INNE EBOOKI AUTORA
-17%
Autor:
Wydawca:
Format:
Agnieszka Sołtys - doktor nauk prawnych, adiunkt w Zakładzie Prawa Europejskiego Instytutu Nauk Prawnych PAN, współpracownik Trybunału Konstytucyjnego; ukończyła studia podyplomowe prawa europejskiego na Uniwersytecie w Oksfordzie; radca prawny, przez wiele lat pracowała w międzynarodowej kancelarii prawnej; autorka publikacji z zakresu prawa Unii Europejskiej.
Książka jest pierwszą monografią poświęconą wykładni zgodnej (prounijnej) w polskim piśmiennictwie prawniczym. Przedstawia rekonstrukcję obowiązku wykładni zgodnej na gruncie prawa unijnego, jak również analizę tego obowiązku w orzecznictwie sądów polskich i Trybunału Konstytucyjnego.
W tym pierwszym aspekcie autorka rozważa miejsce obowiązku wykładni zgodnej w systemie prawa unijnego w kontekście innych instrumentów zapewniania efektywności tego prawa, takich jak zasada pierwszeństwa oraz bezpośredniego skutku, a także dokonuje analizy treści, wzorców, przedmiotu i granic obowiązku wykładni zgodnej, w tym zagadnień budzących istotne kontrowersje (jak wykładnia zgodna przed terminem transpozycji dyrektyw, wykładnia zgodna a pogarszanie sytuacji prawnej jednostki). Ważną część stanowi analiza obowiązku wykładni zgodnej w aspekcie teoretycznoprawnym obejmująca rekonstrukcję tego obowiązku na gruncie reguł wykładni oraz ustalenie kryteriów wyznaczania jego granic.
W ramach analizy orzecznictwa sądów polskich oraz TK dokonana została ocena zasadniczych problemów występujących w polskiej praktyce orzeczniczej, warunkujących skuteczność realizacji obowiązku wykładni zgodnej jako środka zapewniania efektywności prawa UE. W opracowaniu podjęta została próba sformułowania postulatów służących przezwyciężeniu występujących tu ograniczeń. Przedstawiając obowiązek wykładni zgodnej na gruncie polskiej praktyki orzeczniczej, publikacja dostarcza narzędzi do wykorzystania w praktyce, są nimi: model realizacji obowiązku wykładni zgodnej w procesie stosowania prawa oraz model realizacji obowiązku wykładni zgodnej w procesie konstytucyjnej kontroli prawa.
Monografia przeznaczona jest dla prawników, pracowników naukowych oraz osób stosujących prawo Unii Europejskiej w praktyce, w tym sędziów, pracowników administracji publicznej, radców prawnych i adwokatów.
Rok wydania | 2015 |
---|---|
Liczba stron | 776 |
Kategoria | Inne |
Wydawca | Wolters Kluwer Polska SA |
ISBN-13 | 978-83-264-9891-6 |
Język publikacji | polski |
Informacja o sprzedawcy | ePWN sp. z o.o. |
INNE EBOOKI AUTORA
POLECAMY
Ciekawe propozycje
Spis treści
Wykaz skrótów……………………………………………………………………………… | |
Część I. Założenia metodologiczne………………………………………………… | |
Część II. Zagadnienia wstępne……………………………………………………… | |
Rozdział 1. Wykładnia prawa krajowego w zgodzie z konstytucją…………………… | |
Rozdział 2. Wykładnia prawa krajowego w zgodzie z prawem międzynarodowym.. | |
Rozdział 3. Wykładnia prawa unijnego w zgodzie z prawem pierwotnym | |
oraz z prawem międzynarodowym………………………………………… | |
Rozdział 4. Obowiązek wykładni zgodnej – zarys koncepcji………………………… | |
Część III. Obowiązek wykładni zgodnej a zasada efektywności prawa unijnego… | |
Rozdział 1. Zasada efektywności w prawie UE………………………………………… | |
1.1 Pojęcie (zasady) efektywności…..…………………………………… | |
1.2 Środki służące realizacji zasady efektywności……………………….. | |
1.3 Podsumowanie……………………………………………………….. | |
Rozdział 2. Obowiązek wykładni zgodnej w kontekście instrumentów | |
powoływania prawa unijnego przed organami krajowymi……………… | |
2.1 Wprowadzenie…………………………………………………………… | |
2.2 Modele powoływania (stosowania) prawa unijnego prezentowane w doktrynie……………………………………………………………………... | |
2.3 Obowiązek wykładni zgodnej a inne instrumenty powoływania prawa unijnego w orzecznictwie TS………………………………………………… | |
2.4 Podsumowanie………………………………………………………….. | |
Rozdział 3. Obowiązek wykładni zgodnej jako instrument realizacji zasady efektywnej ochrony sądowej……………………………………………… | |
3.1 Wprowadzenie………………………………………………………….. | |
3.2 Obowiązek wykładni zgodnej jako instrument zapewniania | |
skuteczności uprawnień unijnych na gruncie krajowych środków ochrony prawnej w orzecznictwie TS…..……………………………………………. | |
3.3 Wzorzec, przedmiot, treść i granice obowiązku wykładni zgodnej w kontekście realizacji zasady efektywnej ochrony sądowej…………………. | |
3.4 Obowiązek wykładni zgodnej a inne instrumenty zapewniania efektywnej ochrony prawnej uprawnień unijnych…………………………… | |
3.5 Podsumowanie…………………………………………………………. | |
Część IV. Obowiązek wykładni zgodnej – elementy konstrukcji prawnej……….. | |
Rozdział 1. Podstawy prawne i uzasadnienie obowiązku wykładni zgodnej………... | |
1.1 Podstawy prawne i uzasadnienie obowiązku wykładni zgodnej w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości…………………………………. | |
1.2 Zasada lojalności / zasada efektywności (effet utile) i efektywnej ochrony sądowej…………………………………………………………….... | |
1.3 Artykuł 288 akapit 3 TFUE……………………………………………... | |
1.4 Zasada pierwszeństwa…………………………………………………... | |
1.5 Obowiązek wykładni zgodnej a ideologiczne założenia procesu integracji…………………………………………………………………... | |
1.6 Obowiązek wykładni zgodnej – obowiązek wynikający z prawa unijnego……………………………………………………………………... | |
Rozdział 2. Adresaci obowiązku wykładni zgodnej i zakres ich związania…………. | |
Rozdział 3. Zakres przedmiotowy obowiązku wykładni zgodnej……………………. | |
3.1 Zakres zastosowania prawa unijnego…………………………………… | |
3.2 Akty prawa krajowego stanowiące przedmiot wykładni zgodnej………. | |
3.3 Obowiązek wykładni zgodnej a umowy prawa prywatnego……………. | |
Rozdział 4. Treść obowiązku wykładni zgodnej………………………………………. | |
4.1 Obowiązek wykładni prawa krajowego „w świetle treści i celu” | |
prawa UE……………………………………………………………………. | |
4.2 Obowiązek wykładni prawa krajowego zgodnie z prawem UE | |
„tak dalece, jak jest to możliwe”……………………………………………. | |
4.2.1 Orzecznictwo TS……………………………………………… | |
4.2.1.1 Ogólne sformułowania dotyczące treści obowiązku wykładni zgodnej…………………………………………… | |
4.2.1.2 Konkretyzacja obowiązku wykładni zgodnej na gruncie poszczególnych spraw……………………………… | |
4.2.2 Poglądy doktryny……………………………………………... | |
4.3 Kwalifikacja (teoretyczno-)prawna obowiązku wykładni zgodnej……... | |
4.3.1 Kwalifikacja obowiązku wykładni zgodnej na płaszczyźnie normatywnej……………………………………………………….... | |
4.3.2 Kwalifikacja obowiązku wykładni zgodnej na płaszczyźnie teoretyczno-prawnej………………………………………………… | |
4.4 Model realizacji obowiązku wykładni zgodnej w procesie stosowania prawa……...………………………………………………………………… | |
4.5 Podsumowanie…………………………………………………………... | |
Rozdział 5. Wzorce wykładni zgodnej…………………………………………………. | |
5.1 Uwagi wstępne………………………………………………………….. | |
5.1.1 Obowiązek wykładni zgodnej w odniesieniu do poszczególnych źródeł prawa UE – ewolucja orzecznictwa TS…… | |
5.1.2 Zmiany w systemie źródeł prawa UE po Traktacie z Lizbony | |
a obowiązek wykładni zgodnej………………………………………. | |
5.2 Dyrektywy………………………………………………………………. | |
5.2.1 Wprowadzenie………………………………………………… | |
5.2.2 Obowiązek wykładni zgodnej jako remedium na brak bezpośredniego horyzontalnego skutku dyrektyw………………….. | |
5.2.2.1 Odrzucenie bezpośredniego horyzontalnego skutku dyrektyw w orzecznictwie TS……………………………….. | |
5.2.2.2 Sposoby niwelowania negatywnych skutków odrzucenia bezpośredniego horyzontalnego skutku dyrektyw………………………………………………...…... | |
5.2.2.3 Odrzucenie bezpośredniego horyzontalnego skutku dyrektyw w orzecznictwie TS – kontrowersje i próby konceptualizacji……………………………………………... | |
5.2.2.4 Obowiązek wykładni zgodnej jako remedium | |
na brak bezpośredniego horyzontalnego skutku dyrektyw – kontrowersje…………………………………………… | |
5.2.2.5 Podsumowanie………………………………………. | |
5.2.3 Obowiązek wykładni zgodnej a pogarszanie sytuacji prawnej jednostki…………………………………………………………….. | |
5.2.3.1 Uwagi wprowadzające………………………………. | |
5.2.3.2 Pogarszanie sytuacji prawnej jednostki na skutek wykładni zgodnej w sprawach karnych……………………... | |
5.2.3.3 Pogarszanie sytuacji prawnej jednostki na skutek wykładni zgodnej w sprawach innych niż karne……………. | |
5.2.3.4. Pogarszanie sytuacji prawnej podmiotu prywatnego na skutek wykładni zgodnej powoływanej przez państwo….. | |
5.2.3.5 Podsumowanie………………………………………. | |
5.2.4 Obowiązek wykładni zgodnej a implementacja dyrektyw……. | |
5.2.4.1 Obowiązek wykładni zgodnej jako instrument realizacji „obowiązku rezultatu” z art. 288 akapit 3 TFUE… | |
5.2.4.2 Obowiązek wykładni zgodnej a wymogi | |
prawidłowej implementacji dyrektyw……………………… | |
5.2.4.3 Podsumowanie………………………………………. | |
5.2.5 Obowiązek wykładni zgodnej przed upływem terminu transpozycji dyrektyw………………………………………………. | |
5.3 Traktaty stanowiące UE ..………………………………………………. | |
5.4 Zasady ogólne prawa unijnego………………………………………….. | |
5.4.1 Uwagi wprowadzające………………………………………… | |
5.4.2 Zasady ogólne prawa unijnego w porządku prawnym UE……. | |
5.4.3 Zasady ogólne prawa unijnego jako wzorzec wykładni zgodnej………………………………………………………………. | |
5.4.3.1 „Pośrednie” stosowanie zasad ogólnych prawa unijnego jako wzorców wykładni zgodnej.…………………... | |
5.4.3.2 „Bezpośrednie” stosowanie zasad ogólnych prawa unijnego jako wzorców wykładni zgodnej………………….. | |
5.4.4 Karta Praw Podstawowych i Protokół nr 30…………………... | |
5.4.5 Podsumowanie………………………………………………… | |
5.5 Umowy międzynarodowe……………………………………………….. | |
5.6 Rozporządzenia…………………………………………………………. | |
5.7 Niewiążące akty prawa unijnego………………………………… | |
5.7.1 Wprowadzenie………………………………………………. | |
5.7.2 Niewiążące akty prawa unijnego w porządku prawnym UE... | |
5.7.3 Niewiążące akty prawa unijnego jako wzorce wykładni | |
zgodnej w orzecznictwie TS..……………………………………….. | |
5.7.4 Pośrednie i bezpośrednie stosowanie niewiążących aktów prawa unijnego jako wzorców wykładni zgodnej.………………….. | |
5.7.5 Rodzaje niewiążących aktów prawa unijnego, które mogą stanowić wzorzec wykładni zgodnej………………………………... | |
5.7.6 Znaczenie niewiążących aktów prawa unijnego w procesie interpretacji prawa krajowego………………………………………. | |
5.8 Pozostałe regulacje unijne………………………………………………. | |
5.8.1 Kryteria uznania normy prawa unijnego za wzorzec wykładni zgodnej……………………………………………………………… | |
5.8.2 Obowiązek wykładni zgodnej a regulacje WPZiB……………. | |
5.9 Sposoby sformułowania wzorca wykładni zgodnej…………………….. | |
Rozdział 6. Granice wykładni zgodnej………………………………………………… | |
6.1 Wprowadzenie…………………………………………………………... | |
6.2 Ogólne zasady prawa unijnego………………………………………….. | |
6.3 Wykładnia contra legem………………………………………………… | |
6.3.1 Pojęcie granic wykładni……………………………………... | |
6.3.2 Treść obowiązku wykładni zgodnej a granice wykładni……. | |
6.3.3 Pojęcie granic wykładni w polskiej teorii prawa oraz | |
praktyce orzeczniczej………………………………………………. | |
6.3.3.1 Pojęcie granic wykładni w polskiej teorii prawa……. | |
6.3.3.2 Pojęcie granic wykładni w polskiej praktyce orzeczniczej………………………………………………….. | |
6.3.4 Wykładnia contra legem jako kryterium wyznaczania granicy obowiązku wykładni prawa krajowego zgodnie z prawem UE w polskim porządku prawnym………………………………………… | |
6.3.5 Językowa granica wykładni jako granica argumentacyjna…… | |
6.3.5.1 Filozoficzne założenia koncepcji językowej granicy wykładni……….………….…………………………………. | |
6.3.5.2 Wartości wyznaczające językową granicę wykładni.. | |
6.3.5.3 Wyznaczanie językowej granicy wykładni w drodze „ważenia wartości”..………………………………………… | |
6.3.5.4 Argumentacyjny charakter językowej granicy wykładni a obowiązek wykładni zgodnej…………………… | |
6.3.5.5 Argumentacyjny charakter językowej granicy wykładni, obowiązek wykładni zgodnej a 'pluralistyczne' koncepcje dotyczące relacji prawa unijnego i krajowego…… | |
Rozdział 7. Skutki naruszenia obowiązku wykładni zgodnej……………...………… | |
7.1 Skutki naruszenia obowiązku wykładni zgodnej z punktu widzenia prawa unijnego……………………………………………………………… | |
7.1.1 Zaniechanie dokonania wykładni zgodnej przez | |
organ krajowy a skarga w trybie art. 258 TFUE….………… | |
7.1.2 Zaniechanie dokonania wykładni zgodnej przez organ | |
krajowy a odpowiedzialność odszkodowawcza z tytułu naruszenia prawa UE…………………………………………. | |
7.2 Skutki naruszenia obowiązku wykładni zgodnej z punktu widzenia prawa krajowego……………………………………………………………. | |
Rozdział 8. Funkcje wykładni zgodnej………………………………………………… | |
8.1 Wprowadzenie…………………………………………………………... | |
8.2 Zapewnianie efektywności prawa unijnego……………………………. | |
8.3 Zapewnianie przestrzegania prawa unijnego…………………………… | |
8.4 Kształtowanie roli sądów krajowych jako sądów unijnych…………….. | |
8.5 Kształtowanie relacji pomiędzy prawem krajowym a prawem unijnym oraz relacji pomiędzy TS a sądami krajowymi……………………………... | |
8.6 Stymulowanie konwergencji regulacji dotyczących spraw unijnych i „czysto krajowych” (efekt spill over)……………………………………….. | |
8.7 Uwagi końcowe………………………………………………………… | |
Część V. Obowiązek wykładni zgodnej w orzecznictwie sądów polskich oraz Trybunału Konstytucyjnego……………………………………………………………… | |
Rozdział 1. Uwagi wstępne……………………………………………………………... | |
Rozdział 2. Obowiązek wykładni zgodnej w orzecznictwie sądów polskich………… | |
2.1 Model realizacji obowiązku wykładni zgodnej w procesie stosowania prawa – zasadnicze ustalenia………………………………………………... | |
2.2 Obowiązek wykładni zgodnej – ilustracja ogólnych problemów na przykładzie wybranych orzeczeń…………………………………………… | |
2.3 Wnioski…………………………………………………………………. | |
Rozdział 3. Obowiązek wykładni zgodnej w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego…………………………………………………………………………… | |
3.1 Model realizacji obowiązku wykładni zgodnej w ramach kontroli konstytucyjności prawa krajowego sprawowanej przez TK………………... | |
3.2 Wykładnia zgodna w orzecznictwie TK………………………………… | |
3.2.1 Uwagi ogólne………………………………………………….. | |
3.2.1.1 Uznanie obowiązku wykładni zgodnej przez TK…… | |
3.2.1.2 Prawo unijne a Konstytucja RP w orzecznictwie TK | |
3.2.2 Etap ustalenia, czy przedmiot kontroli pozostaje w zakresie zastosowania prawa unijnego……………………………………….. | |
3.2.2.1 „Wykładnia przyjazna prawu unijnemu” | |
w ujęciu TK – zakres pojęcia………………………………… | |
3.2.2.2 Konsekwencje uznania unijnego kontekstu przedmiotu kontroli – kontrowersje……………………………………… | |
3.2.2.3 Ustalenie przedmiotowego zakresu obowiązku wykładni zgodnej a ustalenie zakresu zastosowania prawa unijnego……………………………………………………… | |
3.2.3 Etap ustalenia unijnego wzorca wykładni……………………. | |
3.2.3.1 Prawo unijne częścią kontekstu normatywnego orzeczeń TK………………………………………………… | |
3.2.3.2 Trybunał Sprawiedliwości w orzecznictwie TK……. | |
3.2.3.3 Zasady ogólne prawa unijnego……………………… | |
3.2.4 Etap realizacji obowiązku wykładni zgodnej sensu stricto, tj. wykładnia normy prawa krajowego (przedmiotu i/albo wzorca kontroli) zgodnie z ustalonym wzorcem unijnym…………………… | |
3.2.4.1 Przedmiot wykładni zgodnej………………………... | |
3.2.4.2 Treść i granice wykładni zgodnej…………………… | |
3.3 Wnioski…………………………………………………………. | |
Część VI. Uwagi podsumowujące…….……………………………………………… | |
Bibliografia………………………………………………………………………………… | |
Orzecznictwo………………………………………………………………………………… | |