Być (To Be)

mieszka tu kobieta / której świat wiecznie się rozsypuje a ona / zbiera kawałki i wkłada w kieszenie / na później. Baśnie nas nie uleczą, ale być może pozwolą nam pozbierać się choć na chwilę. Nie uleczą nas, ale być może będą w nich zebrane skrawki pamięci, które wyciągniemy z kieszeni, i spowodują uśmiech albo chociaż wzruszenie. Nie uleczą nas, ale być może będą jak słodkie ziemniaki / jak ciepłe słowa jak dłonie chłopca który je trzymał / w chłodnym strumieniu. Baśnie Joanny Lewandowskiej nie są jednak, jakby się wydawało, eskapistyczne. Nierzadko są – zupełnie przeciwnie – pełne momentów, w których uciekać przestajemy, skupiamy się, robimy zbliżenie na rzeczy często bolesne, ale zawsze w jakiś sposób ważne.

Jakub Sajkowski

Publikacja powstała dzięki wsparciu finansowemu Instytutu Literatury w ramach Tarczy dla Literatów

Bierz i czytaj... to zbiór tekstów - jak pisze sama Autorka - łączących w różnym stężeniu formę eseju, szkicu, recenzji, sprawozdania lub felietonu. Dotyczą one zarówno utworów z zakresu literatury pięknej, literatury faktu oraz tekstów naukowych i popularnonaukowych, spektakli teatralnych, filmów i wystaw.
"Bierz i czytaj”, jeśli chcesz cokolwiek z tego, co się dookoła dzieje, pojąć i nazwać, jeśli zastanawiasz się, kim jesteś i kim są inni, jeśli chcesz sprawdzić, co inni mają do powiedzenia na tematy, które cię obchodzą, jeśli pytasz o sens i urządzenie świata oraz swego w nim miejsca, jeśli chcesz zachować odrobinę dystansu wobec sytuacji, które wydają się najzupełniej zwariowane… Obietnica takiego spojrzenia na rzeczywistość i tego rodzaju rozpoznań zdaje się kryć między innymi właśnie w książkach przedstawianych w kolejnych pięćdziesięciu pięciu rozdziałach niniejszego zbioru…

Ze Wstępu
Zbiór szkiców Agnieszki Kłakówny oszałamia, a zarazem zawstydza. Oszałamia erudycją autorki, która książki czyta, czy może pochłania nieustannie, a już na pewno z namiętnością, robi to bowiem dla przyjemności myślenia, a nie jedynie z zawodowego obowiązku... Czyta świat w sposób oryginalny, intensywny, otwierając czytelnikom oczy lub przynajmniej podsuwając im setki inspiracji.
Fragment recenzji Andrzeja Franaszka

Jeden z najwybitniejszych znawców współczesnej poezji polskiej, Piotr Śliwiński, określił Juliana Kornhausera mianem „poety buntu” i „pisarza wielofunkcyjnego”. Formuły te bardzo trafnie określają kalejdoskop gatunków i motywów wyłaniający się z jego twórczości. „Buntowniczość” poety wiąże się z duchem nowatorstwa i poszukiwań. Zamiast cyzelować dobrze funkcjonujący mechanizm wiersza, Kornhauser woli go porzucać na rzecz coraz to nowych rozwiązań, problemów i horyzontów. Rzecz jasna, jest w tym działaniu nuta anarchii, zakorzeniona głęboko w przekonaniu, że jedynie dystans do literackiego i kulturalnego mainstreamu daje wolność ekspresji i poczucie uczciwości wobec czytelnika i samego siebie. Ale jest i potrzeba innowacji, nieustannego badania granic wiersza, granic literatury jako przekaźnika prawdy o świecie – prawdy, która wsparta jest jednak na fundamencie twórczej niezależności i poetyckiej wyobraźni. Stąd „wielofunkcyjność” tego dzieła. Nie chodzi tu o sam fakt poruszania się Juliana Kornhausera po niejednym polu literackiej aktywności – jest on bowiem nie tylko autorem kilkunastu tomów wierszy dla dorosłych i dzieci, lecz również trzech powieści, licznych książek eseistycznych oraz krytyczno- i historycznoliterackich, wreszcie tłumaczem poezji bośniackiej, chorwackiej i serbskiej. Przede wszystkim mowa o świadomym poszerzaniu repertuaru o nowe języki i tematy, przy czym to poszerzanie nadzwyczaj często okazuje się kamieniem milowym polskiej poezji.

Jakub Kornhauser

Bohaterka tomu, Hana, ma około dwudziestu lat, obgryza paznokcie, pali papierosy, maluje obrazy, lubi spacerować po lesie i pisze poezję. W śmiałych konfesyjnych wierszach podmiotka opowiada o uniwersalnych dziewczyńskich doświadczeniach – przeżywaniu swojej cielesności w oczach własnych i cudzych, miesiączce, pierwszych razach, masturbacji, bólach, troskach, rozczarowaniach oraz licznych (i słusznych!) wkurwach. Te ostatnie rodzą się często ze zderzeń z rozmaitymi postaciami lekceważenia młodych kobiet, czy to w świecie literatury, czy w kolejce do kasy w sklepie. Poezja Katji Gorečan to przykład bezkompromisowego młodego feminizmu – nie oglądając się na to, czy wypada i czy się opłaca, opowiada bez cenzury o tym, co dla niej istotne. Jest przy tym błyskotliwa, pełna humoru i językowego wdzięku.

Cierpienia młodej Hany to wszystko, co chcielibyście wiedzieć, ale się boicie. Co chcielibyście powiedzieć, ale się wstydzicie. Historia Hany wciąga i zaczyna się obracać. W pewnym momencie zapominasz w ogóle, że czytasz wiersze.

Kamila Janiak



Inicjacyjnaà rebours, osadzona buńczucznie w tradycji literackiego sporu, odbrązowiająca młodość, ów czas niewinności, lecz bardziej burzy i naporu; młodej pisarce udało się stworzyć opowieść unikalną, zarazem intymną i uniwersalną. Literatura kobieca, poezja menstruacyjna, gender? Żadna z tych łatek nie powinna przylgnąć do świetnie napisanej książki. Książki o dojrzewaniu do i od języka, śmiało przekraczającej tabu poprawności. W dodatku z poczuciem (ciemnego nieraz) humoru.

Marta Podgórnik

Enormi Stationis, filolog klasyczny, historyk idei, tłumacz, poeta. Zadebiutował w 2016 roku projektem poetyckim „Centaurydy”. Autor „Agharty” (2017) oraz tomu „Gilgamesz. Theatrum Anatomicum” (2020). „Duat” to kolejny projekt Stationisa. Poeta zaprasza czytelnika do staroegipskiej krainy zmarłych. Mityczna przestrzeń stanowi nie tylko zderzenie się z metafizycznym momentem w życiu człowieka, jakim jest śmierć, ale także ukazuje egipską wędrówkę duszy po śmierci. Metempsychoza i egipska eschatologia obecne w wierszach stają się punktem odniesienia do spojrzenia na kulturowy wymiar śmierci i jej świadomość w życiu każdego człowieka. Dziesiąty tom serii uzupełniają ilustracje Daniela Zarewicza, doktora nauk humanistycznych, filologa klasycznego, antropologa kultury starożytnych Greków, fotografa ludzi i architektury.

Dzieci umierają rosnąc" to drugi wydany tomik poetycki Autora.