Nowe Historie Literatury - ebook

Autorka rysuje genologiczną panoramę nowych historii literatury funkcjonujących w Polsce po roku 1989. Pokazuje, w jaki sposób forma niemożliwa – synteza historycznoliteracka – wypierana jest z jej niepodważalnego jeszcze do niedawna miejsca przez formy dziś możliwe – różnorodne gatunki akademickie i nieakademickie.

Książka opisuje nowe sposoby opowiadania o przeszłości literackiej, wskazuje, jak zostało przeorganizowane instrumentarium badawcze historyków literatury, a także, jaka rola w nowych historiach literatury przypada odbiorcom.

Joanna Maj, analizując zróżnicowany pod względem metodologicznym, językowym i genologicznym materiał, proponuje autorskie, taksonomiczne ujęcie nowych historii. Wyróżnia: historie enumeracyjne (encyklopedie, leksykony, słowniki, alfabety, antologie, listy), historie podmiotowe (m.in. eseje, dzienniki i rozmowy), historie performatywne (turystyczne przewodniki literackie, muzea multimedialne), wizualne historie literatury oraz formy hybrydyczne.

Omówione przykłady nie tworzą nowego modelu reprezentatywnej, niezmiennej formy dziejów literackich, powtarzalnego wzorca, który w pełni odda obraz przeszłości, ale reprezentują fragment, wycinek minionego. Nowe historie literatury opowiadają się przeciw dominującym dyskursom, szukają lokalnie uwarunkowanych i uprawomocniających się miejscowo projektów. Wielokrotnie zacierają granice między nauką a opowieścią, publikacją akademicką a popularnonaukową – wszystkie przynoszą jednak świadectwo indywidualnego doświadczenia literackiej przeszłości.

Joanna Maj – literaturoznawczyni, pracuje w Instytucie Filologii Polskiej Uniwersytetu Wrocławskiego. Zajmuje się formami reprezentacji wiedzy, w tym problemami genologicznymi pisarstwa historycznoliterackiego. Aktualnie w ramach komparatystycznego projektu Literacki bedeker – nowe topografie lektury bada poetykę przewodników turystycznych.

Wstęp

(Nowe) historie literatury po roku 1989

Zamiast formy niemożliwej formy możliwe

Studia przypadków

Historia literatury jako gatunek akademicki

Historia i historie literatury

Historia literatury jako synteza historycznoliteracka

Gatunek reprezentatywny

Modele historii – modele syntezy

Kryzys historii literatury

Upadek historii i historycznoliterackie zwłoki

Perspektywa długiego trwania i formacje historycznoliterackie

Kulturowa historia literatury

Nowe historie literatury

Bieguny nowych historii literatury?

Formy enumeracyjne

Alfabetyczne i niealfabetyczne listy, enumeracje

1. Rizomatyczne i arboryczne formy

Encyklopedia – nowa czy stara?

Słownik

Leksykon

Rozrzucone kartki opowieści

2. Alfabet

Alfabet jako gatunek literaturoznawczy

Alfabetyczna, regionalna herstoria

Historia literatek, nie historia literatury

Próba kobiecego kanonu czy tylko enumeracyjna lista?

Słownik w Internecie

Inne alfabety

3. Lista, katalog

Niewykluczająca lista, otwarty kanon

Kanon górnośląski: przypadek inkluzywnej listy

Możliwe otwarte kanony

Czytając Homera na Górnym Śląsku

Inne listy

4. Antologia

Rozkład jazdy

Antologia i tożsamościowe poszukiwania

Historia literatury jako bukiet

Formy podmiotowe

Podmiot – sprawstwo – doświadczenie – historia literatury

1. Esej

Tożsamościowa historia literatury

Esej jako narzędzie regionalnej historii literatury

Podmiotowość piszącego/piszącej

Czytelnik lokalnej historii literatury

Esej i osobista historia literatury

Spersonalizowane spojrzenia

Historia polskiego czytania

Podmiotowość historyka literatury

2. Dziennik

Doświadczenie historycznoliterackie

Świadectwa czytania

3. Rozmowa

Audiowizualna, mówiona historia literatury

Historie performatywne? Performance

Ucieleśnione książkowe podmiotowości

Performance odbiorcy

Inne mówione historie literatury

Rozmowy historycznoliterackie

Formy performatywne

Sprawstwo historyka

Performatywność czytelnika, uczestnika

Historia literatury jako performatywna negocjacja

1. Turystyczny przewodnik literacki

Mapa zamiast osi

Opis spaceru

Enumeracja miejsc

Przewodnik turystyczny jako historia literatury

2. Muzeum multimedialne

Materialność i nowe media w muzeum literackim

Rękopis – centrum historii literatury w Muzeum Pana Tadeusza

Powróz i trapery w Literaturmuseum der Österreichischen Nationalbibliothek

Muzealna historia literatury

…i inne możliwe dyskursy

1. Wizualne historie literatury

Foto-historie literatury

Ilustrowane i albumowe, obrazowe literatury

Przeszłość wizualizowana

Zobaczyć historię literatury

2. Formy hybrydyczne i pograniczne oraz pominięte, lecz niezapomniane

Kalendarium

Przewodnik

Spacer literacki

Ruchome obrazy

Fikcja literacka

Varia i hybrydy

Synteza historycznoliteracka

Zakończenie. Nowe historie literatury i ich (nie)akademickie gatunki

Podziękowania

Nota

Bibliografia

Summary. New literary histories

Indeks osobowy