Awesta (Avesta) ebook

TOM PIERWSZY

AWESTA I INNE ŚWIĘTE KSIĘGI

Zaratusztrianizm, zwany również zoroastryzmem, nazwę swą zawdzięcza Zaratustrze1 wielkiemu prorokowi i reformatorowi religijnemu Medo-Persów, żyjącemu prawdopodobnie w latach 1400-1200 p.n.e. Według niektórych źródeł ta data jest przesunięta na przełom wieków VII i VI p.n.e., ale najnowsze badania wykazują jednak błędność takiego datowania. Jest to data szacunkowa i mocno hipotetyczna, ale niestety niczego bardziej precyzyjnego na ten temat powiedzieć nie można.

Informacje na temat życia Zaratusztry można znaleźć jedynie w literaturze awestyjskiej i tekstach pahlawi. Nie istnieją natomiast jakiekolwiek źródła niezależne, w których można by się natknąć na informacje dotyczące tej tajemniczej postaci z zamierzchłej epoki. To bowiem co znajdujemy w starożytnych pismach greckich opiera się na informacjach uzyskanych przez Greków od samych Persów.

A oto zwięzły życiorys proroka:

Zaratusztra należał do stanu kapłańskiego. Prawdopodobnie był kapłanem wykształconym według obyczajów i norm obowiązujących w społeczności, wśród której żył. Można domniemywać, iż od siódmego do piętnastego roku życia pobierał nauki, aby po ich ukończeniu móc spełniać zwykłe obowiązki duchownego.2

Widocznie jednak nurtowało go wiele pytań i wątpliwości, na które nie znalazł odpowiedzi w tradycyjnie przekazanej mu wiedzy religijnej, bo przez długi czas, wędrując od mistrza do mistrza, szukał mądrości. Na pytanie jak należy postępować w życiu, aby uzyskać wszystko co najkorzystniejsze dla duszy uzyskał od mędrców odpowiedź, iż należy żywić biedaków, karmić bydło, gromadzić drewno na podsycanie świętego ognia, wlewać haomę do wody, oraz czcić dewy, wysławiając je w modlitwie.3 I Zoroaster stosował się do tych zaleceń, z jednym wyjątkiem - nigdy nie oddał czci Daewom4 . Zaratusztra oficjalnie zwalczał bałwochwalstwo, które jest uważane za jeden z najcięższych grzechów, przeciwstawianie się bałwochwalstwu i fałszywym religiom jest natomiast wielką zasługą.5

Mijały lata, a Zaratusztra wciąż nie znajdował odpowiedzi na nurtujące go pytania, mimo iż posiadł już ogromną wiedzę. Przełom nastąpił, gdy osiągnął wiek trzydziestu lat (większość źródeł podaje taki właśnie wiek proroka, jedno z nich mówi jednak, że miało to miejsce, gdy Zaratusztra ukończył lat czterdzieści6 ). Wówczas doznał czegoś niezwykłego - objawiła mu się świetlista istota, która sama siebie nazwała Vohu Manah, czyli Dobra Myśl.

Objawienie jakiego doznał Zaratusztra miało miejsce podczas święta wiosny, gdy udał się nad rzekę, aby dokonać rytualnej ablucji w jej ożywczym i oczyszczającym nurcie. Gdy wyszedł z wody i chciał na powrót przywdziać ubranie, ujrzał świetlista istotę - archanioła Vohu Manah7 w ludzkiej postaci, przystojnego, lśniącego i wspaniale przyodzianego w szaty, które wyglądały jakby zostały uszyte z drogocennego jedwabiu. Była to istota ogromna, „dziewięć razy większa od Zaratusztry”.

Vohu Manah poprowadził Zaratusztrę przed oblicze Boga Ahura Mazdy, który znajdował się nieopodal w otoczeniu pięciu innych archaniołów równie wspaniałych, co ten, który pierwszy objawił się nad rzeką. Tekst obrazowo mówi, że gdy szli do Ahura Mazdy archanioł postawił dziewięć kroków, prorok zaś musiał ich zrobić aż dziewięćdziesiąt.

Gdy Zaratusztra znalazł się w obecności świetlistych, nieziemskich istot, zauważył, iż intensywność wydzielanego przez nie blasku sprawiła, iż nie widział na ziemi własnego cienia, a więc znalazł się niejako w sercu światłości. Prorok złożył hołd Ahura Mazdzie oraz archaniołom i wówczas objawiono mu wielkie prawdy, z których pierwsza jest ta, iż w widzialnym, materialnym, doczesnym świecie trzy rzeczy są właściwe i prowadzące do doskonałości: dobre myśli, dobre słowa i dobre czyny.8

Dano też Zaratustrze zaznajomić się z wszelką wiedzą. Przede wszystkim poznał on, że jedynym i najwyższym Bogiem, stworzycielem wszystkiego, jest Ahura Mazda, co oczywiście znalazło oddźwięk w tekstach świętej księgi Awesty, której pojawienie się na świecie zawdzięczamy temu właśnie prorokowi.

Awesta, natchniona księga zaratusztrianizmu, została zredagowana w bardzo starożytnym języku zwanym awestyjskim, a zawiera przekazy przez niektórych datowane na niezwykle zamierzchłą przeszłość, bo aż na II tysiąclecie przed naszą erą. Tekst Awesty prawdopodobnie został ostatecznie zredagowany w VI wieku p.n.e., ale gdy Aleksander Wielki podbił imperium perskie, nakazał tę świętą księgę zniszczyć. Została ona odtwarzana przez bardzo długi czas, by ostateczną redakcję uzyskać dopiero za panowania szacha Szapura II (309-379) z dynastii Sasanidów.

Istniejąca obecnieAwesta składa się z dwudziestu jeden ksiąg (nasków) i dzieli się na kilka części. Są to:

- Yasna (Jasna) czyliliturgia stanowiąca najstarszą część księgi. Jej autorstwo przypisywane jest samemu Zaratustrze.

- Gaty - najstarsze hymny i pieśni.

- Visperat czyliWszyscy sędziowie. Zbiór wezwań i modlitw do wszystkich patronów.

- Vendidad (Wendidad, Wendidat, Widewdat) czyliPrawo przeciw demonom - zawiera przepisy prawne i rytualne.

- Jaszty czyliPieśni pochwalne, zawiera hymny religijne.

- Siroza - czyliTrzydzieści dni - jest to wyliczenie (razem z ich epitetami) i przywoływanie trzydziestu boskich patronów poszczególnych dni miesiąca.

- Chorda Awesta czyliMłodsza Awesta to zbiór rozmaitych modlitw przeznaczonych do odmawiania w różnych okolicznościach przez osoby świeckie.

- Fragmenty - jak sama nazwa wskazuje - obejmuje niekompletne awestyjskie teksty, których nie dało się przyporządkować do żadnej z wcześniej wymienionych części świętej księgi.

Sądzę, że warto zapoznać się z tym co na ten temat Awesty w XIX wieku pisał Ks. Władysław Zaborski:

Przyjmuje się, że teksty awestyjskie zostały zebrane i spisane specjalnym alfabetem, liczącym 49 liter, w okresie sasanidzkim (226-651 r n.e.). Ponieważ około IV wieku p.n.e. język Awesty stał się dla Persów całkowicie niezrozumiały powstały wówczas parafrazy świętych tekstów i komentarze do nich napisane w średnioperskim języku pahlawi.12 Niektóre dzieła literatury religijnej napisano także w tym języku w okresie późniejszym.

Prócz Awesty istnieją jeszcze inne teksty religijne. I tak wymienić należy Denkard, czyliZasady wiary. Denkard, który jest powstałą w dziewiątym stuleciu encyklopedią zoroastryzmu, zawierającą obszerne cytaty z dzieł starszych o tysiące lat. Jest to jedno z najbardziej wartościowych źródeł informacji na temat religii zoroastryjskiej, oprócz samej Awesty.

Kolejną księgą jestBundahiszn (Bundahishn, Bundahišn), czyliOpowieść o początkach (o stworzeniu). Powstała ona w VIII-IX wieku naszej ery, a więc w tym samym mniej więcej okresie co Denkard13

Wspomnieć też trzeba o jeszcze innych tekstach zaratusztriańskich. Będą to na przykład:

Księga Arda Viraf namag (bądź Arda Wiraz namag), czyliKsięga o pobożnym Wirazie, autorstwa nieznanego pisarza, o którym wiemy tyle ile mówi sama Księga..., która być może wyszła spod pióra pewnego pobożnego autora komentarzy do Awesty, napisanych w czasach Sasanidów. Arda Viraf opowiada o wizjach nieba i piekła. Wizje piekła są bardzo drastyczne, tak że często podczas czytania ich opisów na pobożnych zgromadzeniach, ludzie - szczególnie kobiety - krzyczą ze strachu. Księga ta ma mieć rzekomo potężny wpływ na powstrzymywanie się zaratusztrian od grzechu.

Zand-i Vohuman Yasht to zoroastriańska apokalipsa, zawierająca objawienie czasów ostatecznych, gdy religia będzie bliska wygaśnięcia, a później na skutek interwencji Ahura Mazdy nastąpi odnowienie wszechświata.

Chidag Andarz i Poryotkeshan - katechizm zaratusztriański, zawierający podstawową wiedzę religijną, która musi być znana każdemu chłopcu i dziewczynie w wieku piętnastu lat, zanim otrzyma święty sznur kusti.14 Jest to święty sznur, którym opasują się dorośli zaratusztrianie.

Shkand-gumanig Vizar to zaratusztrańska rozprawa apologetyczna, którą napisał Mardanfarrokh-i Ohrmazddad, jest to tekst pahlawi pochodzący z IX w.

Dadestan-Denig - tekst pahlawi z IX stulecia - to rodzaj przewodnika po religii zaratusztriańskiej w formie 92 pytań i obszernych odpowiedzi, których udzielił Dastur Manushchihr i Goshnajaman.

Jamasp Namak - Księga Jamaspi zawiera opowieści o stworzeniu, opowiada o różnych władcach, ludach Hindustanu, Chin, Arabii, Turkiestanu i Barbaristanu, poza tym zawiera interesujące przepowiednie dotyczące końca świata.

Dabestan-e Madaheb - tekst pochodzi z XVII stulecia n.e. i zawiera opisy m.in. tajemnych praktyk panujących w Indiach w tamtym czasie. Opisuje hinduizm, buddyzm, judaizm, chrześcijaństwo, islam, zoroastrianizm i rozmaite sekty religijne. Uważa się, że autorem tekstu jest Mir Du'l-feqar Ardestani, który napisał go w latach 1670-71. Autor jest lepiej znany jako Molla Mowbad lub Mowbadshah. Istnieje dowód, że autor należał do perskiej rodziny Shi'ite, i stał się stronnikiem pseudozoroastryjskiej sekty Azar Kayvani gdy był jeszcze dzieckiem.

'Ulema-i Islam - zawiły tekst filozoficzno-teologiczny powstały według jednych badaczy w VII, a według innych w XIII w n.e., prawdopodobnie jest to tłumaczenie albo raczej transkrypcja oryginalnego tekstu pahlawi zajmująca się m. in. zagadnieniami eschatologicznymi w ujęciu zurwanistycznym. Zurwanizm to herezja, która powstała w łonie zaratusztrianizmu pod koniec epoki Achmenidów, a zanikła w kilka stuleci po podboju Persji przez Arabów.

Wizidagicha-i Zadspram - to tekst pahlawi z IX stulecia, składa się z fragmentów Awesty i Zand, jest to niejako zbiór legend i wierzeń zaratusztrańskich z epoki Sasanidów.

Mowy Adarbada syna Mahraspandana - autor to wysokiej rangi duchowny, który był premierem szacha Szapura II (309-379 n.e.) - jest to dzieło mądrościowe zawierające pouczenia jak żyć, żeby osiągnąć wieczne szczęście i uniknąć kary w Dniu Sądu.

Kârnâmag î Ardashîr î Babaga - Księga Czynów Ardaszira syna Babaga - Ardaszir I, syn Babaga był założycielem dynastii Sasanidów (224-628 r n.e.). To krótka praca, napisana prostym stylem, zajmująca się także sprawami religijnymi. W historii Ardaszira zawarta jest myśl, że zwalczanie bałwochwalstwa jest zasługą.

Menog-i Khard - Osądy Ducha Mądrości - tekst pahlawi powstały prawdopodobnie w VI w n.e. zawierający pouczenia na temat religii zaratusztriańskiej udzielone pytającemu przez samego Ducha Mądrości.

Him va Kherat i Farkho Gabra - Natura i mądrość szczęśliwego człowieka - jest to mądrościowy tekst pahlawi zawierający pouczenia jak mądrze i szczęśliwie żyć.

Prócz wyliczonych tekstów są także i inne, ale nie ma potrzeby wszystkich ich wymieniać. Zaznaczę tylko, iż wszystkie one dostarczają nam niezbędnych informacji, zarówno na temat systemu wierzeń i obrzędów religijnych czcicieli Ahura Mazdy, jak również informacji na temat postaci proroka Zaratusztry.

Pierwszego przekładu Awesty na język polski dokonał Ignacy Pietraszewski (1796-1869) - iranista rodem z Warmii, wielki patriota. Początkowo w służbie cara, potem, gdy car w zamian za stanowisko profesora na uniwersytecie petersburskim, zażądał od niego unikalnej kolekcji starożytnych monet orientalnych, jaką uczony zgromadził w okresie pracy dyplomatycznej na Bliskim Wschodzie, w roku 1843 porzucił Rosję i zamieszkał w Berlinie. Tu uzyskał stanowisko profesora na miejscowym uniwersytecie, został członkiem Akademii Jagiellońskiej i licznych towarzystw naukowych. W swoim pracowitym życiu podjął trud przetłumaczenia na język polski Awesty, ale ów przekład podporządkował swej fantastycznej hipotezie, jakoby Zaratusztra nakazał swemu ludowi powędrować na dzisiejsze polskie ziemie, i tutaj, w okolicach jeziora Gopło, osiedlić się. Pietraszewski wyciągnął - na podstawie widocznych podobieństw językowych - wniosek, iż Polacy wywodzą się od starożytnych Persów. Uporczywe trzymanie się tej fantastycznej teorii pozbawiło go profesury na uniwersytecie berlińskim, członkostwa wielu towarzystw naukowych, a nawet bezcennej kolekcji monet, którą stracił za długi. Pietraszewski zmarł w nędzy, ale dokończył działa i wydał własnym nakładem swój przekład Awesty (t. I. 1857 - Wendidad, t. II. 1862 - Wendidad, t. III. 1862 - Wisperad i Jasna). Niestety, jest on tak fantastyczny, a na dodatek zawierający tyle dziwacznych słów, tworzonych przez Pietraszewskiego na użytek swojej teorii, że jeśli zasługuje na wznowienie, to wyłącznie jako ciekawostka.

Niniejszy przekład jest zatem tak naprawdę pierwszym polskim tłumaczeniem owego starożytnego tekstu i choć niedoskonały, bo nie dokonany z oryginału, lecz z tłumaczeń angielskiego i w niewielkim fragmencie również rosyjskiego, to dający wreszcie polskiemu czytelnikowi szansę na poznanie świętej księgi zaratusztrianizmu.

Andrzej Sarwa.

FARGARD I.15

Nazwa awestyjska

Nazwa staroperska

Nazwa grecka

Nazwa współczesna

Sughdha (2)

Suguda.

Σογδιανή

Samarkanda.

Môuru (3)

Margu.

Μαργιανή

Merv.

Bâkhdhi (4)

Bâkhtri.

Βάκτρα

Balkh.

Harôyu (6)

Haraiva.

Ἄρεια

Hari-rûd.

Vehrkâna (9)

Varkâna.

Ὑρκανία

Gorgân.

Harahvaiti (16)

Harauvati.

Ἀράχωτος

Harût.

Haêtumant (11)

-

Ἐτύμανδρος

Helmend.

Ragha (12)

Raga.

Ῥαγαί

Raï

Hapta hindu (15)

Hindavas.

Ἰνδοί

(Pañgâb)

1.Rzekł Ahura Mazda Spitamie Zaratustrze:

Zamieniłem, o Spitamo Zaratusztro, krainę nie dostarczającą pomyślności, w krainę dającą spokój. Gdyż gdybym ja, o Spitamo Zaratusztro, nie zamienił krainy owej, nie dającej pomyślności, w krainę dającą spokój, to materialny świat zalałby całe Airyana Vaeja16

2.Pierwszym z miejsc i krain najlepszych ja, Ahura Mazda, uczyniłem Airyana Vaeja i Vanguhi Daitya17 , wówczas przyszedł śmiercionośny Angra Mainyu18 i jako przeciwieństwo do tego stworzył czerwonego rzecznego smoka19 i zimę utworzoną przez dewy.

3.Jest tam dziesięć miesięcy zimowych, a tylko dwa letnie. I są one zimne dla wody, zimne dla ziemi, zimne dla roślin. Jest tam środek zimy, i jest tam serce zimy; a gdy zima się kończy - są nadzwyczajne powodzie.

4.Drugim z miejsc i krain najlepszych ja, Ahura Mazda, uczyniłem pomieszkanie Sughdhas20 W przeciwieństwie do tego, śmiercionośny Angra Mainyu, stworzył szarańczę zgubę niosącą tak bydłu, jak i roślinom.

5.Trzecim z miejsc i krain najlepszych ja, Ahura Mazda, uczyniłem potężne i bogobojne Mouru21 . A w przeciwieństwie do tego, śmiercionośny Angra Mainyu, stworzył zabójstwa i ułomności.

6.Czwartym z miejsc i krain najlepszych ja, Ahura Mazda, uczyniłem przepiękne, ze wzniesionymi sztandarami Bakhdhi22 . A w przeciwieństwie do tego, śmiercionośny Angra Mainyu, stworzył robactwo i jego nory23

7.Piątym z miejsc i krain najlepszych ja, Ahura Mazda, uczyniłem Nisaya24 , które leży pomiędzy Mouru i Bakhdhi. A w przeciwieństwie do tego, śmiercionośny Angra Mainyu, stworzył grzech niewiary25

8.Szóstym z miejsc i krain najlepszych ja, Ahura Mazda, uczyniłem Haroyu26 , dające ujście wilgoci. A w przeciwieństwie do tego, śmiercionośny Angra Mainyu, stworzył płacz i zawodzenie.

9.Siódmym z miejsc i krain najlepszych ja, Ahura Mazda, uczyniłem Vaekereta27 , gęsto zaludnione. A w przeciwieństwie do tego, śmiercionośny Angra Mainyu, stworzył Pairika Knathaiti28 , która skusiła Keresaspę.

10.Ósmym z miejsc i krain najlepszych ja, Ahura Mazda, uczyniłem Urwę zasobną w łąki i pastwiska. A w przeciwieństwie do tego, śmiercionośny Angra Mainyu, stworzył zły ucisk.

11.Dziewiątym z miejsc i krain najlepszych ja, Ahura Mazda, uczyniłem Khnenta29 mieszkanie Vehrkanasów. A w przeciwieństwie do tego, śmiercionośny Angra Mainyu, stworzył grzech dla którego nie ma odpuszczenia - homoseksualizm.

12.Dziesiątym z miejsc i krain najlepszych ja, Ahura Mazda, uczyniłem piękną Harahvaiti. A w przeciwieństwie do tego, śmiercionośny Angra Mainyu, stworzył grzech dla którego nie ma odpuszczenia - grzebanie zmarłych30

13.Jedenastym z miejsc i krain najlepszych ja, Ahura Mazda, uczyniłem olśniewające, chwalebne Haetumant. A w przeciwieństwie do tego, śmiercionośny Angra Mainyu, stworzył złe czary.

14.Jest ono [Haetumant] jego widocznym znakiem. Z tego jest dobrze znane, że wszyscy przychodzący stamtąd uprawiają czary. Są tam najsilniejsi magowie31 Stamtąd oni przychodzą, żeby zabijać, porażać serca i wzbudzać strach.

15.Dwunastym z miejsc i krain najlepszych ja, Ahura Mazda, uczyniłem Ragha32 trójplemienną. A w przeciwieństwie do tego, śmiercionośny Angra Mainyu, stworzył grzech uporczywej niewiary.

16.Trzynastym z miejsc i krain najlepszych ja, Ahura Mazda, uczyniłem Chakhrę33 , potężną i bogobojną. A w przeciwieństwie do tego, śmiercionośny Angra Mainyu, stworzył stworzył grzech dla którego nie ma odpuszczenia - palenie trupów.

17.Czternastym z miejsc i krain najlepszych ja, Ahura Mazda, uczyniłem Varenę czworokątną, gdzie narodził się Thraetaon, zabójca Azi Dahaka [Zohak]. A w przeciwieństwie do tego, śmiercionośny Angra Mainyu, stworzył nienormalność w sprawach dotyczących obyczajności kobiet34 i ucisk niearyjskich władców kraju35

18.Piętnastym z miejsc i krain najlepszych ja, Ahura Mazda, uczyniłem Hapta-Hindava [Siedmiorzecze]. A w przeciwieństwie do tego, śmiercionośny Angra Mainyu, stworzył nienormalność w sprawach dotyczących obyczajności kobiet i ogromny upał.

19.Szesnastym z miejsc i krain najlepszych ja, Ahura Mazda, uczyniłem (kraj) w górnym biegu rzeki Rangha gdzie mieszkają ludzie, którzy nie mają władców. A w przeciwieństwie do tego, śmiercionośny Angra Mainyu, stworzył zimę, utworzoną przez dewy, i taoistycznych władców kraju.

20.Są też i inne kraje i miejsca zamieszkania - doskonałe, błogosławione, piękne, wspaniałe i kwitnące.

FARGARD II.

I.

1.Spytał Zaratustra Ahura Mazdę: Ahura Mazdo, Duchu Przenajświętszy, twórco świata materialnego, z kim pierwszym ze śmiertelnych rozmawiałeś, Ahura Mazdo, z kim innym, oprócz mnie, Zaratustry? Kogo nauczałeś religii ahuryjskiej, religii zaratusztriańskiej?

2.I rzekł Ahura Mazda: z Jimą sprawiedliwym, pasterzem dobrym36 , o bogobojny Zaratustro. Z nim pierwszym ze śmiertelnych rozmawiałem ja, Ahura Mazda, i z nikim innym, oprócz ciebie, Zaratustro. Jego nauczałem religii ahuryjskiej, religii zaratusztriańskiej.

3.I, o Zaratustro, rzekłem do niego ja, Ahura Mazda: Jimo sprawiedliwy, synu Vivanghata zgódź się zostać moim kaznodzieją i zwiastunem mojej religii.

Lecz Jima sprawiedliwy odpowiedział: O Zaratustro, nie jestem stworzony, nie jestem wyuczony by być kaznodzieją i zwiastunem religii.

4.I, o Zaratustro, rzekłem do niego ja, Ahura Mazda: jeżeli, o Jimo, nie zgadzasz się zostać kaznodzieją i zwiastunem mojej religii, to pielęgnuj moje żywe dzieła, pomnażaj moje żywe dzieła, zgódź się moich żywych dzieł bronić, strzec je i utrzymywać.

5.I odpowiedział mi sprawiedliwy Jima, o Zaratustro: twoje dzieła będę pielęgnował, będę je pomnażał. Zgadzam się by twoich żywych dzieł bronić, strzec je i utrzymywać. Jam jest królem i [dlatego] nie będzie ani mroźnego wiatru, ani upału, ani choroby, ani śmierci.

6.Więc ja, Ahura Mazda, przyniosłem mu dwa narzędzia: złotą pieczęć i sztylet inkrustowany złotem37

7.I Jima objął władzę.

8.I pod panowaniem Jimy przeszło trzysta zim. A ziemia napełniła się mniejszym i większym bydłem, ludźmi, psami, ptakami, czerwonymi płonącymi ogniami. I nie było [już więcej miejsca] dla stad, trzód, i ludzi.

9.I powiedziałem Jimie: o, sprawiedliwy Jimo, synu Vivanghata! Napełniła się ziemia mniejszym i większym bydłem, ludźmi, psami, ptakami, czerwonymi płonącymi ogniami. I nie było [już więcej miejsca] dla stad, trzód, i ludzi.

10.I podążył Jima w światłości,38 drogą Słońca, na południe39 . I rozciął ziemię ową sztyletem złotym, pieczęcią złotą w nią uderzył i wyrzekł:

O Spenta Armaiti40 , miłościwa, otwórz się i rozszerz, żeby pomieścić mniejsze i większe bydło i ludzi!

11.I rozszerzył Jima ziemię o jedną trzecią względem tej wielkości, jaką miała wcześniej. I wyruszyło tam mniejsze i większe bydło i ludzie, wedle swej woli i chęci, a co było ich życzeniem.

12.I pod panowaniem Jimy przeszło sześćset zim. A ziemia napełniła się mniejszym i większym bydłem, ludźmi, psami, ptakami, czerwonymi płonącymi ogniami. I nie było już więcej miejsca dla stad, trzód, i ludzi.

13.I powiedziałem Jimie: o sprawiedliwy Jimo, synu Vivanghata! Napełniła się ziemia mniejszym i większym bydłem, ludźmi, psami, ptakami, czerwonymi płonącymi ogniami. I nie było [już więcej miejsca] dla stad, trzód, i ludzi.

14.I podążył Jima w światłości, drogą Słońca, na południe. I rozciął ziemię ową sztyletem złotym, pieczęcią złotą w nią uderzył i wyrzekł:

O Spenta Armaiti, miłościwa, otwórz się i rozszerz, żeby pomieścić mniejsze i większe bydło i ludzi!

15.I rozszerzył Jima ziemię o dwie trzecie względem tej wielkości, jaką miała wcześniej. I wyruszyło tam mniejsze i większe bydło i ludzie, wedle swej woli i chęci, a co było ich życzeniem.

16.I pod panowaniem Jimy przeszło dziewięćset zim. A ziemia napełniła się mniejszym i większym bydłem, ludźmi, psami, ptakami, czerwonymi płonącymi ogniami. I nie było już więcej miejsca dla stad, trzód, i ludzi.

17.I powiedziałem Jimie: o sprawiedliwy Jimo, synu Vivanghata! Napełniła się ziemia mniejszym i większym bydłem, ludźmi, psami, ptakami, czerwonymi płonącymi ogniami. I nie było już więcej miejsca dla stad, trzód, i ludzi.

18.I podążył Jima w światłości, drogą Słońca, na południe. I rozciął ziemię ową sztyletem złotym, pieczęcią złotą w nią uderzył i wyrzekł:

O Spenta Armaiti, miłościwa, otwórz się i rozszerz, żeby pomieścić mniejsze i większe bydło i ludzi!

19.I rozszerzył Jima ziemię o dwie trzecie względem tej wielkości, jaką miała wcześniej. I wyruszyło tam mniejsze i większe bydło i ludzie, wedle swej woli i chęci, a co było ich życzeniem.

II.

20.Ahura Mazda zwołał posiedzenie niebieskich jazatów41 w sławnym Airyana Vaejo Vanguhi Daitya. Posiedzenie wszystkich najznakomitszych śmiertelników zwołał Jima olśniewający, dobry pasterz, w sławnym Airyana Vaejo Vanguhi Daitya.

21.Na posiedzenie owo do sławnego Airyana Vaejo Vanguhi Daitya przybył Stwórca Ahura Mazda razem ze wszystkimi duchowymi jazatami. Na posiedzenie owo do sławnego Airyana Vaejo Vanguhi Daitya przybył Jima olśniewający, dobry pasterz, wraz z najznakomitszymi ludźmi.

22.I rzekł Ahura Mazda do Jimy: o, sprawiedliwy Jimo, synu Vivanghata! Złe zimy zbliżają się do materialnego świata, przyniosą one okrutne, zabójcze zimno. Do materialnego świata zbliżają się złe zimy, podczas których rozliczne zamiecie śnieżne zarówno najwyższe szczyty gór, jak i głębokości Aredvi42 śniegiem zaniosą.

23.I trzecia część bydła, o Jimo, uratuje się z pomiędzy tego, które będzie na pustyni, i tego, które będzie na szczytach gór, i tego które będzie w głębi dolin, w mocnych domach43

24.A przed nastaniem tej zimy, przed zalaniem ziemi przez wodę, trzeba będzie w kraju zgromadzić mnóstwo trawy dla bydła. Bo ogromna ilość wody go zmyje. A po stopieniu się śniegu, o Jimo, w świecie materialnym się zadziwią, jeśli ujrzą ślad kopyta owcy.

25.Ale ty zbuduj Varę44 na hathrę45 długości w każdą z czterech stron. Zbierz tam nasienie owiec i wołów, ludzi, psów, ptaków46 i ogni czerwonych płonących. I zbuduj ty tę Varę na hathrę długości w każdą z czterech stron, na hathrę na długości w każdą z czterech stron dla wołów i owiec.

26.Sporządź łożysko dla wody długie na hathrę, urządź łąki zielone, z niewyczerpaną żywnością, wznieś domy z zabudowaniami gospodarczymi, z balkonami, z dziedzińcami i galeriami.

27.Zbierz tam nasienie wszystkich mężów i kobiet - największych, najlepszych i najpiękniejszych na ziemi47 , zbierz tam nasienie wszelkiego rodzaju bydła - największego, najlepszego i najpiękniejszego na ziemi.

28.Zbierz nasienie wszystkich drzew, które na tej ziemi są najwyższe i o najsłodszym zapachu48 , zbierz nasienie wszystkich owoców, które na tej ziemi są najsmaczniejsze i najsłodziej pachnące49 . Wszystko to nasienie pozbieraj, po dwoje z każdego rodzaju, póki mężowie w Varze będą przebywać.

29.Niech nie będzie tam ani garbatego, ani impotenta, ani szalonego50 , ani złośliwego, ani kłamcy, ani zazdrosnego, ani nikogo o zepsutych zębach, ani trędowatego, ani nikogo o powykręcanych członkach, ani nikogo kto jest naznaczony znakami Angra Mainyu, jakie nakłada on na śmiertelników51

30.W największej części uczyń dziewięć przejść, w średniej części sześć, zaś trzy w najmniejszej. Do przejść w największej części wprowadź nasienie tysiąca mężów i niewiast, do tych w średniej - sześciuset, zaś do tej najmniejszego - trzystu. Zamknij Varę złotą pieczęcią, uczyń w Varze samoświecące się od wewnątrz drzwi i okna.

31.I zamyślił się Jima: jak mi zbudować Varę, o której mi powiedział Ahura Mazda? - i rzekł Ahura Mazda Jimie: o, sprawiedliwy Jimo, synu Vivanghata! Gnieć tę ziemię piętami, zagniataj rękami, podobnie jak teraz garncarz wyrabia wilgotną glinę.

32.I zrobił Jima tak jak pragnął Ahura Mazda: ziemię ową piętami gniótł, rękami zagniatał, podobnie jak teraz garncarz wyrabia wilgotną glinę.

33.I zbudował Varę na hathrę długości w każdą z czterech stron52 Umieścił tam nasienie owiec i wołów, ludzi, psów, ptaków i ogni czerwonych płonących. I zbudował tę Varę na hathrę długości w każdą z czterech stron, na schronienie dla mężów, na hathrę długości w każdą z czterech stron, na schronienie dla wołów i owiec.

34.I sporządził łożysko dla wody długie na hathrę, urządził łąki zielone, z niewyczerpaną żywnością, wzniósł domy z zabudowaniami gospodarczymi, z balkonami, z dziedzińcami i galeriami.

35.Zebrał tam nasienie wszystkich mężów i kobiet - największych, najlepszych i najpiękniejszych na ziemi, zebrał tam nasienie wszelkiego rodzaju bydła - największego, najlepszego i najpiękniejszego na ziemi.

36.Zebrał nasienie wszystkich drzew, które na tej ziemi są najwyższe i o najsłodszym zapachu, zebrał nasienie wszystkich owoców, które na tej ziemi są najsmaczniejsze i najsłodziej pachnące. Wszystko owo nasienie pozbierał, po dwoje z każdego rodzaju, póki mężowie w Varze będą przebywać.

37.I nie było tam ani garbatego, ani impotenta, ani szalonego, ani złośliwego, ani kłamcy, ani zazdrosnego, ani nikogo o zepsutych zębach, ani trędowatego, ani nikogo o powykręcanych członkach, ani nikogo kto jest naznaczony znakami Angra Mainyu, jakie nakłada on na śmiertelników.

38.W największej części uczynił dziewięć przejść, w średniej części sześć, zaś trzy w najmniejszej. Do przejść w największej części wprowadził nasienie tysiąca mężów i niewiast, do tych w średniej - sześciuset, zaś do tej najmniejszego - trzystu. Zamknął Varę złotą pieczęcią, uczynił w Varze samoświecące się od wewnątrz drzwi i okna.

39.O Święty, Stwórco świata materialnego! Jakież światła tam świecą? Bogobojny Ahura Mazdo, co oświetla tę Varę, którą Jima zbudował?

40.I odpowiedział Ahura Mazda: naturalne nieskończone światło, które jest wieczne, i sztuczne oświetlenie. Naturalne światło jest widziane jako wschodzące i zachodzące gwiazdy, Księżyc i Słońce53

41.Rok wydaje się dniem. Raz na czterdzieści lat z dwojga ludzi dwoje ludzi się rodzi - para: kobieta i mężczyzna, i tak samo jest z wszelkim rodzajem bydła. Ludzie owi żyją pięknym życiem w tej Varze, którą Jima zbudował.

42.O Święty, Stwórco świata materialnego! Kim jest ten, który zaprowadził religię mazdejską w Varze, którą Jima zbudował? I rzekł Ahura Mazda: ptak Karshipta54 , o Spitamo Zaratustro.

43.O Święty, Stwórco świata materialnego! Kto jest ich Panem i Mistrzem? I rzekł Ahura Mazda: Urwatat-nara, o Zaratustro! I ty sam - Zaratustra55

FARGARD III.

1.O Święty, Stwórco świata materialnego! Gdzież jest miejsce na tej Ziemi najszczęśliwsze? - I rzekł Ahura Mazda: to, po którym mąż bogobojny stąpa, o Spitamo Zaratustro, z drwami w rękach56 , z baresma57 w rękach, z mlekiem58 w rękach, ze stępą59 w rękach, z pokojem i wiarą, słowo wynosząc, modląc się do Mitry pana krain rozległych i do Ramy Havastra60

2.O Święty, Stwórco świata materialnego! Gdzież jest drugie miejsce na tej Ziemi najszczęśliwsze? - I rzekł Ahura Mazda: to, na którym mąż bogobojny dom wznosi z ogniem61 , z krową, z żoną, z potomstwem, z dobrymi stadami.

3.A później w tym domu rozwija się krowa, rozwija się Asza, rozwija się pastwisko, rozwija się pies, rozwija się żona, rozwija się dziecko, rozwija się ogień, rozwija się każde dobre życie.

4.O Święty, Stwórco świata materialnego! Gdzież jest trzecie miejsce na tej Ziemi najszczęśliwsze? - I rzekł Ahura Mazda: to, gdzie wierzący sieje, o Spitamo Zaratustro, zboża, zioła i rośliny owocowe, albo to które jest bezwodne - on nawadnia, albo to, które jest podmokłe - on osusza.

5.O Święty, Stwórco świata materialnego! Gdzież jest czwarte miejsce na tej Ziemi najszczęśliwsze? - I rzekł Ahura Mazda: to, gdzie rodzi się najwięcej stad dużego i drobnego bydła.

6.O Święty, Stwórco świata materialnego! Gdzież jest piąte miejsce na tej Ziemi najszczęśliwsze? - I - I rzekł Ahura Mazda: to, które jest najobficiej nawożone przez stada.

7.O Święty, Stwórco świata materialnego! Gdzież jest pierwsze miejsce na tej Ziemi najnieszczęśliwsze? - I rzekł Ahura Mazda: to ziemia Griva Arezurahe62 , o Spitamo Zaratustro, do której pełzną dewy z legowiska kłamstwa.

8.O Święty, Stwórco świata materialnego! Gdzież jest drugie miejsce na tej Ziemi najnieszczęśliwsze? - I rzekł Ahura Mazda: jest to miejsce gdzie pogrzebano najwięcej ciał zmarłych psów i ludzi.

9.O Święty, Stwórco świata materialnego! Gdzież jest trzecie miejsce na tej Ziemi najnieszczęśliwsze? - I rzekł Ahura Mazda: to, gdzie wzniesiono wiele Dakhm63 , w których składa się zwłoki zmarłych ludzi.

10.O Święty, Stwórco świata materialnego! Gdzież jest czwarte miejsce na tej Ziemi najnieszczęśliwsze? - I rzekł Ahura Mazda: to, w którym jest najwięcej nor istot Angra Mainyu64

11.O Święty, Stwórco świata materialnego! Gdzież jest piąte miejsce na tej Ziemi najnieszczęśliwsze? - I rzekł Ahura Mazda: to, w którym, o Spitamo Zaratustro, żona i dzieci męża bogobojnego65 są prowadzeni w niewolę drogą piaszczystą i suchą, żałosny głos podnosząc.

12.O Święty, Stwórco świata materialnego! Kto jest pierwszym pośród tych, co sprawiają Ziemi największą radość? - I rzekł Ahura Mazda: Jest nim ten, kto wykopuje z niej najwięcej ciał psów i ludzi.

13.O Święty, Stwórco świata materialnego! Kto jest drugim pośród tych, co sprawiają Ziemi największą radość? - I rzekł Ahura Mazda: Ten, kto burzy najwięcej wyniosłych Dakhm, w których trupy ludzi zostały złożone.

14.Niechaj nikt nie niesie zmarłego w pojedynkę, bo jeżeli ktoś poniesie zmarłego w pojedynkę to Nasu66 spadnie na niego, aby uczynić go nieczystym. [Spadnie] z nosa umarłego, z oka, z języka, z ust, z narządów płciowych, z odbytu. Drudż Nasu spadnie na niego, a on stanie się odtąd nieczystym na wieki wieków.

15.O Święty, Stwórco świata materialnego! Gdzie znajdzie się miejsce dla tego męża, który przenosił umarłego? I rzekł Ahura Mazda: Będzie to miejsce w którym jest jak najmniej wody i jak najmniej roślin, z najczystszą ziemią, z najsuchszą ziemią, przez którą przechodzi jak najmniej stad zwierząt, ogni Ahura Mazdy, baresma, i mężów bogobojnych.

16.O Święty, Stwórco świata materialnego! Jak daleko od ognia, jak daleko od wody, jak daleko od poświęconych wiązek baresma, jak daleko od męża bogobojnego?

17.I rzekł Ahura Mazda: trzydzieści kroków od ognia, trzydzieści kroków od wody, trzydzieści kroków od wiązek baresma, trzy kroki od mężów bogobojnych.

18.Niechaj go tedy wyznawcy Mazdy na tej ziemi odizolują, z jedzeniem niech go pozostawią owi wyznawcy Mazdy, z ubraniem niech go pozostawią owi wyznawcy Mazdy.

19.Najlichsze, najbardziej zniszczone - takie pożywienie niechaj je, takie ubranie niechaj zakłada, aż stanie się on zgrzybiałym, starym, aż stanie się nasieniem wyschniętym.

20.A kiedy stanie się on zgrzybiałym, starym, kiedy stanie się nasieniem wyschniętym, niech wówczas wyznawcy Mazdy wyznaczą najmocniejszego, najbardziej znającego się na rzeczy, żeby na wierzchołku góry zdjął mu głowę z ramion i sępom - najbardziej żarłocznym spośród dzieł świętego Ducha - rzucił trupa mówiąc: „Jeśli nie popełnił żadnego innego złego czynu, jest on rozgrzeszony przez swój żal, teraz i na zawsze”.

21.Jeżeli mąż ten dokonywał innych złych czynów, to wykupi się z nich ową karą.

Ale jeżeli innych złych czynów nie dokonywał, uzyska przebaczenie na wieki wieków.

22.O Święty, Stwórco świata materialnego! Kto jest trzecim pośród tych, co sprawiają Ziemi największą radość? - I rzekł Ahura Mazda: Ten, kto rozkopuje najwięcej nor stworzeń Angra Mainyu.

23.O Święty, Stwórco świata materialnego! Kto jest czwartym pośród tych, co sprawiają Ziemi największą radość? - I rzekł Ahura Mazda: Ten, kto więcej niż inni zasiewa zbóż, ziół i roślin owocowych, albo ten kto ziemię bezwodną zrasza, a nawodnioną osusza.

24.Nieszczęśliwa ta Ziemia,

która leżała nieobsiana,

a która przez siewcę powinna być obsiewana,

pragnąca dobrego osadnika -

podobnie jak dobrze zbudowana dziewczyna,

która długo bezdzietna chodzi,

dobrego męża pragnąc.

25.Kto tę Ziemię obrabia,

o Spitamo Zaratustro,

lewą ręką i prawą,

prawą ręką i lewą,

temu ona owoce przynosi,

podobnie jak gdy kochanek śpi w łożu panny młodej, panna młoda będzie rodzić dzieci, tak samo (ziemia będzie rodzić) dużo owoców.

26.Kto tę Ziemię obrabia,

o Spitamo Zaratustro,

lewą ręką i prawą,

prawą ręką i lewą,

temu owa Ziemia mówi:

O mężu, który mnie obrabiasz.

lewą ręką i prawą,

prawą ręką i lewą!

27.Zaprawdę, teraz nasycę kraje.

Zaprawdę teraz z urodzajem przybędę.

Niech zbierają wszelki rodzaj żywności,

Największy plon ziarna.

28.Kto tej ziemi nie obrabia,

o Spitamo Zaratustro,

lewą ręką i prawą,

prawą ręką i lewą,

temu owa Ziemia mówi:

O mężu, który mnie nie obrabiasz.

lewą ręką i prawą,

prawą ręką i lewą!

29. Zaprawdę, zawsze będziesz stał u cudzych drzwi,

pośród tych, którzy proszą o chleb.

Odpadki i okruchy chleba będą tobie wynosić ci,

którzy mają obfitość dóbr.

30.O Święty, Stwórco świata materialnego! Co najbardziej syci mazdejską religię? I rzekł Ahura Mazda: gorliwość w sianiu zboża, o Spitamo Zaratustro.

31.Kto sieje zboże, ten sieje sprawiedliwość, ten rozszerza religię mazdejską, ten karmi religię mazdejską bardziej niż sto ustanowień, tysiąc podtrzymań, niż dziesięć tysięcy ofiarnych formuł.

32.Gdy pojawił się jęczmień - dewy oblały się potem. Gdy pojawił się pęd - dewy zdrętwiały. Gdy pojawił się kwiat, dewy zawyły. Gdy pojawiło się ziarno - dewy puściły wiatry. I oto ziarno się pojawia, a w domu, gdzie jest to ziarno, giną dewy. Kiedy jest wiele zboża, dewy odczuwają palenie w gardle, jak gdyby od roztopionego żelaza.

33.Teraz zaś niech ludzie wyuczą się na pamięć tych świętych słów: „Nikt z tych, kto nie je, nie ma siły do ponoszenia trudów świętości67 , nie ma siły do hodowli, nie ma siły by wydawać na świat potomstwo. Żywiąc się każde ciało żyje, a nie żywiąc się - umiera.”

34.O Święty, Stwórco świata materialnego! Kto jest piątym pośród tych, co sprawiają Ziemi największą radość? - I rzekł Ahura Mazda: Ten, kto bogobojnemu mężowi, o Spitamo Zaratustro, obrabiającemu te ziemie, uprzejmie i pobożnie daje68

35.Ten, kto bogobojnemu mężowi, o Spitamo Zaratustro, obrabiającemu te ziemie, uprzejmie i pobożnie nie daje, będzie rzucony w ciemność, w dół, do zatrutego świata, do świata piekła, w głębokie przepaści.

36.O Święty, Stwórco świata materialnego! Jeśli ktoś zakopie w ziemi martwego psa albo zmarłego męża i w ciągu pół roku nie wykopie, jak ma być ukarany? - I rzekł Ahura Mazda: niech otrzyma pięćset uderzeń końskim biczem - pięćset uderzeń przywodzących do posłuszeństwa.

37.O Święty, Stwórco świata materialnego! Jeśli ktoś zakopie w ziemi martwego psa albo zmarłego męża i w ciągu roku nie wykopie, jak ma być ukarany? - I rzekł Ahura Mazda: niech otrzyma tysiąc uderzeń końskim biczem - tysiąc uderzeń przywodzących do posłuszeństwa.

38.O Święty, Stwórco świata materialnego! Jeśli ktoś zakopie w ziemi martwego psa albo zmarłego męża i w ciągu dwóch lat nie wykopie, jak ma być ukarany, jak ma się oczyścić?

39.I rzekł Ahura Mazda: nie ma dlań kary, nie ma dlań odkupienia, nie ma dlań oczyszczenia, bo jest to występek, dla którego nie ma oczyszczenia na wieki wieków.

40.Jest tak jeżeli będzie to wyznawca i czciciel Ahura Mazdy. Lecz jeżeli nie będzie wyznawcą i czcicielem Ahura Mazdy, to grzech ów będzie mu odpuszczony po przyjęciu religii mazdejskiej, jeśli już później takich zabronionych czynów nie będzie popełniał.

41.Gdyż, o Spitamo Zaratustro, religia mazdejska zdejmuje z wierzącego więzy grzechu, usuwa grzech nadużycia zaufania, zamordowania jednego z wiernych, pogrzebania zwłok, usuwa grzech dla którego nie ma pokuty, usuwa grzech lichwy, usuwa wszelkie złe czyny, których on się dopuścił.

42.O Spitamo Zaratustro, religia mazdejska oczyszcza męża bogobojnego od wszelkiej złej myśli, złej mowy, złych czynów, podobnie jak porywisty wiatr oczyszcza kraj z dymu. Niech więc zatem, o Zaratustro, wszystkie jego czyny będą już dobre. Religia mazdejska daje mu bowiem odkupienie.

FARGARD IV.

1.Kto pożyczającemu długu nie zwraca, dokonuje kradzieży i pozbawia pożyczającego jego własności, a kradzież trwa tyle dni i nocy, jak długo w swym domu pożyczający przetrzymuje własność bliźniego tak, jakby należała ona do niego.

2.O Święty, Stwórco świata materialnego! Jaka jest liczba twoich umów - Ahura Mazdo? I rzekł Ahura Mazda: „Sześć, o bogobojny Zaratustro: pierwsza - słowna, druga - gwarantowana uderzaniem się po rękach, trzecia gwarantowana ceną owiec, czwarta - gwarantowana ceną bydła, piąta - gwarantowana wartością człowieka, szósta - gwarantowana wartością pola, które charakteryzuje się dobrym wzrostem, żyznością, urodzajnością i jest opłacalne.”

3.Pierwszą zawiera się umowę słowną, gwarantując ją zastawem danym do ręki. Zastaw dany do ręki zwraca się zgodnie z porozumieniem. Jako następną zawiera się umowę gwarantując ją zastawem w owcach. Zastaw w owcach zwraca się zgodnie z porozumieniem.

4.Następną zawiera się umowę gwarantując ją zastawem w bydle. Zastaw w bydle zwraca się zgodnie z porozumieniem. Potem zawiera się umowę gwarantując ją wartością człowieka. Cenę człowieka zwraca się zgodnie z porozumieniem. Następnie zawiera się umowę gwarantując ją zastawem w cenie pola. Cenę pola zwraca się zgodnie z porozumieniem.

5.O Święty, Stwórco świata materialnego! Jak wielu obciąża grzech naruszającego umowę słowną? I rzekł Ahura Mazda: „Mężów - jego bliskich krewnych - na lat trzysta czyni odpowiedzialnymi.”

6.O Święty, Stwórco świata materialnego! Jak wielu obciąża grzech naruszającego umowę gwarantowaną uderzaniem się po rękach? I rzekł Ahura Mazda: Mężów - jego bliskich krewnych - na lat sześćset czyni odpowiedzialnymi.

7.O Święty, Stwórco świata materialnego! Jak wielu obciąża grzech naruszającego umowę gwarantowaną zastawem w owcach? I rzekł Ahura Mazda: Mężów - jego bliskich krewnych - na lat siedemset czyni odpowiedzialnymi.

8.O Święty, Stwórco świata materialnego! Jak wielu obciąża grzech naruszającego umowę gwarantowaną zastawem w bydle? I rzekł Ahura Mazda: Mężów - jego bliskich krewnych - na lat osiemset czyni odpowiedzialnymi.

9.O Święty, Stwórco świata materialnego! Jak wielu obciąża grzech naruszającego umowę gwarantowaną zastawem wartości człowieka? I rzekł Ahura Mazda: Mężów - jego bliskich krewnych - na lat dziewięćset czyni odpowiedzialnymi.

10.O Święty, Stwórco świata materialnego! Jak wielu obciąża grzech naruszającego umowę gwarantowaną zastawem wartości pola? I rzekł Ahura Mazda: Mężów - jego bliskich krewnych - na lat tysiąc czyni odpowiedzialnymi.

11.O Święty, Stwórco świata materialnego! Jaka kara należy się temu, kto narusza umowę słowną? I rzekł Ahura Mazda: „Trzysta uderzeń końskim biczem - trzysta przywodzących do posłuszeństwa”.

12.O Święty, Stwórco świata materialnego! Jaka kara należy się temu, kto narusza umowę gwarantowaną uderzaniem się po rękach? I rzekł Ahura Mazda: „Sześćset uderzeń końskim biczem - sześćset przywodzących do posłuszeństwa”.

13.O Święty, Stwórco świata materialnego! Jaka kara należy się temu, kto narusza umowę gwarantowaną zastawem w owcach? I rzekł Ahura Mazda: „Siedemset uderzeń końskim biczem - siedemset przywodzących do posłuszeństwa”.

14.O Święty, Stwórco świata materialnego! Jaka kara należy się temu, kto narusza umowę gwarantowaną zastawem w bydle? I rzekł Ahura Mazda: „Osiemset uderzeń końskim biczem - osiemset przywodzących do posłuszeństwa”.

15.O Święty, Stwórco świata materialnego! Jaka kara należy się temu, kto narusza umowę gwarantowaną wartością człowieka? I rzekł Ahura Mazda: „Dziewięćset uderzeń końskim biczem - dziewięćset przywodzących do posłuszeństwa”.

16.O Święty, Stwórco świata materialnego! Jaka kara należy się temu, kto narusza umowę gwarantowaną wartością pola? I rzekł Ahura Mazda: „Tysiąc uderzeń końskim biczem - tysiąc przywodzących do posłuszeństwa”.

17.Kiedy mąż oręż podnosi, jest to Agerepta69 , kiedy wymachuje nim, jest to Avaoirishta70 , kiedy rani człowieka ze złośliwą premedytacją, jest to Aredush. Po pięciu Aredush71 następuje Peshotanu72

18.O Święty, Stwórco świata materialnego! Jaką karę będzie musiał ponieść ten, kto popełnia Agerepta? I rzekł Ahura Mazda: „Pięć uderzeń końskim biczem - pięć przywodzących do posłuszeństwa. Za drugim razem - dziesięć uderzeń końskim biczem, dziesięć przywodzących do posłuszeństwa. Za trzecim razem - piętnaście uderzeń końskim biczem, piętnaście przywodzących do posłuszeństwa.”

19.Za czwartym razem - trzydzieści uderzeń końskim biczem, trzydzieści przywodzących do posłuszeństwa. Za piątym razem - pięćdziesiąt uderzeń końskim biczem, pięćdziesiąt przywodzących do posłuszeństwa. Za szóstym razem - siedemdziesiąt uderzeń końskim biczem, siedemdziesiąt przywodzących do posłuszeństwa. Za siódmym razem - dziewięćdziesiąt uderzeń końskim biczem, dziewięćdziesiąt przywodzących do posłuszeństwa.”

20.Jeśli ósmy raz dokona tych czynów nie zadośćuczyniwszy za poprzednie, jak ma zostać ukarany?

I rzekł Ahura Mazda: „Teraz jest on Peshotanu i ma odebrać dwieście uderzeń końskim biczem, dwieście przywodzących do posłuszeństwa.”

21.O Święty, Stwórco świata materialnego! Jeśli człowiek popełnia Agerepta i odmówi zadośćuczynienia za to, to jaką karę będzie musiał ponieść? I rzekł Ahura Mazda: „Jest on Peshotanu i ma odebrać dwieście uderzeń końskim biczem, dwieście przywodzących do posłuszeństwa.”

22.O Święty, Stwórco świata materialnego! Jaką karę będzie musiał ponieść ten, kto popełnia Avaoirishta? I rzekł Ahura Mazda: „Dziesięć uderzeń końskim biczem - dziesięć przywodzących do posłuszeństwa. Za drugim razem - piętnaście uderzeń końskim biczem, piętnaście przywodzących do posłuszeństwa.

23.Za trzecim razem - trzydzieści uderzeń końskim biczem, trzydzieści przywodzących do posłuszeństwa. Za czwartym razem - pięćdziesiąt uderzeń końskim biczem, pięćdziesiąt przywodzących do posłuszeństwa. Za piątym razem - siedemdziesiąt uderzeń końskim biczem, siedemdziesiąt przywodzących do posłuszeństwa. Za szóstym razem - dziewięćdziesiąt uderzeń końskim biczem, dziewięćdziesiąt przywodzących do posłuszeństwa.

24.Jeśli siódmy raz dokona tych czynów nie zadośćuczyniwszy za poprzednie, jak ma zostać ukarany?

I rzekł Ahura Mazda: „Teraz jest on Peshotanu i ma odebrać dwieście uderzeń końskim biczem, dwieście przywodzących do posłuszeństwa.”

25.O Święty, Stwórco świata materialnego! Jeśli człowiek popełnia Avaoirishta i odmówi zadośćuczynienia za to, to jaką karę będzie musiał ponieść? I rzekł Ahura Mazda: „Jest on Peshotanu i ma odebrać dwieście uderzeń końskim biczem, dwieście przywodzących do posłuszeństwa.”

26.O Święty, Stwórco świata materialnego! Jaką karę będzie musiał ponieść ten, kto popełnia Aredush? I rzekł Ahura Mazda: „Piętnaście uderzeń końskim biczem - piętnaście przywodzących do posłuszeństwa.

27.Za drugim razem - trzydzieści uderzeń końskim biczem, trzydzieści przywodzących do posłuszeństwa. Za trzecim razem - pięćdziesiąt uderzeń końskim biczem, pięćdziesiąt przywodzących do posłuszeństwa. Za czwartym razem - siedemdziesiąt uderzeń końskim biczem, siedemdziesiąt przywodzących do posłuszeństwa. Za piątym razem - dziewięćdziesiąt uderzeń końskim biczem, dziewięćdziesiąt przywodzących do posłuszeństwa.”

28.Jeśli szósty raz dokona tych czynów nie zadośćuczyniwszy za poprzednie, jak ma zostać ukarany?

I rzekł Ahura Mazda: „Teraz jest on Peshotanu i ma odebrać dwieście uderzeń końskim biczem, dwieście przywodzących do posłuszeństwa.”

29.O Święty, Stwórco świata materialnego! Jeśli człowiek popełnia Aredush i odmówi zadośćuczynienia za to, to jaką karę będzie musiał ponieść? I rzekł Ahura Mazda: „Jest on Peshotanu i ma odebrać dwieście uderzeń końskim biczem, dwieście przywodzących do posłuszeństwa.”

30.O Święty, Stwórco świata materialnego! Jeśli człowiek zada mężowi bolesną ranę73 , to jaką karę będzie musiał ponieść?

31.I rzekł Ahura Mazda: „Trzydzieści uderzeń końskim biczem, trzydzieści - przywodzących do posłuszeństwa. Za drugim razem - pięćdziesiąt uderzeń końskim biczem, pięćdziesiąt przywodzących do posłuszeństwa. Za trzecim razem - siedemdziesiąt uderzeń końskim biczem, siedemdziesiąt przywodzących do posłuszeństwa. Za czwartym razem - dziewięćdziesiąt uderzeń końskim biczem, dziewięćdziesiąt przywodzących do posłuszeństwa.”

32.Jeśli piąty raz dokona tych czynów nie zadośćuczyniwszy za poprzednie, jak ma zostać ukarany?

I rzekł Ahura Mazda: „Teraz jest on Peshotanu i ma odebrać dwieście uderzeń końskim biczem, dwieście przywodzących do posłuszeństwa.”

33.O Święty, Stwórco świata materialnego! Jeśli człowiek zada mężowi bolesną ranę i odmówi zadośćuczynienia za to, to jaką karę będzie musiał ponieść? I rzekł Ahura Mazda: „Jest on Peshotanu i ma odebrać dwieście uderzeń końskim biczem, dwieście przywodzących do posłuszeństwa.”

34.O Święty, Stwórco świata materialnego! Jeśli człowiek zada mężowi krwawiącą ranę, to jaką karę będzie musiał ponieść?

I rzekł Ahura Mazda: „Pięćdziesiąt uderzeń końskim biczem, pięćdziesiąt - przywodzących do posłuszeństwa. Za drugim razem - siedemdziesiąt uderzeń końskim biczem, siedemdziesiąt przywodzących do posłuszeństwa. Za trzecim razem - dziewięćdziesiąt uderzeń końskim biczem, dziewięćdziesiąt przywodzących do posłuszeństwa.”

35.Jeśli czwarty raz dokona tych czynów nie zadośćuczyniwszy za poprzednie, jak ma zostać ukarany?

I rzekł Ahura Mazda: „Teraz jest on Peshotanu i ma odebrać dwieście uderzeń końskim biczem, dwieście przywodzących do posłuszeństwa.”

36.O Święty, Stwórco świata materialnego! Jeśli człowiek zada mężowi krwawiącą ranę i odmówi zadośćuczynienia za to, to jaką karę będzie musiał ponieść? I rzekł Ahura Mazda: „Jest on Peshotanu i ma odebrać dwieście uderzeń końskim biczem, dwieście przywodzących do posłuszeństwa.”

37.O Święty, Stwórco świata materialnego! Jeśli człowiek zada mężowi ranę ze złamaniem kości, to jaką karę będzie musiał ponieść?

I rzekł Ahura Mazda: „Siedemdziesiąt uderzeń końskim biczem, siedemdziesiąt - przywodzących do posłuszeństwa. Za drugim razem - dziewięćdziesiąt uderzeń końskim biczem, dziewięćdziesiąt przywodzących do posłuszeństwa.”

38.Jeśli trzeci raz dokona tych czynów nie zadośćuczyniwszy za poprzednie, jak ma zostać ukarany?

I rzekł Ahura Mazda: „Teraz jest on Peshotanu i ma odebrać dwieście uderzeń końskim biczem, dwieście przywodzących do posłuszeństwa.”

39.O Święty, Stwórco świata materialnego! Jeśli człowiek zada mężowi ranę ze złamaniem kości i odmówi zadośćuczynienia za to, to jaką karę będzie musiał ponieść? I rzekł Ahura Mazda: „Jest on Peshotanu i ma odebrać dwieście uderzeń końskim biczem, dwieście przywodzących do posłuszeństwa.”

40.O Święty, Stwórco świata materialnego! Jeśli człowiek uderzy męża tak, że straci on przytomność, to jaką karę będzie musiał ponieść?

I rzekł Ahura Mazda: „Dziewięćdziesiąt uderzeń końskim biczem, dziewięćdziesiąt - przywodzących do posłuszeństwa.”

41.Jeśli drugi raz dokona takiego czynu nie zadośćuczyniwszy za poprzedni, jak ma zostać ukarany?

I rzekł Ahura Mazda: „Teraz jest on Peshotanu i ma odebrać dwieście uderzeń końskim biczem, dwieście przywodzących do posłuszeństwa.”

42.O Święty, Stwórco świata materialnego! Jeśli człowiek uderzy męża tak, że straci on przytomność i odmówi zadośćuczynienia za to, to jaką karę będzie musiał ponieść? I rzekł Ahura Mazda: „Jest on Peshotanu i ma odebrać dwieście uderzeń końskim biczem, dwieście przywodzących do posłuszeństwa.”

43.I będzie on odtąd podążał drogą świętości, wedle słów świętości, rozsławiając świętość uczynkami.

44.Jeżeli ludzie tej samej wiary, bracia albo towarzysze - spotkają się, pragnąc gromadzić dobra, albo pragnąc kobiet, albo pragnąc rozumu, to jeżeli się spotkają pragnąc dóbr, niech gromadzą dobra; jeżeli spotkają się, pragnąc kobiet niech się żenią;

45.Jeśli zaś spotkają się pragnąc mądrości, to niech słowo święte czytają w pierwszej części dnia i w ostatniej, w pierwszej części nocy i w ostatniej, żeby wzrastać w świętej mądrości, wymierzonej przeciwko kłamstwu. Z pokłonem i oddaniem, i dla wzrastania w mądrości, niech (uczeń) nocą i dniem siedzi przed nauczycielem74 , a niech odpoczywa w środku dnia i w środku nocy75 , dopóki nie będzie mógł powtórzyć tych słów, które usłyszał od nauczyciela.

46.O Zaratustro! W obliczu [próby] wrzącej wody, którą przygotowuje się dla mężów, niechaj nikt nie zaprzeczy faktowi otrzymywania krowy albo odzienia76

47.O Spitamo Zaratustro! Zaprawdę powiadam tobie: żonaty stoi wyżej, niż ten, kto żyje niczym asceta, zaś ten kto posiada dom stoi wyżej od tego, który go nie ma, zaś ten kto ma dzieci wyżej niż człowiek bezdzietny, a kto ma bogactwa wyżej niż ten, który jest ubogi.

48.Raczej ten z dwóch mężów Dobrą Myśl77 otrzyma, kto mięsem brzuch nasyca, niż ten, kto tego nie czyni - bo jest on prawie martwy, a ten ceniony ma wartość aspereny78 , ma wartość owcy, ma wartość wołu, ma wartość człowieka.

49.Gdyż on zwycięża Asto-vidhotu [rozkład], zwycięża umiejętnie wypuszczoną strzałę, zwycięża zimę, obleczony w najcieńsze ubranie, zwycięża grzesznego tyrana, ścinając mu łeb, zwycięża nieświątobliwego poszczącego Ashemaogha79

50.Za pierwszym razem kiedy się dopuści tego czynu, nie nie czekając aż zrobi to raz jeszcze, za czyn ten sprawią tyle bólu jego ginącemu ciału, jak gdyby na ziemskim padole miedzianymi nożami kaleczyć ciało albo jeszcze gorzej.

51.Wtedy za czyn ten sprawią tyle bólu jego ginącemu ciału, jak gdyby na ziemskim padole miedzianymi gwoździami ciało przekłuwać albo jeszcze gorzej.

52.Wtedy za czyn ten sprawią tyle bólu jego ginącemu ciału, jak gdyby na ziemskim padole w przepaść głęboką stokroć wysokości człowieka gwałtem go cisnąć albo jeszcze gorzej.

53.Wtedy za czyn ten sprawią tyle bólu jego ginącemu ciału, jak gdyby na ziemskim padole gwałtownie palem go przebić albo jeszcze gorzej.

54.Wtedy za czyn ten sprawią tyle bólu jego ginącemu ciału, jak gdyby na ziemskim padole przed palną, żółtą, ujawniającą oszustwo wodą80 kłamstwo wyrzekł słowem Rashnu, skłamawszy Mitrze.

55.O Święty, Stwórco świata materialnego! Jeśli ktoś świadomie, przed palną, żółtą, ujawniającą oszustwo wodą, kłamstwo wyrzecze słowem Rashnu, skłamawszy Mitrze, jaką karę ma ponieść?

I rzekł Ahura Mazda: „Siedemset uderzeń końskim biczem, siedemset - przywodzących do posłuszeństwa.”

przełożył Andrzej Sarwa.

FARGARD V.81

I a.

1.Człowiek umiera w głębokim padole. Ptak zrywa się do lotu z wierzchołka góry do tego padołu i zjada ciało umarłego. Następnie leci z powrotem z głębin na sam szczyt góry, na jedno z rosnących na nim różnorakich drzew. Siedząc na nim, wymiotuje, zostawia ekskrementy i upuszcza na ziemię kawałki zwłok.

2 (7).Spójrzcie, oto człowiek idący z głębin na szczyt góry; zbliża się do drzewa, na którym siedzi ptak. Chce on odrąbać z tego drzewa trochę drewna na ognisko. Rąbie, ciosa, dzieli drzewo na kłody a następnie rozpala nimi ognisko, które jest synem Ahura Mazdy. Jaka jest kara którą poniesie człowiek?82

3 (11).Ahura Mazda odpowiedział: ‘Grzechem człowieka nie jest żadna rzecz nieożywiona pozostawiona przez psy, ptaki, wilki, wiatry, czy muchy.’

4 (12).‘Gdyby grzechem człowieka była każda rzecz nieożywiona, która mogła być pozostawiona przez psy, ptaki, wilki, wiatry, czy muchy, jakże szybko mój materialny świat miałby w sobie jedynie Peshôtanu83 , nie dopuszczonych do świętości, których dusze będą krzyczeć i zawodzić!84 Tak niezliczone są istoty, które umierają na powierzchni ziemi.’

I b.

5 (15).Jedyny Święty Stwórco materialnego świata! Jest tu człowiek nawadniający pole zboża. Woda płynie w górę pola, płynie po raz drugi i trzeci. Za czwartym razem pewne zwierzę - pies, lis albo wilk - dźwiga zwłoki na dno strumienia: jaka jest kara, którą poniesie ten człowiek?85

6 (19).Ahura Mazda odpowiedział: ‘Grzechem człowieka nie jest żadna rzecz nieożywiona pozostawiona przez psy, ptaki, wilki, wiatry, czy muchy.’

7 (20).‘Gdyby grzechem człowieka była każda rzecz nieożywiona, która mogła być przyniesiona przez psy, ptaki, wilki, wiatry, czy muchy, jakże szybko mój materialny świat miałby w sobie jedynie Peshôtanus, nie dopuszczonego do świętości, którego dusze będą krzyczeć i zawodzić! Tak niezliczone są istoty, które umierają na powierzchni ziemi.’

II a.

8 (23).Jedyny Święty Stwórco materialnego świata! Czy woda zabija?86

Ahura Mazda odpowiedział: ‘Woda nie zabija żadnego człowieka: Astô-vîdhôtu87 zacieśnia pętlę wokół jego szyi, a Vaya88 zabiera go ze sobą. Powódź pochłania go89 , wyrzuca na powierzchnię90 i na końcu - na brzeg. Ptaki później żywią się nim, a los prowadzi go raz tu, raz tam91 .’

II b.

9 (29).Jedyny Święty Stwórco materialnego świata! Czy ogień zabija?

Ahura Mazda odpowiedział: ‘Ogień nie zabija żadnego człowieka: Astô-vîdhôtu zacieśnia pętlę wokół jego szyi, a Vaya zabiera go ze sobą. Ogień ten pali życie i członki, a los prowadzi go raz tu, raz tam92

10 (34).Jedyny Święty Stwórco materialnego świata! Co powinni zrobić wyznawcy Mazdy, gdy przeminie lato i nadejdzie zima?93

Ahura Mazda odpowiedział: ‘W każdym domu w każdym rejonie94 powinni oni wznieść po trzy niewielkie domy dla zmarłych95 .’

11 (37).Jedyny Święty Stwórco materialnego świata! Jak duże mają być te domy?

Ahura Mazda odpowiedział: ‘Na tyle obszerne, by człowiek96 stojąc wyprostowany nie uderzył się w głowę i mógł rozprostować nogi i ręce. Takie, w imię prawa, powinny być domy dla zmarłych.’

12 (41).‘Powinno zostawić się te pozbawione życia ciała na dwa, trzy dni bądź miesiąc, dopóki ptaki nie zaczną latać97 , rośliny rosnąć, wody wylewać, a wiatr - osuszać zalanych połaci ziemi98

13 (44).‘Jak tylko ptaki zaczną latać, rośliny rosnąć, wody wylewać, a wiatr osuszać zalane połacie ziemi, wyznawcy Mazdy powinni ułożyć ciała zmarłych (w Dakhmie) tak, by te były skierowane w stronę słońca.’

14 (46).‘Jeśli jednak wyznawcy Mazdy w przeciągu jednego roku nie ułożyli ciał zmarłych (w Dakhmie) tak, by te były skierowane w stronę słońca, Stwórca powinien nałożyć za to przewinienie taką samą karę jak za zamordowanie wiernego. Powinna ona trwać dopóty, dopóki deszcz nie spadnie na zwłoki, dopóki nie spadnie on na Dakhmę, dopóki nie napada na szczątki i dopóki ptaki nie zjedzą tych zwłok do końca.’

IV.

15 (49).Jedyny Święty Stwórco materialnego świata! Czy prawdą jest że Ty, Ahura Mazdo, przeniosłeś z pomocą wiatru i chmur wody z Morza Vouru-kasha?99

16 (51).Czy prawdą jest też, że Ty, Ahura Mazdo, sprawiłeś by zalały one ludzkie zwłoki100 ? Że Ty, Ahura Mazdo, skierowałeś ich bieg ku Dakhmom? Że Ty, Ahura Mazdo, skierowałeś ich bieg do nieczystych szczątków? Że Ty, Ahura Mazdo, skierowałeś ich bieg ku kościom? Że Ty, Ahura Mazdo, uczyniłeś ich powrót niezauważalnym? Że Ty, Ahura Mazda, wlałeś wody z powrotem do Morza Pûitika?101

17 (53).Ahura Mazda odpowiedział: ‘Jest prawie tak jak powiedziałeś, Szlachetny Zaratustro! Ja, Ahura Mazda, przeniosłem z pomocą wiatru i chmur wody z Morza Vouru-kasha.

18 (55).Ja, Ahura Mazda, sprawiłem by zalały ludzkie zwłoki; ja, Ahura Mazda, skierowałem ich bieg ku Dakhmom; ja, Ahura Mazda, skierowałem ich bieg do nieczystych szczątków; ja, Ahura Mazda, skierowałem ich bieg ku kościom; w końcu ja, Ahura Mazda, uczyniłem ich powrót niezauważalnym; ja, Ahura Mazda, wlałem wody z powrotem do Morza Pûitika102

19 (56).‘Wody te wrą w sercu Morza Pûitika, a gdy zostaną tam oczyszczone udadzą się w drogę powrotną do Morza Vouru-kasha, do drzewa nawodnienia103 , na którym rosną setki, tysiące, setki tysięcy nasion każdego gatunku roślin.

20 (60).‘Roślinami tymi ja, Ahura Mazda, obsypię powierzchnię ziemi104