Ebook Uczeń niepełnosprawny i jego nauczyciel w przestrzeni szkoły pdf

ród nich wskazywał: - funkcje wychowawcze - skoncentrowanie na kształtowaniu pełnej osobowości wychowanka; - funkcje dydaktyczne - ze szczególnym uwzględnieniem tego, aby uczyć, jak się uczyć; - funkcje opiekuńcze; - funkcje edukacyjno-kulturalne w stosunku do środowiska, ponieważ współpraca ze środowiskami pozaszkolnymi jest niezbędna, aby szkoła przestała pracować w izolacji (S. Wołoszyn, 1993, s. 444). Zdaniem Danuty Waloszek, oświata - rozumiana jako stan i proces upowszechniania kultury, nauki i sztuki, u podstaw którego leży podnoszenie poziomu wykształcenia - pełni przede wszystkim funkcję dydaktyczną. Jednak obok niej pojawia się wiele nowych, związanych z przemianami społecznymi i ekonomicznymi. Ważną funkcją jest zatem prowadzenie człowieka, społeczeństwa ku pogłębionemu zrozumieniu świata i własnego w nim miejsca. Innym zadaniem jest przygotowanie ludzi do spotkania z przyszłością, która jest w tym ujęciu elementem współtworzącym obraz współczesnej oświaty. Cywilizacja industrialna i postindustrialna spowodowała z kolei konieczność kreowania funkcji związanej ze wspieraniem niezależności/tożsamości narodowej. Trzeba, aby oświata - ze względu na procesy globalizacji - pełniła również funkcję integracyjną wobec celów edukacyjnych, które powinny być przystosowane do specyficznych warunków środowiskowych. Cechą charakterystyczną obecnych czasów jest zmiana, która prowadzi do konieczności modernizowania wychowania, kształcenia i upowszechniania kultury. W takiej sytuacji oświata pełni funkcję innowacyjną (D. Waloszek, 2003). Funkcje nauczyciela ulegają zmianom wraz z zadaniami edukacyjnymi stawianymi przed szkolnictwem. W naszym systemie edukacji zwraca się szczególną uwagę przede wszystkim na realizację procesu kształcenia. Tymczasem zmiany, jakie nastąpiły, wymuszają konieczność uznania za priorytetowe zadań opiekuńczych i wychowawczych (J. Niemiec, 1998). Tradycyjny model szkoły powinien ulec zmianie w kierunku dialogu i partnerstwa (M. Dudzikowa, 1994), co jest związane z kompetencjami do ,,negocjowania porozumień" posiadanymi przez nauczycieli, dyrektorów i innych pracowników oświaty (M. Dudzikowa, 1998). Pochodną funkcji przypisywanych oświacie są zatem zadania stawiane przed szkołą i pedagogami. Model zadań nauczycielskich decydujących o jakości pracy nauczyciela, przedstawiony przez Bogumiłę Kwiatkowską-Kowal i Stanisława Słomkiewicza, uwzględnia zadania obecne i perspektywiczne: - rozwijanie samodzielności uczniów; - pobudzanie ich aktywności poznawczej i praktycznej; - rozwijanie systemu wartości; - stwarzanie szansy pełnego wykorzystania możliwości psychicznych uczniów; - rozwijanie zainteresowań; - zapewnienie współudziału w pracy pedagogicznej środowiska; - usuwanie mikroefektów; - formułowanie planów życiowych i zawodowych uczniów (B. Kwiatkowska-Kowal, S. Słomkiewicz, 1984). Edukacja nauczycielska powinna przygotowywać nauczycieli do przeciwstawiania się niekorzystnym przemianom (wynikającym np. z obniżenia jakości kształcenia i wychowania, z nierówności szans edukacyjnych, ze zróżnicowanego dostępu do najnowszych źródeł informacji) przy jednoczesnym skutecznym wspieraniu przemian pozytywnych i pożądanych społecznie (T. Lewowicki, 1991). Kompetencje nauczycieli Jak już wcześniej zaznaczyłam, wraz ze zmieniającą się funkcją szkoły ulegają zmianie kompetencje nauczycieli. W prakseologii kompetencje są to cechy podmiotu działania zrelatywizowane do sprawnego wykonywania określonego czynu. Oznacza to więc spełnianie funkcji w organizacji (T. Pszczołowski, 1978). Jeszcze do niedawna pojęcie ,,kompetencje pedagogiczne" nie było jednak używane. Pierwotnie bowiem wypowiadano się przede wszystkim na temat kwalifikacji zawodowych nauczycieli. Z pojęciem ,,kwalifikacja" wiąże się czynność kwalifikowania, czyli określania jakości (F. Szlosek, 2001). Wincenty Okoń zwraca uwagę, że powodzenie pracy z uczniem jest w dużej mierze warunkowane kwalifikacjami nauczycielskimi; autor dzieli je na praktyczne i osobowościowe (W. Okoń, 1992). W obrębie pedagogiki pracy kwalifikacje zawodowe są nierozerwalnie związane z opanowanymi umiejętnościami. Zdaniem Tadeusza Nowackiego składają się na nie trzy rodzaje struktur; przez kwalifikacje zawodowe należy zatem rozumieć [...] opanowanie przez daną osobę lub grupę osób jednego lub więcej układów umiejętności umysłowych i praktycznych, opartej na odpowiadających im układach wiedzy teoretycznej i praktycznej, dostosowanych do skutecznego rozwiązywania różnych, lecz określonych klas zadań zawodowych, wspieranych przez odpowiednie układy osobowości (T. Nowacki, 1999, s. 35). Używane obecnie coraz częściej pojęcie ,,kompetencje zawodowe" w odniesieniu do nauczycieli jest w gruncie rzeczy niczym innym, jak podawaniem nazw umiejętnośc