 |
7.5. Religia, rewolucja | 335 |
7.6. Manifest Goslara i widmo komunizmu | 339 |
7.7. Chłopskie zawołania | 342 |
7.8. Rewolucyjna plotka | 343 |
7.9. Polityka chłopów w czasie rabacji | 346 |
7.10. Organizacja rabacji | 349 |
7.11. Żywioł i organizacja | 354 |
7.12. Rabacja jako wydarzenie | 355 |
7.13. Realpolitik króla chłopów | 358 |
7.14. Chłopska polityka wewnętrzna | 361 |
7.15. Rządy Szeli | 363 |
7.16. Pacyfikacja i przejście do ukrytego oporu | 365 |
Zakończenie | 371 |
Dodatek: inne pieśni ludowe o Ściegiennym | 380 |
Bibliografia | 382 |
Indeks osób | 404 |
Summary | 414 |