Polska-Rosja: wojna i pokój. Tom 2. Od Napoleona do Putina

W ciągu 45 lat rządów w Polsce komuniści zbudowali profesjonalny, skuteczny i precyzyjnie działający system cenzury prewencyjnej – Główny Urząd Kontroli Prasy, Publikacji i Widowisk. Pracownicy Głównego Urzędu i jego placówek terenowych nie przejawiali zbyt wielkiej gorliwości ideologicznej, przez całe lata wielu nie było nawet członkami rządzącej partii, ale gotowi byli spełniać wszystkie polecenia władz.

Książka Mariusza Patelskiego poświęcona została urzędowi cenzury w województwie opolskim, jego pracownikom oraz ich zadaniom. Autor ukazał historię opolskiej placówki przez pryzmat zmian zachodzących w strukturze i zadaniach GUKPPiW. Teren działalności opolskich cenzorów został wybrany w sposób zamierzony. Region ten miał wyjątkowy charakter w PRL – od innych części Polski odróżniał go zwłaszcza mieszany skład etniczny. Obecność ludności rodzimej Górnego Śląska determinowała też w dużym stopniu działania funkcjonariuszy urzędów cezury pracujących na tym terenie.

W pracy ukazano działania opolskich cenzorów wobec redakcji publicznych gazet i wydawnictw, opolskich teatrów zawodowych oraz zespołów amatorskich, a także wydawnictw oraz czasopism katolickich i kościelnych, m.in. opolskiego tygodnika „Katolik” oraz drukowanego w Opolu w latach 80. XX w. tygodnika katolickiego „Niedziela”. Istotną część książki stanowi także rozdział poświęcony ingerencjom oraz nadzorowi opolskich cenzorów nad programem i występami artystów estradowych oraz zespołów kabaretowych uczestniczących w kolejnych edycjach Krajowego Festiwalu Piosenki Polskiej w Opolu. Działający z polecenia ówczesnych władz pracownicy cenzury mieli znaczący wpływ na przebieg i ostateczny kształt jednej z najpopularniejszych imprez rozrywkowych w dobie PRL. W książce zostało omówione także niszczenie księgozbiorów bibliotek publicznych i kościelnych, dokonywane zwłaszcza w latach 50. i 60. ubiegłego wieku.

W desperackim ataku na janczarów broniących sułtana osmańskiego Murada II dopełnił się los młodego króla Władysława III, nazwanego później „Warneńczykiem”. Rozstrzygnął się także wynik jego antytureckiej wyprawy. Bitwa, rozegrana pod Warną w dniach 10 i 11 listopada 1444 roku, to jedno z najważniejszych wydarzeń późnośredniowiecznej Europy. Była ona końcowym epizodem kampanii nazywanej niekiedy „ostatnią krucjatą”, którą prowadzili wspólnie król, wojewoda siedmiogrodzki Jan Hunyady i kardynał Julian Cesarini.

Praca przybliża historię antymuzułmańskich i antyosmańskich krucjat XIV i XV wieku, ukazuje udział w nich Królestwa Polskiego i Polaków oraz analizuje ich skutki dla narodów bałkańskich i całej Europy. Opisywane wydarzenia osadzone są z jednej strony w kontekście wypraw krzyżowych, z drugiej zaś ideologii muzułmańskiej świętej wojny oraz kulturowych, politycznych i gospodarczych powiązań ówczesnych państw i ludów. Książka pokazuje, jak wyglądał wówczas konflikt Krzyża z Półksiężycem, zwłaszcza po upadku państw krzyżowców w Ziemi Świętej, i jakie miał znaczenie dla przebiegu wojen z Imperium Osmańskim.

W książce znajdują się liczne materiały graficzne: mapy, schematy bitew i marszruty wojsk oraz ponad 60 rycin i zdjęć. Niezwykle wartościowym dodatkiem jest przetłumaczony na język polski fragment Dawnych kronik Anglii Jana de Wavrin, opisujący bitwę pod Warną.

Prezentowana książka poświęcona jest dwóm łączącym się ze sobą sprawom: osobie i historii życia Adolfa (Adama) Bromberga, polskiego komunisty, oficera Ludowego Wojska Polskiego, następnie wydawcy, dyrektora Państwowego Wydawnictwa Naukowego w latach 1953-1965, oraz związanej z nim sprawie tzw. encyklopedystów - autorów i redaktorów haseł w Wielkiej Encyklopedii Powszechnej PWN, którzy stali się przedmiotem nagonki prasowej w latach 1967-1968 i przeprowadzonej w jej rezultacie czystki personalnej w PWN. Jest to istotny przyczynek do badań nad kwestiami związanymi z funkcjonowaniem inteligencji w strukturach komunistycznego państwa oraz polityką naukową i kulturalną władz PRL.

Książka otrzymała nagrodę Rektora Uniwersytetu Warszawskiego i Dziekana Wydziału Historycznego UW - CLIO III stopnia.

UWAGA! e-book jest skanem zapisanym w formacie PDF.
Plik pdf uniemożliwia przeszukiwanie i kopiowanie tekstu

REPRINT. Z przemowy: Pragnąć zastąpić tak u nas rozpowszechnione Almanachy Gotajskie wydawnictwem polskim, ułożyłem niniejszy „Almanach błękitny”, który zawiera na sposób ogólnoeuropejski zestawienie członków żyjących utytułowanych rodzin polskich. Chociaż w Polsce tytuły nie miały właściwie urzędowego znaczenia, a nawet używanie ich kilku konstytucjami wprost było zabronione, jednak gdy obecnie większa część wybitniejszych rodzin polskich otrzymała tytuły honorowe, przeto w zestawieniu są one uwzględnione. Za polskich bowiem czasów znaczenie rodziny nie w tytule, ale w ilości senatorów po największej części spoczywało. Dlatego też oznaczam gwiazdkami, a mianowicie jedną, rody które wybitną odgrywały rolę w swojej prowincji czy województwie, dwoma rody ogólnego znaczenia w całej Rzeczypospolitej, czyli magnackie...

Niniejszy tom stanowi pokłosie panelu poświęconego dziejom Polaków na Syberii w XVIII-XIX w., stanowiącego część IV Kongresu Polskich Towarzystw Naukowych na Obczyźnie, który obradował w dniach 4-7 września 2014 r. w Krakowie. Na tom składa się jedenaście artykułów, spośród których najliczniejszą grupę stanowią te dotyczące dziejów polskiej zsyłki na Syberię w XIX w. – zarówno w okresie międzypowstaniowym, jak i po powstaniu styczniowym.

The main purpose of this book is to present a catalogue of the terracotta lamps and moulds used for their production, excavated from the site of Negotino Gradište in the Republic of North Macedonia during excavations conducted by Macedonian and Polish archaeologists over the period from 2007 to 2014. The volume starts with an introduction giving basic information about the site and some summary information about lamps in antiquity. The catalogue consists of 157 artefacts, which are grouped chronologically and then typologically. The book contains drawings and photographic plates, which are presented at the end of the volume.

With full responsibility I can unequivocally state that the book presents a very high scientific level. The material is clearly presented by the Author, who constantly shows her extensive knowledge of the subject. This is a very good and well-composed publication.
From Prof. Piotr Dyczek’s review

The catalogue prepared by Dorota Sakowicz is a valuable lychnological study. (...) I have no doubt that this is a very important book which will be used by both archaeologists and historians dealing with ancient Balkans.
From Prof. Tomasz Scholl’s review