Koncepcja wychowania fizycznego dla wszystkich etapów edukacji. Zdrowie-Sport-Rekreacja. IV etap edukacyjny – szkoły ponadgimnazjalne ebook

ZMIANY W SZKOLNYM WYCHOWANIU FIZYCZNYM

Założenia wstępne:

Program jest częścią ogólnej koncepcji kształcenia w zakresie wychowania fizycznego dla wszystkich etapów kształcenia i stanowi opis sposobu realizacji zadań edukacyjnych ustalonych w podstawie programowej kształcenia ogólnego. W programie zawarte zostały propozycje zadań dodatkowych, w tym propozycje treści fakultatywnych.

Program powinien się stać inspiracją dla nauczycieli wychowania fizycznego do samodzielnych poszukiwań zarówno w zakresie sposobów realizacji celów, jak i systematycznego uzupełniania oraz dostosowywania treści do możliwości, potrzeb, inwencji i zainteresowań uczniów, uwarunkowań środowiskowych i posiadanej bazy materialno-dydaktycznej z zachowaniem wymagań szczegółowych określonych w podstawie programowej.

Założenia teoretyczne dla koncepcji edukacji fizycznej „Zdrowie • Sport • Rekreacja” na wszystkich etapach nauczania:

Wychowanie fizyczne według nowej podstawy programowej toprzede wszystkim wdrażanie do troski ozdrowie fizyczne, psychiczne ispołeczne oraz przygotowanie do aktywnego uczestnictwa wkulturze fizycznej. W wypadku wychowania fizycznego podstawą działania jest wiedza naukowa, której źródła stanowią teoria imetodyka kultury fizycznej oraz osiągnięcia nauk przyrodniczych ispołecznych. Zmieniające się na przestrzeni lat teoretyczne podejście do wychowania fizycznego obejmowało na początku jedynie kształtowanie ciała (ćwiczenia cielesne), następnie wychowanie przez ćwicze-nia ciała, aż do współczesnej koncepcji wychowania w trosce o ciało. Program jest zgodny z podstawowymi tendencjami rozwoju szkolnej edukacji fizycznej, takimi jak:

Wychowanie zdrowotne– rozumiane jako troska o zdrowie, dbałość i poszanowanie swojego ciała, kształtowanie zdrowego stylu życia. Ukazywanie szkodliwości używek, kształtowanie odpowiedzialności za zdrowie swoje i innych, postaw asertywnych, umiejętności obrony własnego zdania i przeciwstawienie się naciskom.

Wychowanie dla przyszłości, wychowanie do rekreacji – wytworzenie nawyku uprawiania różnych form rekreacji ruchowej i sportu w czasie wolnym. Wykształcenie potrzeby ruchu i czynnego wypoczynku, który niesie przyjemne przeżycia, zadowo-lenia i radość. Rozwijanie zainteresowań, przekonań i pozytywnych postaw wobec szeroko rozumianego uczestnictwa w kulturze fizycznej.

Autoedukacja – stopniowe zastępowanie kontroli – samokontrolą, oceny – samooceną. Poszerzenie udziału ucznia w samodzielnym podejmowaniu działań, uświadamianie współodpowiedzialności za efekty kształcenia i współtworzenie zajęć. Kształcenie umiejętności oceny własnej sprawności fizycznej i przebiegu rozwoju fizycznego.

Indywidualizacja – wychowanie fizyczne powinno uwzględniać zróżnicowane potrzeby i właściwości psychofizyczne uczniów. Indywidualizacja prowadzonych zajęć, stosowanie metod twórczych, uwzględniających indywidualne predyspozycje i uzdolnienia wychowanków.

Humanizacja – człowiek jest najwyższym dobrem. Uczeń jest podmiotem, a nie przedmiotem działań, jest osobą, która ma prawo do wyrażania własnych poglądów. Nauczyciel swoim przykładem, profesjonalizmem w działaniu powinien ukazać uczniom świat wartości kultury fizycznej. Uczeń, identyfikując się z tymi wartościami, powinien chcieć aktywnie i kreatywnie podejmować wysiłek fizyczny. Można wymusić obecność uczniów na zajęciach, ale nie ich zaangażowanie.

Intelektualizacja – uczestnik lekcji powinien mieć świadomość uczestnictwa, powinien wiedzieć, po co ćwiczy, jakie są korzyści z podejmowanego wysiłku. Wiedza powinna się stać podstawą działania. Wychowanie fizyczne powinno umożliwić uczniowi zrozumienie siebie i swoich potrzeb.

Holizm – jedność procesu edukacyjnego we wszystkich dziedzinach, spójność nauczania i wychowania. Rozwijanie ogólnej kultury człowieka i jego pełnej osobowości.

Uczeń w trakcie edukacji fizycznej powinien być wprowadzany w świat kultury fizycznej w obszarach:

– kultury współzawodnictwa – zasad czystej i uczciwej rywalizacji, równości szans dla wszystkich;

– kultury kibicowania – właściwego zachowania się na trybunach sportowych zarówno w sytuacji zwycięstwa, jak i porażki swoich faworytów;

– kultury sędziowania – sprawiedliwej, uczciwej, rzetelnej i obiektywnej oceny wyników.

Zajęcia wychowania fizycznego powinny zawierać założenia edukacji olimpijskiej według pedagogiki sportowej P. deCoubertina i kształtować takie wartości moralne, jak: uczciwość, odwaga, lojalność, współpraca w zespole, przestrzeganie obowiązujących norm, przepisów i reguł.

Wymagania szczegółowe, określone w podstawie programowej, w programie wyróżnione zostały jako podstawowe osiągnięcia. Ich realizacja jest dla każdego nauczyciela obowiązkowa. Dla orientacji nauczyciela wymagania szczegółowe zgodne z podstawą programową zostały zapisane kursywą. Są to umiejętności, wiadomości oraz elementy postaw, które każdy uczeń musi mieć opanowane na zakończenie czwartego etapu edukacyjnego. Stanowią one podstawę edukacji i warunkują edukacyjną odpowiedzialność nauczyciela wychowania fizycznego w każdej ponadgimnazjalnej szkole w kraju.

Program zawiera treści nauczania, czyli zakres materiału, którego realizacja pozwala osiągnąć zaplanowane cele edukacyjne. Przewidywane efekty kształcenia, jako wymagania szczegółowe, zostały określone wzakresie wiadomości, umiejętności oraz postaw. Wzakresie szkół ponadgimnazjalnych wymagania szczegółowe praktycznie nie dotyczą umiejętności ruchowych. Wszystkie przewidziane do nauczenia elementy techniki, zarówno wsportach indywidualnych, jak izespołowych, powinny zostać opanowane na wcześniejszych etapach edukacyjnych. Czwarty etap edukacyjnyto intelektualizacja wychowania fizycznego, czyli zakładane osiągnięcia przewidują, że uczeń powinien przede wszystkim posiąść określony zasób wiedzy, która ma być podstawą do świadomych wyborów związanych ze zdrowiem i aktywnością fizyczną w późniejszych etapach życia. Należy jednak pamiętać, że istotą szkolnego wychowania fizycznego jest ruch, dlatego przekaz wiedzy teoretycznej należy zawsze łączyć z działaniem praktycznym. Dodatkowo w programie zawarte zostały treści fakultatywne, które mogą być realizowane jako zajęcia sportowe, rekreacyjno-zdrowotne, taneczne lub turystyczne, w formach szkolnych lub pozaszkolnych. Uczniowie powinni mieć możliwość wyboru w zakresie organizacji i treści tych zajęć.

Materiał nauczania podstawowy, zgodnie z podstawą programową, został podzielony na sześć modułów:

1. Diagnoza sprawności iaktywności fizycznej oraz rozwoju fizycz-nego.

2. Trening zdrowotny.

3. Sporty całego życia i wypoczynek.

4. Bezpieczna aktywność fizyczna i higiena osobista.

5. Sport.

6. Edukacja zdrowotna.

Cele ogólne

Cel główny wychowania fizycznego w koncepcji edukacji fizycznej „Zdrowie • Sport • Rekreacja”:

Wdrażanie do dbałości o sprawność fizyczną i prawidłowy rozwój, do troski o zdrowie swoje i innych. Przygotowanie do aktywnego uczestnictwa w kulturze fizycznej.

Cel programu „Zdrowie • Sport • Rekreacja” dla IV etapu edukacyjnego – szkoły ponadgimnazjalne – liceum ogólnokształcące, technikum, zasadnicza szkoła zawodowa:

Wyposażenie uczniów w kompetencje niezbędne do dokonywa-nia świadomych wyborów związanych z własną sprawnością, zdrowiem oraz wszechstronnym uczestnictwem w kulturze fizycznej.

Etapowe cele kształcenia i wychowania dla IV etapu edukacyjnego określone w podstawie programowej:

Przygotowanie do aktywności fizycznej przez całe życie oraz ochrona i doskonalenie zdrowia własnego oraz innych, w szczególności:

– uświadomienie potrzeby aktywności fizycznej przez całe życie;

– stosowanie w życiu codziennym zasad prozdrowotnego stylu życia;

– działanie jako krytyczny konsument (odbiorca) sportu;

– umiejętności sprzyjające zapobieganiu chorobom i doskonaleniu zdrowia fizycznego, psychicznego i społecznego.

Treści nauczania. Szczegółowe cele kształcenia i wychowania

1. Diagnoza sprawności i aktywności fizycznej oraz rozwoju fizycznego

Cele kształcenia – wymagania ogólne:

Utrwalenie świadomości związku aktywności fizycznej ze zdrowiem.

Rozwijanie zainteresowań „sportami całego życia”.

Przestrzeganie zasad bezpieczeństwa.

Kształtowanie odpowiedzialności za zdrowie swoje i innych.

Utrwalanie umiejętności samooceny i samokontroli stanu rozwoju fizycznego, sprawności i umiejętności ruchowych oraz sposobów badania i kształtowania cech motorycznych.

Treści nauczania

Efekty – przewidywane osiągnięcia ucznia w zakresie

postaw

umiejętności

wiadomości

Bezpieczeństwo i organizacja zajęć ruchowych.

Asekuracja, samoasekuracja oraz pomoc podczas ćwiczeń.

Regulaminy miejsc organizowania zajęć ruchowych.

Ocena i samoocena sprawności fizycznej i wydolności organizmu wybranym testem sprawności.

Próby sprawnościowe pozwalające określić wytrzymałość tlenową, siłę mięśni posturalnych oraz gibkość.

Ocena i samoocena umiejętności ruchowych (utylitarnych, rekreacyjnych i sportowych) w trakcie zajęć oraz na podstawie wyników testów i sprawdzianów.

Interpretacja wyników testów sprawnościowych.

Ćwiczenia specjalne kształtujące podane cechy motoryczne i rozwijające określone zdolności ruchowe.

Wady postawy ciała, przyczyny ich powstawania, ćwiczenia korekcyjno-wyrównawcze.

Ocena i obserwacja rozwoju fizycznego (pomiary wysokości i ciężaru ciała, obwodów mięśni ud, podudzia i ramion), analiza uzyskanych wyników, porównanie z wynikami.

Rozumie potrzebę aktywności fizycznej, potrafi ocenić krytycznie swoją sprawność fizyczną. Wykazuje mocne i słabe strony swojej sprawności fizycznej.

Wykazuje świadomość potrzeby rozwoju własnej aktywności fizycznej i swojego organizmu.

Rozpoznaje sytuacje niebezpieczne, podejmuje odpowiedzialne decyzje zapewniające bezpieczeństwo sobie i innym.

Umie zastosować wybrany przez siebie test w celu sprawdzenia i oceny własnej sprawności fizycznej.

Potrafi opracować i realizować odpowiedni dla swoich potrzeb program aktywności fizycznej.

Potrafi kontrolować i oceniać stan wydolności organizmu, oraz umiejętności ruchowych, rozróżniać wady postawy i zapobiegać im.

Potrafi zapobiec niebezpieczeństwom podczas zajęć ruchowych.

Wie, jak wysiłek fizyczny wpływa na rozwój i funkcjonowanie organizmu.

Omawia zalecenia dotyczące poziomu aktywności fizycznej, w zależności od płci, okresu życia i rodzaju pracy zawodowej.

Wie, jak oceniać stan rozwoju własnego organizmu, zna sposoby oceny umiejętności ruchowych, wie, jak kwalifikować wady postawy.

Zna czynniki wpływające na podejmowanie aktywności fizycznej zależnie od rodziny, kolegów, mediów i społeczności lokalnej.

Obserwacja i samoocena własnej aktywności oraz rozwoju fizycznego, analiza uzyskanych wyników, ich interpretacja i krytyczna ocena.

Samokontrola i ocena rozwoju fizycznego na tle siatek centylowych i tabel.

Ćwiczenia i działania wpływające na aktywność i sprawność fizyczną.

Pomiar pojemności życiowej płuc i ocena rezultatów.

Prowadzenie dzienniczka samokontroli i samooceny.

Umie zastosować elementy samoasekuracji i asekuracji, dostosować się do regulaminów, zadbać o własne zdrowie.

Zna regulaminy obiektów sportowych i zasady bezpiecznego korzystania z urządzeń sportowych.

2. Trening zdrowotny

Cele kształcenia:

Rozwijanie motywacji do podejmowania samodzielnych działań na rzecz harmonijnego rozwoju fizycznego.

Rozwijanie wytrwałości w dążeniu do celu, kształtowanie ambicji.

Wzmacnianie i utrzymanie sprawności ze szczególnym uwzględnieniem indywidualnych właściwości morfologicznych i funkcjonalnych.

Wdrażanie do samodzielnych działań na rzecz harmonijnego rozwoju fizycznego.

Treści nauczania

Efekty – przewidywane osiągnięcia ucznia w zakresie

postaw

umiejętności

wiadomości

Funkcjonowanie układu oddechowego, krążenia ruchowego i nerwowego pod wpływem wysiłku fizycznego.

Umiejętność przygotowania organizmu do wysiłku fizycznego.

Znaczenie wysiłku fizycznego dla prawidłowego funkcjonowania organizmu. Zasady prawidłowego żywienia, związek diety z aktywnością fizyczną i masą ciała.

Sprawność kondycyjna:

Szybkość, siła, wytrzymałość.

Biegi krótkie i sztafety. Gry i ćwiczenia bieżne z przyborami i bez.

Dynamiczne i statyczne formy ruchu z: pokonywaniem własnego ciężaru ciała, oporowaniem przez współćwiczącego, stosowaniem dodatkowego obciążenia.

Zwisy, podpory, rzuty, wspinania, dźwigania, przeciągania itp.

Ćwiczenia na przyrządach uwzględniające harmonijny rozwój poszczególnych partii mięśniowych. Gry ruchowe z mocowaniem,

przeciąganiem, przepychaniem, przenoszeniem współćwiczącego.

Ćwiczenia akrobatyczne, tańce, ćwiczenia przy muzyce, aerobik. Ćwiczenia z elementami strechingu. Ćwiczenia z piłkami lekarskimi.

Biegi przełajowe, marszobiegi. Biegi ciągłe na dłuższych dystansach.

Skoki, wieloskoki. Skoki w dal, wzwyż, dosiężne, przez przyrządy typowe. Pokonywanie przeszkód skokiem w dal i wzwyż.

Atletyka terenowa i zabawy biegowe.

Biegi przełajowe. Marszobiegi. Cross.

Nie stosuje sterydów i żadnych środków dopingujących.

Ocenia reakcje własnego organizmu na wysiłek fizyczny o różnej intensywności.

Dba o rozwój własnej sprawności fizycznej i ruchowej.

Zna wartość ruchu w terenie, rozumie potrzebę hartowania organizmu.

Jest wytrwały w dążeniu do celu.

Rozumie związek pomiędzy aktywnością fizyczną i żywieniem a zdrowiem i dobrym samopoczuciem.

Porażkę traktuje jako mobilizację do zwiększenia wysiłku.

Wykazuje stałą dbałość o sprawność kondycyjną, koordynacyjną oraz morfofunkcjonalną, przejawia troskę o rozwój fizyczny.

Potrafi wskazać korzyści płynące z aktywności fizycznej.

Potrafi samodzielnie przygotować i przeprowadzić rozgrzewkę dostosowaną do planowanych zajęć.

Umie opracować i zademonstrować zestaw ćwiczeń kształtujących wybrane zdolności motoryczne, określone partie mięśni, korygujące postawę.

Potrafi zaplanować i wykonać układ gimnastyczny, wybrać i pokonać trasę crossu.

Potrafi wykorzystać warunki naturalne do uprawiania sportu.

Umie wykonać proste ćwiczenia relaksacyjne.

Potrafi samodzielnie przygotować zadania sprawnościowe dostosowane do własnej wydolności.

Wie, jakie zmiany zachodzą w organizmie podczas wysiłku fizycznego i jakie korzyści dla zdrowia wynikają z różnych form aktywności fizycznej.

Wie, jakie są zasady zdrowego stylu życia.

Wyjaśnia, na czym polega prozdrowotny styl życia.

Zna różnice pomiędzy wypoczynkiem czynnym i biernym, pracą umysłową i fizyczną.

Omawia sposoby utrzymania odpowiedniej masy ciała we wszystkich okresach życia.

Wie, jakie gry i ćwiczenia kształtują poszczególne zdolności motoryczne i jak wpływają na funkcjonowanie organizmu.

Wie, jaki jest wpływ ćwiczeń na zachowanie prawidłowej postawy ciała, zna zasób ćwiczeń rozwijających ogólną sprawność organizmu.

Sporty walki. Ćwiczenia na siłowni. Szkodliwość nieumiejętnego stosowania ćwiczeń siłowych.

Sprawność koordynacyjna:

Szybkość reakcji, orientacja, równowaga:

Ćwiczenia i gry kształtujące orientację i szybkość reakcji na sygnały dźwiękowe i wzrokowe.

Zmiany pozycji ciała i kierunku poruszania się na sygnały wzrokowo-dźwiękowe.

Reagowanie na ruchy partnera. Sprawne operowanie przyborami. Żonglerka.

Kontrolowanie ułożenia ciała w przestrzeni (przewroty, łączenie przewrotów, przerzuty bokiem, przetaczanie, stanie na rękach).

Kroki taneczne, skoki przez przyrządy skoki do wody, przerzuty bokiem, stanie na głowie i rękach.

Biegi z omijaniem przeszkód, na orientację.

Elementy gier zespołowych, np. chwyty, obserwacja pola gry.

Ćwiczenia kształtujące umiejętność działania w różnych płaszczyznach i na różnym podłożu.

Przejścia po różnych przedmiotach i przyrządach.

Biegi po wyznaczonych liniach i płaszczyznach pochyłych.

Jazda na wrotkach, łyżwach, snowbordzie, nartach, deskorolce, rowerze itp.

Sprawność morfofunkcjonalna:

Ćwiczenia rozwijające wydolność układów krążenia i oddychania

Ćwiczenia zwiększające obszerność ruchową w stawach oraz ćwiczenia wzmacniające i korygujące układ kostno-stawowo-wiązadłowy.

Ćwiczenia wzmacniające różne grupy mięśniowe.

Ćwiczenia o charakterze aerobowym.

Wie, gdzie szukać wiarygodnych informacji o zdrowiu i sporcie, dokonuje krytycznej analizy informacji medialnych na ten temat.

Potrafi opracować i zademonstrować zestaw ćwiczeń ogólnorozwojowych oraz ćwiczeń na siłowni. Umie stosować własny program wzmacniający poszczególne sprawności.

Potrafi obliczyć i zinterpretować wskaźnik wagowo-wzrostowy – BMI.

Zna choroby cywilizacyjne spowodowane niedostatkiem ruchu (choroby układu krążenia, układu ruchu, otyłość), omawia sposoby zapobiegania tym chorobom.

3. Sporty całego życia i wypoczynek

Cele kształcenia:

Przygotowanie do aktywnego uczestnictwa w kulturze fizycznej.

Wykorzystanie poznanych umiejętności ruchowych w działaniach praktycznych – sportowo-rekreacyjnych.

Treści nauczania

Efekty – przewidywane osiągnięcia ucznia w zakresie

postaw

umiejętności

wiadomości

Walory sportowe i rekreacyjne wybranych dyscyplin sportowych.

Pływanie:

Praktyczne zasady bezpieczeństwa w czasie zajęć nad wodą i w wodzie, zasady bezpiecznego korzystania ze sprzętu pływającego.

Pływanie wybranym stylem na piersiach i grzbiecie (minimum 25 m).

Pływanie pod wodą dowolnym sposobem na krótkim odcinku. Nurkowanie pionowe do 2 m głębokości. Skoki na nogi i na głowę z różnych wysokości.

Zabawy z elementami gry w piłkę wodną.

Elementy ratownictwa, udzielanie pierwszej pomocy tonącemu.

Przepisy, organizacja zawodów pływackich, sędziowanie.

Sporty zimowe:

Zjazd na wprost i w skos stoku, kierowanie, hamowanie, zjazd slalomem z podnoszeniem przedmiotów, wyścigi.

Dostosowanie kroków biegowych do ukształtowania terenu, zjazd na wprost i w skos stoku ze zmianą prędkości, jazda slalomem, indywidualny dobór sprzętu narciarskiego.

Jazda w przód i po kole, przekładanka przodem i tyłem, slalom, zatrzymanie różnymi sposobami. Elementy hokeja, elementy jazdy figurowej.

Gry i zabawy z zastosowaniem elementów techniki jazdy na sankach, łyżwach i nartach.

Zasady bezpieczeństwa w czasie zajęć na śniegu i lodzie.

Tenis ziemny i stołowy:

Sprawność techniczna: sylwetka, chwyt rakiety, praca nóg, uderzenia.

Sprawność taktyczna: plan gry, gra pojedyncza, gra podwójna, gra mieszana, formacje taktyczne, rytm gry, zachowania taktyczne, skuteczność.

Aktywnie uczestniczy we wszelkich zajęciach ruchowych.

Przejawia potrzebę uczestniczenia w różnych formach rekreacyjnych i turystycznych, wykazuje chęć do uczestniczenia we współzawodnictwie sportowym, potrzebę stosowania czynnego wypoczynku i relaksacji. Wykazuje się stałą aktywnością fizyczną w czasie wolnym (rekreacyjną, sportową, turystyczną).

Uczestniczy w pozalekcyjnych działaniach sportowych i rekreacyjnych organizowanych przez szkołę lub poza szkołą.

Dba o swoje ciało i zdrowie.

Rozumie sprzeczność pomiędzy uprawianiem sportu a uzależnieniami.

Ma opanowane podstawowe elementy wybranych dyscyplin sportowych w stopniu umożliwiającym wykorzystanie ich w rekreacji.

Stosuje poznane elementy techniki i taktyki w wybranych indywidualnych i zespołowych formach aktywności fizycznej.

Potrafi opracować i zorganizować wybrane zajęcia sportowo-rekreacyjne w szkole i w środowisku dla swoich rówieśników. Umie zorganizować sobie i najbliższym czynny wypoczynek, stosować ćwiczenia relaksacyjne. Potrafi uczestniczyć w zawodach sportowych. Reprezentuje szkołę w zawodach międzyszkolnych.

Potrafi wykorzystać walory rekreacyjne i sportowe najbliższej okolicy do organizowania dla siebie i innych wypoczynku czynnego.

Zna różne formy indywidualnej i zespołowej aktywności ruchowej.

Zna wartość czynnego wypoczynku.

Wie, jak bezpiecznie zorganizować zajęcia rekreacyjne dla siebie i swoich rówieśników.

Zna podstawowe reguły organizowania i przeprowadzania

różnorodnych form aktywności

ruchowej o charakterze re-kreacyjnym.

Zna techniki automasażu, relaksacji i czynnego wypoczynku.

Wie, jak uczestniczyć w życiu sportowym szkoły i środowiska. Zna zasady współzawodnictwa sportowego.

Zna i stosuje zasady bezpieczeństwa w czasie wszystkich form aktywności fizycznej.

Przepisy gry i sędziowanie, zasady organizacji turniejów i rozgrywek.

Zespołowe gry sportowe:

Piłka siatkowa, koszykowa, nożna i ręczna w formach rekreacyjnych.

Przepisy zespołowych gier sportowych.

Pełnienie roli organizatora, sędziego, zawodnika i kibica w zespołowych grach sportowych. Zasadafair play, uczciwa rywalizacja.

Kultura kibicowania i dopingowania swoich faworytów.

Kluby sportowe, zawodnicy, rozgrywki w regionie, Polsce i świecie.

Ruch i muzyka:

Podstawowe kroki polskich tańców narodowych (kujawiak, oberek, krakowiak, mazur, polonez). Podstawowe kroki tańców towarzyskich i regionalnych.

Aerobik, step aerobik, callanetics, jazz gimnastyka itp.

Zasady zachowania się podczas zabaw tanecznych. Organizacja konkursów tańca, oraz zabaw i dyskotek.

Rekreacja:

Indywidualne formy ruchu (turystyka rowerowa, jazda konna, tenis stołowy i ziemny, wspinanie na sztucznych ściankach, ścieżka zdrowia itp.).

Zespołowe formy ruchu (korwbal, futsal, siatkonoga, palant, badminton, sporty walki, rugby itp.).

Organizacja wycieczek, biwaków i obozów, festynów rekreacyjno-sportowych.

Organizacja