Ból głowy i migrena. Porady lekarza rodzinnego ebook

Wy­daw­nic­two Li­te­rat

ul. Ła­zien­na 28

87-100 To­ruń

tel.: 56 6539540

e-mail:wyd.li­te­[email protected]

Opra­co­wa­nie:

ze­spół re­dak­cyj­ny

Kon­sul­ta­cje me­dycz­ne:

lek. Jo­lan­ta Pie­kar­czyk

Skład kom­pu­te­ro­wy:

Mo­ni­ka von Bas­se

Zdję­cia i ry­sun­ki:

Anna Sma­za

Ka­ta­rzy­na Stoc­ka

Ka­ta­rzy­na Tu­ży­lak

Le­szek Mi­chal­ski

Prze­my­sław Gul

Pau­li­na Si­kor­ska

Co­py­ri­ght © by LI­TE­RAT, To­ruń ISBN 978-83-7774-483-3

Skład wersji elektronicznej:

Virtualo Sp. z o.o.

WSTĘP

UKŁAD NER­WO­WY

Mózg skła­da się z na­stę­pu­ją­cych czę­ści:

1. Kre­so­mó­zgo­wie – jest czę­ścią ukła­du ner­wo­we­go, któ­ra bar­dzo wy­raź­nie róż­ni czło­wie­ka od in­nych przed­sta­wi­cie­li świa­ta zwie­rząt. Skła­da się z dwóch pół­kul mó­zgo­wych i łą­czą­ce­go je cia­ła mo­dze­lo­wa­te­go.

W skład pół­kul mó­zgo­wych wcho­dzą:

♦ płaszcz mó­zgu

♦ wę­cho­mó­zgo­wie

♦ cia­ło prąż­ko­wa­ne.

W każ­dej pół­ku­li wy­róż­nia­my czte­ry pła­ty:

♦ czo­ło­wy

♦ cie­mie­nio­wy

♦ skro­nio­wy

♦ po­ty­licz­ny.

Pół­ku­le mó­zgo­we od ze­wnątrz po­kry­wa war­stwa isto­ty sza­rej, czy­li kora mó­zgo­wa. W niej są zlo­ka­li­zo­wa­ne ośrod­ki ko­ro­we, czy­li pew­ne oko­li­ce zwią­za­ne z okre­ślo­ny­mi czyn­no­ścia­mi.

Sta­no­wią­je głów­nie:

♦ ośrod­ki ru­cho­we – po­ło­żo­ne w za­krę­cie przed­środ­ko­wym pła­ta czo­ło­we­go

♦ ośrod­ki czu­cio­we – zlo­ka­li­zo­wa­ne w ob­rę­bie za­krę­tu za­środ­ko­we­go pła­ta cie­mie­nio­we­go; od­bie­ra­ją in­for­ma­cje o ru­chach mię­śni, wra­że­nia do­ty­ku, cie­pła, zim­na

♦ ośrod­ki słu­cho­we – znaj­du­ją­ce się w za­krę­cie skro­nio­wym gór­nym; od­bie­ra­ją wra­że­nia słu­cho­we

♦ ośrod­ki wzro­ko­we – miesz­czą­ce się w pła­cie po­ty­licz­nym; od­bie­ra­jąw­ra­że­nia wzro­ko­we

♦ ośrod­ki mowy – po­ło­żo­ne w ko­rze mó­zgo­wej nie­sy­me­trycz­nie; u osób pra­wo­ręcz­nych w le­wej pół­ku­li, a u le­wo­ręcz­nych w pra­wej pół­ku­li; mo­że­my wy­róż­nić ośro­dek czu­cio­wy mowy od­po­wie­dzial­ny za ro­zu­mie­nie mowy, ośro­dek ru­cho­wy mowy od­po­wie­dzial­ny za zdol­ność mó­wie­nia, czy­li ze­sta­wia­nia gło­sek i sy­lab, oraz ośro­dek wzro­ko­wy mowy od­po­wie­dzial­ny za ro­zu­mie­nie pi­sma

♦ ośrod­ki wyż­szych czyn­no­ści ner­wo­wych (in­te­lekt, in­te­li­gen­cja, sfe­ra mo­ral­na czło­wie­ka) – zlo­ka­li­zo­wa­ne są w oko­li­cach przed­czo­ło­wych.

2. Śród­mó­zgo­wie– sta­no­wi krót­ką część pnia mó­zgu, któ­ra łą­czy mię­dzy­mó­zgo­wie z mo­stem i móżdż­kiem. Za­li­cza­my do nie­go ko­na­ry mó­zgu i blasz­kę po­kry­wy śród­mó­zgo­wia. We wnę­trzu śród­mó­zgo­wia prze­bie­ga wo­do­ciąg mó­zgu.

3. Mię­dzy­mó­zgo­wie– znaj­du­je się pod środ­ko­wą czę­ścią cia­ła mo­dze­lo­wa­te­go. Le­żą­ca w czę­ści przed­niej ko­mo­ra III łą­czy się z ko­mo­ra­mi bocz­ny­mi mó­zgu. W czę­ści tyl­nej prze­cho­dzi w wą­ską szcze­li­nę, zwa­ną wo­do­cią­giem mó­zgu, przez któ­rą łą­czy się z ko­mo­rą IV. Bocz­ne ścia­ny ko­mo­ry III zbu­do­wa­ne są z du­żych sku­pień isto­ty sza­rej i two­rzą tzw. wzgó­rze. We wzgó­rzu koń­czą się dro­gi czu­cio­we, bie­gną­ce od wszyst­kich re­cep­to­rów cia­ła (pod­ko­ro­wy ośro­dek czu­cia). Ścia­nę tyl­ną ko­mo­ry III two­rzy spo­idło tyl­ne mó­zgu. U dołu leży pod­wzgó­rze prze­cho­dzą­ce w le­jek, na któ­rym za­wie­szo­na jest przy­sad­ka mó­zgo­wa. Bocz­nie od wzgó­rza mie­ści się ją­dro so­czew­ko­wa­te, od­dzie­lo­ne od wzgó­rza to­reb­ką we­wnętrz­ną, któ­ra sta­no­wi sku­pie­nie włó­kien ner­wo­wych bie­gną­cych od kory mó­zgo­wej do rdze­nia krę­go­we­go.

We­dług teo­rii na­czy­nio­wej, bóle gło­wy orazmi­gre­na to sku­tek skur­czu na­czyń krwio­no­śnych gło­wy, a sam ból wy­ni­ka z nad­mier­ne­go roz­sze­rze­nia tych na­czyń oraz zwią­za­ne­go z tym obrzę­ku. Moż­li­we, że u lu­dzi cier­pią­cych na mi­gre­nę ośrod­ki w mó­zgu od­po­wie­dzial­ne za kon­tro­lę ner­wów prze­ka­zu­ją­cych sy­gna­ły bó­lo­we zo­sta­ły uszko­dzo­ne i nie pra­cu­ją pra­wi­dło­wo. W cza­sie na­pa­du mi­gre­ny mózg jest nad­mier­nie po­bu­dzo­ny. Być może pro­ces ten za­czy­na się już w opo­nie twar­dej, wy­ście­ła­ją­cej wnę­trze czasz­ki i chro­nią­cej mózg przed uszko­dze­niem.

Do