Ebook Geopolityczne uwarunkowania i konsekwencje konfliktów zbrojnych na obszarze poradzieckim mobi,epub

a-Ery­trea). Po­zo­sta­łe były kon­flik­ta­mi we­wnętrz­ny­mi, z cze­go 14 z nich umię­dzy­na­ro­do­wio­ny­mi, gdyż bra­ły w nich udział woj­ska in­nych państw wspie­ra­ją­ce jed­ną ze stron wal­czą­cych. Ko­lej­na de­ka­da 2000-2010 po­twier­dzi­ła ten­den­cje spad­ko­we licz­by du­żych kon­flik­tów zbroj­nych (29), z cze­go tyl­ko dwa mia­ły cha­rak­ter mię­dzy­na­ro­do­wy (In­die-Pa­ki­stan, USA-Irak). Pod­ło­żem kon­flik­tów była wal­ka o wła­dzę, w mniej­szym stop­niu - o te­ry­to­rium. SI­PRI pod­po­rząd­ko­wu­je kon­flik­ty pro­wa­dzo­ne przez USA wo­bec Al-Ka­idy jako kon­flik­ty umię­dzy­na­ro­do­wio­ne. Ta­be­la 1. Naj­waż­niej­sze kon­flik­ty zbroj­ne na świe­cie w la­tach 1990-2010 [we­dług UCDP i SI­PRI] 1990-1995 1996-2001 2002-2007 2008-2010 Afry­ka 10 11 6 4 Ame­ry­ka Po­łu­dnio­wa i Pół­noc­na 4 3 3 3 Azja 9 9 5 6 Eu­ro­pa 4 2 1 1 Bli­ski Wschód 5 4 4 3 Łącz­nie 32 39 18 17 Źró­dło: opra­co­wa­nie na pod­sta­wie SI­PRI Year­bo­ok z lat 1990-2011. K. Pro­niń­ska, op. cit., s. 117. W Eu­ro­pie od­no­to­wu­je się naj­mniej­szą licz­bę kon­flik­tów zbroj­nych na świe­cie, cze­go wy­jąt­kiem były woj­ny w by­łej Ju­go­sła­wii i na ob­sza­rze b. ZSRR. Co cie­ka­we, kon­flikt zbroj­ny w sierp­niu 2008 r., pod wzglę­dem mie­rzo­nej licz­by ofiar dzia­łań zbroj­nych, nie zo­stał za­kla­sy­fi­ko­wa­ny przez UCDP jako ,,woj­na" (ma­jor ar­med con­flict), gdyż nie prze­kro­czył 1000 ofiar śmier­tel­nych (bat­tle re­la­ted de­aths). Trze­cia trud­ność do­ty­czy wy­zna­cze­nia daty roz­po­czę­cia i za­koń­cze­nia kon­flik­tu zbroj­ne­go. ,,Współ­cze­sna woj­na nie ma jed­no­znacz­ne­go po­cząt­ku, ani też za­koń­cze­nia, zaś <> zo­sta­je od cza­su do cza­su prze­rwa­ny przez od­po­wied­ni an­trakt lub kon­flikt zmie­nia chwi­lo­wo swo­ją na­tu­rę"168. Współ­cze­śnie kon­flik­ty zbroj­ne nie są wy­po­wia­da­ne przez żad­ną ze stron i czę­sto nie wia­do­mo, od kie­dy li­czyć datę jego roz­po­czę­cia. W kon­flik­tach we­wnętrz­nych, któ­rych jest obec­nie wię­cej, nie wy­stę­pu­je mo­ment prze­kro­cze­nia gra­ni­cy, blo­ka­dy woj­sko­wej, na­jaz­du na obce te­ry­to­rium. Dzi­siaj kon­flik­ty zbroj­ne to­czą się naj­czę­ściej w ob­rę­bie jed­ne­go pań­stwa lub kil­ku państw, któ­re rosz­czą so­bie pra­wo do po­sia­da­nia frag­men­tu te­ry­to­rium. Po­dob­ne trud­no­ści wy­stę­pu­ją z okre­śle­niem daty za­koń­cze­nia kon­flik­tu zbroj­ne­go. W prze­ci­wień­stwie do prze­szło­ści stro­ny kon­flik­tu rzad­ko pod­pi­su­ją po­ro­zu­mie­nia po­ko­jo­we, w któ­rych re­gu­lo­wa­ły­by wza­jem­ne sto­sun­ki i wa­run­ki po­ko­ju. Naj­czę­ściej pod­pi­su­ją po­ro­zu­mie­nie o za­wie­sze­niu bro­ni albo nic nie pod­pi­su­ją, a kon­flikt koń­czy się wraz z wy­ga­śnię­ciem walk. W przy­pad­ku kon­flik­tów zbroj­nych na ob­sza­rze b. ZSRR tyl­ko kon­flikt w Ta­dży­ki­sta­nie za­koń­czył się pod­pi­sa­niem po­ro­zu­mie­nia po­ko­jo­we­go (1997). Wszyst­kie po­zo­sta­łe, zgod­nie z pra­wem mię­dzy­na­ro­do­wym, nig­dy się nie za­koń­czy­ły, gdyż stro­ny nie do­szły do po­ro­zu­mie­nia w spra­wie trak­ta­tu po­ko­jo­we­go. Tego typu kon­flik­ty okre­śla się sta­nem mię­dzy woj­ną a po­ko­jem (,,bez woj­ny i bez po­ko­ju")169. Czwar­ta trud­ność, choć pro­ble­mo­wo po­win­na być pierw­sza, po­le­ga na nie­moż­li­wo­ści ja­sne­go wy­zna­cze­nia celu kon­flik­tu zbroj­ne­go. W więk­szo­ści współ­cze­snych kon­flik­tów zbroj­nych cele rze­czy­wi­ste są przy­sło­nię­te przez cele de­kla­ro­wa­ne, ofi­cjal­nie prze­sta­wia­ne opi­nii pu­blicz­nej. Stąd cele są za­ka­mu­flo­wa­ne i nie­ja­sne. W tym sta­ra­ją się po­móc geo­po­li­ty­cy kry­tycz­ni, do­szu­ku­jąc się praw­dzi­wych mo­ty­wów woj­ny. Współ­cze­śnie ob­ser­wu­je­my zmia­nę ce­lów kon­fron­ta­cji woj­sko­wych, któ­re nie po­le­ga­ją na znisz­cze­niu siły ży­wej prze­ciw­ni­ka i osią­gnię­ciu okre­ślo­nych ce­lów po­li­tycz­no-stra­te­gicz­nych, ale dążą do po­zba­wie­nia prze­ciw­ni­ka zdol­no­ści pro­wa­dze­nia wal­ki o cha­rak­te­rze ofen­syw­nym oraz ,,za­ję­cia do­god­nych po­zy­cji ne­go­cja­cyj­nych"170. Uni­ka się uży­wa­nia po­ję­cia ,,woj­na", co jest zwią­za­ne z za­ka­zem uży­cia siły w sto­sun­kach mię­dzy­na­ro­do­wych i wy­eli­mi­no­wa­niem woj­ny jako na­r