Ebook Stando Lubentius Moriar. Biografia Stanisława Lubienieckiego mobi,epub

ej w przed­mo­wie do tego dzie­ła, w pla­nach ojca le­ża­ło przy­go­to­wa­nie go do sta­nu du­chow­ne­go. Po wstęp­nej edu­ka­cji w domu ro­dzi­ciel­skim od­da­no Sta­ni­sła­wa na na­ukę do Aka­de­mii Ra­kow­skiej, sta­no­wią­cej wyż­szą uczel­nię bra­ci pol­skich. Za­ło­żo­na w r. 1602, po okre­sie or­ga­ni­za­cji i doj­rze­wa­nia prze­ży­wa­ła w la­tach 1616-1630 naj­świet­niej­szy okres roz­wo­ju. Na lata te przy­pa­da­ją rek­to­ra­ty Jana Crel­la, Jo­achi­ma Steg­man­na star­sze­go, Mar­ci­na Ru­ara, a więc lu­dzi na­le­żą­cych do eli­ty in­te­lek­tu­al­nej pol­skie­go aria­ni­zmu. Od r. 1630 za­czy­na się okres jej stop­nio­we­go zmierz­chu. Mimo to jed­nak tak pro­gram, jak i do­bo­ro­wa ka­dra wy­cho­waw­ców ścią­ga­ła nadal licz­ne rze­sze słu­cha­czy. Za­rów­no treść na­ucza­nia, jak też na­uczy­cie­le oraz ucznio­wie znaj­do­wa­li się pod kon­tro­lą zbo­ru. W ob­rę­bie gmin ariań­skich ist­niał bo­wiem przy­mus szkol­ny, któ­ry przede wszyst­kim do­ty­czył na­ucza­nia pod­sta­wo­wych prawd wia­ry. Uboż­si człon­ko­wie zbo­ru na tym w kształ­ce­niu dzie­ci po­prze­sta­wa­li. Bo­gat­si po­sy­ła­li je do Aka­de­mii Ra­kow­skiej czy też do in­nych szkół ariań­skich (Lu­sła­wi­ce, Ki­sie­lin). Wy­kła­da­ną w Aka­de­mii teo­lo­gię ogra­ni­czo­no w du­żym stop­niu do co­dzien­ne­go czy­ta­nia i ko­men­to­wa­nia Pi­sma Świę­te­go (czy­nio­no to w ję­zy­ku pol­skim, aby słu­cha­cze ła­twiej mo­gli je so­bie przy­swo­ić). Na dru­gim miej­scu sta­ła na­uka ję­zy­ka ła­ciń­skie­go. Nie ogra­ni­cza­ła się ona do opa­no­wa­nia gra­ma­ty­ki i wzo­ro­we­go sty­lu. Duży na­cisk kła­dzio­no tak­że na re­to­ry­kę oraz kształ­ce­nie na utwo­rach kla­sycz­nych cha­rak­te­ru i świa­to­po­glą­du ucznia. Wy­so­ko ce­nio­no na­ukę ety­ki, z dys­cy­plin fi­lo­zo­ficz­nych zaś lo­gi­kę (z po­mi­nię­ciem me­ta­fi­zy­ki). W pew­nym stop­niu uwzględ­nia­no tak­że hi­sto­rię i ,,po­li­ty­kę" (poj­mo­wa­ną jako wie­dzę o pań­stwie) oraz na­ukę nie­któ­rych ję­zy­ków no­wo­żyt­nych (nie­miec­ki czy fran­cu­ski). Dys­cy­pli­ny przy­rod­ni­cze czy na­uki ma­te­ma­tycz­ne trak­to­wa­no mar­gi­ne­so­wo. Zaj­mo­wa­ły one w pro­gra­mie skrom­ne miej­sce, roz­pa­try­wa­ne głów­nie od stro­ny ich przy­dat­no­ści w ży­ciu prak­tycz­nym. Szko­ła ra­kow­ska ze wzglę­du na swo­je prak­tycz­ne po­dej­ście była bar­dziej zbli­żo­na do ,,aka­de­mii ry­cer­skiej" - jak to stwier­dza S. Tync - niż do prze­cięt­nej uczel­ni wy­zna­nio­wej tych cza­sów. Nie sta­ra­no się tam na­wet o pro­pa­gan­dę swej kon­fe­sji wśród uczniów in­ne­go wy­zna­nia, po­zo­sta­wia­jąc każ­de­mu peł­ną swo­bo­dę wie­rze­nia. W pro­gra­mach i wy­po­wie­dziach ofi­cjal­nych kła­dzio­no szcze­gól­ny na­cisk na ży­cio­wą przy­dat­ność wy­kła­da­nych w Aka­de­mii dys­cy­plin. Je­den z jej rek­to­rów, Jo­achim Steg­mann, zwra­ca­jąc się do sy­nów Alek­san­dra Pio­tra Tar­ły ze Szcze­ka­rzo­wic, stu­diu­ją­cych w Ra­ko­wie, pi­sał , że szko­ła ,,dba o spra­wę ży­cia wa­sze­go i wa­szych współ­ucz­niów, dla tego ży­cia będą oni kształ­to­wa­ni, do nie­go przy­go­to­wy­wa­ni"9. Dla­te­go też tak dużą wagę przy­wią­zy­wa­no do na­uki wy­mo­wy, zna­jo­mo­ści ustro­ju pań­stwa czy też wia­do­mo­ści prak­tycz­nych, przy­dat­nych w ży­ciu szlach­ci­ca - wła­ści­cie­la ziem­skie­go i dzia­ła­cza po­li­tycz­ne­go. Wśród naj­bar­dziej uda­nych pod­ręcz­ni­ków szko­ły ra­kow­skiej na­le­ży wy­mie­nić za­rys ety­ki na­pi­sa­ny przez Jana Crel­la oraz do­sko­na­ły pod­ręcz­nik aryt­me­ty­ki i geo­me­trii pió­ra Jo­achi­ma Steg­man­na. Wo­bec stu­den­tów, któ­rych licz­ba do­cho­dzi­ła po­dob­no do kil­ku­set, prze­strze­ga­no su­ro­wej dys­cy­pli­ny. Na­wet za­ba­wy (w za­sa­dzie do­zwo­lo­ne) ob­wa­ro­wa­no ty­lo­ma za­strze­że­nia­mi, że jak stwier­dza Sta­ni­sław Tync, po ,,tych za­ka­zach i tych <> nie­wie­le już zo­sta­ło mło­dzie­ży ra­kow­skiej miej­sca i cza­su na za­ba­wy i roz­ryw­ki"10. Nie wie­my, nie­ste­ty, w ja­kim wie­ku od­da­no Sta­ni­sła­wa Lu­bie­niec­kie­go do Aka­de­mii Ra­kow­skiej, w każ­dym ra­zie nie­wąt­pli­wie stu­dio­wał tam za rzą­dów ostat­nie­go z rek­to­rów, a mia­no­wi­cie Waw­rzyń­ca Steg­man­na (bra­ta Jo­achi­ma), któ­ry był rek­to­rem od r. 1634. Być może te