Przepadek przedmiotów i korzyści pochodzących z przestępstwa - ebook

Publikacja jest pierwszą w polskiej literaturze przedmiotu pozycją, która w sposób wyczerpujący przedstawia problematykę pozbawiania sprawców przedmiotów i korzyści uzyskanych z przestępstw.

Autorzy - na podstawie wielopłaszczyznowych badań przeprowadzonych w środowisku sędziów i prokuratorów - dokonują oceny wprowadzonych do kodeksu karnego rozwiązań, pozbawiających sprawcę korzyści, a tym samym wskazujących na nieopłacalność przestępstwa.

Opracowanie przeznaczone jest przede wszystkim dla sędziów, prokuratorów, radców prawnych, komorników sądowych oraz pracowników i słuchaczy Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury. Powinno być także pomocne studentom prawa, aplikantom zawodów prawniczych oraz pracownikom naukowym.

"W książce poruszono tematykę niezwykle aktualną, stanowiącą poważne wyzwanie dla wymiaru sprawiedliwości. Problem fi nansowej rekompensaty za czyny popełnione przez sprawców przestępstw stanowi przedmiot niezwykle burzliwych dyskusji, zarówno wśród przedstawicieli organów ścigania i wymiaru sprawiedliwości, jak i w kręgach nieprofesjonalistów. Stąd publikacja zasługuje na szczególną rekomendację, tym bardziej, że nie została ona zawężona do zagadnień krajowych, przeciwnie jej Autorzy odwołują się do bogatych doświadczeń europejskich".

Prof. nadzw. dr hab. Wiesław Pływaczewski

Wykaz skrótów 11
Wprowadzenie 13
Rozdział I Metodyka badań (Wojciech Filipkowski, Ewa M. Guzik-Makaruk, Katarzyna Laskowska, Grażyna B. Szczygieł, Elżbieta Zatyka) 15 1. Cel, przedmiot, zakres i znaczenie badań 15
2. Metoda badań, techniki i narzędzia badawcze 19
3. Charakterystyka badanej populacji 28
Rozdział II Przepadek i konfiskata mienia w ujęciu historycznym (Elżbieta Zatyka) 36
1. Przepadek w świetle porządków prawnych państw zaborczych 36
2. Przepadek i konfiskata w okresie obowiązywania kodeksu karnego z 1932 r. 39
3. Przepadek i konfiskata w okresie obowiązywania kodeksu karnego z 1969 r. 45
Rozdział III Pozbawianie sprawców owoców przestępstwa w standardach międzynarodowych 54
1. Regulacje regionalne i uniwersalne w zakresie pozbawiania sprawców owoców przestępstwa (Monika Kotowska) 54
1.1. Wprowadzenie 54
1.2. Pozbawianie sprawców owoców przestępstwa na płaszczyźnie regionalnej 59
1.3. Pozbawianie sprawców owoców przestępstwa na płaszczyźnie uniwersalnej 66
1.4. Podsumowanie 74
2. Pozbawianie sprawców owoców przestępstwa w regulacjach Unii Europejskiej (Emilia Jurgielewicz) 75
2.1. Tło historyczne 75
2.2. Podstawy traktatowe 78
2.3. Instrumenty prawne wykorzystywane do zwalczania przestępczości w Unii Europejskiej 84
2.4. Podstawy prawne pozbawiania sprawców owoców przestępstwa 89
2.5. Sprawozdania oceniające wdrażanie decyzji ramowych związanych z konfiskatą mienia 107
2.6. Podsumowanie 111
3. Konfiskata mienia w kodeksach karnych Rosji i Ukrainy (Katarzyna Laskowska) 114
3.1. Rosja 114
3.2. Ukraina 130
4. Konfiskata mienia w litewskim prawie karnym (Elżbieta Zatyka, Jan Wiśniewski) 133
4.1. Konfiskata mienia jako kara dodatkowa w kodeksie karnym Litewskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej 133
4.2. Konfiskata w świetle kodeksu karnego Republiki Litewskiej 136
4.3. Rozszerzona konfiskata mienia 144
4.4. Uwagi końcowe 147
5. Przepadek i konfiskata w niemieckim kodeksie karnym (Aneta M. Michałowska) 149
6. Przepadek w szwajcarskim prawie karnym (Magdalena Perkowska) 175
6.1. Wprowadzenie 175
6.2. Przepadek przedmiotów niebezpiecznych 177
6.3. Przepadek korzyści majątkowych 181
6.4. Sharing - podział wartości majątkowych objętych przepadkiem 191
6.5. Wnioski 193
7. Przepadek przedmiotów i korzyści pochodzących z przestępstwa w austriackim kodeksie karnym (Jacek Arciszewski) 194
7.1. Wprowadzenie 194
7.2. Ewolucja karnych instrumentów przepadku w austriackim kodeksie karnym 195
7.3. Przepadek w świetle obowiązujących uregulowań austriackiego kodeksu karnego 206
Rozdział IV Aktualny stan prawny w zakresie przepadku przedmiotów i korzyści pochodzących z przestępstwa na tle kodyfikacji karnych z 1997 roku 211
1. Instytucja przepadku w kodeksie karnym z 1997 r. (Wojciech Filipkowski) 211
1.1. Zagadnienia wprowadzające 211
1.2. Przedmioty (producta sceleris) 215
1.3. Narzędzia (instrumenta sceleris) 217
1.4. Przedmioty zabronione (obiecta sceleris) 220
1.5. Przepadek równowartości 221
1.6. Ograniczenia stosowania środka karnego przepadku 222
1.7. Przepadek korzyści lub jej równowartości 223
1.8. Podsumowanie 231
2. Orzekanie przepadku przedmiotów i korzyści majątkowej osiągniętej z popełnionego przestępstwa w postępowaniu karnym (Justyna Karaźniewicz) 232
2.1. Wprowadzenie 232
2.2. Orzekanie przepadku tytułem środka karnego 233
2.3. Orzekanie przepadku tytułem środka zabezpieczającego lub quasi-środka zabezpieczającego 244
2.4. Orzekanie przepadku tytułem środka zabezpieczającego na posiedzeniu przed rozprawą 262
2.5. Orzekanie przepadku tytułem środka zabezpieczającego na rozprawie 263
2.6. Orzekanie przepadku tytułem środka zabezpieczającego w postanowieniu uzupełniającym 265
2.7. Zakończenie 265
3. Instytucja przepadku - aspekty wykonawcze (Grażyna B. Szczygieł) 266
Rozdział V Pozakodeksowe regulacje w zakresie poszukiwania i zabezpieczania składników majątkowych podlegających przepadkowi 282
1. Konstrukcja opodatkowania nieujawnionych źródeł dochodów jako jeden z elementów walki z przestępczością (Dariusz Ćwikowski) 282
1.1. Pojęcie dochodów nieujawnionych 282
1.2. Osoby podlegające opodatkowaniu od dochodów nieujawnionych 285
1.3. Zasady pozyskiwania i analizy informacji o wydatkach i majątku podatników 286
1.4. Podmioty o najwyższym ryzyku wystąpienia dochodów nieujawnionych 292
1.5. Nieujawnione źródła jako narzędzie do walki z tzw. szarą strefą 296
1.6. Wybrane elementy procedury postępowania w zakresie opodatkowania nieujawnionych dochodów 299
1.7. Podsumowanie 304
2. Zabezpieczenie majątkowe w oparciu o ustawę o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary (Ewa Kowalewska-Borys) 305
2.1. Uwagi wprowadzające 305
2.2. Zabezpieczenie majątkowe w postępowaniu w sprawie odpowiedzialności podmiotu zbiorowego - uwagi wprowadzające 310
3. Rola Generalnego Inspektora Informacji Finansowej w zabezpieczaniu majątku pochodzącego z nielegalnych źródeł (Grzegorz Szczuciński) 331
3.1. Instytucje obowiązane i jednostki współpracujące 335
3.2. Wstrzymanie transakcji i blokada rachunku 340
3.3. Współpraca GIIF z organami ścigania 343
3.4. Zamrażanie wartości majątkowych 345
3.5. Podsumowanie 348
Rozdział VI Przepadek przedmiotów i korzyści pochodzących z przestępstwa na podstawie badań 349
1. Przepadek w statystyce Ministerstwa Sprawiedliwości. Analiza danych (Anna Chomiuk-Żywalewska) 349
1.1. Uwagi ogólne 349
1.2. Analiza statystyczna 359
1.3. Analiza statystyczna na podstawie orzeczeń sądów okręgowych jako sądów pierwszej instancji 361
1.4. Analiza statystyczna na podstawie orzeczeń sądów rejonowych jako sądów pierwszej instancji (według właściwości rzeczowej) 371
1.5. Podsumowanie 377
2. Przepadek w ocenie sędziów i prokuratorów 379
2.1. Ocena sytuacji majątkowej sprawcy (Grażyna B. Szczygieł) 379
2.2. Trudności w stosowaniu przepadku, charakter przepadku oraz ocena art. 45 k.k. w opinii prokuratorów (Katarzyna Laskowska) 428
2.3. Trudności w stosowaniu przepadku, stosowanie art. 44 i 45 k.k. oraz ocena tych regulacji w świetle opinii sędziów (Ewa M. Guzik-Makaruk) 455
2.4. Wnioski 478
2.5. Efektywność i charakter instytucji pozbawiania sprawców owoców przestępstw oraz współpraca z wybranymi instytucjami w aspekcie zwalczania przestępczości. Opinie sędziów i prokuratorów (Wojciech Filipkowski) 480
3. Instytucja przepadku w postępowaniu przygotowawczym z perspektywy prokuratora prowadzącego sprawy gospodarcze (Paweł Dacewicz) 503
4. Przepadek korzyści pochodzącej z przestępstwa w świetle orzecznictwa Sądu Najwyższego i sądów apelacyjnych (Szczęsny T. Szymański) 518
4.1. Wprowadzenie 518
4.2. Przesłanki orzekania przepadku korzyści majątkowej i zakres przestępstw, za które można go orzec 518
4.3. Pojęcie korzyści majątkowej 521
4.4. Orzekanie przepadku korzyści a zwrot korzyści osobie pokrzywdzonej 526
4.5. Brak korzyści pochodzącej z przestępstwa w majątku sprawcy a możliwość orzeczenia przepadku 529
4.6. Obligatoryjność orzekania przepadku 534
4.7. Dopuszczalność uzupełniania wyroku postanowieniem w przedmiocie orzeczenia przepadku 536
4.8. Podsumowanie 537
Bibliografia 539
Informacje o autorach 557