Kraków i Galicja wobec przemian cywilizacyjnych 1866-1914. Studia i szkice - ebook

Dziewiętnastowieczną Galicję, cieszącą się po roku 1866 względną autonomią (i choćby przez to stwarzającą dla rozwoju polskiego życia zbiorowego warunki korzystniejsze od tych, które istniały w pozostałych zaborach) zaliczył prof. Norman Davies do kategorii „Królestw Zaginionych”. Rzeczywisty obraz tego nieistniejącego od prawie stu lat kraju, stanowiącego część Cesarstwa Austro-Węgier, a zamieszkiwanego przez kilka narodowości, często przesłaniały mity, raz opowiadające o szczęśliwym bytowaniu pod rządami dobrotliwego Franciszka Józefa, innym razem – o skrajnie zacofanej i pogrążonej w nędzy dalekiej od Wiednia prowincji. Współautorzy niniejszej książki, zajmujący się z jednej strony historią dziewiętnastowiecznej polityki i ówczesnych procesów cywilizacyjnych, z drugiej zaś historią idei, sztuki i literatury, starają się wspólnie zmierzyć z galicyjskimi mitami. Różnorodność przedmiotów badania i punktów widzenia, zajmowanych w poszczególnych szkicach sprawia, iż z książki potraktowanej jako całość wyłania się niepełny wprawdzie, ale wielostronny (i otwierający perspektywy dalszych rozważań) obraz Galicji doby autonomii. Nadrzędnym tematem wszystkich rozpraw jest pytanie o obecność w życiu galicyjskim charakterystycznych dla XIX wieku przemian cywilizacyjnych, o napięcie między przywiązaniem do tradycji i naciskiem zbliżającej się nowoczesności. Ten złożony proces pokazywany jest na różne sposoby i na różnych poziomach uszczegółowienia. Stąd, z jednej strony, znajdziemy w książce ogólne uwagi o cywilizacji przemysłowej lat 1880-1914, o rozwoju galicyjskiego szkolnictwa, o wkraczaniu kobiet w życie publiczne, z drugiej zaś – mniej lub bardziej szczegółowe analizy zajmujące się poglądami politycznymi krakowskich konserwatystów, obecnością synów chłopskich na katedrach UJ, lwowską i krakowską filozofią akademicką, powieściami Ignacego Maciejowskiego o przemyśle naftowym, czy pomysłami unowocześnienia Galicji, sformułowanymi przez Stefana Żeromskiego. Książka dedykowana jest Profesorowi Franciszkowi Ziejce na siedemdziesiąte urodziny.

Norman Davies, Galicja jako Królestwo Zaginione

Stanisław Grodziski, Program autonomii galicyjskiej w 1860 roku 

Andrzej Chwalba, Czy Galicji sukces był pisany? Cywilizacja przemysłowa 1880–1914 

Julian Dybiec, Galicja na drodze do wielkiej przemiany

Gabriela Matuszek, Kobiety a proces modernizacji – rekonesans galicyjskiej herstorii

Andrzej Banach, Synowie chłopscy na katedrach Uniwersytetu Jagiellońskiego od polowy XIX wieku do roku 1918

Kazimierz Karolczak, Dzieduszyccy w życiu Galicji doby autonomicznej

Justyna Miklaszewska, Filozofia polityczna stańczyków

Tadeusz Budrewicz, Portret stańczyka w prasie satyrycznej

Andrzej Borowski, Stanisław Tarnowski o Renesansie i humanizmie

Tadeusz Bujnicki, Galicja – najgorszy zabór. Widziane z Paryża

Jan Woleński, Kraków, Lwów i filozofia polska na przełomie XIX i XX wieku

Wojciech Bałus, Collegium Novum Uniwersytetu Jagiellońskiego jako wyraz procesów modernizacyjnych w Galicji 

Jacek Purchla, Kraków i Lwów wobec nowoczesności

Magdalena Sadlik, Galicyjska „perła zdrojowisk”

Aleksandra Kijak, Powiew egzotyki w Krakowie końca XIX wieku

Iwona Węgrzyn, (1831–1863) Dwaj Juliusze Lucjana Siemieńskiego.Zapomniana opowieść o polskich powstaniach

Krzysztof Fiołek, O naftowych powieściach Ignacego Maciejewskiego (Sewera) z rzutem oka na galicyjską naftę w ogóle 

Maria Podraza-Kwiatkowska, Stefana Żeromskiego ocena Krakowa i program unowocześnienia Galicji

Urszula M. Pilch, Dylematy Galicjanina: Kraków czy Wiedeń. O poezji Ludwika Szczepańskiego

Anna Czabanowska-Wróbel, Palimpsest Krakowa z przełomu XIX i XX wieku – ślady przeszłości i znaki tego, co nowe

Marian Stala, Ucieczka w przyszłość. Michał Bałucki o Krakowie w roku 1950

Katarzyna Drąg, Batory Ormianinem. O tym, jak Matejko nie został zastrzelony na krakowskich Plantach

Andrzej Romanowski, Krakowskie lata Romana Dmowskiego

Jan Michalik, Krakowianka jedna wobec modernizmu

Indeks nazwisk