Ku poetyckiej mistyce. Wczesna twórczość Friedricha Hölderlina wobec Nieuwarunkowanego

-28%

Ku poetyckiej mistyce. Wczesna twórczość Friedricha Hölderlina wobec Nieuwarunkowanego

1 opinia

Format:

pdf, ibuk

DODAJ DO ABONAMENTU

WYBIERZ RODZAJ DOSTĘPU

33,12  46,00

Format: pdf

 

Dostęp online przez myIBUK

WYBIERZ DŁUGOŚĆ DOSTĘPU

Cena początkowa: 46,00 zł (-28%)

Najniższa cena z 30 dni: 33,12 zł  


33,12

w tym VAT

TA KSIĄŻKA JEST W ABONAMENCIE

Już od 24,90 zł miesięcznie za 5 ebooków!

WYBIERZ SWÓJ ABONAMENT

Poezja Hölderlina (1770-1843), nazywanego „najbardziej niemieckim poetą”, stanowi nawet w jego rodzimej literaturze niewątpliwy wyjątek. Mimo istniejących przekładów także w Polsce jest znana tylko częściowo, jej wczesną fazę polski czytelnik poznawał dotąd w niewielu przekładach Andrzeja Lama. Twórczość poety, powstała w latach 1784-1795, była dotąd w badaniach literaturoznawczych omijana lub traktowana jako faza wstępna, mniej wartościowa niż wielkie hymny i elegie powstałe w latach późniejszych. Niniejsza książka przybliża wczesną twórczość Hölderlina i proponuje jej interpretację opartą na źródłach inspiracji, z których czerpał młody poeta. Jego wczesne dzieło wpisuje się w szeroki kontekst literacki, teologiczny i filozoficzny, stanowi syntezę wątków, odzwierciedlenie refleksji filozoficznej oraz religijnej. Myśl ujęta w wyszukaną formę literacką, wybieraną i modyfikowaną przez poetę od początku świadomie i systematycznie rozwijaną, zaskakuje swoją głębią i powinowactwem z twórczością późniejszą.

Ukazując obrazy jedności świata i wędrówki ku boskiej Jedni, Hölderlin dąży do skonstruowania typu mimesis, który przypominałby imitatio dei, naśladowanie Boga i procesu stwarzania przezeń świata. Czerpie z religii i filozofii, w sposobie ukazywania rzeczywistości, człowieka i transcendencji przybliżając się pod wieloma względami do mistyki. Na związek z nią wskazują także liczne źródła inspiracji poety – pisma Heraklita, Platona, neoplatonizm, Biblia i chrześcijaństwo, pietyzm, filozofia Spinozy, Jacobiego i Herdera. Nie bez znaczenia w procesie formowania się poetyckiej postawy Hölderlina były filozoficzne systemy Fichtego i Schellinga, literatura antyczna oraz mu współczesna. Poeta w swych młodzieńczych utworach zajął się ważnymi tematami, aktualizowanymi także w literaturze niemieckiej końca XVIII wieku: sposobem pojmowania Boga, człowieka i natury, poszukiwaniem Jedności w rozmaitości kosmosu i w ludzkiej jaźni. Wyrażał tęsknotę za utraconą Jednią, traktował poezję jako apokatastazę, poszukiwał przejawów transcendencji w naturze i człowieku. Idea świata jako jedności, odkrywanie szyfrów boskości w naturze, kosmosie i duszy stanowią centrum zainteresowań młodego Hölderlina, których mimo swego tragicznego losu nigdy nie porzucił.


Rok wydania2013
Liczba stron516
KategoriaLiteraturoznawstwo
WydawcaWydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego
ISBN-13978-83-7865-105-5
Numer wydania1
Język publikacjipolski
Informacja o sprzedawcyePWN sp. z o.o.

Ciekawe propozycje

Spis treści

  Wprowadzenie    9
  
  Rozdział I. Od poetyckiej biografii do interpretacji    23
  
  1. Hölderlin – biografia, konteksty, powinowactwa    23
  2. Wybrane zagadnienia poruszane w badaniach historycznoliterackich nad twórczością Hölderlina. Czy teologiczno‑filozoficzna debata w poezji jest możliwa?    37
  3. Polskie czytanie Hölderlina    60
  4. Odbiorca przyszłości – próba nowego spojrzenia    66
  
  Rozdział II. Mistyka i filozofia wobec Nieuwarunkowanego    73
  
  1. Definicje mistyki    73
  2. Hölderlina idea „Kościoła walczącego”, wizje przyszłości i powrotu    78
  2.1. Apokatastaza – w stronę pierwotnego ładu    87
  2.2. Idea Jedna – między antykiem a chrześcijaństwem    90
  2.3. Idea Jedna: Heraklit i Wechselwirkung Hölderlina    92
  2.4. Idea Jedna – Wilhelm Heinse    96
  2.5. „Jedno ze wszystkim, co żyje” – Hyperiona wizja Jedna    98
  2.6. Bóg ukryty i unio mystica    100
  3. Mistyka i mistycyzm na przełomie XVIII i XIX w    102
  3.1. Mistyka Natury    109
  3.2. Gerhard Tersteegen – teologiczna dyskusja z ideą Jedna    112
  3.3. Imanuel Kant: krytyka mistycyzmu    114
  3.4. Idealizm niemiecki wobec mistycyzmu    115
  3.5. Johann Ludwig Ewald – Listy o mistyce: „fantazja poetów” a mistyka    117
  4. Nieuwarunkowane a cel mistycznego poznania    121
  5. Mistyka wobec problemu kreacji literackiej    123
  6. Nieuwarunkowane – próba definicji    124
  6.1. Poza granicą doświadczenia – definicja Nieuwarunkowanego według Kanta    129
  6.2. Nieuwarunkowane według Friedricha Heinricha Jacobiego    131
  6.3. „Coś do pomyślenia przez siebie” – Nieuwarunkowane według Friedricha Schellinga    135
  6.4. Dynamiczna harmonia dysonansów – Friedrich Hölderlin    141
  6.4.1. Kant: konfrontacja z dowodami na istnienie Boga    142
  6.4.2. Recepcja pism Jacobiego    143
  6.4.3. Krytyka Fichtego: „jako absolutne Ja nie mam żadnej świadomości”    144
  6.4.4. Friedrich Schelling: „nie zawsze zgadzaliśmy się ze sobą”    145
  7. Pisma teoretyczne Hölderlina    146
  7.1. Sąd i byt    146
  7.2. Wechselwirkung    149
  7.3. Próba podsumowania    151
  7.4. Nieskończone w skończoności – Nieuwarunkowane i dowody istnienia Boga    152
  
  Rozdział III. Przekaz szyfrów transcendencji: natura, historia, jaźń wobec Nieskończonego    157
  
  1. Od filozofii do poezji i z powrotem    157
  2. Znaki Transcendencji    160
  2.1. Natura, historia i Chrystus a kwestia nieskończoności    161
  2.2. Chrystus – mit a objawienie Absolutu w historii    163
  2.3. Jaźń i zjednoczenie natury z historią    165
  3. Mit jako przekaz najwyższej idei    168
  3.1. Historia i poezja a potrzeba „Nowej Mitologii”    170
  3.2. Projekt (Das älteste Systemprogramm des deutschen Idealismus)    173
  4. Obraz, wizja i metafora wobec transcendencji i doświadczenia religijnego    176
  4.1. Od mówienia o rzeczywistości transcendentnej do obrazu
  i metafory mistycznej    178
  5. Przekaz transcendencji: poezja i permanentny stan nietrwałości    181
  6. Metafora mistyczna i obrazy Nieuwarunkowanego    185
  
  Rozdział IV. W cieniu pietyzmu: Bóg osobowy i nieśmiertelna dusza – szkolne wiersze Hölderlina    189
  
  1. Tradycja rodzinna i szkoły klasztorne: kryzys ortodoksyjnej teologii protestanckiej    190
  1.2. Pietyzm    194
  2. Bóg‑Ojciec i Stwórca: wzorce i innowacje    198
  2.1. M.G. – Meinem Gott, czyli Memu Bogu    202
  2.2. Das Erinnern (Przypominanie)    206
  3. „Jestem i widzę blask Najwyższego” – nadzieje i ograniczenia    209
  4. Wzniosła dusza – bliżej boskości    218
  4.1. Dusza: spotkanie z numinosum    218
  4.1.1. Nieśmiertelność duszy a dowód na istnienie Boga    220
  4.1.2. Przemijalność i wieczność    221
  4.1.3. Postulat aktywnego działania    222
  4.1.4. Ani robak, ani proch    225
  4.1.5. W obliczu rzeczy ostatecznych    226
  4.2. Ku transcendencji: metafizyczny lot duszy    227
  4.2.1. Lot ku źródłu    233
  4.2.1.1. Lot duszy a pytanie o kwestie moralności    236
  
  Rozdział V. Idea Jedna w młodzieńczych utworach Hölderlina    243
  
  1. Jedno a jedność i wielość świata    245
  2. Wspólna idea, różne nazwy: Jedno w rozumieniu chrześcijańskim    248
  3. Topos wędrowca i powrotu    250
  4. Powrót duszy do boskiego źródła    252
  5. Spotkania z bliskimi w zaświatach    255
  6. Jedność natury – zwierciadło deitatis    258
  6.1. Nieskończoność w skończoności – jedność natury a problem panteizmu.    265
  7. „I w głąb zstępuje, i działa, otwiera, rozświetla”: wertykalne kontakty z boskością    269
  8. Tradycja „złotego łańcucha”    274
  9. Niebo i ziemia – wertykalna relacja skończoności z Nieskończonym    279
  
  Rozdział VI. Harmonia mundi oraz immanencja transcendencji. Kosmos i jaźń    285
  
  1. Muzyka natury a jej związek ze Stwórcą    286
  2. Muzyka sfer niebieskich    290
  3. Współgranie duszy z uniwersum    293
  4. Miłość a muzyka duszy    298
  5. Jedność i harmonia: Hölderlina wizja miłości    300
  6. Miłość – praźródło jedności    303
  7. Harmonia w świecie i w jaźni    308
  7.1. Jednocząca moc spojrzenia    309
  7.2. Wertykalna dynamika rzeczywistości    310
  7.3. Wszechobecność i ład    311
  7.4. Powinowactwo z boskością    312
  7.4.1. Obraz – wobec ograniczeń poznania    314
  7.4.2. Piękno zwierciadłem bóstwa    317
  7.4.3. Poznanie Boga przez samopoznanie    318
  7.5. Prawda i harmonia    319
  7.6. Bóg w człowieku a dowód teleologiczny    321
  7.7. Niebezpieczna idolatria    324
  7.8. Próba przybliżenia do nieosiągalnej Prawdy    326
  7.8.1. Ograniczenie poznania i potrzeba oczyszczenia    327
  7.9. Wymiar horyzontalny    328
  7.10. Powrót do jedności    329
  7.11. Zmienność relacji    330
  8. Anamneza jedności: Do Natury    331
  9. Złudzenie świata i jego obraz w świadomości    335
  9.1. Złudzenie i wędrowanie ku światu idei    338
  9.2. Anima mundi    339
  9.3. Miejsce w świecie idei    346
  
  Rozdział VII. Nieskończone dążenie – przestrzenie spotkania z Niewidzialnym    349
  
  1. Błędy idiolatrii    356
  2. Słuchanie i milczenie    362
  3. Znaczenie samotności    366
  4. Cisza i świętość poezji    369
  5. Cisza: przedsmak świętości    371
  6. Boska obecność w ciszy    372
  7. Przejście i początek    378
  8. Miłość i dostąpienie spełnienia    380
  9. Od śmierci do miłości    383
  
  Rozdział VIII. Horyzontalne przejawy istnienia Nieuwarunkowanego    387
  
  1. Spotkanie z obcością    388
  2. „I dla innych żyję” – Hölderlina myślenie o wspólnocie i moralności    391
  3. Postulat porządku moralnego: Kant i Fichte    397
  4. Eschatologia historii    400
  4.1. W cieniu myśli Friedricha Oetingera    402
  4.2. Polityka i historia versus teologia    403
  5. Hymn do ludzkości    410
  
  Rozdział IX. Piękno – „imię tego, co jednym jest i wszystkim”    417
  
  1. Znaczenie światła w oglądzie transcendentnego Piękna    419
  2. Pochodzenie i miejsce przebywania Piękna    424
  3. Dobro i piękno    426
  4. Przywracanie pierwotnej jedności    430
  5. Obcowanie z ziemskim pięknem    433
  6. Poeta‑wizjoner – w drodze ku boskiej Prawdzie    435
  6.1. Poetycka asceza    441
  6.2. Poezja i miłość    443
  
  Podsumowanie    453
  Podziękowanie    462
  Aneks. Z wierszy młodzieńczych    483
  Bibliografia    499
  Indeks utworów Hölderlina    513
RozwińZwiń