PRL i skok do neoliberalizmu I JARUZELSKI | SOLIDARNOŚĆ | ZDRADA ELIT

Prezentowany tom 19 czasopisma „Studia Politicae Universitatis Silesiensis” jest ostatnim, jaki ukazuje w formule półrocznika (od kolejnego tomu będzie to kwartalnik). W bieżącym numerze drukujemy wspomnienie o Profesorze Andrzeju Chodubskim autorstwa Jana Iwanka. Artykuł Profesora Chodubskiego drukowaliśmy w tomie 17.
Jak zawsze, teksty szeregowane są tematycznie w działach: Teoria polityki i myśl polityczna: Z. Kantyka: Między teorią a praktyką – podejście fronetyczne we współczesnej politologii; T. Słupik: Narodziny demokracji w Grecji klasycznej w czasach reform Klejstenesa i Peryklesa; A. Turoń-Kowalska: „Człowiek” w postnowożytnym świecie. Koncepcja humanizmu w myśli Tomasza Manna; A. Kałabunowska: Niemiecki ruch identytarystów – próba klasyfikacji ideologicznej; Systemy polityczne: J. Iwanek: Spanish government as lawmaker; A. Siostrzonek-Sergiel: Wolność religii a wymóg obywatelstwa polskiego członków wyznaniowej gminy żydowskiej; D. Słupik: Ustawy zasadnicze Wenezueli, Boliwii i Ekwadoru jako element rewolucji boliwariańskiej w Ameryce Łacińskiej; Stosunki międzynarodowe: K. Czornik: Bahrain as area of Saudi-Iranian rivalry in the second decade of XXI century; Polityka społeczna: N. Stępień-Lampa: The main changes in the school system in the years 1998—2016 and their political context; Komunikowanie społeczne i polityczne: D. Krawczyk: Oczekiwania pracodawców wobec dziennikarzy na podstawie analizy ofert rekrutacyjnych; R. Klepka: Rywalizacja o fotel prezydencki: obraz głównych kandydatów w kampanii wyborczej 2015 roku w „Wiadomościach” TVP1; M. Sęk-Iwanek: Obrazy wojny w powieści graficznej.
Każdy z tekstów prócz abstraktu w dwóch językach i takichż słów kluczowych zawiera notę o Autorze.

Jerzy Giedroyc miał dwie pasje – politykę i historię. Przez ponad pół wieku konsekwentnie realizował własną politykę historyczną. Jego działalność w tym zakresie zmierzała do gruntownej rewizji historycznego imaginarium Polaków. W najogólniejszym sensie, dążenie to wyrastało z doświadczeń II Rzeczypospolitej i bolesnej lekcji II wojny światowej. Społeczną funkcję wiedzy o przeszłości Jerzy Giedroyc rozumiał jako krytyczny, wielogłosowy i wolny od wszelkich tematów tabu namysł nad przeszłością Polski, jej relacjami z sąsiadami oraz miejscem w Europie. Chciał, aby była to refleksja wolna od wszelkich „fanatyzmów narodowych, klasowych, rasowych, religijnych, obyczajowych”.
Prezentowana Czytelnikowi trzytomowa edycja korespondencji Jerzego Giedroycia z badaczami przeszłości i jej bohaterami została przygotowana w ramach projektu Narodowego Programu Rozwoju Humanistyki „Jerzy Giedroyc, historycy i świadkowie historii”. Składające się na nią listy z zasobu Archiwum Instytutu Literackiego w Paryżu nie były dotychczas publikowane. Zawierają nie tylko mniej lub bardziej poufne glosy do historiograficznych debat toczonych na łamach „Kultury” i „Zeszytów Historycznych”, zaprezentowanych przez edytorów w tomie W poszukiwaniu innej historii. Antologia tekstów opublikowanych na łamach periodyków Instytutu Literackiego w Paryżu (WUŁ, 2015). Odnaleźć w nich można również wiele nieznanych, a nawet sensacyjnych informacji o działalności krajowych i emigracyjnych placówek naukowych, warunkach życia i specyfice pracy dziejopisarzy oraz świadków historii, wreszcie o kulisach wydarzeń politycznych, społecznych i kulturalnych, których jedni i drudzy byli uczestnikami.

The issues explored in the publication significantly enrich our knowledge of the recent history of the Visegrad countries, above all, in a strictly political context. The book presents the first such comprehensive approach to the functioning of both the Visegrad Group and various aspects of the socio-political systems of its four Central European states. The authors of this monograph are researchers from leading academic centers in the Czech Republic, Slovakia, Hungary and Poland. They have made reference to studies in Polish, English and, above all, in the languages of the other Visegrad countries, i.e. Czech, Slovak and Hungarian. This extensive use of relevant political-geographical literature should be considered a major advantage of this work.

Celem autorów monografii jest omówienie miejsca, roli, znaczenia i wpływu aktorów niepaństwowych na różne obszary współczesnych stosunków międzynarodowych, a także przybliżenie ich relacji z uczestnikami państwowymi. Ukazano, w jakim stopniu aktorzy niepaństwowi zyskują autonomię w systemie międzynarodowym, a w jakim zakres ich działalności wynika z przestrzeni dopuszczonej lub niezagospodarowanej przez państwa. Przeanalizowano również charakter poszczególnych aktorów i skalę ich oddziaływania na funkcjonowanie systemu międzynarodowego. Struktura opracowania uwzględnia szerokie spektrum funkcjonowania aktorów niepaństwowych – począwszy od aspektu przestrzeni kosmicznej i cyberprzestrzeni, przez wybrane perspektywy regionalne, a na ujęciach problemowych kończąc.
Radosław Bania, Zbigniew Bednarek

„Kontury polityki całkowicie się rozpływają. Trudno rozpoznać, o co w niej chodzi; czy w ogóle o coś więcej niż tylko o następny sukces wyborczy. Obywatele mają poczucie, że pozbawiona normatywnego jądra polityka coś przed nimi ukrywa. Ten deficyt znajduje odzwierciedlenie zarówno w odwrocie od zorganizowanych form polityki, jak i w gotowości zwykłych obywateli do protestu”.

Myśl Jürgena Habermasa, która wybrzmiała podczas wykładu wygłoszonego w Berlinie w 2011 roku, zdaje się dobrze odzwierciedlać nastroje, których doświadcza nie tylko „szary obywatel” Europy, ale i badacz pochylony nad kwestiami związanymi z aktywnością w polityce. Zasady stały się niejasne, model uprawiania polityki w demokracji liberalnej nieatrakcyjny i patogenny. Jednocześnie inne, tradycyjne formy politycznej aktywności nie przystają do czasów wirtualnych społeczności, botów, post-prawdy i rozszerzonej rzeczywistości.
fragment Wstępu

Amerykanie wybierają nowego prezydenta. Jaka dziś jest Ameryka, mityczna ziemia obiecana dla wielu pokoleń Polaków? Nie da się ukryć, że Stany Zjednoczone cały czas są potęgą militarną i ekonomiczną, ale dzisiaj świat nie jest już ani jedno-, ani tym bardziej dwubiegunowy. W ciągu kilkudziesięciu lat na światową potęgę wyrosły Chiny, nie wolno zapominać o Rosji, a w Europie wystarczy wspomnieć o Niemczech czy ostatnio choćby Turcji, która jest najpotężniejszym, po USA, członkiem NATO.
Autorka książki, polska dziennikarka mieszkająca od ponad 20 lat w Ameryce, opisuje tamtejszą rzeczywistość w sposób dosyć zaskakujący, stawia tezę, że mamy tam do czynienia z socjoekonomicznym trzęsieniem ziemi, do którego doprowadziła globalizacja, korporatyzacja, elektronizacja życia prywatnego i publicznego. Amerykańska klasa średnia, która była filarem sukcesu gospodarczego, kurczy się coraz bardziej, rysują się coraz większe podziały na rozszerzającą się warstwę biednych i coraz biedniejszych, i coraz węższą warstwę osób bogatych, które stają się coraz bogatsze.
W książce Sarnacka zwraca także uwagę na słano zauważaną na świecie monstrualną metamorfozę etnicznego makeupu USA, która jest wynikiem głębokich zmian nie tylko samej kultury, ale także jej fundamentalnych zasad.
Zbiór felietonów powstawał na przestrzeni kilku ostatnich lat, odnosi się także do ostatnich zmian wprowadzanych przez Baracka Obamę.

Spis treści:
Wstęp:
1. Cywilizacja rosyjskiej ruletki.
2. Dobrze już było.

Część I. Społeczeństwo i cywilizacja.
3. Siła rodziny.
4. Przemijalność made in USA.
5. Don Kiszot kontra stereotypy.
6. Halloweenowe pret-a-porter.
7. Palin&Palin, ale niekoniecznie tandem.
8. Patriotyzm w plecaku.
9. Bądźmy z młodzieżą.
10. Soft drinki i soft wychowanie.
11. Z kryminalistą za pan brat.
12. Święta w globalnym nadmiarze.
13. Zanikające publiczne przedszkole.
14. Bezrobocie spada - nie cieszmy się wcale.
15. W chorym ciele chory duch.
16. Poszukiwane: media z misją.
17. Kto teraz trzyma ster?
18. Obywatelskie, czyli odpowiedzialne.
19. Przyznać się do strachu w imię bezpieczeństwa.
20. Ameryko, czas podnieść głowę

Częśc II: Edukacja
21. Teksas w ataku na tornistry.
22. Od myślenia głowa boli.
23. Niepożądany: dyplom z prywatyzacji.
24. Do szkoły z własnym mydłem i papierem.
25. Szkoła for-profit: jak to się robi w Ameryce.
26. Mężczyźni na uniwersytety!
27. Ministerstwo niegłupich pomysłów.
28. Niemieccy homeschoolerzy na amerykańskiej wojnie.

Część III:
29. Skąpiec w pogoni za prawdą.
30. Wojna klas - oszczędźmy jej sobie.
31. W duchu Robin Hooda.
32. Kombinowanie ma głos.
33. Etaty zostaną za granicą.
34. Kabaret ze stacji paliw.
35. Pomysł na foreclosure...foreclosed?
36. To idzie młodzież i myśli.
37. Homo podatnikus americanus.
38. Ignorantów boje o budżet.
39. Szybka kolej w USA - nieszybko?
40. Co nam zostało z tamtych lat?
41. Żarty się skończyły.

Część IV: Prawo i polityka.
42. Taniec z konstytucją.
43. Prawda leży pośrodku.
44. Połykanie świń.
45. Pisać o Obamach: jak, co i dlaczego? - nie sposób.
46. Oczekiwanie na "niusa".
47. Moc niewidzialnego państwa.
48. Kryminalny wymiar ciastka.
49. Jak ciało za Busha rozmawiało.
50. Amerykanki ostrzą obcasy.

Część V: Imigracja i zagranica.
51. Co czeka pomidory?
52. Edukacja cywilna jak koło ratunkowe.
53. Meksyk - sprawa dla wszystkich.
54. Tchórze w krainie imigracji.
55. Państwo prawa czy "wyjątków od prawa"?
56. Żegnając prezydenta - Polska ma prawo do dumy.

Część VI: Zdrowie i talerz.