Część teoretyczna pt. Zadania i wyzwania asystentury rodzin jako nowej profesji w dziedzinie
pracy socjalnej zawiera dziesięć rozdziałów podejmujących kwestie historycznych
i współczesnych czynników kształtujących pracę asystentów rodzin. Ramy teoretyczne dla
podejmowanych tematów stanowią Rozdział 1, Rozdział 2 oraz Rozdział 10. W pierwszym
rozdziale została przedstawiona analiza współczesnej rodziny z podkreśleniem obecnego
kontekstu kulturowego oraz ze wskazaniem obszarów problemowych, z którymi rodzina
często sobie nie radzi. Niemożliwość sprostania problemom powoduje u członków rodzin
różnorodne dysfunkcje, w rozwiązaniu których ma pomóc asystent. Jego rola, zadania,
kompetencje i metody pracy zostały przedstawione w drugim rozdziale, wskazano w nim
także na te początki asystentury, które wyznaczyły kształt pracy obecnie zatrudnionym asystentom
rodzin. W dalszym toku rozważań części teoretycznej przyjrzano się zagadnieniom
szczegółowym związanym ze specyfiką pracy asystenta w różnych środowiskach.
Kwestie szczegółowe dotyczące obowiązków asystenta rodzin podjęły kolejne rozdziały
opisujące z jednej strony historyczne korzenie pomagania, z uwzględnieniem ich
chrześcijańskich pierwowzorów (Rozdział 3), oraz z drugiej strony – współczesny kontekst
środowiskowy i instytucjonalny. Sukces w pracy z rodziną zależy w dużej mierze
od współpracy z pracownikami socjalnymi w ramach tego samego ośrodka OPS oraz
z różnymi instytucjami działającymi na rzecz rodziny na terenie gminy (Rozdział 4). Autorki
poszczególnych rozdziałów skupiły się na wskazaniu zarówno opisów trudnej sytuacji
życiowej środowisk dysfunkcyjnych, jak i na podkreśleniu praktycznych aspektów
warsztatu pracy asystentów rodzin w tych środowiskach. W kolejnych rozdziałach podjęto
następujące zagadnienia problemowe występujące w rodzinach: równoległe występowanie
wielu trudności (wieloproblemowość), nowe formy życia małżeńsko-rodzinnego,
trudności opiekuńczo-wychowawcze, problem alkoholowy czy trudności środowisk,
w których zamieszkują osoby niepełnosprawne (dzieci lub rodzice) (Rozdziały 5–9). Opis
praktycznych aspektów pracy asystenta w wymienionych obszarach ma służyć budowaniu
kompetencji trafnego stawiania diagnozy sytuacji rodziny.
Podsumowanie zagadnień teoretycznych znajduje się w Rozdziale 10, który ukazuje
aktualne wyzwania stojące przed asystentami rodzin. W rozdziale tym analizowana jest
skuteczność asystentury opierającej się na określonym warsztacie pracy (metody i narzędzia)
oraz zagrożenia dla pracy asystenta będące pochodną warunków, w jakich wykonuje
on swoje obowiązki. Poruszono również kwestie postulatów optymalizacji pracy asystenta
oraz przyszłości tego zawodu. Konfrontacja trudności zgłaszanych przez środowisko
z tymi, które doświadczają asystenci rodzin oraz ich przełożeni, stała się odniesieniem dla
przeprowadzenia badań terenowych.
W części badawczej pt. Uwarunkowania pracy asystentów rodzin w środowisku śląskim
przedstawiono wyniki przeprowadzonych badań, w toku których przebadano 88 asystentów
z dwunastu ośrodków OPS oraz ich przełożonych. Celem badań było sporządzenie psychologicznego portretu asystenta rodziny, gdyż czynnik osobowy odgrywa w tej profesji
fundamentalną rolę. Wyniki badań prezentują sylwetkę asystenta rodziny, jego charakterystykę
osobowościową oraz szereg czynników kształtujących jego pracę, zarówno
wewnętrznych motywatorów, jak i zewnętrznych narzędzi służących wykonywaniu tego
zawodu. Ankieta przeprowadzona z asystentami oraz wywiad udzielony przez kierowników
zespołów asystentów pozwoliły na wskazanie najbardziej newralgicznych obszarów
pracy asystentów oraz nakreślenie perspektyw tego nowego zawodu.
Na końcu monografii znajdują się aneksy, bibliografie oraz indeks rzeczowy, pomocne
w korzystaniu z tej pracy na zasadach podręcznika akademickiego. Aneksy zawierają:
wzory dokumentów do pracy asystenta, opis zjawisk: wypalenia zawodowego, wyuczonej
bezradności i pracy terapeutycznej asystentów, kwestionariusze wykorzystane w badaniu
oraz wykaz ośrodków kształcących asystentów rodzin w Polsce. W bibliografiach zawarto
literaturę cytowaną w monografii oraz szerszą literaturę dotyczącą asystentury rodzin,
niecytowaną w publikacji. Indeks rzeczowy ułatwia poruszanie się po książce według interesujących
czytelnika zagadnień.